İş Sözleşmesinin Feshi (Öğreti ve Uygulamada)

Açıklama

Kitap Özellikleri

• İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
• Bildirimli (Süreli) Fesih
• Bildirimsiz (Derhâl) Fesih
• Usulsüz Fesih
• Peşin Ödeme Yoluyla Fesih
• Haklı Nedenle Fesih
• Haksız Fesih
• Geçerli Nedenle Fesih
• Geçersiz Fesih
• Değişiklik Feshi
• Toplu İşçi Çıkarma
• Baskı Feshi ve Şüphe Feshi

İş sözleşmesi, tarafların kişiliğinin ön planda olduğu, karşılıklı güven ilişkisine dayanan sürekli edimli bir sözleşmedir. Sözleşme; işçinin ölümü, geçersizlik, tarafların anlaşması ve fesih yoluyla sona ermektedir. İdeal olanı, sözleşmenin anlaşma yoluyla sona ermesi olmakla birlikte, fesih yoluyla sona ermeye uygulamada sıklıkla rastlanmaktadır. Bu bakımdan yasa koyucu bu konuyu ayrıntılı olarak düzenlemiştir. İş sözleşmesinin feshi ile ilgili bir uyuşmazlıkta; sözleşmenin belirli süreli- belirsiz süreli oluşu, feshin yapılış şekli ve tâbi olduğu usul, işçinin kıdemi ve aldığı ücret, hangi yasaya tâbi olduğu önem arz etmektedir. Yasa koyucu, iş sözleşmesinin belirli süreli veya belirsiz süreli oluşu ve işçinin iş güvencesi hükümlerine tâbi olup olmamasına göre feshin koşullarını ve usulünü tayin etmiştir. Hatta bazı feshe bağlı işçilik alacaklarının hak edilip edilmediği de feshin niteliğine ve usulüne göre belirlenmektedir.
Kitapta, fesih konusu öğretideki görüşler ve Yargıtay uygulaması dikkate alınarak incelenip tartışılmış; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile getirilen düzenlemeler ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda yapılan değişiklikler işlenmiş; yakın tarihli Yargıtay kararları eklenerek eserin güncelliği sağlanmıştır.

I. BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
I. -GENEL OLARAK-1
II. -İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN NEDENLER-3
1. -İşçinin veya İşverenin Ölümü-3
2. -Tarafların Anlaşması (İkale)-4
3. -Belirli Sürenin Dolması-9
4. -Gazetenin Yayınının Durdurulması-13
5. -Geminin Türk Bayrağı’nı Kaybedecek Şekilde Satılması-13
6. -İş Sözleşmesinin Geçersizliği veya Butlanı-14
7. -İş Sözleşmesinin Feshi-15
a. -Borçlar Hukukuna Göre Fesih-15
b. -İş Hukukuna Göre Fesih-17
III. -ÜÇLÜ İLİŞKİLERİN İŞ SÖZLEŞMELERİNE ETKİSİ-20
1. -İşyeri Devri-20
2. -İş Sözleşmesinin Devri-28
3. -Geçici (Ödünç) İş İlişkisi-31
4. -Alt İşverenlik-36
IV. -İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’NA BİLDİRİLMESİ VE ETKİLERİ-48
V. -İŞVERENİN, SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNDE İŞÇİYE ÇALIŞMA BELGESİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ-52
II. BÖLÜM
BİLDİRİMLİ (SÜRELİ-ÖNELLİ) FESİH
I. -GİRİŞ-53
II. -GEÇERLİ NEDENE DAYANMAYAN BİLDİRİMLİ FESİH (İŞ GÜVENCESİNE TÂBİ OLMAYAN İŞÇİLER YÖNÜNDEN BİLDİRİMLİ FESİH)-53
III. -GEÇERLİ NEDENE DAYANARAK BİLDİRİMLİ FESİH (İŞ GÜVENCESİNE TÂBİ İŞÇİLER YÖNÜNDEN BİLDİRİMLİ FESİH)-68
1. -Genel Olarak-68
2. -İş Güvencesinden Yararlanma Koşulları-71
a. -İşçinin İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreli Olması ve İş Kanunu Kapsamında Olması-71
b. -İşçinin Çalıştığı İşyerinde En Az Otuz İşçi Çalışıyor Olması-79
c. -İşçinin İşyerinde En Az Altı Ay Kıdeminin Olması-86
d. -İşçinin İşveren Vekili Olmaması-93
e. -İş Sözleşmesinin Geçerli Nedene Dayanılmadan veya Geçerli Neden Olsa da Usulüne Uyulmadan Feshedilmiş Olması-98
3. -Geçerli Nedenle Bildirimli Fesih Sebepleri-100
a. -İşçinin Meslekî veya Fiziksel Yetersizliği-104
b. -İşçinin Olumsuz Davranışları-116
aa. -Genel olarak-116
bb. -İşçinin olumsuz davranışlarından kaynaklanan geçerli nedenle bildirimli fesih sebepleri-118
aaa. -İşçinin işvereni yanıltması-118
bbb. -İşçinin işe devamsızlığı veya geç gelmesi-119
ccc. -İşçinin görevini yerine getirmemesi (Talimatlara uymaması)-124
ddd. -İşçinin işverenin malına zarar vermesi-139
eee. -İşçinin işveren aleyhine sözler sarf etmesi-142
fff. -İşçinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları-146
ggg. -İşçinin geçimsizliği-161
hhh. -İşçinin işyerindeki bilişim teknolojilerini ve alkol, sigara gibi maddeleri işverenin talimatına aykırı olarak kullanması-167
ııı. -İşçinin borç para alması-169
iii. -İşçinin kısa süren tutukluluğu-170
kkk. -Yukarıdakilere benzer davranışlar-170
cc. -Yargısal denetim-172
c. -İşletmesel Nedenler ve Feshin Son Çare Olması İlkesi-172
4. -Değişiklik Feshi (Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik)-210
IV. -TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA-247
III. BÖLÜM
BİLDİRİMSİZ (DERHÂL-SÜRESİZ) FESİH
I. -GENEL OLARAK-259
II. -İŞVEREN YÖNÜNDEN BİLDİRİMSİZ (DERHÂL) FESİH NEDENLERİ-271
1. -Sağlık Nedenleri-271
a. -İşçinin Hastalanması veya Kazaya Uğraması-271
b. -İşçinin Hamileliği-273
c. -İşçinin Tedavi Edilemeyecek Hastalığa Yakalanması-274
2. -Ahlâk ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Hâller ve Benzerleri-274
a. -İşçinin İşvereni Yanıltması-275
b. -İşçinin, İşverenin veya İşveren Vekilinin Kendisi veya Aile Üyelerine Yönelik Şeref ve Namusa Dokunacak Söz ve Davranışları-276
c. -İşçinin, İşverenin Başka Bir İşçisine, İşyeri İçinde veya Dışında Cinsel Tacizde Bulunması-277
d. -İşçinin İşverene yahut Onun Aile Üyelerinden Birine veya İşverenin Başka Bir İşçisine Sataşması veya İşyerine Sarhoş ya da Uyuşturucu Madde Almış Olarak Gelmesi yahut İşyerinde Bu Maddeleri Kullanması-279
