2019 Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı
Mahmut ESEN
E. Mülkiye Başmüfettişi
mahmutesen@gmail.com
Özü: Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde işçi statüsü dışındaki çalışan kamu görevlilerine uygulanacak olan “Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2020 ve 2021 Yıllarını Kapsayan 5. Dönem Toplu Sözleşme” görüşmelerinde taraflar arasında toplu sözleşme imzalanmaması üzerine Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna intikal ettirilen başvurular konusunda Kurul tarafından verilmiş Kararda yer alan yeni mali ve sosyal haklar getiren hükümleri incelenmekte; mevcut toplu sözleşme düzeninin aksayan yanlarına ve kamu görevlileri sendikalarının performanslarına ve “dağın fare bile doğuramamış” olmasına da vurgu yapılmaktadır.
Anahtar sözcükler: Toplu sözleşme, memur aylık katsayısı, enflasyon farkı, fazla çalışma ücreti, Diyanet, kamu görevlileri sendikaları.
I-GİRİŞ
1-4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yürütülen, 2020 ve 2021 yılları için kamu görevlilerinin geneline ve hizmet kollarına yönelik görüşmelerinin olumsuzlukla sonuçlanması, taraflar arasında toplu sözleşme imzalanmaması üzerine konu Kamu Görevliler Hakem Kuruluna intikal ettirilmiştir.
01.01.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ve iki takvim yılında uygulamada kalacak olan Kurul Kararı (memur aylıklara uygulanacak katsayıların belirlenmesi başta olmak üzere) bazı mali hükümleri; kamu idarelerinde istihdam edilen kamu personelinin yanı sıra, bu idarelerden emekli (4/1-c’li ) olanlar başta olmak üzere, çeşitli yasalara göre (2022 sayılı Kanuna göre yaşlılık ve özürlü aylığı alanlar, 2828 sayılı Kanuna uyarınca muhtaç engellilerin bakım ödemeleri vb.) aylık/ödenek/sosyal yardım almakta olan asgari 8 milyon kişiyi doğrudan etkilemektedir.[1]
Belirtilen nedenlerle, toplumun büyük bir kesimini kapsadığı görülen Kurul Kararının etraflıca incelenmesinde/değerlendirilmesinde yarar bulunmaktadır.
II-TOPLU SÖZLEŞME
2-4688 sayılı Kamu Görevlileri ve Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu uyarınca düzenlenmekte olan toplu sözleşmeler veya toplu sözleşme imzalanmaması halinde verilen Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları; “Kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları,” kapsamaktadır. (4688 /28.md.)
2020 ve 2021 Yıllarını Kapsayan 5. Dönem Toplu Sözleşme görüşmeleri uzlaşma ile sonuçlanmamış, dolaysıyla Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulmuş, intikal ettirilen konular Kurul tarafından tek yanlı (resen) karara bağlanmıştır. Kamu görevlileri sendikaları ise ayrışık oylarını belirtmekle yetinmek zorunda kalmıştır.
Kurul Kararında konuya ilişkin önceki toplu sözleşme metinlerindeki düzen/sistem aynen korunmuştur. Bu yüzden giriş kısmı dışında Karar, kamu görevlilerinin geneline ve hizmet kollarına yönelik düzenlemeler olmak üzere iki kısım halinde oluşturulmuştur.
4888 sayılı Kanuna göre kamu idarelerinde on bir adet iş kolu (büro, bankacılık / eğitim/ sağlık/yerel yönetim/basın, yayın/ kültür/ bayındırlık/ulaştırma/tarım/enerji/Diyanet ve vakıf hizmetleri ) oluşturulmuştur.
III-KAMU GÖREVLİLERİNİN GENELİNE YÖNELİK MALİ ve SOSYAL HAKLAR
Katsayıların belirlenmesi ve ücretlerin artırılması
3-Toplu sözleşmede memur aylıklarına uygulanan katsayılar ve sözleşmeli personel ücretleri yeniden tespit edilmiştir.
