13 Mart 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 32840
Sermaye Piyasası Kurulundan:
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, kripto varlık hizmet sağlayıcıların sunabilecekleri hizmet ve faaliyetler, bunlara ilişkin esaslar ile sermaye yeterliliğine ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, kripto varlık hizmet sağlayıcıların sunabilecekleri hizmet ve faaliyetler, bunlara ilişkin esaslar, kripto varlıkların listeleme esasları, mutabakat sistemi ile sermayelerine ve sermaye yeterliliklerine ilişkin ilke ve esasları düzenlemektedir.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Tebliğ, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 35/B ve 35/C maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Açık anahtar: Dağıtık defter ağı üzerinden bir cüzdandan diğer bir cüzdana kripto varlık gönderilebilmesi için cüzdanı eşsiz bir şekilde adresleyen anahtarı,
b) Banka: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan mevduat ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,
c) BDDK: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
ç) BIST 100: Borsa İstanbul A.Ş. tarafından belirlenen endeksi,
d) Cüzdan: Kripto varlıkların transfer edilebilmesini ve bu varlıkların ya da bu varlıklara ilişkin özel ve açık anahtarların depolanmasını sağlayan yazılım, donanım, sistem ya da uygulamaları,
e) Çok taraflı eşik kriptografisi: Kripto varlığın kontrolünü sağlayan özel anahtarın kriptografik yöntemlerle birden fazla taraf arasında paylaştırılmasını sağlayan, belirlenmiş sayıda tarafın işlem yapması ile imzalama ve sair faaliyetlerin gerçekleşebildiği teknikleri,
f) Güvenli donanım modülü: Özel anahtarların üretimi, veri tabanında saklanması için şifrelenmesi ile yedeklenmesi gibi işlemlerin; kurcalama ve yetkisiz erişim gibi tehditlere karşı fiziksel ve mantıksal önlemlerle oluşturulan güvenli bir ortamda yapıldığı modülü,
g) İşlem ortamı: Platform nezdinde kripto varlıklara ilişkin müşteri emirlerinin diğer emirlerle eşleştirildiği ortamı,
ğ) Kanun: 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,
h) KAP: Kamuyu Aydınlatma Platformunu,
ı) Kripto varlık: Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıkları,
i) Kripto varlık hizmet sağlayıcı: Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dâhil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşları,
j) Kripto varlık saklama hizmeti: Müşterilerin kripto varlıklarının veya bu varlıklara ilişkin cüzdandan transfer hakkı sağlayan özel anahtarların saklanmasını, yönetimini veya Kurulca belirlenecek diğer saklama hizmetlerini,
k) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
l) Kurum kaydi sistemi: Dağıtık defter ağına işlenmeyen, platformun işlem platformu/işlem defteri/emir defteri ve muhasebe sisteminde yer alan kayıtları,
m) MASAK: Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığını,
n) MKK: Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketini,
o) Özel anahtar: Cüzdanlardan transfer hakkı sağlayan gizli anahtarları,
ö) Platform: Kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları,
p) Proje sahibi: Bir kripto varlığın üretilmesi amacıyla proje geliştiren gerçek veya tüzel kişi ya da kişileri,
r) Saklama kuruluşu: Kripto varlık saklama hizmetinde bulunmak üzere Kurulca yetkilendirilmiş kuruluşu,
s) Sıcak cüzdan: Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerinin kripto varlık transferlerini karşılamak için kullandıkları, internete bağlı olan ve soğuk cüzdan özelliği göstermeyen cüzdan teknolojisini,
ş) Soğuk cüzdan: Kripto varlığın kontrolünü sağlayan anahtarların fiziksel, idari ve teknik bilgi güvenliği kontrolleri ile korunduğu, işlem onaylama ve işlem imzalama gibi kritik işlemlerin yetkili personel müdahalesiyle fiziki veya teknik hava boşlukları ile internetten izole edilmiş ortamlarda yapılmasına olanak sağlayan cüzdan teknolojisini,
t) TEFAS: Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformunu,
u) Token: Kendine ait bir dağıtık defter ağı bulunmaksızın, mevcut bir dağıtık defter teknolojisi üzerinde akıllı sözleşmeler yardımıyla oluşturulan, belirli bir ekosistem içinde değer, hizmet veya hakkı temsil eden kripto varlıkları,
ü) Transfer: Cüzdanlarda bulunan kripto varlıkların dağıtık defter teknolojisi üzerinden başka cüzdanlara aktarımını,
v) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunu,
y) TÜBİTAK Altyapı Kriterleri: TÜBİTAK tarafından kripto varlık hizmet sağlayıcıların bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına ilişkin olarak hazırlanan dokümanı,
z) III-35/B.1 sayılı Tebliğ: 13/3/2025 tarihli ve 32840 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ (III-35/B.1)’i,
aa) III-37.1 sayılı Tebliğ: 11/7/2013 tarihli ve 28704 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (III-37.1)’i,
bb) VII-128.10 sayılı Tebliğ: 13/3/2025 tarihli ve 32840 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bilgi Sistemleri Yönetimine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği (VII-128.10)’ni
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Sunabilecekleri Hizmet ve Faaliyetler
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların hizmet ve faaliyetleri
MADDE 5- (1) Kuruldan izin almak kaydıyla yapılabilecek ve bu Tebliğ ile düzenlenen hizmet ve faaliyetler şunlardır:
a) Kripto varlıklarla ilgili emirlerin alınması ve gerçekleştirilmesi, takası, kripto varlıkların transferi ile bunların gerektirdiği saklama hizmetleri.
b) Kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımına aracılık edilmesi.
c) Kripto varlıkların veya bu varlıklara ilişkin özel anahtarların saklanması, yönetimi veya Kurulca belirlenecek diğer saklama hizmetleri.
ç) Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunulması.
d) Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması.
Kripto varlık hizmet ve faaliyetleri için izin alma zorunluluğu
MADDE 6- (1) Bu Tebliğ ile düzenlenen hizmet ve faaliyetlerin her birinin düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilebilmesi için Kuruldan izin alınması zorunludur.
(2) Kripto varlık hizmet sağlayıcılarca sunulabilecek hizmet ve faaliyetler ancak Kanunun 35/B ve 35/C maddelerince yetkilendirilmiş kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından yerine getirilebilir.
(3) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterileri dışındaki taraflarla herhangi bir kripto varlık hizmeti sunma amacı olmaksızın kendi cüzdanları için kripto varlıklara ilişkin alım, satım ve transfer işlemleri yapmaları Kurul iznine tabi değildir.
(4) Borsa İstanbul A.Ş., İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş., MKK ve kamu kurumları ile Kurulca belirlenecek diğer kurumların bu Tebliğ kapsamında sunacakları hizmet ve faaliyetler bakımından Kurul farklı esaslar belirleyebilir.
Diğer hizmetler
MADDE 7- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların yetkili oldukları hizmet ve faaliyetlere bağlı olarak sunabilecekleri diğer hizmetler şunlardır:
a) Dijital varlıkların temsilini ve sahipliğini kaydetmek için kullanılan, misli olmayan ve benzersiz nitelikteki varlıklar ile sadece sanal oyunlarda çeşitli unsurlar oluşturmak ya da temin etmek amacıyla kullanılan varlıkların alım-satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer ve saklama işlemleri.
b) Kripto varlıklara ilişkin olarak finansal analiz yapılması ve genel tavsiyede bulunulması hizmetleri.
(2) Kurulca, birinci fıkrada belirtilenler dışında bir hizmet belirlenebilir.
Diğer hizmetler için bildirim zorunluluğu
MADDE 8- (1) Diğer hizmetler, kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından ayrıca bir yetki belgesine tâbi olmaksızın Kurulca belirlenen esaslar çerçevesinde yapılır.
(2) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar, faaliyet izni başvuruları sırasında sunmayı planladıkları diğer hizmetleri de Kurula bildirmekle yükümlüdürler. Faaliyet izninin alınmasından sonra, başka diğer hizmetlerin de sunulmak istenmesi halinde, bunlar için de ayrıca Kurula bildirimde bulunulur.
(3) Kurula yapılan bildirimi takiben yirmi iş günü içinde Kurulca aksi yönde görüş bildirilmedikçe, bildirimde bulunulan diğer hizmetler bu Tebliğde belirtilen esaslara uygun olarak yürütülmeye başlanır. Kurulca istenecek eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması için geçen süreler bu sürenin hesabında dikkate alınmaz.
Yurt dışında yerleşik kuruluşların faaliyetleri
MADDE 9- (1) Türkiye’deki yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama gibi faaliyetlerde bulunulmaması şartıyla, Türkiye’de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda, yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılardan aldıkları her türlü hizmet ile bu kuruluşlar nezdinde açtıkları hesaplar, söz konusu hesaplara gönderilen nakit ve kripto varlıklar ile bu hesaplar üzerinden gerçekleştirdikleri işlemler bu Tebliğin kapsamı dışındadır.
(2) Yurt dışında yerleşik kuruluşlar tarafından, Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan yatırım hizmet ve faaliyetlerine ilişkin olarak Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla ve/veya doğrudan tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı halinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edilir ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Platform Faaliyetlerine İlişkin Esaslar
Platform faaliyetlerinin kapsamı ve genel esasları
MADDE 10- (1) Platform faaliyetleri, platformlar tarafından; kripto varlıklara ilişkin müşteri emirlerinin alınması, eşleştirilerek veya karşı taraf olarak gerçekleştirilmesi ve takası, ilk satış ya da dağıtımı, transferi, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin birini veya birden fazlasını birlikte ifade eder.
