Yargıtay İçtihatları E: 2018/2
14 Mart 2019 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 30714
Yargıtay Başkanlığından:
YARGITAY
İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME BÜYÜK GENEL KURULU KARARI
Esas No : 2018/2
Karar No : 2018 /8
Karar Tarihi : 28.09.2018
ÖZET: Yargıtayın düzelterek onama kararları, aslında bozulması gereken bir kararın, bozma sebebinin yeniden yargılamayı gerektirmeyecek mahiyette görülmesi nedeniyle yasanın verdiği takdir yetkisine istinaden onanmasına karar verilmesi, bunun yanında düzelterek onama kararlarında harç alınacağına yönelik yasal bir düzenleme bulunmaması karşısında, düzelterek onama kararlarında onama harcı alınmamalıdır.
I-GİRİŞ
A-İçtihatların Birleştirilmesi Konusundaki Başvuru
Yargıtay Birinci Başkanı, Hukuk Genel Kurulu Başkanı ve 7, 9, 10, 21, 22. Hukuk Daireleri Başkanları ile birlikte yapılan toplantıda kararlaştırıldığı üzere 1, 3 ve 4 Şubat 2016 tarihlerinde Yargıtay 7,9 ve 22. Hukuk Daireleri Başkan ve Üyeleri ile yapılan toplantı sonucunda içtihat aykırılığı olup uzlaşma sağlanamayan “Düzelterek onamalarda temyiz edenden harç alınıp alınmayacağı’’ hususunda içtihatların birleştirilmesi yoluna gidilmesi kararlaştırılmakla, Yargıtay Birinci Başkanlığınca talepte bulunulmuştur.
B-Görüş Aykırılığının Giderilmesi İstemine Konu Kararlarda Belirtilen Görüşlerin Özetleri ve Örnek Karar Numaraları
1- Hukuk Genel Kurulu ve Daire Görüşleri
İçtihadı birleştirmeye konu uyuşmazlık hakkında, Hukuk Genel Kurulu ve Daireler tarafından Yargıtay Birinci Başkanlığına bildirilen görüşlerin özetlerine, aşağıda üç başlık hâlinde yer verilmiştir.
a-Düzelterek Onama Kararlarında Harç Alınması Gerektiği Yönündeki Görüşler:
a.l-Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun görüşü, “…Düzelterek onamalarda taraflardan harç alınıp alınmayacağı ile ilgili olarak Hukuk Genel Kurulu uygulamasında kararı temyiz eden taraf ve/veya taraflar temyiz başvuru harcı ile karar ve ilam harcından sorumlu olup, içtihatlar arasındaki aykırılığın Hukuk Genel Kurulu kararlan doğrultusunda giderilmesinin uygun olacağını”,
Hukuk Genel Kurulunun örnek içtihatları;
20.12.2002 tarih ve 2002/12-1035 E., 2002/1081 K„ 28.12.2005 tarih ve 2005/4-721 E„ 2005/775 K„ 24.03.2010 tarih ve 2010/4-192 E., 2010/163 K., 09.10.2013 tarih ve 2013/12-1150 E., 2013/1453 K„ 24.12.2014 tarih ve 2014/21-872 E., 2014/ 1086 K.
a.2-Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin görüşü; “ …Dairelerinin, düzelterek onama kararının sonuç olarak onama kararı olması nedeni ile harç alınması gerektiği görüşünde olup, uygulamasının da bu yönde olduğunu, zira Kanun koyucu, 370. maddede onama ve 371. maddede ise bozma kararını düzenlediğini, Hukuk Muhakemeleri Kanununun temyize ilişkin hükümleri değerlendirildiğinde, Yargıtayın sadece onama veya bozma kararı verebileceğinin düşünüldüğünü ancak onama kararları başlığı altında 370. maddenin ikinci fıkrasında düzelterek onama kararının yer aldığını, düzelterek onama kararının ise onama kararı altında düzenlendiğini, Kanun koyucu düzelterek onama kararına ilişkin ayrı bir madde ve ayrı bir başlık vermediğini, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmeyen hatalar için istisnai olarak öngörüldüğünü, bu gibi hataların usul ekonomisi gereğince ilk derece mahkemesine gönderilmeksizin düzeltilmesinin amaçlandığını, düzelterek onama hâlinde kararın bozulması, bu bozma üzerine yeniden yargılamaya ihtiyaç duyulmadığı için yeni bir karar verilmesi ve bu kararın da mahkeme kararında yer almış gibi onaylanmasının söz konusu olduğunu”,
Dairenin örnek kararları;
11.03.2015 tarih ve 2015/2974 E., 2015/9989 K., 22.06.2009 tarih ve 2008/3022 E., 2009/17488 K., 19.10.2010 tarih ve 2010/31715 E., 2010/29558 K., 27.09.2011 tarih ve 2011/36216 E, 2011/33696 K„ 26.06.2012 tarih ve 2012/23389 E„ 2012/24629 K., 03.03.2014 tarih ve 2012/2684 E., 2014/6606 K„ 28.03.2016 tarih ve 2016/6813 E., 2016/7432 K„ 08.05.2018 tarih ve 2û’l 5/17538 E., 2018/10193 K.
b- Düzelterek Onama Kararlarında Harç Alınmaması Gerektiği Yönündeki Görüşler:
b.l-Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin görüşü; “…Düzelterek onamalar, aslında bozulması gereken kararlarla ilgili olduğundan ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438/7. maddesi gereğince bozulması gereken husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasına karar verildiğinden Dairemizin son kararlarında, düzelterek onamalarda davalardan harç alınmadığı ve Daire uygulamasının bu yönde olduğunu”,
Dairenin örnek kararları;
13.10.2015 tarih ve 2015/10621 E., 2015/11801 K„ 17.03.2016 tarih ve 2016/2614 E„ 2016/3208 K.