Bu bağlamda memur aylıklarının hesaplamalarında kullanılan aylık katsayısı, taban aylık katsayısı, yan ödeme katsayısı ve sözleşmeli personel ücretleri:
a) 1/1/2020-30/6/2020 döneminde geçerli olmak üzere % 4 oranında artış,
b) 1/7/2020-31/12/2020 döneminde geçerli olmak üzere % 4 oranında artış,
c) 1/1/2021-30/6/2021 döneminde geçerli olmak üzere % 3 oranında artış,
d) 1/7/2021-31/12/2021 döneminde geçerli olmak üzere % 3 oranında artış,
Olacak şekilde yeniden belirlenmiştir. (Kur. Kar. II. Kısım 4.md.)
Enflasyon farkı ödenmesi
4-Kurul Kararı ile altı aylık dönemler için tespit edilmiş artış oranlarının, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksindeki değişim oranının altında kalması halinde, aradaki fark enflasyon farkı olarak ayrıca ödenecektir. (Kur. Kar. II. Kısım 7.md.)
Diğer mali ve sosyal haklar
5-Kurul Kararının kamu görevlilerinin genelini ilgilendiren mali ve sosyal haklara ilişkin kısmında, önceki toplu sözleşme hükümlerine bağlı kalındığı, mevzuattan da kaynaklanan bazı maddelerdeki küçük değişiklikler dışında, 4. Dönem Toplu Sözleşmenin konuya ilişkin maddelerinin noktası/virgülüyle aynen alındığı görülmektedir.
Bu yüzden sözü edilen maddelerin ayrıntısına girilmesine gerek görülmemiştir.
Kurul Kararında (önceki Toplu Sözleşmeye göre) ek/değişiklik yapılmış konular aşağıda özet halinde açıklanmıştır.
√ Sözleşmeli personel olarak istihdam edilen teknik personele günlük olarak ödenecek ek özel hizmet tazminatları (unvan durumlarına 5-10 TL artırılmış) 15- 35 TL ye yükseltilmiştir.
√ Kamu personeline eş için yapılan aile ödeneği gösterge rakamı yükseltilmiş, aile yardımı ödeneğinde 20 TL artış gerçekleştirilmiştir.
√ Müze araştırmacısı ve sanat tarihçisi unvanlılara ek özel hizmet tazminatından (ÖHT) yararlanmaları olanağı getirilmiştir.
√ Sözleşmeli personele de sürekli görev yolluğu ödenmesi kabul edilmiştir.
√ Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı personeline özgü bazı kararlara yer verilmiştir.
Bu bağlamda;
Yönetici kadrolara vekâlet eden öğretmenlere ek ders ücreti ödenecektir.
Görevli öğretmenlere öğretim yılına hazırlık ödeneği verilecektir.
Ayrıca; nöbet hizmetleri karşılığı ödemelerde artış yapılmasına, bazı sosyal hizmet çalışanlarına ek 10 puan ÖHT ödenmesine ilişkin daha önce Sağlık ve Sosyal Yardım Hizmet Kolu içinde düzenlenmiş konular, bu kez kamu görevlilerinin geneline yönelik mali ve sosyal haklar kapsamında karara bağlanmıştır.
Ek/değişiklik yapan Kurul kararlarının incelenmesinde de anlaşılacağı üzere, aile yardımın aylık 20 TL artırılmış olması dışında kamu personelinin geneline yönelik mali ve sosyal haklarda kayda değer bir iyileşme/düzeltme yapılmamıştır. (Kur. Kar. II. Kısım 8-51md.)
IV-HİZMET KOLLARINA YÖNELİK MALİ ve SOSYAL HAKLAR
6-4888 sayılı Kanuna göre kamu idarelerinde oluşturulmuş (büro, bankacılık/eğitim/sağlık/yerel yönetim/basın, yayın/kültür/bayındırlık/ulaştırma/tarım/enerji/Diyanet ve vakıf hizmetleri) kollara ilişkin mali ve sosyal haklar (11) ayrı bölümde karara bağlanmıştır.
Kurul Kararının kamu görevlilerinin genelini ilgilendiren mali ve sosyal haklara ilişkin kısmında olduğu gibi hizmet kollarına ilişkin konularda da önceki toplu sözleşme hükümlerine bağlı kalındığı, bazı maddelerdeki küçük değişiklikler dışında, 4. Dönem Toplu Sözleşmedeki düzenlemelerin madde /madde hatta noktası/virgülüyle aynen karara bağlanmış olduğu görülmektedir.
4.Dönem Toplu Sözleşme maddelerinin tekrarı niteliğinde olan bu kararların değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.