(2) Platform faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında platformların aşağıdaki esaslara uymaları zorunludur:
a) Platformlar müşteri emirlerini, emir gerçekleştirme politikası ve müşteriyle imzalanan çerçeve sözleşmede belirtilen esaslar kapsamında yerine getirir.
b) Müşterilerin nakit alacak bakiyesi, müşteri talebi üzerine talebin iletildiği gün itibarıyla bankaya iletilir.
c) Müşterinin alım, satım ve transfer işlemleri ile müşterilere ait nakit ve kripto varlık bakiyeleri, platformun kendi hesaplarından ayrı olarak, kurum kaydi sistemi üzerinde müşteri bazında, tam, doğru ve güncel şekilde takip edilir.
(3) Müşteriler arasında doğrudan kripto varlıkların alım, satım ve takasının yapılmasına imkan sağlayan eşler arası dijital pazar yerlerinin işletilmesi faaliyetleri de birinci fıkra kapsamında değerlendirilir. Eşler arası dijital pazar yerlerinin işletilmesinde bu Tebliğ ile müşterinin tanınması kuralı bakımından III-35/B.1 sayılı Tebliğde belirlenen kural ve sınırlamalara uyulur.
(4) Müşterilerin talep etmesi halinde platformlar tarafından, müşterilerle imzalanacak çerçeve sözleşme hükümleri kapsamında, dağıtık defter ağının yapısı gereği ağa ait kripto varlıklar kilitlenerek vade sonunda mislen iade edilmesi işlemleri yapılabilir.
(5) Platformların diğer platformlara likidite sağlayıcılık veya piyasa yapıcılık hizmeti sunması mümkündür.
(6) Asli faaliyeti yalnızca dijital varlıkların temsilini ve sahipliğini kaydetmek için kullanılan, misli olmayan ve benzersiz nitelikteki varlıklar ile sadece sanal oyunlarda çeşitli unsurlar oluşturmak ya da temin etmek amacıyla kullanılan varlıkların alım, satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer ve saklama işlemlerini gerçekleştirmek olan kuruluşların faaliyetleri platform faaliyeti olarak değerlendirilmez.
(7) Asli faaliyeti yalnızca likidite sağlamak üzere platformlara fiyat vermek ve verilen fiyatlar üzerinden işlem gerçekleştirmek olan ve Kanunun platform tanımı kapsamına girecek şekilde yatırımcılara harici bir hizmet sunmayan kuruluşlar tarafından yürütülen faaliyetler platform faaliyeti olarak değerlendirilmez.
Platformların işlem ortamı oluşturması
MADDE 11- (1) Platformlar tarafından müşteri emirleri işlem ortamında gerçekleştirilebilir. İşlem ortamında müşteri emirlerinin eşleştirilmesi, müşteri emrinin karşı tarafının ilgili varlıkta hem alım hem satım fiyatı sağlayan yurt içi veya yurt dışında yerleşik bir kuruluş olması suretiyle de gerçekleştirilebilir.
(2) Platformlar tarafından müşteri emirlerinin işlem ortamında gerçekleştirilmesi halinde, yurt dışında yerleşik kuruluşlar veya bu kuruluşların müşterileri tarafından platformun işlem ortamına emir girilmesi mümkündür. İşlem ortamının yurt dışında yerleşik kuruluşlara açılması, platformun mevzuattan doğan sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(3) Platformların, yurt dışı kuruluşların işlem ortamına emir girmesine imkan tanımadan önce bu kuruluşlardan, işlem ortamında emir girişi yapan müşterilerine ait 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gerekli tüm bilgi ve belgelerin alınması zorunludur. Platformların, 7/2/2013 tarihli ve 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun ile 27/12/2020 tarihli ve 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun kapsamındaki yükümlülükleri yurt dışı kuruluşlar ile bu kuruluşların müşterileri açısından da uygulanır.
(4) İkinci fıkra kapsamında yapılacak işlemlere ilişkin olarak platform ile yurt dışında yerleşik kuruluş arasında sözleşme imzalanması ve bu kuruluşlardan alınacak hizmetin hangi kripto varlıkları kapsadığı hususuna platformların internet sitelerinde yer verilmesi gerekir.
(5) Platformların kendilerine ait işlem ortamına, yatırımcı ile arasında çıkar çatışmasına sebep olmayacak şekilde ve 18 inci madde uyarınca belirlenen esaslar çerçevesinde emir girmesi mümkündür.
(6) Platformlar tarafından; kripto varlığın proje sahibi, alıcıların ve satıcıların nitelikleri, listeye alma şartları, likidite durumları ve benzeri ölçütler dikkate alınarak kripto varlıkların işlem göreceği farklı pazarlar kurulabilir. Her bir pazar için farklı işleyiş kuralları oluşturulabilir. Kurul gerekli görmesi halinde bu konuda esaslar belirleyebilir.
Platformların müşteri emirlerini karşı taraf olarak gerçekleştirmesi
MADDE 12- (1) Platformlar tarafından müşteri emirleri, işlem ortamı haricinde, doğrudan kendi cüzdanından karşılanmak suretiyle gerçekleştirilebilir. Müşteri emirlerinin karşı taraf olarak gerçekleştirilmesi durumunda, müşterinin zarar etmesinin platformun kar elde etmesiyle sonuçlanabileceği hususunda yatırımcılar bilgilendirilir.
(2) Likidite sağlama ve piyasa yapıcılık faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilen işlemler hariç olmak üzere, platformlar tarafından müşterilerine karşı taraf oldukları işlemlerde, platformların cüzdanlarında var olan kripto varlıklar kadar satış yapılması esastır. 33 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen saat itibarıyla bu madde kapsamındaki işlemler neticesinde oluşan bakiyeler netleştirilir.
Platformların fiyat gözetim sistemi
MADDE 13- (1) Platformlar fiyat gözetim sisteminin yürütülmesini teminen bir birim oluşturmak ve bu birimde çalışmak üzere münhasıran en az bir risk yönetim personelini görevlendirmek zorundadır. Söz konusu birim, III-35/B.1 sayılı Tebliğin 45 inci maddesi kapsamında oluşturulan risk yönetim sisteminin bir parçası olarak oluşturulabilir.
(2) Fiyat gözetim birimi, platformlarda gerçekleştirilen, makul ve ekonomik bir gerekçeyle açıklanamayan eylem ve işlemler ile platformlar nezdindeki işlemlerin güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylem ve işlemlere ilişkin tespitleri yapmak ve ulaşılan tespitleri rapora bağlayarak genel müdüre sunmakla yükümlüdür. Genel müdür bu nitelikteki eylem ve işlemleri gerçekleştiren hesapların kısıtlanması, durdurulması ve kapatılması dahil olmak üzere gerekli tedbirleri almak ve bu kapsamda derhal Kurula bildirmekle yükümlüdür.
(3) Fiyat gözetim sisteminin işleyişi, kullanılacak araç ve yöntemler ile bunların kullanım esasları ve alınacak tedbirler oluşturulan ve yönetim kurulu kararına bağlanan yazılı prosedürde belirlenir.
(4) Bu maddede belirtilen yükümlülükler, Kurulca yurt dışı piyasalarda yaygın olarak işlem gördüğü değerlendirilen ve fiyatı yurt dışı piyasalarda da oluşan kripto varlıklara ilişkin işlemler için uygulanmaz.
Platformların kaldıraçlı, kredili ve türev işlemleri
MADDE 14- (1) Platformlar nezdinde listelenmiş kripto varlıklar kaldıraçlı olarak alınıp satılamaz, türev araç sözleşmelerine ve Kurulun kredili işlem düzenlemeleri uyarınca kredili alım, açığa satış ve ödünç işlemlerine konu edilemez.
Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği faaliyetinde bulunulması
MADDE 15- (1) Yatırım danışmanlığı, platformlar tarafından, müşteri talebi doğrultusunda veya müşteri talebi olmaksızın kripto varlıklar hakkında, belli bir kişiye veya mali durumları, risk ve getiri tercihleri benzer nitelikteki bir gruba yönelik olarak yönlendirici nitelikte yorum ve tavsiyelerde bulunulması faaliyetidir. Yatırım danışmanlığı faaliyeti yalnızca, hizmetin alınacağı platform nezdindeki kripto varlık büyüklüğünün cari değeri asgari 50.000.000 TL olan müşterilere yönelik olarak yapılabilir.
(2) Platformların birinci fıkra kapsamında sunacakları faaliyete ilişkin olarak, dört yıllık lisans eğitimi veren kurumlardan mezun ve finans piyasalarında en az üç yıllık tecrübesi olan yeterli sayıda yatırım danışmanının istihdam edilmiş olması ve III-37.1 sayılı Tebliğde belirlenen esaslara uygun olarak oluşturulacak araştırma birimini kurmuş olması gerekir. Yatırım danışmanlığı faaliyetinin sunulmasında, III-37.1 sayılı Tebliğde yatırım danışmanlığına ilişkin belirlenen esaslar kıyasen uygulanır.
(3) Müşteri portföylerinin her bir müşteri adına, doğrudan veya dolaylı bir menfaat sağlamak üzere vekil sıfatıyla veya bu sonucu doğuracak şekilde müşterinin sözlü yetkisine istinaden yönetilmesi yasaktır.
(4) Kripto varlıklara yönelik finansal analiz yapılması ve genel tavsiyede bulunulması yatırım danışmanlığı faaliyeti olarak değerlendirilmez ve bu hizmetlerin sunulmasında 50 nci maddede belirlenen esaslara uyulur.
Platformların ilk satış ya da dağıtıma aracılık hizmeti
MADDE 16- (1) Platformlar, ilk satış ya da dağıtımına aracılık edecekleri her bir kripto varlığın türüne ve hukuki niteliğine göre akıllı sözleşmelere yazılacak asgari unsurları kontrol etmek ve sözleşmelerin doğruluğunu incelemekle yükümlüdür.
