Mevzuatın Adı: Anayasa Mahkemesinin 23/10/2024 Tarihli ve 2021/36551 Başvuru Numaralı Kararı
21 Şubat 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 32820
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
SELAHATTİN ALP VE DİĞERLERİBAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2021/36551)
Karar Tarihi: 23/10/2024
| Başkan | : | Hasan Tahsin GÖKCAN |
| Üyeler
|
: | Yusuf Şevki HAKYEMEZ |
| Selahaddin MENTEŞ | ||
| İrfan FİDAN | ||
| Yılmaz AKÇİL | ||
| Raportör | : | Ali Erdem ŞAHİN |
| Başvurucular
|
: | 1. Selahattin ALP |
| 2. Arzu KOÇ | ||
| 3. Hikmet KORKMAZ | ||
| 4. Nihat KIRATLI | ||
| 5. Yılmaz GÜNEŞ | ||
| Vekili | : | Av. İbrahim AVŞAR |
I. BAŞVURUNUN ÖZETİ
1. Başvuru, sendika kararına istinaden iştirak edilen nöbet tutma eyleminden dolayı disiplin cezası ile cezalandırma nedeniyle toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
2. Başvurucular, başvuruya konu olayların yaşandığı tarihte Diyarbakır’da öğretmen olarak görev yapmaktadır. Başvurucular aynı zamanda Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (EĞİTİM SEN) üyesidir.
3. Somut olay 2015 yılı Haziran ayından itibaren yaşanan terör eylemleriyle mücadele kapsamında bazı ilçelerde sokağa çıkma yasağı ilan edilmesi ve eğitim faaliyetlerine bir süre ara verilmesi etrafında şekillenmiştir (arka plan bilgisi için bkz. Dilek Kaya, B. No: 2018/14313, 17/7/2019, §§ 8-11). EĞİTİM SEN Diyarbakır Şubeleri, söz konusu durumu protesto etmek maksadıyla aldıkları kararlarla 21/1/2016 tarihinden itibaren Diyarbakır Konukevi önünde “çocuklarımızın yaşam ve eğitim hakkı” konulu nöbet tutma eylemleri organize etmiştir.
4. Somut olayda idare, eyleme katılan başvurucular hakkında disiplin soruşturması başlatmıştır. Başvurucular; ifadelerinde, üyesi oldukları Sendikanın aldığı karara istinaden eyleme katıldıklarını, ulusal ve uluslararası mevzuata göre eyleme katılmalarında hukuken bir sakınca bulunmadığını belirtmiştir. Bunun yanında sürdürülen operasyonlar nedeniyle yaşanan olumsuzluklara, çocukların yaşam hakkının korunmasına ve kesintiye uğrayan eğitim haklarına eylem aracılığıyla dikkat çekmeye çalıştıklarını ifade etmiştir.
5. Soruşturma neticesinde başvurucu Selahattin Alp’in eylem alanında yaptığı konuşmada “Diyarbakır, Mardin ve Şırnak gibi bölgelerde uygulanan savaş konseptinin toplum üzerinde travmaya yol açtığını ve bu durumun sorumlusunun iktidar olduğunu ve iktidarın ancak müzakere masasına tekrar dönerek eğitim ve yaşam hakkını güvence altına alabileceğini” söyleyerek olayların sorumluluğunu hükûmete yüklediği, diğer başvurucuların ise eyleme katıldığının sabit olduğu gerekçesiyle başvurucuların 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (ı) alt bendinde yer alan “Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar ve zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak” eylemi uyarınca kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmalarına karar verilmiştir.
6. Başvurucular, haklarında tesis edilen disiplin cezalarının iptali talebiyle idare mahkemelerine başvurmuştur. Mahkemeler, somut olayda görevin yerine getirilmesine ilişkin eylemler yönünden uygulanabilecek bir kural üzerinden başvurucuların cezalandırıldığını ancak eylemlerin görevin yerine getirilmesi sırasında işlenmediğini belirtmiş; bu nedenle dava konusu işlemlerin kanunilik ve tipiklik ilkelerine uygun olmadığı gerekçesiyle iptaline karar vermiştir.
7. Davalı idare, iptal kararlarına karşı istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Bölge idare mahkemeleri, somut olaya konu nöbet eyleminin konusu itibarıyla sendikanın çekirdek faaliyet alanına girmemesi nedeniyle sendikal bir eylem olarak değerlendirilemeyeceği, disiplin cezalarının dayanağı kuralın ise 657 sayılı Kanun’un 125. maddesinin dördüncü fıkrası olan “Yukarıda sayılan ve disiplin cezası verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve ağırlıkları itibariyle benzer eylemlerde bulunanlara da aynı neviden disiplin cezaları verilir.” uyarınca somut olayda uygulanabileceği gerekçesiyle mahkeme kararlarının kaldırılmasına ve davaların reddine kesin olarak karar verilmiştir.
8. Başvurular çeşitli tarihlerde yapılmıştır.
9. Komisyonca 2021/36583, 2021/36589, 2021/43082 ve 2021/43094 numaralı başvuruların 2021/36551 numaralı başvuru ile birleştirilmesine, başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
Tamamı İçin Tıklayınız – (word)