Eski sözleşmeye göre ek/değişiklikler içeren, çalışanlar lehine mali ve sosyal haklar kapsamında sağlanmış kazanımları belirten kararlar çok ayrıntılı hükümler içermekte olduğu için ekli tabloda toplu bir şekilde gösterilmiştir.
Tablo incelemesinden de anlaşılacağı üzere genelde olduğu gibi hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal haklarda çalışanlar lehine ne yazık ki, önemli /dikkat çeken bir iyileşme sağlanamamıştır.
Nitekim hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal haklara ilişkin kısımdaki Kararlarda en önemli değişikliğin/iyileşmenin (!) yıllık fazla çalışma süresinin 50 saat artırılması, (bu suretle fiilen fazla çalışma yapan kamu personelinin yıl sonundaki geliri -vergi kesintisi hariç- 112,5 TL artmış olacaktır.) bazı kamu personeline yapılan ilave ödemelerde aylık 11 TL tutarındaki artış olduğu görülmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı personeli olan murakıplara yapılmış 136,8 TL artış dışında kamu personelinin aylıklarında 100 TL üzerinde ek artış sağlayan yeni bir düzenleme dahi (ne yazık ki) bulunmamaktadır. Bu yüzden “Dağ fare bile doğurmadı” demek olanaklıdır ve abartılı bir benzetme olmayacağı değerlendirilmektedir.
V- SÖZLEŞMELERİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ
Ayrıntılı çalışma yapılması gereken konular
7– Önceki toplu sözleşme görüşmelerinde ayrıntılı çalışma kararı verilmiş ve bu yüzden çözümlenmeleri yeni döneme bırakılmış olan:
√ Üniversite genel sekreter yardımcıların ek göstergelerinin üniversite daire başkanları seviyesine yükseltilmesi,
√ Sağlık hizmetleri sunumunda kaliteyi artırmak için icap nöbetine ilişkin hususların yeniden düzenlenmesi,
√ Büyükşehir belediyelerine bağlı idarelerdeki daire başkanlarının ek gösterge rakamlarının büyükşehir daire başkanları seviyesine çıkarılması,
√ PTT başdağıtıcı/dağıtıcıların emeklilik yaş sınırının yükseltilmesi,
Şeklindeki; temel sorunların iki yıllık toplu sözleşme döneminde ele alınmadığı/göz ardı edildiği veya çözüme kavuşturulamadığı anlaşılan bu konularda Hakem Kurulunca yeniden çalışma yapılmasına karar verildiği görülmüştür.
Bu tür görev tekrarlarına yol açılmaması için ayrıntılı çalışma gerektiren temel sorunlarına ilişkin yürütülecek çalışmaların usul/esasların tespiti ve sürelerinin takvime bağlanması konuları sözleşmelerde/hakem kararlarında hüküm altına alınmalı, bu bağlamda eylem planları hazırlanmalıdır. Makul bir sürede çözümlemeyen sorunların nedenleri, karşılaşılmış güçlükler konusunda çalışanların bilgilendirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalı, bu suretle çalışanların daha fazla oyalanmaları/aldatılmalarının önüne geçilmelidir.
Fazla çalışmalar
8-Eski toplu sözleşmelerde olduğu gibi Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararında da fazla çalışma konusunda çok sayıda ve ayrıntılı düzenlemeler bulunmaktadır. Kamu personelinin yıllık fazla çalışmalarının 50 saat artırılarak 350 saate çıkarılması; saat başına (2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa göre 2,25 TL) ödenecek ücretin kaç kat/misli uygulanacağı konusunun kamu görevlilerinin aylıklarının belirlenmesinin temel bir unsuru gibi özel bir önem verildiği görülmektedir.
Bu yüzden fazla çalışmalarla ilgili olarak aynı iş kolu kapsamındaki kurum/kuruluş personelleri için bile ayrı ayrı düzenlemelere gidilmiştir. Eşit işe eşit ücret/ücret adaletine aykırılık oluşturan fazla çalışma ücretleri belirlenmiştir
(Örneğin; Nüfus ve Vatandaşlık Gn. Md. personeline; seçim dönemindeki çalışmalarında beş kat, kimlik belgesi/pasaport/sürücü belgesi hizmetlerinde ise üç kat üzerinden fazla çalışma ücreti belirlenmiştir. DSİ personeline ödenecek fazla çalışma ücretlerin ise bölgelerine göre üç veya dört kat üzerinden ödenmesi kararlaştırılmıştır. Kredi ve Yurtlar Gn. Md. bağlı yurtlarda görev yapanlar için kadrolu personele üç kat, sözleşmeli personele ise zamsız miktarlar üzerinden fazla çalışma ücreti ödenecektir.)