(2) Platformlar, bu Tebliğde belirtilen asgari listeleme kriterlerine uygun olmadığı değerlendirilen kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımına aracılık edemez.
(3) Kanunun 13 üncü maddesi kapsamında Kurulun sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracına ve bunların oluşturulup saklandıkları kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine ilişkin belirleme yapması halinde, platformlar ihracına aracılık edecekleri sermaye piyasası aracı niteliğindeki kripto varlıkların, Kurulun ilgili düzenlemelerinde belirlenen esas ve sorumlulukların yerine getirilmesine imkan sağlayacak şekilde oluşturulduğunun kontrolünden sorumludur.
(4) Konusu ve niteliği itibarıyla farklı kurum ve kuruluşların düzenleme alanına giren varlıkların token olarak satış ya da dağıtımının yapılması durumunda, platformlar ilgili kurum veya kuruluşun mevzuatındaki şartların yerine getirildiğini teyit etmekle ve akıllı sözleşmenin düzenlemelere uyum sağlayabilecek şekilde oluşturulduğunu kontrol etmekle yükümlüdürler.
(5) Dördüncü fıkra kapsamında yapılacak satış ya da dağıtım, platformların veya kripto varlığın ilk satış ya da dağıtımını yapan şirkete veya proje sahibinin kendilerinin geliştirdiği dağıtık defter teknolojileri üzerinden yapılabileceği gibi var olan dağıtık defter teknolojileri üzerinden de yapılabilir. Her iki durumda da platformlar ilk satış ya da dağıtımına aracılık ettikleri kripto varlığın akıllı sözleşmesine ilişkin bu maddede belirtilen hususlarda sorumludur.
(6) Aynı kripto varlığın her platformda ilk defa listeye alınması ilgili varlığın ilgili platform bakımından ilk satış ya da dağıtıma aracılığı kapsamında değerlendirilir. Listeden çıkarılan varlığın tekrar listeye alınması bu kapsama girmez.
(7) İlk satış ya da dağıtımına aracılık edilen kripto varlıkların saklama altyapısının oluşturulabilir olması gerekir.
Müşterilere ait kripto varlıkların platformlar nezdinde saklanması
MADDE 17- (1) Platformlar tarafından müşterilerine ait kripto varlıklar, sermaye yeterliliği yükümlülüklerinde belirlenen sınırlamalara uygun olmak kaydıyla, toplu bir şekilde bir veya birden fazla cüzdanda saklanabilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen hususun yanı sıra, saklama kuruluşları tarafından platformlarda listelenmiş bir kripto varlığa ilişkin saklama hizmeti sunulamaması halinde, sermaye yeterliliği hükümleri saklı kalmak kaydıyla, platformlar azami altı ay süreyle söz konusu varlığı saklayabilir. Bu sürenin sonunda ilgili kripto varlıkların müşterilere bilgi verilmek suretiyle müşterilerin bildirdiği cüzdan adreslerine transferi yapılır. Müşterinin cüzdan adresi bildirmemesi veya müşteriye ulaşılamaması durumunda, ilgili kripto varlığın çerçeve sözleşmede belirtilen esaslar kapsamında satılarak nakdin müşteri hesabına aktarılması veya bu konuda müşteriye bilgi vermek suretiyle varlıkların platformda saklanmaya devam edilmesi mümkündür.
(3) Platform nezdinde saklanan kripto varlıkların, mutabakat işlemleri ile müşteri talepleri haricinde saklama kuruluşu nezdindeki cüzdanlara transfer edilmesi ihtiyaridir.
(4) Platformlar nezdinde saklanan kripto varlıklar için bu Tebliğde saklamaya ilişkin belirlenen esaslara uyulur.
Emir ve transfer gerçekleştirme politikası ve işlem esasları
MADDE 18- (1) Platformlar müşterilerin fiyat, maliyet, hız, gerçekleşme olasılığı, takas, büyüklük, saklama ve benzeri hususlardaki tercihlerini göz önüne alarak emir gerçekleştirme politikası ve işlem esasları çerçevesinde müşteri için mümkün olan en iyi sonucu verecek şekilde emirleri yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Platformlar tarafından işlemlerin güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil, dürüst ve rekabetçi bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması ve piyasa bozucu nitelikteki eylem ve işlemlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve tekrarlanmamasını sağlayacak şekilde emir ve işlem esasları belirlenir ve buna yönelik olarak yönetim kurulu kararı ile yürürlüğe girecek bir emir gerçekleştirme politikası oluşturulur. Söz konusu politikada asgari olarak aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Emir tipleri, emir geçerlilik süreleri, emir kabul ve iptal esasları.
b) Piyasa yapıcı ve/veya likidite sağlayıcıların görevlendirilme esasları ve bunların sözleşme ilişkisi kapsamında belirlenen hak ve yükümlülükleri.
c) Bekleyen emirlerin veya gerçekleşen işlemlerin asgari olarak aşağıda yer alan kıstaslar dahilinde değiştirilme ve iptal edilme esasları.
1) Sistemden ve ona bağlı çalışan uygulamalarda ortaya çıkabilecek platformdan kaynaklanmayan olağan dışı durumlar ve bu durumlara yönelik uygulama esasları.
2) Müşteri tarafından alım satım sistemlerine iletilen hatalı emir veya emirler sonucunda gerçekleşen işlemler.
3) İşlem gören kripto varlıkların işlemlerini durduracak diğer maddi unsurlar.
ç) Verilecek emirlerde uygulanacak fiyat adımları ve listelenecek kripto varlıklarda fiyat gösterim esasları.
(3) Emir gerçekleştirme politikaları yılda en az bir defa gözden geçirilir. Söz konusu politika, Kurul tarafından yapılan mevzuat değişikliklerinin işlenmesi ve uygulamada kazanılan deneyimler dikkate alınarak ayrıca gözden geçirilir ve politikada gerekli güncellemeler yapılır.
(4) İşlem ortamı veya müşteri emirlerinin karşılanmasına yönelik politikada yapılacak değişiklikler müşterilere en geç on beş gün önceden bildirilir. Bildirimin yapıldığına ilişkin ispat yükü platformlardadır.
(5) İletilen ve kabul edilen bütün emirlere platform sistemi tarafından bir emir numarası verilir. Emir numarası verilen emirler, birinci fıkra uyarınca hazırlanan emir politikası çerçevesinde geçerli olan emir, işlem ve öncelik kurallarına göre bekleyen diğer emirlerle eşleştirilerek işleme dönüşür ya da işleme dönüşmeden ilgili emir defterine kaydedilir.
(6) Platform sistemine kaydedilen emirlerin eşleştirilmesinde öncelik kuralı olarak sırasıyla fiyat ve zaman önceliği kuralları uygulanır. Fiyat önceliği kuralı, daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirlerinin ise daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanmasını; zaman önceliği kuralı da fiyat eşitliği halinde sisteme zaman açısından daha önce kaydedilen emirlerin öncelikli karşılanmasını ifade eder.
Piyasada oluşan özel hallerin raporlanması
MADDE 19- (1) Platformlar tarafından aşağıdaki hallerde müşterilerin kayıtlı iletişim adresleri üzerinden yazılı veya elektronik olarak bildirim yapılır:
a) Platformlar tarafından müşteri işlemlerinin yapılmasını engelleyecek düzeydeki teknik sorunlar.
b) Dağıtık defter ağının kendi yapısından kaynaklanan ve platformlar tarafından bilinen veya bilinmesi beklenen değişiklikler ile bu değişikliklerin piyasaya potansiyel etkisi.
c) Platformdan kaynaklanan kripto varlık kayıplarının giderilmesine ilişkin uygulama adımları.
(2) Müşterilere yapılacak bildirimlerde bildirimin yapıldığına dair ispat yükü platforma aittir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Listeleme Esasları
Listeleme komitesi
MADDE 20- (1) Platform yönetim kurulu tarafından oluşturulacak listeleme komitesinin;
a) En az üç üyeden oluşması,
b) Üye sayısının çoğunluğunun finans, hukuk, bilgi teknolojileri, bilgi güvenliği ve dağıtık defter ağı teknolojileri alanlarında en az yedi yıllık tecrübeye sahip kişilerden olması,
c) Asgari bir üyesinin platformun yönetim kurulu üyesi olması,
zorunludur.
(2) Listeleme komitesi, kripto varlıkların listelenmesine ve listeden çıkarılmasına ilişkin kararların verilmesi ile listelenecek kripto varlıkların 21 inci maddedeki esaslar bakımından uygunluğunu gerekli basiret ve özeni göstererek kontrol etmekle yükümlüdür.
(3) Listeleme komitesi, kripto varlıkların 22 nci madde uyarınca hazırlanacak prosedür çerçevesinde listelenebilir olup olmadığına veya listelenmiş bir kripto varlığın listeden çıkarılması gerektiğine ilişkin bir değerlendirme raporu hazırlar ve kripto varlıklar değerlendirme raporlarının sonucuna göre listelenir veya listeden çıkarılır. Söz konusu raporlar kripto varlık hizmet sağlayıcılara ilişkin belge kayıt düzenlemeleri çerçevesinde saklanır.
(4) Birinci fıkranın (c) bendi haricinde, üyelerin platform personeli olması zorunlu değildir. Ancak bu nitelikteki komite üyeleri III-35/B.1 sayılı Tebliğde belirtilen personele ilişkin ilke ve esaslara tabidir.
(5) Listeleme komitesi üyeliklerine yapılan atamalar ve üyelikten ayrılmalar, gerekçesi ile birlikte platform tarafından yazılı olarak iki iş günü içinde Kurula ve Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Anonim Şirketine bildirilir.
