İnsanlık Vergisi Beyan Dönemi Sona Eriyor (!) Serhat ERDEN, Vergi Dairesi Müdürü

Serhat ERDEN
Vergi Dairesi Müdürü
[email protected]

I – GİRİŞ

Türk Dil Kurumunda insan; “Toplum hâlinde bir kültür çevresinde yaşayan, düşünme ve konuşma yeteneği olan, evreni bütün olarak kavrayabilen, bulguları sonucunda değiştirebilen ve biçimlendirebilen canlı” şeklinde tanımlanmıştır.

Pekala, İnsan olmanın bir vergisi veyahut bir bedeli ya da ederi var mıdır?

Son dönemlerde giderek artan ve toplumsal değerlerimiz olarak nitelendirebileceğimiz ahlak, aile, arkadaşlık, dürüstlük, güven, hoşgörü, merhamet ve saygı gibi kavramlara ket vuran ülkesel/küresel bir takım olayları sorgularken akıllara takılan sorulardan sadece bir tanesiydi bu..

İşbu makalemiz ise önce vergi sonra insanlık üzerine kaleme alınarak insani değer rotasında yelken açan gemicilere eşlik eden bir rüzgarın timsalidir.

II – GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 1 inci maddesi uyarınca; gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.

Yukarıdaki ifadelerden anlaşılacağı üzere mezkur Kanuna göre gelirin varlığından bahsedebilmemiz için;

– Gerçek bir kişi yani “İnsan” olması,

– Kanunda sayılan 7 (yedi) gelir unsurundan en az birine girmesi,

– Gelirin elde edilmiş olması,

– Takvim yılı içinde yani “202x / Ocak-Aralık” olması,

gerekmektedir. Bu itibarla, bir gerçek kişinin gelir elde etmesi durumunda – normal şartlar altında – bu gelirini yıllık beyanname ile aşağıdaki süreler dahilinde beyan etmesi gerekecektir:

• Bir takvim yılına ait beyanname izleyen yılın 01 – 31 Mart tarihleri arasında,
• Takvim yılı içinde memleketi terk edenlerin beyannameleri memleketi terke takaddüm eden 15 gün,
• Ölüm halinde, ölüm tarihinden itibaren 4 ay,

içinde gelir vergisi beyannamesi verilecektir. İlgili takvim yılı kazançlarına ilişkin olarak verilecek yıllık beyannameler üzerinden tahakkuk eden gelir vergisinin Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksit olmak üzere;

1. Birinci taksitinin damga vergisi ile birlikte 31 Mart,

2. İkinci taksitinin ise 31 Temmuz,

tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Memleketi terk ve ölüm gibi mükellefiyetin kalkmasını gerektiren durumlarda, beyan üzerine tarh edilen vergiler beyanname verme süreleri içinde ödenecektir.

III- GELİR VERGİSİ HESAPLAMASI (SORU – KONU – YANIT)

SORU: Serbest muhasebeci mali müşavir Bay (S)’ nin 2025 takvim yılına ait bilgileri aşağıdaki gibidir:

Veriler ışığında mükellef Bay (S) tarafından ödenmesi gereken gelir vergisi tutarını hesaplayınız.

KONU: Serbest meslek faaliyetiyle uğraşan gerçek kişilerin elde ettikleri kazançlar, bu maddeye göre serbest meslek kazancı olarak tanımlanır. Bay (S) bir serbest muhasebeci mali müşavir olarak bu kapsamdadır. (GVK/Madde 65)

 Kazanç, tahsil esasına göre belirlenir. Giderler ise gerçek usulde düşülür. Mesleki giderler ve Bağ-Kur primi bu kapsamda kazançtan indirilir. (GVK/Madde 67)

 Ticari ve mesleki kazanç sahiplerinin safi kazancın tespitinde indirebileceği giderler burada düzenlenmiştir. Örneğin, mesleki faaliyetle ilgili yapılan harcamalar ile Bağ-Kur primleri, bu madde kapsamında gider olarak indirilebilir. (GVK/Madde 40)

 Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere; ayrıca Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu menfaatine yararlı derneklerden uygun görülenlere yapılan bağış ve yardımların tamamı, beyan edilen gelirden indirilir.