40 yılı aşkın bir süredir (mülga) Devlet Personel Başkanlığı bünyesinde daire başkanı seviyesinde mevzuata ve çalışanlar arasındaki belli dengelere bağlı olarak başarıyla yürütülmüş fazla çalışma konusu Hakem Kurulu Kararında dahi olabildiğince abartılmıştır. Bu bağlamda çalışma barışını da olumsuz etkiyebilecek nitelikte kurum içinde veya kurumlar arası (kısır) rekabete yol açan düzenlemelere yer verilmiş olduğu görülmektedir.
(Örneğin; Hakem Kurulu kararının, Büro, Bankacılık ve Sigortacılık Hizmet Kolundaki 19 maddeden 6 tanesi (% 32) Tarım ve Ormancılık Hizmet Kolundaki 22 maddeden 6’sı (%27); fazla çalışma konusuyla ilgilidir. )
Bütçe kanunlarıyla 2,25 TL olarak belirlenmiş fazla çalışma saat ücretine fazla itiraz olmadığı, bunun taban ücreti gibi değerlendirildiği görülmektedir. Fazla çalışma konusundaki pazarlıklardan, pazarlıklar sonrası alınmış kararlardan kamu personeli sendikalarının genelde memnun oldukları, bu konuları elde edilmiş” kazanımlar!” olarak açıkladıkları bilinmektedir.
Ancak kamu personelinin yılda en fazla yapabileceği 350 saatlik (fiilen) fazla çalışması sonucunda aylık ücretlerinde (vergi kesintileri hariç) en fazla 196,90 TL artış sağlayacak olan fazla çalışma ücretleri konusunun bu kadar önemsenmiş olması, kamu yönetimi/kamu personeli ve kamu sendikaları yönünden ibretlik/traji komik bir durumdur.
Benzer uygulama ek ders ücreti ödemeleri açısından da geçerlidir.
Bu yaklaşımların doğal sonucu olarak özgün bir istihdam şekli olan fazla çalışma mevzuatı konusundaki yeknesaklık yitirilmiştir. Zira kamu görevlilerine yaptırılacak fazla çalışmanın usul ve esaslarını belirleyen mevzuat (657 sayılı DMK 99, 178; 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’ un 2 maddeleri, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik vb.) hükümlerinin uygulanmayacağı karara bağlanmıştır.
Böylelikle Devlet memurlarının genel olarak haftalık çalışma süresi olan 40 saatin üstünde yaptıkları çalışmaların fazla çalışma olarak tanımlanabileceğine; kurum faaliyetlerinin gereği veya hizmetin devamını temin amacıyla normal çalışma saatleri içinde/dışında; ulusal/resmi/dini bayramlarda yapılacak olan (nöbet niteliğindeki) hizmetler için fazla çalışma ücreti ödenmeyeceğine ilişkin yerleşik kuralların uygulanmasından vazgeçilmiştir.
Bu suretle, cami/mescitlerde görev yapan imam-hatip ve müezzin-kayyımlar ile vaizler başta olmak üzere; kütüphane/müze/turizm bürolarında, defin hizmetlerinde çalışanlara vb. fazla çalışma ücreti ödenmesi karara bağlanmıştır.
Fazla çalışma ücretlerinin kurumlara göre tespit edilmiş farklı katsayılar üzerinden değil, bütçe kanunlarında belirlenmiş miktarlar üzerinden ödenmesi; fazla çalışmaya uygulanacak katsayıların, fazla çalışma süreleri ve fazla çalışmaya katılacak olanların sayısının belirlenmesinin pazarlık konusu olmaktan çıkarılması gerekmektedir. Ayrıca yetersiz kaldığı tartışmasız olan 2,25 TL tutarındaki fazla çalışma (saat) ücretinin makul seviyede artırılması, fazla çalışma konusunun toplu sözleşmelerin veya Hakem Kurulu Kararının kamu görevlilerinin genelini ilgilendiren bölümünde ele alınarak çözümlenmesinde yarar bulunmaktadır.