Listelenebilecek kripto varlıklar
MADDE 21- (1) 17 nci maddenin ikinci fıkrası hariç olmak üzere, platformlarda Kurulca yetkilendirilmiş saklama kuruluşlarında saklanabilen kripto varlıkların listelenmesi esastır. Platformlarda listelenecek kripto varlıkların aşağıda yer alan esaslara uygun olması gerekir:
a) 16 ncı maddenin birinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirlenen esaslara uygun nitelikte olması.
b) Kripto varlığın dayanak varlığının ihracına ve alım satım işlemlerine konu edilmesine ilişkin olarak ilgili otoritelerce sınırlama veya yasak getirilmemiş olması, yasal düzenlemeleri aşacak şekilde veya önemli ölçüde bu amaçla kullanılabilecek nitelikte olmaması.
c) Proje sahibine tek taraflı olağanüstü hak sağlayacak şekilde oluşturulmamış olması.
ç) Proje sahibinin suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve terörizmin finansmanı ile 7262 sayılı Kanun hükümleri kapsamında ulusal veya uluslararası yasaklı listelerinde olmaması.
d) Cüzdan adreslerini gizleyerek transfer işlemlerine imkan sağlayan nitelikte olmaması.
e) Soğuk cüzdanlarda saklanabilir özellikte olması.
(2) Platformlar, 16 ncı maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen ve Kurulca belirlenen diğer kripto varlıklar haricinde, kendilerinin veya;
a) Bir gerçek kişi ile eş ve velayeti altındaki çocuklarının, bunların sınırsız sorumlulukla katıldıkları veya yönetim kurulu başkanı, üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı oldukları ortaklıkların,
b) Kamu tüzel kişileri hariç olmak üzere bir tüzel kişinin veya yukarıda sayılanların, sermayelerinin veya oy haklarının doğrudan veya dolaylı olarak %10 veya daha fazlasına iştirak ettikleri ortaklıkların,
c) Kurul tarafından aralarında istihdam ilişkisi, akdi ilişki ya da sair nedenlerle birlikte hareket ettiği belirlenenlerin,
ilk satış ya da dağıtımını yaptığı kripto varlıkları listeleyemez.
(3) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen varlıklar listeleme esasları dışındadır.
Platformların listeleme ve listeden çıkarma prosedürü
MADDE 22- (1) Platformlar tarafından kendi nezdlerinde işlem görecek kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına yönelik esasların belirlendiği yazılı bir prosedür oluşturulması zorunludur. Söz konusu prosedür, 21 inci maddede yer alan kriterlerin yanı sıra, asgari olarak aşağıda belirtilen esaslar dikkate alınarak hazırlanır ve yönetim kurulu kararı ile yürürlüğe girer:
a) Kripto varlığın kullanıcısına bir hak tanıyıp tanımadığı ve bu hakkın niteliği.
b) Kripto varlığın işlem hacmi ve dolaşımdaki arzı.
c) Kripto varlığın arzının sınırlı olup olmadığı.
ç) İşlem hızı ve ilgili varlığa özgü maliyetler.
d) Kripto varlığın ve kripto varlıkla ilişkili dağıtık defter ağı dahil sistemlerinin güvenilirliği.
e) Kripto varlık işlemlerinin takip edilebilirliği.
f) Kripto varlığın geçmiş dönemlerdeki fiyat hareketleri.
g) Kripto varlığın herhangi bir nedenle fiyat manipülasyonuna veya dolandırıcılığa yatkın olup olmadığı ve platform tarafından uygulanabilecek herhangi bir çözüm veya hafifletici önlemin bulunup bulunmadığı.
ğ) Kripto varlığın değerinin algoritmik olarak belirlenip belirlenmediği.
h) Proje sahibinin bilinebildiği durumlarda, dolandırıcılık veya Kanunda tanımlanan sermaye piyasası suçlarıyla ilgili olarak herhangi bir soruşturma veya iddiaya konu edilip edilmediği de dâhil olmak ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere kripto varlığın ilk satış ya da dağıtımını yapan şirket veya proje sahibinin geçmişi.
ı) Kripto varlık herhangi bir başka varlığın veya yasal hakkın sahipliğini temsil ediyorsa, bu hakların kullanılabilirliği.
i) Kripto varlığın Türkiye’deki ve yurt dışındaki düzenlemelere göre durumu, özellikle de kripto varlığın ihracı için herhangi bir düzenleyici otoriteden onay alınıp alınmadığı veya düzenlemelerin ihlal edilip edilmediği.
j) Bir kişi ya da grubun kripto varlığın sahiplik veya kontrolündeki ağırlığının derecesi.
k) Kripto varlıkların çatallanma işlemleriyle ilgili potansiyel güvenlik riskleri.
(2) Listeleme ve listeden çıkarma prosedürü çerçevesinde listelemeye uygun görülen kripto varlıklara yönelik güncel liste ile listeleme prosedürü, platformların internet sitesinde yayımlanır. Son altı ay içerisinde yayımlanan listeler tarihsel bazda geriye dönük tarama yapılabilecek şekilde erişime açılır.
(3) Listeleme ve listeden çıkarma prosedürü yılda en az bir kez gözden geçirilir. Platformlar, listeledikleri kripto varlıkların ve bu kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımını yapan şirket veya proje sahibinin mali gücü, siber güvenlik açıkları, yurt içi ve yurt dışı mevzuata uyumu veya müşteri mağduriyetine sebep olabilecek nitelikteki teknolojik veya altyapısal sorunları takip etmek ve listeleme prosedüründe buna ilişkin gerekli güncellemeleri yapmakla yükümlüdür.
(4) Olağanüstü bir durum sebebiyle bir kripto varlığın listeden çıkarılması ihtiyacının ortaya çıkması durumunda alınacak tedbirlere de listeleme ve listeden çıkarma prosedüründe yer verilir.
(5) Listelenen ve listeden çıkarılan kripto varlıkların MKK’ya bildirilmesine ilişkin olarak MKK tarafından belirlenen esaslara uyulur.
Listeden çıkarma
MADDE 23- (1) Platformlar, listelemiş oldukları kripto varlıkların listeleme ve listeden çıkarma prosedüründe belirlediği kıstasları artık sağlanmadığını tespit etmeleri halinde, ilgili kripto varlıkları hazırlayacakları değerlendirme raporu çerçevesinde listeden çıkarabilir. Bu durumda platformlar, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen esaslar hariç olmak üzere, listeden çıkarmayı planladıkları kripto varlıkları en az yedi gün önceden müşterilerine kayıtlı iletişim araçları üzerinden bildirmekle yükümlüdür.
(2) Kripto varlığın, global ölçekteki bir kripto varlık platformu tarafından listeden çıkarılması durumunda, platformların ilgili kripto varlığı yedi gün beklemeksizin yatırımcıları en az bir gün önceden bilgilendirmek kaydıyla listeden çıkarmaları mümkündür. Global piyasalarda ortaya çıkan olağanüstü durumlar sebebiyle yapılan listeden çıkarma işlemlerinde bir günlük süre beklenmeyebilir.
(3) Aşağıdaki durumlarda yedi günlük süre beklenmeksizin kripto varlıklar listeden çıkarılabilir ve ilgili kripto varlıklara yönelik alım, satım ve transfer işlemlerinin tamamı durdurulur:
a) 21 inci maddenin birinci fıkrasında belirlenen esaslara uygun olmadığının platform tarafından sonradan tespit edilmesi veya platforma bu hususta kamu otoriteleri veya adli yargı makamlarından talep gelmesi.
b) İlgili kripto varlığın veya ilişkili dağıtık defter ağının sistemlerinin güvenilirliği hususunda makul şüphe oluşması.
(4) Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında listeden çıkarma kararı verilen kripto varlıklara yönelik olarak, platformlar tarafından eşler arası dijital pazar yerlerinde işlem görmesine imkan sağlanabilir. Her halükarda, müşteri talepleri çerçevesinde ilgili kripto varlıkların mislen veya nakden iade edilmesine imkan sağlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Saklama Hizmeti ve Transfer Esasları
Kripto varlık saklama hizmetinin kapsamı
MADDE 24- (1) Kanunun 35/C maddesinin altıncı fıkrası uyarınca platform müşterilerine ait kripto varlıkların müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esastır. Kripto varlık saklama hizmeti, platform müşterilerinin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıkların veya bu varlıklara ilişkin özel anahtarların saklanmasını, yönetimini veya Kurulca belirlenecek diğer saklama hizmetlerini ifade eder.
(2) Saklama kuruluşlarının platform müşterileri haricinde, müşterilere doğrudan saklama hizmeti vermesi mümkündür. Ancak özel anahtarın bütün kontrolünün yatırımcıya bırakıldığı yöntemle cüzdan hizmetlerinin sunulması saklama hizmeti olarak değerlendirilmez.
Saklama hizmetinde bulunabilecek kuruluşlar
MADDE 25- (1) Saklama hizmeti, bu Tebliğ uyarınca kripto varlık saklama hizmeti vermeye yetkili kılınmış ve BDDK tarafından uygun görülen bankalar veya Kurulca kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş diğer kuruluşlar tarafından yapılabilir.
Saklamaya ilişkin genel ilke ve esaslar
MADDE 26- (1) Müşterilere ait kripto varlıklar saklama kuruluşunun kendi hesaplarından ayrı olarak, platform adına, toplu olarak saklanır.
(2) 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, platformların müşterilerinin saklama kuruluşu ile harici bir sözleşme imzalamalarına gerek yoktur.
(3) Saklama kuruluşlarının 24 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında müşterilere doğrudan saklama hizmeti vermesi durumunda, söz konusu hizmete ilişkin olarak saklama kuruluşunun bu müşterilerle ayrıca bir sözleşme yapması ve bu hizmetten doğabilecek riskleri müşterilere açık ve detaylı bir şekilde aktarılmasını sağlaması zorunludur. Bu müşterilere ait kripto varlıklar saklama kuruluşu tarafından müşteri bazında saklanır.