e. -İşçinin, İşverenin Güvenini Kötüye Kullanmak, Hırsızlık Yapmak Gibi Doğruluk ve Sadakate Uymayan Davranışları-291
f. -İşçinin, İşyerinde, 7 Günden Fazla Hapisle Cezalandırılan ve Cezası Ertelenmeyen Bir Suç İşlemesi-310
g. -İşçinin, İşverenden İzin Almadan veya Haklı Bir Sebebe Dayanmaksızın Ardı Ardına 2 İşgünü veya 1 Ay İçinde 2 Defa Herhangi Bir Tatil Gününden Sonraki İşgünü yahut 1 Ayda 3 İşgünü İşe Devam Etmemesi-311
h. -İşçinin Yapmakla Ödevli Bulunduğu Görevleri Kendisine Hatırlatıldığı Hâlde Yapmamakta Israr Etmesi-320
i. -İşçinin Kendi İsteği veya Savsaması Yüzünden İşin Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi, İşyerinin Malı Olan veya Malı Olmayıp Eli Altında Bulunan Eşyaları 30 Günlük Ücretinin Tutarıyla Ödeyemeyecek Derecede Hasara ve Kayba Uğratması-326
3. -Zorlayıcı Nedenler-336
4. -İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması-338
III. -İŞÇİ YÖNÜNDEN BİLDİRİMSİZ (DERHÂL) FESİH NEDENLERİ-339
1. -Sağlık Nedenleri-339
a. -İş Sözleşmesinin Konusu Olan İşin Yapılması, İşin Niteliğinden Doğan Bir Sebeple İşçinin Sağlığı veya Yaşayışı İçin Tehlikeli Olursa-339
b. -İşçinin Sürekli Olarak Yakından ve Doğrudan Buluşup Görüştüğü İşveren yahut Başka Bir İşçinin, Bulaşıcı veya İşçinin İşiyle Bağdaşmayan Bir Hastalığa Tutulması ve Bunun İşçinin Sağlığı İçin Ciddî Bir Tehlike Oluşturması-343
2. -Ahlâk ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Hâller ve Benzerleri-344
a. -İşveren veya Vekili, İş Sözleşmesinin Yapıldığı Sırada Bu Sözleşmenin Esaslı Noktalarından Biri Hakkında Yanlış Vasıflar veya Şartlar Göstermek yahut Gerçeğe Uygun Olmayan Bilgiler Vermek veya Sözler Söylemek Suretiyle İşçiyi Yanıltırsa-345
b. -İşveren veya Vekilinin, İşçinin veya Aile Üyelerinden Birinin Şeref ve Namusuna Dokunacak Şekilde Sözler Söylemesi veya Buna Yönelik Davranışlarda Bulunması ya da Psikolojik (Mobbing) veya Cinsel Tacizde Bulunması-345
c. -İşveren veya Vekili, İşçi veya Aile Üyelerinden Birine Karşı Sataşmada Bulunur veya Gözdağı Verir yahut İşçi veya Aile Üyelerinden Birini Kanuna Aykırı Davranışa Özendirir, Kışkırtır, Sürükler yahut İşçi veya Aile Üyesine Karşı Hapsi Gerektiren Bir Suç İşlerse yahut İşçi Hakkında Şeref ve Onur Kırıcı Asılsız Ağır İthamlarda Bulunursa-352
d. -İşçi, İşyerinde Başka Bir Kişi Tarafından Cinsel Tacize Uğrar ve İşverene Bildirmesine Rağmen İşveren veya Vekili Gerekli Önlemleri Almaz İse-354
e. -İşveren veya Vekili Tarafından İşçinin Kanun ve Sözleşmeden Doğan Ücreti Ödenmez veya Geç Ödenir İse-355
f. -İşverenin İlgili Yasal Mevzuatta Gösterilen Çalışma Şartlarını Uygulamaması-364
3. -Zorlayıcı Nedenler-371
IV. BÖLÜM
FESİHLE İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR VE FESİH TÜRLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
I. -FESİHLE İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR-373
1. -Baskı Feshi ve Şüphe Feshi-373
2. -İşçi Kuruluşunda Yönetici Olduğundan İşyerinden Ayrılan İşçinin İş Sözleşmesinin Feshi-378
3. -İşyeri Sendika Temsilcisinin İş Sözleşmesinin Feshi-379
4. -Grev ve Lokavt Sırasında İş Sözleşmesinin Feshi-383
5. -Askerlik veya Kanundan Doğan Bir Ödev Sebebiyle İşyerinden Ayrılanların Dönüşte İşe Başlatılmaması ve Fesih-390
6. -Kesinleşen İşe İade Kararından Sonra İşçinin Başvurusuna Rağmen İşe Başlatılmaması-391
II. -FESİH TÜRLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI-392
1. -Genel Olarak-392
2. -Geçerli Nedene Dayanmayan Bildirimli Fesih- Bildirimsiz (Derhâl) Fesih Ayrımı-393
3. -Usulsüz Fesih-Haksız Fesih Ayrımı-394
4. -Usulsüz Fesih-Geçersiz Fesih Ayrımı-395
5. -Geçerli Nedenle Fesih-Haklı Nedenle Fesih Ayrımı-396
6. -Geçersiz Fesih-Haksız Fesih Ayrımı-398
KAYNAKÇA-401