Tazminatların artırılması
9-Mevcut toplu sözleşme düzeninin; hizmet kolunda sendika kurabilen dolaysıyla toplu sözleşmelerde taraf olan/sözleşme imzalama yetkisi olan veya seslerini yeterince duyurma olanağı olan iş kollarında çalışan kamu görevlilerinin lehine; bu olanaklara sahip olmayan kamu görevlilerinin ise aleyhine işlemeye başladığı görülmektedir.
Özellikle 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” eki cetvellerde genel bir değişiklik yerine, eski uygulamanın devamı şeklinde iş kolları itibarıyla yapılmış 657 sayılı DMK’da ihdas edilmiş hizmet sınıflarını göz ardı eden toplu sözleşmelerle yapılmış (çok sayıda) kısmi değişiklerle sağlanmış olan ücret artışları, bu farklılıkları daha da artırmıştır. Sözü edilen Kararname ile getirilmiş genel denge daha da bozulmaya başlamıştır.
(Zira kamu görevlilerinin çoğunluğu için aylıklarındaki en önemli unsuru (aylığın büyük bölümünü) anılan Karar eki cetvellerde gösterilen özel hizmet tazminatı ile diğer tazminat oranları oluşturmaktadır.)
Örneğin, kadro sayıları 339.317 olan kadrolu Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup olan kamu görevlilerinin Toplu Sözleşmede/Hakem Kurulu Kararında esamesi okunmaz iken, kadro sayısı 128.739 [2] olan Din Hizmetleri Sınıfı mensupları, iş kolunda kurulu sendikaları aracılığıyla, Diyanet ve Vakıf Hizmet Koluna ilişkin, on iki maddeden oluşan ayrı bir Hakem Kurulu Kararı alınmasını sağlamışlar, bu bağlamda Hakem Kurulu Kararı kapsamında kendilerine uygulanacak yeni bazı mali haklar elde edebilmişlerdir. (Hak. Kur. Kar. III Kısım, 11. Bölüm)
Eşit işe eşit ücret ödenebilmesi, kamu görevlileri arasında orantısız ücret farklılıklarının giderilmesi, ücret adaletinin temini bağlamında 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetveller güncelleştirilmeli; iş kolları/kurumlar bazında yapılacak değişiklikler sırasında genel dengenin korunmasına, 657 DMK ihdas edilmiş hizmet sınıflarının göz ardı edilmemesine, çalışma barışının bozulmamasına özen gösterilmelidir.
Diğer konular
10-Toplu Sözleşmelerle yapılmış müdahalelere karşın mevzuatta gereken değişiklikler yapılmadığı için her toplu sözleşmede/Hakem Kurulu Kararlarında daha önce karara bağlanmış/uygulamaya geçilmiş hususların yeniden sözleşmelere konulması gerekmektedir. Bu yüzden her yeni sözleşme döneminde sözleşme hükümlerinde artış olduğu görülmektedir.
(Kamu personelinin zam ve tazminatlarında artış sağlayan toplu sözleşme hükümleri doğrultusunda ilgili mevzuatta henüz değişiklik yapılmamış olması; itfaiyeci personelin halen Genel İdare Hizmetleri Sınıfına alınamamış olması bu durumlara örnektir.)
Sözleşme hükümleri doğrultusunda mevzuatta gereken değişikliklerin yapılması, mevcut kazanımların yasal güvenceye kavuşturulması, sözleşmelerin sadeleştirilmesi ve bu suretle uygulamadaki karışıklıkların önü alınmalıdır.
11–4688 sayılı Kanunun 28’inci maddesinde toplu sözleşme kapsamı, sözleşmede yer alacak hususlar açık seçik belirtilmesine, daha önceki toplu sözleşmeler döneminde olduğu gibi Hakem Kurulu Kararında da düzenlenecek/karara bağlanacak konularda gereken dikkat ve özenin gösterilmemiş olduğu görülmektedir.