(4) Saklama kuruluşunun müşteri varlıklarının kontrolü için kullandığı tüm anahtar ve parçalarının güvenli donanım modüllerinde TÜBİTAK Altyapı Kriterlerinde belirlenen esaslar kapsamında tutulması zorunludur.
(5) Saklama hizmetinin bu Tebliğde belirlenen esaslar kapsamında sunulmasına ilişkin esasların yer aldığı ve yönetim kurulu kararıyla yürürlüğe girecek yazılı bir prosedür oluşturulması ve bu prosedürün yılda en az bir kez gözden geçirilerek güncelliğinin sağlanması gerekir.
(6) Saklama kuruluşlarının sıcak cüzdan büyüklüğünün toplam müşteri varlığının %5’ine kadar olması esastır.
(7) Saklama kuruluşu tarafından platform müşterilerine ait kripto varlıkların tamamının saklanması halinde, bu kuruluşların 29 ve 30 uncu maddelerde belirlenen esaslara uygun olarak müşteri varlıklarına yönelik transfer emirlerini gerçekleştirmesi mümkündür. Bu usulde çalışan saklama kuruluşlarının sıcak cüzdan büyüklüğü, gün içerisindeki transfer yoğunluğu dikkate alınarak toplam müşteri varlığının azami %10’una kadar çıkabilir.
(8) Altıncı ve yedinci fıkralarda belirtilen oranların hesaplanmasında, imzalanmış ancak dağıtık defter ağına işlenmeyi bekleyen transferler dikkate alınmaz.
(9) 10 uncu maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hizmetin saklama kuruluşları tarafından da verilmesi mümkündür.
Anahtarların erişimine ilişkin ilke ve esaslar
MADDE 27- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından; özel anahtarlar ve özel anahtarların üretiminde kullanılan mekanizmalar ile yedeklenmeleri sürecinde kullanılan anahtarlar gibi varlık ve mekanizmaların yönetilmesine ve erişilmesine ilişkin olarak TÜBİTAK Altyapı Kriterlerinde belirlenen esaslara uyulur.
(2) Özel anahtarların, çok taraflı eşik kriptografisi gibi mekanizmalarla parçalara ayrılması durumunda her bir parçanın ve anahtar parçalarının kullanıldığı mekanizmaların, yedekleri dahil olmak üzere Türkiye’de tutulması ve bunlara ilişkin kontrolün kripto varlık hizmet sağlayıcılarda olması gerekir.
Cüzdan teknolojilerine yönelik özel esaslar
MADDE 28- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından müşteri varlıklarının saklandığı cüzdanlara ilişkin güvenli donanım modülü ve kritik yazılım bileşenlerinde asgari olarak aşağıda yer alan şartlar aranır:
a) Cüzdanlardaki anahtarlar veya anahtar parçalarının güvenli donanım modülü dışına çıkarılmaması esastır. Ancak bunların yedeklenmesi veya depolanması amacıyla, güvenliği sertifikalandırılmış bir yöntem kullanılmak suretiyle çıkarılmaları mümkündür.
b) Güvenli donanım modülü ile bu modüle entegre çalışan bileşenlere fiziksel ve elektronik olarak gerçekleşebilecek yetkisiz erişimleri ve sabotaj girişimlerini engellemek için gerekli güvenlik önlemleri alınır.
c) Güvenli donanım modülünün fiziksel müdahaleye karşı dayanıklı olması ve olası bir fiziksel müdahale girişiminde üzerinde tutulan gizli bilgiyi silerek erişilemez hale getirme ve/veya alarm verme özelliklerine sahip olması gerekir.
(2) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından cüzdan teknolojilerine ilişkin olarak, birinci fıkrada belirtilen esasların yanı sıra, TÜBİTAK Altyapı Kriterlerinde belirlenen esaslara uyulur.
(3) TÜBİTAK, cüzdan mimarisinde kullanılan güvenli donanım modülleri ile bu modülleri kontrol eden, kimlik doğrulama ve politika kontrollerini yapan yazılımlara yönelik yapılacak test ve sertifikasyon koşullarını belirlemeye yetkilidir.
(4) Yetkisiz kopya alınmasının engellenmesi amacıyla, güvenli donanım modüllerinin kullanıma hazırlanması, bu süreçte yedekten kurtarma anahtarlarının oluşturulması ve anahtarların yetkililere teslimi süreci, TÜBİTAK veya bilgi sistemleri bağımsız denetim firmalarının gözetiminde yapılır.
Transfer emirlerinin gerçekleştirilmesi süreci
MADDE 29- (1) Transfer emirlerinin gerçekleşmesi süreci; ikinci fıkrada tanımlanan cüzdanlara erişim denetimi süreci başarıyla tamamlanmış transfer emirlerinin imzalanarak dağıtık defter ağına iletilmesi sürecini ifade eder.
(2) Cüzdanlara erişim denetimi; transfer emirlerinin yetkililerce verildiğinin ve onaylandığının doğrulanması ile sürecin Kurul düzenlemelerine, kripto varlık hizmet sağlayıcıların belirlediği politikalara ve 31 inci madde uyarınca imzalanan saklama sözleşmesine uygun olarak yürütüldüğüne ilişkin kontrollerin tamamını ifade eder. Söz konusu kontrollere yönelik olarak yönetim kurulu kararı ile yürürlüğe girecek bir politika oluşturulur. Cüzdanlara erişim denetiminde aşağıda yer verilen hususlar dikkate alınır:
a) Kontrollerin kesintiye uğramasına ya da aşılmasına neden olabilecek iç veya dış kaynaklı saldırıların engellenmesini sağlayacak önlemler alınır.
b) Cüzdanlara erişim denetimi mekanizmaları kapsamında, özel anahtarları güvenli bir şekilde üreten, tutan, işleyen ve çok faktörlü kimlik doğrulamayı destekleyen akıllı kart gibi teknolojilerin kullanılması gerekir.
(3) Cüzdanlara erişim denetimi ile transferlerin gerçekleşmesi süreçleri farklı süreçler olarak değerlendirilir. Cüzdanlara erişim denetimi tamamlanmaksızın transferlerin gerçekleşmesi sürecine geçilemez.
(4) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından cüzdan teknolojilerine ilişkin olarak, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen esasların yanı sıra TÜBİTAK Altyapı Kriterlerinde yer verilen esaslara uyulur.
Transfer emirlerinin gerçekleştirilmesine ilişkin esaslar
MADDE 30- (1) Transfer emirlerinin gerçekleştirilmesinde MASAK tarafından yapılan düzenlemelere uyulur.
(2) Transfer emirlerinde yatırımcılara, VII-128.10 sayılı Tebliğde belirtilen çok faktörlü kimlik doğrulama mekanizmasının uygulanması ve bu faktörlerin kimlik doğrulama sürecinde kullanılmaları esnasında barındırdıkları kimlik doğrulama verilerinin gizliliğini sağlayacak önlemlerin alınması esastır.
(3) Transfer emrinin iletildiği an itibarıyla, 1.000.000 TL’nin altındaki transfer taleplerinin tam otomatik süreçlerle onaylanması mümkündür. Bu fıkra kapsamında platformlar tarafından, kurum kaydi sisteminde müşteri adına saklanan toplam kripto varlıkların cari değerinin; saklama kuruluşları tarafından ise müşteri saklama bakiyelerinin on binde üçünden yüksek olmamak kaydıyla daha yüksek bir tutar belirlenebilir. Bu fıkra kapsamındaki transfer emirlerinin onaylanması için III-35/B.1 sayılı Tebliğde tanımlanan yöneticilerden en az iki kişi yönetim kurulu kararı ile yetkilendirilir. Söz konusu yetkililerden en az birinin genel müdür yardımcısı ve/veya üzeri görevde olması gerekir.
(4) Platform ile saklama kuruluşu arasında 41 inci madde kapsamında gerçekleştirilecek transferler bakımından bu madde hükümleri uygulanmaz.
Saklama sözleşmesi
MADDE 31- (1) Platformlar ile saklama kuruluşları arasında bir hizmet sözleşmesi imzalanması zorunludur.
(2) Saklama kuruluşları tarafından, işlemlerin dağıtık defter ağı sistemine işlenmesi, dağıtık defter ağı sisteminin yürütülmesinden kaynaklı olarak katlanacağı maliyetin nasıl yansıtılacağı ve sözleşmenin feshi durumunda tarafların hak ve yükümlülükleri hususlarına sözleşmede yer verilir.
(3) Saklama kuruluşunun bu Tebliğde aranan şartları kaybetmesi halinde platformların başka bir saklama kuruluşu ile sözleşme imzalaması şarttır. Yeni sözleşme yürürlüğe girene kadar eski sözleşmeye taraf olan saklama kuruluşunun sorumluluğu devam eder.
ALTINCI BÖLÜM
Mutabakat Sistemi
MKK Entegrasyonu
MADDE 32- (1) Platformlar ve saklama kuruluşları, kurum kaydi sisteminde tutulan müşteri kripto varlık bakiye bilgilerine yönelik MKK ile entegrasyon sağlamak ve MKK tarafından talep edilen raporlamaları yapmak zorundadırlar.
(2) Platformlar ve saklama kuruluşları tarafından MKK’ya yapılacak raporlamalara, MKK tarafından tesis edilecek işlemlere ve yapılacak bildirimlere ilişkin usul ve esaslar, MKK tarafından belirlenecek ve Kurul tarafından onaylanacak yönergeyle belirlenir.
(3) Birinci fıkra kapsamında platformlar ile saklama kuruluşları tarafından MKK’ya yapılan raporlamaların aynı sonucu vermesi gerekir. Platformlar ile saklama kuruluşları tarafından MKK’ya iletilen raporlar MKK tarafından karşılaştırılır ve karşılaştırma sonucunda merkezi kaydi raporlar oluşturulur. Merkezi kaydi raporlar müşteriler tarafından bakiye sorgusu yapılabilecek şekilde MKK’nın E-Yatırımcı sisteminde gösterilir.
