Mahmut ESEN
E. Mülkiye Başmüfettişi
Mansur YAVAŞ’ın Özel Danışmanı
[email protected]
1- 19.02.2025 tarihli Yenişafak gazetesinde “Beykoz Belediyesi’ne yolsuzluk soruşturması” başlıklı; ‘CHP’li belediyelerdeki yolsuzluk iddiaları gündemden düşmüyor.’ alt başlığı ile devam eden haber içeriğinde:
“CHP’li Beykoz Belediyesi’nde ihaleye fesat karıştırıldığı iddiasıyla harekete geçen savcılık soruşturma açtı. İçişleri Bakanlığı tarafından görevlendirilen müfettişler, belediyenin 10 aylık ihale, gelir gider tablosunu incelemeye başladı. Soruşturma kapsamında ihale alan şirketlerin belgeleri müfettişlerce talep edildi. Soruşturmanın, Beykoz Belediyesi’nin farklı müdürlükleri tarafından yapılan tüm mal ve hizmet alım ihalelerine ilişkin olduğu belirtildi.”
Bilgisine yer verilmiştir.
https://www.yenisafak.com/gundem/beykoz-belediyesine-yolsuzluk-sorusturmasi-4677951
2- Söz konusu haber içeriğinden Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla; belediyelerin tüm mali yönetim kontrol sisteminin, mali karar ve işlemlerinin mevzuata uygunluğunun Mülkiye Müfettişleri aracılığıyla teftiş ettirileceği, kısacası Sayıştay’ın görev alanına giren dış denetimin yapılacağı, elde edilen sonuçlarına göre de soruşturmanın karara bağlanacağı anlaşılmaktadır.
Oysa bu uygulama aşağıda belirtilen nedenler hukuka ve kanunlara aykırılık oluşturmaktadır.
Bazı aykırılık halleri kısaca aşağıda belirtilmiştir.
2.01-Belediyelerin mali karar ve işlemleri kapsayan (dış) denetim Sayıştay’ın yetki alanına girmektedir.
İçişleri Bakanı tarafından Mülkiye Müfettişlerinin belediyelerde mali konuları kapsayan “özel denetim” yaptırılabilmesi için de Cumhurbaşkanı onayı olması gerekmektedir.
Cumhurbaşkanı tarafında söz konusu onay; belediyelerde mali yönetim ve kontrol sisteminin zaafa uğradığı, yolsuzluk/kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlara özgü olarak doğrudan veya belediye başkanının talebi üzerine verilmektedir.
(5018/68 ve 77.maddeler, MTK Yönetmeliği 41,42 md)
2.02– Belediye memur ve kamu görevliler hakkındaki 3628 veya 4483 sayılı kanun kapsamına giren ihbar ve şikayet dilekçeleri üzerine; Cumhuriyet Savcısı / Mülkiye Müfettişleri tarafından yapılacak olan soruşturma veya ön incelemeler sırasında:
Yolsuzluk veya kamu zararının (maddi gerçeğin) ortaya çıkarılması bağlamında dilekçe konusuyla ilgili/sınırlı olmak üzere her türlü mali karar ve işlemlerin araştırılması/incelenmesi/soruşturulması olanaklıdır.
Bu konularda herhangi bir kuşkuya yer yoktur.
Ancak bu tarz dilekçelerin de işleme konulma koşullarını içermelidir.
Zira yerleşik hukuk kuralları, yasalar uyarınca kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikâyetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması; ihbar veya şikâyetlerde kişi veya olayın belirtilmesi, iddiaların ciddî bulgu ve belgelere dayanması zorunludur.
Bu koşulları taşımayan ihbar/şikâyetlerin Cumhuriyet başsavcıları ve diğer yetkili merciler tarafından işleme konulmaması gerekmektedir. (4483/4 md.)
(Bilindiği üzere bu kurallar; memurları asılsız isnat ve iftiralardan sakınmak, kamu hizmetlerinin yürütülmesinde aksamalara yol açmamak ve kamu otoritesinin saygınlığını korumak vb. kamusal amaçlarla getirilmiştir.)
3-Gazetede yer alan söz konusu haberden: Belediye başkanının göreve başlamasından itibaren “belediyenin tüm ihale, gelir/gider tablosu, tüm mal ve hizmet alımlarında” yolsuzluk olduğu veya kamu zararına yol açıldığının ihbar edildiği anlaşılmaktadır.
Haber doğru ise dilekçe bu şekliyle soyut ve genel niteliktedir.
Salt bu tür dilekçeye dayalı olarak belediyenin tüm mali yönetim kontrol sisteminin, mali karar ve işlemlerinin mevzuata uygun olup/olmadığının araştırılması, soruşturulması yapılamaz.
Belediyenin mali yönetim ve kontrol sisteminin zaafa uğradığı, yolsuzluk/kamu zararına yönelik emareler ortaya çıkmışsa Mülkiye Müfettişleri tarafından da olsa mali konuları kapsayan doğrudan veya dolaylı teftiş yapılabilmesi için Cumhurbaşkanı onayı alınması gerekmektedir.