√ Kamu personeline yemek/ giyecek yardımları yapılması, çalışanlara servis hizmeti veya toplu taşım kartı verilmesi, kamu konutlarından yararlanılması, KİT’lerde konut kira bedelinin (% 15) indirimli tahsil edilmesi vb. konular kamu personelin tümünü kapsayan sözleşmenin ikinci kısmının yanı sıra, hizmet kollarına yönelik üçüncü kısımda da mükerrer olarak düzenlenmiştir.
Oysa Hazine ve Maliye Bakanlığının (BÜMKO Gn. Md.) kadim uygulamaları doğrultusunda, bu tür konuların; Sözleşmenin 41’nci maddesindeki kamu misafirhanelerinden yararlanılması düzenlemede olduğu gibi, kamu personelinin geneline yönelik kısmında belirtilmesi ve mükerrerliklerden kaçınılması yerinde olacaktır.
√ Belirli hizmet kollarında çalışanları kapsayan ücret artışına yönelik bazı düzenlemelere Toplu Sözleşmenin ikinci kısmında veya her iki kısımda da yer verilmiştir.
(Hekimlere ek ödeme, KİT’ler Md ve görev yapan bazı personele ek tazminat; müze araştırmacısı/arşivcilere zam ve tazminat verilmesine ilişkin ikinci kısımda yer alan düzenlemeler örnektir.)
Toplu sözleşmelerin düzenlenmesi sırasında gereken dikkat/özen gösterilmelidir.
12- 4688 sayılı Kamu Görevlileri ve Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 28’inci maddesinde: “Toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamaz.” şeklinde açık/seçik kural bulunmaktadır.
Buna karşın Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Bölümü “ 1. maddesinde “ Sosyal denge sözleşmesinin taraf sendikası, üyesi olmayan kamu görevlilerinden, aynı unvanlı üyesinden aldığı aidatın iki katına sosyal denge sözleşmesi aidatı alabilir. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri söz konusu sözleşmeden aynı usul ve esaslar dahilinde yararlanır.” düzenlemesine yer verilmiş ve yasaya aykırılık konusu göz ardı edilmiştir.
Bu bağlamda BEM-BİR-SEN açıkça kollanmış; sendika üyesi olmayan memurlar 4488 sayılı Kanununun 28, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 39’uncu maddelerine de aykırı olarak, iki katı aidat ödemekle cezalandırılmıştır. (Hak. Kur. Kar. III. Kısım, 4.Bölüm,1. Md.)
VI-SONUÇ
13- 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa dayalı olarak, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’nun 28.08.2019 gün ve 2019/1 sayı ile verilmiş olan kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarına ilişkin, süresi tamamlanan 4. Dönem Toplu Sözleşme hükümlerinin yinelenmesi niteliğindeki kararının incelenmesi sonucunda; yazımızın “Sözleşmelerin Genel Değerlendirilmesi” bölümünde ayrıntılı olarak ifade edildiği üzere:
√ Sözleşmelerde yer alması/düzenlenmesi gereken hususların yeterince açıklığa kavuşturulamadığı;
√ Kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarının hangi tür (kamu görevlilerinin geneline/hizmet kollarına yönelik) toplu sözleşme kapsamında düzenleneceği konusunda duraksamalar yaşandığı;
√ Kararlarda yasalara aykırı hususlara yer verilebildiği;
√ Toplu sözleşme düzeninin hizmet kollarında sendika kurabilen dolaysıyla toplu sözleşmelerde taraf olan/sözleşme imzalama yetkisi kamu görevlilerinin lehine, bu tür olanakları olmayan kamu görevlilerinin aleyhine işlediği;
√ Kamu görevlileri sendikalarının personel ücretinin ayrıntıları yerine esası ile ilgilenmeleri, bu bağlamda kendilerine çeki-düzen vermeleri gerektiği;
Anlaşıldığından; gerekli önlemlerin hızla alınmasında yarar bulunmaktadır.
Ek: 1 Adet Tablo
[1] Kamu idarelerinde istihdam edilen kamu personeli sayısı 3.261.753; kamu idarelerinden emekli olan sigortalı sayısı 2.198.563; 2022 sayılı Kanun uyarınca aylık alanları sayısı 1.206.953; engellilere evde bakıma destek için yapılan sosyal yardımlardan yararlananların sayısı ise 513.276 kişidir. (2019 Yılı Bütçe Gerekçesi) http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/04/2019-ButceGerekcesi_2019.pdf
[2] 2019 Yılı Bütçe Gerekçesi