(4) Platform ile saklama kuruluşu tarafından iletilen raporlarda farklılık olması durumunda, MKK tarafından farklılığa ilişkin olarak ivedilikle Kurula bildirim yapılır.
Mutabakat sistemine ilişkin esaslar
MADDE 33- (1) Platformlar tarafından her bir kripto varlık bazında kurum kaydi sisteminde kayıtlı işlemler müşteri bazında netleştirilir ve netleştirme raporu oluşturulur. Netleştirme raporunun sonucunda, 41 inci maddede öngörülen esaslar uyarınca gerekli görülmesi halinde platform cüzdanı ile saklama kuruluşu cüzdanı arasında aktarım gerçekleştirilir.
(2) Platform ve saklama kuruluşu arasında netleştirme raporu kapsamında yapılacak müşteri varlıklarına ilişkin aktarımlar, saat 23:59 itibarıyla gerçekleştirilir. Gün içerisinde, 41 inci maddede öngörülen esaslar uyarınca aktarım yapılması gerektiği hallerde veya müşteri talebi çerçevesinde aktarım için gün sonu beklenmez.
YEDİNCİ BÖLÜM
Sermaye Yeterliliği
Sermaye
MADDE 34- (1) Platformların kuruluş sermayelerinin asgari 150.000.000 Türk Lirası olması zorunludur.
(2) Saklama kuruluşlarının kuruluş sermayelerinin asgari 500.000.000 Türk Lirası olması zorunludur.
(3) 53 üncü madde kapsamında yeniden belirlenen sermaye tutarlarının ilgili yılın en geç altıncı ayının sonu itibarıyla sağlanması zorunludur.
Özsermaye
MADDE 35- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların özsermayeleri 34 üncü madde kapsamında belirlenen kuruluş sermayelerinden az olamaz.
(2) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların özsermayelerinin her yılın altıncı ayı itibarıyla en az %25’inin ödenmiş veya çıkarılmış sermaye olarak sağlanması zorunludur.
(3) Platformların özsermayesi likit rezerv yükümlülüğünden düşük olamaz.
(4) Saklama kuruluşlarının sakladıkları müşteri varlıklarının toplam tutarının 1.000.000.000 TL’ye kadar olması halinde ilave özsermaye aranmaz. Müşteri varlıklarının toplam tutarının 1.000.000.000 TL’yi aşması halinde, saklama kuruluşunun kuruluş sermayesine ilave olarak aşan tutarın %1,5’i kadar özsermayesinin bulunması gerekir. Özsermaye tutarının 1.500.000.000 TL olması halinde ilave özsermaye aranmaz.
(5) Dördüncü fıkrada yer alan yükümlülük yılın üçüncü, altıncı, dokuzuncu ve on ikinci ay sonları itibarıyla takip edilir. Yükümlülüğün hesaplanmasında, ay sonları itibarıyla hesaplanan toplam müşteri varlık tutarlarının üç aylık aritmetik ortalaması dikkate alınır.
Sermaye yeterliliği tabanı
MADDE 36- (1) Platformların sermaye yeterliliği tabanı, 35 inci madde uyarınca hesaplanan özsermaye tutarından aşağıda sayılan varlık kalemlerinin indirilmesi suretiyle bulunan tutarı ifade eder:
a) Duran varlıklar;
1) Maddi duran varlıklar (net),
2) Maddi olmayan duran varlıklar (net),
3) Borsalarda ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görenler hariç olmak üzere, değer düşüklüğü karşılığı ve sermaye taahhütleri düşüldükten sonra kalan finansal duran varlıklar,
4) Diğer duran varlıklar,
b) Müşteri sıfatı ile olsa dahi, personelden, ortaklardan, iştiraklerden, bağlı ortaklıklardan ve sermaye, yönetim ve denetim açısından doğrudan veya dolaylı olarak ilişkili bulunulan kişi ve kurumlardan olan alacaklar ile bu kişi ve kurumlar tarafından ihraç edilmiş ve borsalarda ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen sermaye piyasası araçları.
c) Platformların, likidite sağlayıcı veya piyasa yapıcı konumundaki kuruluşlarla yaptığı iş birlikleri kapsamında hizmet sağlayıcı kuruluşlar nezdinde yatırılacak teminat tutarı ve bu kuruluşlardan olan alacaklar.
ç) 17 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında altı aylık sürenin sonunda saklanmaya devam edilen kripto varlıkların, ilgili platform nezdinde oluşan fiyat bilgisi üzerinden hesaplanan cari değerleri.
(2) Saklama kuruluşlarının sermaye yeterliliği tabanı, 35 inci madde uyarınca hesaplanan özsermaye tutarından birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde sayılan varlık kalemlerinin indirilmesi suretiyle bulunan tutarı ifade eder.
Değerleme ilkeleri ve raporlama tarihi
MADDE 37- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların özsermaye ve sermaye yeterliliği tabanı hesaplamalarında portföylerindeki kripto varlıklar hariç olmak üzere 26/6/1998 tarihli ve 23384 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aracı Kurumların Sermayelerine ve Sermaye Yeterliliğine İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: V, No: 34)’nin 5 inci maddesinde belirtilen değerleme ilkeleri dikkate alınır.
(2) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından bu Tebliğde belirlenen yükümlülüklerin sağlanıp sağlanamadığı Kurulca belirlenecek esaslar ve yöntemler çerçevesinde her ayın 7, 15, 23 ve son gününü takip eden iki iş günü içerisinde Kurula raporlanır.
(3) Kurul, bu Tebliğde yer alan yükümlülüklerle ilgili tabloların hesaplama ve Kurula gönderilme zamanını değiştirebilir. Kurul, gerekli görmesi halinde, yükümlülüklerinden bir ya da daha fazlasını karşılayamadığı tespit edilmiş olan kripto varlık hizmet sağlayıcılardan, bu Tebliğ uyarınca hesaplanarak Kurula bildirilmesi öngörülen tabloları daha sık periyodlarda talep edebilir.
Sermaye yeterliliği tabanı yükümlülüğü
MADDE 38- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların sermaye yeterliliği tabanları;
a) Risk karşılığı toplamının,
b) Raporlama tarihinden önceki son üç ayda oluşan faaliyet giderlerinin,
herhangi birinden az olamaz.
(2) Son üç aylık faaliyet gideri; sene başından itibaren söz konusu ayların sonu itibarıyla oluşan kümülatif faaliyet giderleri toplamını değil, yalnızca bu aylar içinde oluşan faaliyet giderleri toplamını kapsar.
Borçlanma sınırı yükümlülüğü
MADDE 39- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların, bilançoda yer alan tüm kısa ve uzun vadeli borçları toplamı, sermaye yeterliliği tabanlarının üç katını aşamaz. Borçların tutarının belirlenmesinde, bunların cari değerleri dikkate alınır.
Likidite yükümlülüğü
MADDE 40- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların, III-35/B.1 sayılı Tebliğin 36 ncı maddesinde belirlenen esaslar dahilinde en az kısa vadeli borçları kadar dönen varlık bulundurması zorunludur.
(2) Dönen varlıklar, cari değerleri ile dikkate alınır. Sermaye yeterliliği tabanı hesaplamasında indirilen kalemler ile pozisyon riski % 100 olarak belirlenen kalemler dönen varlık olarak dikkate alınmaz.
Saklama limitleri ve likit rezerv yükümlülüğü
MADDE 41- (1) Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıkların asgari %95’inin bu Tebliğde belirtilen hükümler dahilinde saklama kuruluşunda saklanması esastır. Saklama kuruluşunda saklanmayan azami %5’lik kısım platform nezdindeki cüzdanlarda 26 ncı maddede belirlenen esaslar çerçevesinde saklanır.
(2) Birinci fıkrada yer alan oranlar her bir kripto varlık bazında hesaplanmayacak olup, hesaplamada kripto varlıkların cari değerlerinin toplamı dikkate alınır. Bu oranlar anlık olarak takip edilir. Mutabakat saati itibarıyla birinci fıkrada belirtilen oranları sağlayacak şekilde aktarımlar yapılır. Her halükarda, platform nezdindeki cüzdanlarda saklanan müşterilere ait kripto varlıkların oranı gün içerisinde %10’unu geçemez. Belirli bir anda söz konusu %10’luk oran aşıldığı takdirde aşan kısmın, mutabakat saati beklenmeksizin derhal saklama kuruluşuna aktarılması zorunludur.
(3) Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında platform tarafından nezdinde bulunan müşteri varlıklarının %3’ü kadar likit rezerv bulundurulması zorunludur.
(4) Kurul likit rezerv hesaplamalarına dahil edilebilecek varlıkları ve değerleme katsayılarını belirlemeye yetkilidir. Saklamada bulunan bazı kripto varlıkların likit rezerv hesaplamasına dahil edilmemesine karar verebilir.
(5) Platform nezdinde müşteriler adına saklanan her bir kripto varlığın cari değeri 100.000 Amerikan Dolarına ulaşıncaya kadar, söz konusu varlıklar saklama limitlerinin hesaplanmasında dikkate alınmaz. Her halükarda, bu varlıkların toplam değerinin, toplam müşteri varlıklarının %10’unu aşması halinde aşan miktar, saklama limitlerinin hesaplanmasında dikkate alınır.