 Bu kapsamda; Türk Kızılay Derneği, kamu yararına çalışan dernek statüsünde olduğundan vergi muafiyetine sahiptir ve bu derneğe yapılan bağışlar %100 oranında gelir vergisi matrahından indirilebilir. (GVK/Madde 89/11)

YANIT: Mükellef (S), serbest meslek kazancından dolayı yıllık gelir vergisi beyannamesi verecektir. Mükellefin beyan tablosu aşağıdaki gibidir:

IV – İNSANLIK VERGİSİ BEYANNAMESİ

İnsanlık vergisi; insan olmanın gerektirdiği evrensel değerlerin/sorumlulukların beyan edilmesidir. İnsanlık vergisi, kazancın miktarı ile değil; ne kadar insan kaldığınla ilgilenir. Artık insanlığın kendiyle yüzleşme zamanıdır.

Hesap döneminin kapandığı anı izleyen zamandan itibaren pişmanlıkla beyanın söz konusu olmayacağı, ömür mizanında kuruş hatanın dahi yapılmayacağı ve envanterlerin çıkarılarak insanlık vergisinin hesaplanacağı, hesaplanan verginin ise kişiye ait herhangi bir mal varlığı bulunup bulunmadığına bakılmaksızın cebren tahsilinin ahiret yurdunda usulüne uygun şekilde yapılacağı bir vergi türüdür.

Tarh olunan insanlık vergisi ödeme araçlarının başlıcaları şunlardır (Dünya hayatı içerisinde geçerli olduğu unutulmamalıdır):

• Selam
• Tebessüm
• Muhabbet
• İyilik
• Emek
• Vicdan
• Dua

V- İNSANLIK VERGİSİ HESAPLAMASI (SORU – KONU – YANIT)

SORU:

Filistin Devleti memuru Bay (M), vergi uygulamaları hakkında araştırma yapmak için 19.03.2025 tarihinde Türkiye’ye gelmiş ve araştırma – inceleme görevini tamamlayarak 19.11.2025 tarihinde memleketine geri dönmüştür. Bu itibarla; Filistin Devleti vatandaşı ve memuru olan Bay (M)’ nin Türkiye’de elde  ettiği kazanç ve iratlar hakkında hangisi söylenebilir?

a) Tam mükellefiyet esasına göre vergilendirilir.

b) Kazanç ve iratları gelir vergisine tabi değildir.

c) Türkiye dışında elde ettiği kazanç ve iratları vergilendirilmez.

d) Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler.

KONU:  193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 5 inci maddesinde yerleşme sayılmayan haller sayılmıştır. Ancak Filistin – Araştırma/İnceleme – Yerleşme gibi kavramları okuduktan sonra bu soruya vergi mevzuatı kapsamında değil insanlık mevzuatı kapsamında devam etmek çok daha vicdani olacaktır. Mesela; İnsanlık mevzuatında yerleşimci kavramının doğrusu İşgalcidir.

Makalemizin konusu İnsanlık Vergisi olduğundan tüm dünyada vicdanların sessiz kal(a)madığı ve desteklediği spesifik bir konu üzerinden değil, genel insani kaybolan değerler üzerinden makalemize devam ediyoruz.

Şimdi gelin birlikte insanlık beyannamesindeki kalemlere bakarak aşağıdaki tabloda insan aleminin “ortalama insanlık beyanı”nı inceleyelim:

YANIT:

Uyuyan bir insana uyuyor musun, kör olan bir insana görüyor musun demek, sağır olan bir insana ise beni duyuyor musun demek gibi bu soru.. Cevapsız sorular alemi.. Soru(n) çok açık, Konu da belli ancak Yanıt yok maalesef. Tüm dünyanın vicdanlarına anestezi mi uygulanmış yoksa insanlar mı çok dünyasallaşmış..

VI – SONUÇ

Aynada Gördüğün Kişinin Cevaplaması Gereken Bazı Sorular:

• Bir çocuğun yüzündeki gülümsemenin sebebi olabildin mi?
• Kalbini kırdığın birinden özür diledin mi?
• Haksızlık karşısında ses çıkarabildin mi?
• Yaşanan zulümlere karşı mazlumları koruyabildin mi?
• Ailene zaman ayırabildin mi, gerçekten orada olabildin mi?
• İhtiyaç sahiplerine yardım ettin mi?

…

Her “hayır” cevabın, bir eksik beyan yani eksik insanlık demektir. İnsanlık her akan zaman diliminde daha fazla vergisini kaçırıyor. Kaybolan değerler tablomuzdaki eksik beyan ortalamasının sorumluluğu ise hepimizin omuzlarında.

Ve sakın unutma..

Her iyilik bir tahsilattır, her kötülük ise kendimize kestiğimiz en büyük ceza (!)

Kaynaklar:

— www.gib.gov.tr

— mevzuatname.com