b.2-Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin görüşü; “…Dairemiz tarafından; Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438/7. maddesi uyarınca düzelterek onama kararı verilmesi hâlinde harç alınmadığını ve peşin yatırılan temyiz harcının da temyiz edene iadesine karar verildiğini”,
Dairenin örnek kararları;
24.04.2006 tarih ve 2006/5052 E., 2006/6116 K., 27.06.2018 tarih ve 2016/20523 E., 2018/8319 K.
b.3-Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin görüşü; “…Yargıtay, temyiz edilen hükmün, “kanunun olaya uygulanmasında hata edilmiş olmasından dolayı bozulması gerektiği” (HUMK.m.438/VIl) kanısına vardığına ve böylece, temyiz edenin temyiz talebini haklı bulduğuna göre, temyizde haklı çıkmış olan temyiz edeni karar ve ilam (onama) harcı ödemeye mahkûm edilmemesinin gerektiğini, nitekim, Dairelerinin de 10.12.2015 tarih 2015/12256 E., 2015/20079 K., 25.01.2016 tarih, 2015/15693 E 2016/572 K. sayılı kararlarında olduğu gibi istikrarlı bir şekilde düzelterek onama kararlarında kararın “bozma” niteliği ağır bastığından peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadelerine karar verildiğini, ancak Yargıtayın başka Dairelerince bu düzelterek onama hâlinde “onama” harcı alınması kararı verildiğinden, Daireler arasında içtihat uyuşmazlığı olduğundan Dairelerin farklı uygulamaları bulunması nedeniyle içtihatların birleştirilmesi hususunun düşünülebileceğini”,
Dairenin örnek kararları;
10.12.2015 tarih ve 2015/12256 E„ 2015/20079 K., 25.01.2016 tarih ve 2015/15693 E„ 2016/572 K.
b.4-Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin görüşü; “…Dairemiz HUMK’nın 438. maddesinin 7. fıkrası hükmüne göre; temyiz olunan hükmün, kanunun olaya uygulanmasında hataya düşülmüş olmasından dolayı bozulması gerektiği hâlde kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılama yapılması gerekmediği takdirde Yargıtay, kanuna uymayan hususu düzelterek mahkeme kararını onaylayabileceğini, bu yasa hükmünün uygulanması suretiyle yanlışlığın düzeltilmesinden sonra Yargıtayın verdiği karar “onama” niteliğinde olmakla beraber temyiz edenin haklı bulunduğunu, “düzelterek onamaya” ilişkin kararlarla “onama” kararlan aynı statüde kabul edilerek onama harcı alınmasının mümkün olmadığını, Daire uygulamasının da bu yönde olduğunu”.
Dairenin örnek kararları;
16.02.2016 tarih ve 2015/15577 E., 2016/1805 K„ 21.12.2015 tarih ve 2015/546 E., 2015/14983 K„
b.5-Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin görüşü; “…Düzeltilerek onama kararlarında; bozma kararlarındaki uygulama söz konusu olup, harç alınmadığını”,
Dairenin örnek kararları;
17/02/2016 tarih ve 2015/21946 E., 2016/2725 K., 29/12/2015 tarih ve 2015/14432 E., 2015/25657 K.
b.6-Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin (Kapatılan) görüşü; “…Düzelterek onama kararı, niteliği gereği onama kararı olması nedeni ile harç alınması gerektiği yönünde azınlık görüşü mevcut olup, Dairenin çoğunluk görüşü, verilen hükmün sonuç itibariyle bozma kararı olması göz önüne alındığında harç alınamayacağını”,
Dairenin örnek kararları;
21.10.2015 tarih ve 2015/31635 E., 2015/20058 K„ 09.11.2015 tarih ve 2014/21576 E„ 2015/21817 K.
b.7-Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin görüşü; “…Yerel mahkemelerce verilen kararların düzeltilerek onanması hâlinde, düzeltilen hususun bir bozma sebebi olduğu ve esasen kararın bozulması gerektiği; ancak, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı için, bozma yapılmayıp düzelterek onama yoluna gidildiği dikkate alınarak, düzelterek onamalarda onama harcının alınamayacağının düşünüldüğünü”,
Dairenin örnek kararları;
29.06.2015 tarih ve 2015/10799 E, 2015/14126 K„ 05.11.2013 tarih ve 2013/12188 E., 2013/15891 K.
b.8-Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin görüşü; Dairelerinin içtihadı birleştirme talebinde bulunulduğu dönemdeki görüşü “Düzeltilerek onama kararlarının, “onama” kararı olarak kabul edilmediği, karar alacak davasına ilişkin ise ayrıca düzeltilen miktar üzerinden karar ve ilam harcının yeniden hesaplandığı ve onama harcı alınarak kararın düzeltilerek onandığını, düzeltilerek onanan kararlar öncelikle bozulması gerekmekte ise de nihayetinde karar onanmış olmakla onama karan niteliğinde olduğunu, bu nedenle onama harcı alınmasının gerektiğini, Dairelerinin bu konudaki görüşünün istikrarlı bir şekilde uygulandığını, bu konulardaki içtihat birleştirmelerinin Dairelerinin uygulamaları gibi yapılması” şeklinde olmakla birlikte sonradan aşağıdaki örnek kararlarında görüleceği üzere bu uygulamadan vazgeçildiğini, düzelterek onamalarda onama harcı alınmadığını,