(6) Saklama limitlerinin takibine yönelik olarak platformların transfer emirlerini yerine getirecekleri cüzdanlara ilişkin tanıtıcı bilgileri saklama kuruluşlarına vermeleri zorunludur. Saklama kuruluşları bu cüzdanlar aracılığıyla gerçekleşen işlemleri takip ederler. Her halükarda, saklama kuruluşlarının gün içerisinde piyasanın olağan akışına aykırı seviyede transfer gerçekleştiren platformlardan, transferlere yönelik müşteri emirlerinin teyidi dahil olmak üzere bu transferlerin gerekçelerine ilişkin açıklama almaları zorunludur. Bu fıkra kapsamındaki sorumluluk müteselsil olarak platform ve saklama kuruluşuna aittir.
(7) Bir platformun birden fazla saklama kuruluşundan saklama hizmeti alması durumunda, birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen oranlar her bir saklama kuruluşu için ayrı ayrı takip edilir.
Rezerv kompozisyon limitleri
MADDE 42- (1) Platformların likit rezervlerindeki belirli bir varlığın cari değerinin portföy içerisindeki ağırlığı %20’yi geçemez.
(2) Son bir yıl içerisinde listelenen kripto varlıklar ile toplam piyasa değeri 5.000.000.000 Amerikan Dolarının altında olan kripto varlıklar için birinci fıkrada belirtilen oran %10 olarak uygulanır.
(3) Türk Lirası veya konvertibl döviz cinsi mevduat, para piyasası fonu gibi nakit ve nakit benzeri finansal varlıklar birinci fıkra kapsamındaki hesaplamalara dahil edilmez.
(4) Kripto varlıkların cari değer hesaplamasında, her bir platform nezdinde oluşan fiyat bilgisi dikkate alınır.
(5) Birinci ve ikinci fıkralarda yer verilen sınırlamaların, mutabakat saati itibarıyla sağlanamadığı hallerde, aykırılık takip eden mutabakat saatine kadar giderilir.
Risk karşılığı toplamı
MADDE 43- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların risk karşılığı toplamı, bu Tebliğ uyarınca hesaplanan pozisyon riski ve döviz kuru riski karşılıklarının toplamını ifade eder.
Pozisyon riski
MADDE 44- (1) Pozisyon riski; kripto varlık hizmet sağlayıcıların kendi portföylerinde bulunan varlıkların işlem gördükleri piyasalarda oluşan fiyat hareketleri ile kripto varlık hizmet sağlayıcıların alacak ve borçlarının cari değerlerindeki değişmelerden kaynaklanan riskleri ifade eder.
(2) Pozisyon riski sadece kripto varlık hizmet sağlayıcılara ait varlıklar ve yükümlükler için hesaplanır. Müşterilere ait saklanan varlıklar için pozisyon riski hesaplanmaz.
(3) Pozisyon riski hesaplamasına konu edilen varlıklar ve bunlara ilişkin risk hesaplamalarında dikkate alınacak oranlar şu şekildedir:
a) Kısa vadeli kamu borçlanma araçları için %2.
b) TEFAS’ta işlem gören ve risk derecesi 1 ile 4 arası olan yatırım fonu katılma payları için %2.
c) Kısa vadeli borçlar için %3.
ç) Uzun vadeli kamu borçlanma araçları için %3.
d) TEFAS’ta işlem gören ve risk derecesi 5 ile 7 arası olan yatırım fonu katılma payları için %5.
e) Borsalarda ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören özel sektör borçlanma araçları için %5.
f) Borsa İstanbul A.Ş. nezdinde işlem görmeye uygun nitelikteki kıymetli madenler için %5.
g) Uzun vadeli borçlar için %5.
ğ) Kısa vadeli alacaklar için %8.
h) BIST 100 endeksi içerisinde işlem gören paylar için %10.
ı) Uzun vadeli alacaklar için %10.
i) Finansal duran varlıklar için %10.
j) Elektronik ürün senetleri için %20.
k) BIST 100 endeksi dışında işlem gören paylar için %20.
l) Kripto varlıklar için %30.
m) Borsalarda ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen sermaye piyasası araçları (kamu borçlanma araçları hariç olmak üzere) ile bu fıkrada belirtilmemiş varlık veya yükümlülükler için %100.
(4) Pozisyon riski hesaplamalarında, hesaplama yapılacak varlık ve yükümlülüklerin net pozisyonu dikkate alınabilir.
(5) Pozisyon riski, sermaye yeterliliği tabanı hesaplanmasında özsermayeden tamamı indirilen kalemler için hesaplanmaz.
Net pozisyon
MADDE 45- (1) Net pozisyon, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kendi portföy işlemleri çerçevesindeki yükümlülüklerinin aynı cinsten olmak üzere varlıklar içerisinde yer alması durumunda, bunların birbirlerinden mahsup edilmesi sonucunda bulunan tek kalem varlık veya borcu ifade eder.
(2) Net pozisyon hesaplaması yapılması ihtiyaridir.
(3) Pozisyon riski, mahsup sonucu bulunan tutarın aktif veya pasif karakterli olduğuna bakılmaksızın bu şekilde belirlenmiş tutarlar üzerinden hesaplanır.
(4) Net pozisyon, ilgili kalemlerin 37 nci maddede öngörülen şekilde değerlenmiş tutarları dikkate alınarak hesaplanır.
(5) Net pozisyon hesaplamasının yapılması, bu Tebliğde belirtilen diğer riskler için ayrıca karşılık ayrılmasını engellemez.
Döviz kuru riski
MADDE 46- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların döviz kuru riski, her bir döviz cinsinden varlık ve yükümlülüklerinin Türk Lirası karşılıklarının birbirinden mahsup edilmesi suretiyle hesaplanır.
(2) Birinci fıkra kapsamında hesaplanan tutarın kripto varlık hizmet sağlayıcıların sermaye yeterliliği tabanının %2’sini aşması halinde, aşan kısmın %8’i döviz kuru riski olarak dikkate alınır.
(3) Döviz kuru riski hesaplamaları, bu hesaplamaya konu varlıklar ile ilgili olarak yapılan risk hesaplamalarına ilave olarak ayrıca yapılır. Sermaye yeterliliği tabanı hesaplamalarında tamamı indirilen varlıklar döviz kuru riski hesaplamalarında dikkate alınmaz.
(4) Kripto varlık hizmet sağlayıcıların portföyleri için yaptıkları türev işlemlere ilişkin döviz kuru riski hesaplamalarında Kurulun aracı kurumların sermaye yeterliliğine ilişkin düzenlemelerinde belirlenen esaslara kıyasen uyulur.
Saklama kuruluşlarına ilişkin yükümlülükler
MADDE 47- (1) 41 inci maddede belirlenen saklama limitleri ve bu limitlerin takibine ilişkin yükümlülükler hariç olmak üzere, bu Tebliğin yedinci bölümünde yer alan hükümler saklama hizmeti sunmaya yetkili bankalar bakımından uygulanmaz.
Aykırılıklarda uygulanacak hükümler
MADDE 48- (1) Bu Tebliğde belirtilen 35, 38, 40 ve 41 inci maddelere aykırılık olması halinde, aykırılığın giderilmesi için söz konusu aykırılığın ortaya çıktığı tarihten başlamak üzere otuz iş günü süre verilir. Söz konusu aykırılıkların giderilmesi için aykırılığın tespitinden itibaren dört iş günü içinde şekli ve içeriği Kurulca belirlenen teminat mektubu kullanılabilir. Teminat mektubu, ilgili yükümlülüğün yerine getirilmesine kadar, ilgili bankada bloke edilir. Ancak teminat mektubunun blokaj süresi üç ayı geçemez. Kripto varlık hizmet sağlayıcı tarafından aykırılığın giderilmesine dair işlemlere başlanmış olmak kaydıyla, üç aylık süre tamamlanmadan ek süre talep edilmesi halinde, söz konusu süre Kurulca üç ay daha uzatılabilir.
(2) 41 inci maddenin altıncı fıkrası kapsamında, saklama limitlerine bir ay içerisinde iki defadan daha fazla uyulmadığının tespiti halinde ilgili platform saklama kuruluşu tarafından Kurula bildirilir.
(3) 39 uncu maddeye aykırılıklarda, otuz iş günü içerisinde borç tutarının limite kadar azaltılması gerekir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Diğer Hizmetlerin Sunulması
Listeleme esasları dışındaki varlıklara yönelik işlem hizmeti sunulması
MADDE 49- (1) Platformlar tarafından, dijital varlıkların temsilini ve sahipliğini kaydetmek için kullanılan, misli olmayan ve benzersiz nitelikteki varlıklar ile sadece sanal oyunlarda çeşitli unsurlar oluşturmak ya da temin etmek amacıyla kullanılan varlıklara yönelik hizmetler sunulması halinde, bu varlıkları Kanun kapsamında listelenen varlıklar dışında ayrı bir pazarda işleme konu etmeleri gerekir.
(2) Platformlar tarafından “Bu pazarda işlem gören varlıklar 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun listelenme esasları dışında olup Sermaye Piyasası Kurulunun gözetim ve denetimine tabi değildir.” metniyle birlikte, müşteri emirlerinin alındığı ortamlarda (internet sitesi, mobil uygulama ve benzeri) bilgilendirme yapılması ve bu bilgilendirme mesajının yatırımcı tarafından okunduğunun ve anlaşıldığının teyit edilmesi sonrasında emrin alınması gerekir.
Kripto varlıklara yönelik finansal analiz yapılması ve genel tavsiyede bulunulması
MADDE 50- (1) Genel tavsiyede bulunulması, kripto varlıklar hakkında, belli bir kişiye veya mali durumları, risk ve getiri tercihleri benzer nitelikteki bir gruba yönelik olmamak kaydıyla, müşterilere veya dağıtım kanallarına yönelik olarak hazırlanan ve kripto varlıkların mevcut veya gelecekteki fiyat veya değerlerine ilişkin yorum da dâhil, açıkça veya zımnen bir yatırım stratejisini öneren veya tavsiye eden yönlendirici nitelikteki her türlü araştırma veya diğer bilgi sunulmasıdır.
(2) Kripto varlıklar ile piyasa eğilimleri hakkında yönlendirici nitelikte olmayan yazılı veya sözlü bilgi sunulması bu Tebliğ kapsamında finansal bilgi sunulmasıdır. Finansal bilginin sunulması yatırım danışmanlığı faaliyeti ya da genel tavsiyede bulunulması kapsamında sayılmaz. Ancak sunulan bilgilerin tarafsız ve dürüst olması gerekir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen nitelikteki her türlü veri, bilgi seti, doküman ve benzeri belge veya bilgi kripto varlık hizmet sağlayıcıların internet sitesi, mobil uygulamaları veya müşterilerin kayıtlı elektronik posta adresleri üzerinden paylaşılabilir, ancak yönlendirici nitelikte olmayanlar hariç olmak üzere, bunlar müşterilere ait özel iletişim kanalları üzerinden iletilemez veya müşterilerle bire bir paylaşılamaz.
(4) Platformlar tarafından birinci fıkra kapsamında yapılacak yönlendirici nitelikteki paylaşımlarda;
a) Paylaşımın yenilenme sıklığına ve varsa güncellenmesine ilişkin politikaların belirlenmiş olması halinde söz konusu politikalara ilişkin özet bilgiler ile daha önce ilan edilen politikalarda ortaya çıkan önemli değişikliklere,
b) Açık ve dikkat çekici bir şekilde, tavsiyenin dağıtım için ilk hazırlandığı tarih ile tavsiyede yer alan tüm fiyatların tarih ve zamanına,
c) Tavsiyenin, aynı kripto varlık veya kripto varlığın satış ya da dağıtımını yapan proje sahibi veya şirket için aynı kripto varlık hizmet sağlayıcı tarafından geçmiş on iki aylık sürede yayımlanmış olan tavsiyeden farklı bir yatırım stratejisini içermesi durumunda, açıkça ve dikkat çekici şekilde, bu değişikliğe, değişikliğin gerekçesine ve daha önce yayımlanan tavsiyenin tarihine,
yer verilmesi zorunludur.
(5) Kripto varlık alım satımına ilişkin olarak yapılacak yönlendirici nitelikteki paylaşımlarda, III-35/B.1 sayılı Tebliğde belirlenen çıkar çatışmalarının açıklanmasına ilişkin esaslara uyulur.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Diğer Hususlar
Müşteri hesaplarındaki nakit alacak bakiyelerinin takibi, kullanım esasları ve transferi
MADDE 51- (1) Platformlar tarafından müşteri nakitleri elden teslim alınamaz, müşteriye elden teslim edilemez ve platformlar nezdinde herhangi bir şekilde saklanamaz.
(2) Platform tarafından banka nezdinde açtırılan ve müşteri hesabı olarak tayin edilen hesap, açıkça ilgili platform müşterilerine ait olduğu belirtilecek şekilde tanımlanır ve amacı dışında kullanılamaz. Platform tarafından banka hesabı açtırılırken, bankaya söz konusu hesaptaki paranın platformun müşterilerine ait olduğu ve herhangi bir şekilde platformun kendi hesabı ile birleştirilmemesi gerektiği hakkında yazılı bilgi verilmesi ve bankadan konuya ilişkin onay alınması zorunludur. Açılan hesabın ismi platformun banka nezdindeki diğer hesaplarından yeterince ayırt edilebilecek şekilde olmalıdır. Banka tarafından on beş iş günü içerisinde konuya ilişkin onay verilmemesi durumunda platform ilgili tutarı başka bir bankaya aktarmak zorundadır.
(3) Platformlar nezdinde para transferleri ancak müşterilerin kendilerine ait banka hesapları üzerinden gerçekleştirilir. Platformlar tarafından bankalar aracılığıyla yapılacak elektronik transferler dışında para kabul edilemez.
(4) Bankalar nezdinde tutulmakta olan müşteri nakitlerinin ilgili platform müşterileri için açılacak olan münferit hesap veya hesaplarda, platformun kendi nakit varlığından ayrı olarak izlenmesi esastır.
(5) Müşteri hesapları kredi teminatı olarak gösterilemez, bu hesaplar üzerinde platformlar lehine blokaj, rehin ve benzeri takyidat tesis edilemez. Müşterilerin kripto varlık hizmet sağlayıcıların banka hesaplarında bulunan nakitleri, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.
(6) Platformlar, çerçeve sözleşmesinde müşterinin verdiği yetkiye bağlı olarak, müşterinin banka nezdindeki nakitlerini, yetkili oldukları faaliyetler, işletme politikaları ile müşterinin tercihleri doğrultusunda, muhasebe sistemlerinde hesap bazında izlemek kaydıyla, toplu olarak veya müşteri bazında değerlendirebilirler.
(7) Söz konusu nakitlerin toplu olarak değerlendirilmesi halinde elde edilen gelirlerin müşteri hesaplarına oransal olarak dağıtılması esastır.
(8) Platformların, çerçeve sözleşmesinde açıkça belirtmek kaydıyla müşteri hesaplarındaki nakit bakiyelerinin kullanımında alt limit belirlemeleri mümkündür. Belirlenen bu alt limite ilişkin değişikliklerin de ispat yükü platformda olmak üzere müşterilere yazılı olarak veya elektronik posta, kısa mesaj, telefon ve benzeri ile bildirilmesi zorunludur. Belirlenen alt limitin altında kalan nakitlerin kullanımına ilişkin esaslara sözleşmede ayrıca yer verilir.
(9) Müşterilerin hesaplarındaki nakit alacak bakiyeleri, müşteriler tarafından talep edildiği takdirde en geç bir iş günü içerisinde ödenmek ve anapara zarara uğratılmamak şartıyla, belirlenen limitin altında kalan müşteri nakitleri çerçeve sözleşmedeki hüküm, getiri talep etmeyen müşterilerin nakitleri ise çerçeve sözleşmeden ayrı olarak müşterilerden münferiden alınacak yazılı veya elektronik onay doğrultusunda, getirisi platformda kalacak şekilde değerlendirilebilir.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların finansal rapor yükümlülükleri
MADDE 52- (1) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasında, 13/6/2013 tarihli ve 28676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği (II-14.1)’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen işletmelere atfedilen ilke, usul ve esaslar kıyasen uygulanır.
(2) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından hazırlanacak finansal raporlara ilişkin olarak; 12/6/2006 tarihli ve 26196 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliği (Seri: X, No: 22)’nin 5 inci maddesinde ifade edilen işletmeler ve yatırım kuruluşları için belirlenen bağımsız denetim yükümlülükleri kıyasen uygulanır.
Yeniden değerleme oranı
MADDE 53- (1) Bu Tebliğde yer alan tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak Kurulca yeniden belirlenebilir.
Kurulun denetim yetkisi
MADDE 54- (1) Kurul, kripto varlık hizmet sağlayıcıları nezdinde, Kanun ve bu Tebliğ hükümleri ile ilgili bilgileri istemeye, bunların tüm defter ve belgelerini, elektronik, manyetik ve benzeri ortamlarda tutulanlar dâhil tüm kayıtlarını, sair bilgi ihtiva eden araçlarını ve bilgi işlem sistemini incelemeye, bunlara erişiminin sağlanmasını istemeye ve bunların örneklerini almaya, işlem ve hesaplarını denetlemeye, ilgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya, gerekli tutanakları düzenlemeye yetkili olup, ilgililer de istenilen bilgi, defter ve belgeler, elektronik, manyetik ve benzeri ortamlarda tutulanlar dâhil tüm kayıtlar, sair bilgi ihtiva eden araçlar ve bilgi işlem sistemine erişimi sağlamak, kayıtların ve bilgi ihtiva eden araçların örneklerini vermek, yazılı ve sözlü bilgi vermek ve tutanakları imzalamakla yükümlüdür. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları yetkilileri ve çalışanları görevlerinden ayrılmış olsalar dahi Kurul denetimleri kapsamında kendilerinden istenen bilgi ve belgeleri vermek ve tutanakları imzalamakla yükümlüdürler.
ONUNCU BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Tebliğ hükümlerine uyum sağlanması
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Kurulun i-SPK.35.B (8/8/2024 tarih ve 42/1259 s.k.) sayılı İlke Kararı kapsamında kuruluş başvurusu yapmış olanlardan; bu Tebliğin yayımı tarihi itibarıyla “Faaliyette Bulunanlar Listesi”nde yer alanlar ile bu Tebliğin yayımı tarihinden önce başvuru yapmış olan platformların saklama altyapılarının, saklamaya ilişkin olarak belirlenen düzenlemelerle 30/6/2025 tarihi itibarıyla uyumlu olması gerekir.
(2) Birinci fıkra kapsamında yer alan kuruluşların, 34 üncü madde ile 35 inci maddenin birinci ve dördüncü fıkralarında yer alan sermaye ve özsermaye yükümlülüklerine faaliyet izni almak üzere Kurula başvuru yaptıkları tarih itibarıyla, bu Tebliğin yedinci bölümünde yer alan diğer hükümlere en geç 30/6/2025 tarihine kadar uyum sağlamaları zorunludur.
(3) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce güvenli donanım modüllerinin kullanıma hazırlanması aşamasını yürütmüş olan kripto varlık hizmet sağlayıcılar, 28 inci maddenin dördüncü fıkrası kapsamında azami üç yıl içinde güvenli donanım modüllerinin kullanıma hazırlanması işlemini TÜBİTAK Altyapı Kriterlerine uyacak şekilde tekrarlar.
Yürürlük
MADDE 55- (1) Bu Tebliğin;
a) 7, 8, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47 ve 48 inci maddeleri 30/6/2025 tarihinde,
b) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 56- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sermaye Piyasası Kurulu yürütür.