17 Aralık 2024 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 32755
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
MADDE 1- 26/11/2017 tarihli ve 30252 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (jjjj) bendi yürürlükten kaldırılmış, aynı fıkranın (kkkk) ve (llll) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“kkkk) Talep tarafı katılımı hizmeti: Sistem işletmecisinin bu Yönetmelik kapsamında talimatı doğrultusunda, toplayıcılar vasıtasıyla toplayıcıların portföyünde yer alarak hizmete katılan tüketim tesislerinin, tüketim miktarının düşürülmesi suretiyle verilen hizmeti,
llll) Talep tarafı katılımı hizmeti test raporu: Talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin tedarik sürecine katılmak isteyen toplayıcıların gerekli kontrol, ölçme, izleme, doğrulama ve hizmeti sağlamak için gerekli iletişim altyapılarına sahip olunduğunun tespit edilmesi halinde ilgili toplayıcı için sistem işletmecisi tarafından düzenlenen belgeyi,”
“öööö) Sınırlı frekans hassasiyeti düşük frekans modu: Sınırlı frekans hassasiyet modlarında çalışan üretim tesislerine ait ünitelerin, nominal aktif güçlerinin altında çalıştıkları süreçte, sistem frekansının 49,8 Hz’nin altına düşmesi durumunda, aktif çıkış güçlerini artırarak sistem frekansının dengelenmesi yönünde çalışmasını,
pppp) Sınırlı frekans hassasiyeti yüksek frekans modu: Sınırlı frekans hassasiyet modlarında çalışan üretim tesislerine ait ünitelerin, minimum kararlı üretim düzeyi üzerinde çalıştıkları süreçte, sistem frekansının 50,2 Hz’nin üzerine çıkması durumunda aktif çıkış güçlerini azaltarak sistem frekansının dengelenmesi yönünde çalışmasını,
rrrr) Kritik ay: TEİAŞ tarafından, talep tarafı katılımı hizmeti tedarik şartnamesinde belirlenen ve söz konusu hizmete katılan toplayıcılara talep tarafı katılımı hizmeti kapsamında tüketim düşürme talimatı verilebilecek ayları,
ssss) Kritik gün: TEİAŞ tarafından talep tarafı katılımı hizmeti kapsamında, kritik aylar içerisinde bir gün önceden toplayıcılara tüketimi düşürme talimatı verilecek gün olarak ilan edilen günleri,
şşşş) Kritik saat: TEİAŞ tarafından, talep tarafı katılımı hizmeti tedarik şartnamesinde belirlenen ve söz konusu hizmete katılan toplayıcılara söz konusu hizmet kapsamında gün içerisinde tüketim düşürme talimatı verilebilecek saatleri,
tttt) Temel tüketim değeri: Talep tarafı katılımı hizmetine katılan toplayıcıların, yan hizmet anlaşmalarına kaydettirdiği her bir tüketim tesisi için bir sonraki güne ilişkin gerçekleştirmeyi öngördüğü ve TEİAŞ’a gün öncesinde bildirdiği tüketim değerlerinin toplanması sonucu elde edilen tüketim değerini,”
MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şeklide değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(1) Yan hizmet anlaşmaları kapsamında veya tedarik süreci neticesinde yan hizmet sağlamak üzere yükümlülük üstlenen veya bu hizmeti yükümlenen tüzel kişiden transfer yoluyla devralan veya bu hizmeti sunmak isteyen tüzel kişiler talep tarafı katılımı hizmeti, sekonder frekans kontrol hizmeti ve bölgesel kapasite kiralama hizmeti hariç olmak üzere diğer yan hizmetleri sağlayacakları tesislerinin ilgili yan hizmeti sağlama niteliğine sahip olduğunu TEİAŞ’a sunulacak bir sertifika aracılığıyla belgelendirirler. Tüzel kişiler, sekonder frekans kontrol hizmetini sağlayacağı tesislerinin bu hizmeti sağlama niteliğine sahip olduğunu, TEİAŞ’ın ilgili birimi tarafından gerçekleştirilecek performans testleri neticesinde TEİAŞ tarafından onaylanan standart sekonder frekans kontrol performans test raporu ile belgelendirirler. Talep tarafı katılımı hizmetine katılmak isteyen toplayıcılar, hizmeti sağlama niteliğine sahip olduklarını, TEİAŞ tarafından verilecek talep tarafı katılımı test raporu ile belgelendirirler.
(2) Yan hizmet piyasa katılımcısı tüzel kişiler, devrede olan yan hizmet birimleri için hazırlanmış olan yan hizmet sertifikalarını, sekonder frekans kontrol performans test raporunu, talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin olarak talep tarafı katılımı test raporunu ilgili yan hizmeti sunmaya başlamadan önce, ilgili yan hizmet için bu Yönetmelikte düzenlenen tedarik sürecinde belirtilen aşamada veya yan hizmet anlaşmasında yer alan şartlar dahilinde TEİAŞ’a sunar.
(3) TEİAŞ’ın yaptığı izleme ya da kontroller neticesinde yan hizmet sunan bir tesisin veya toplayıcının ilgili hizmeti yan hizmetler anlaşmasında belirtilen esaslar çerçevesinde sağlamadığının tespit edilmesi durumunda, TEİAŞ ilgili tesisin veya toplayıcının yan hizmet sertifikasının, sekonder frekans kontrol performans test raporunun veya talep tarafı katılımı test raporunun yenilenmesini talep edebilir. TEİAŞ’ın talep etmesi halinde, tüzel kişinin ilgili yan hizmeti sunmaya ilişkin sertifikasını, sekonder frekans kontrol performans test raporunu veya talep tarafı katılımı test raporunun yenilenmesi zorunludur. TEİAŞ’ın talep tarafı katılımı test raporu veya sekonder frekans kontrol performans test raporuna ilişkin yan hizmet sertifikasının yenilenmesi talebinden itibaren ilgili test raporu veya sertifika geçersiz sayılır ve söz konusu tesisten ilgili yan hizmet alınmaz. Zorunlu yan hizmetlere katılan tesisler bu süre içerisinde ilgili hizmetlere katılmakla yükümlü olup, bu hizmetlere ilişkin yenilenmiş test sertifikalarını 60 gün içerisinde TEİAŞ’a sunmakla yükümlüdür.”
“(8) 1/1/2025 tarihinden sonra elektrik üretim lisansı almış üretim tesisleri, sınırlı frekans hassasiyet modu hizmeti testini yapmakla yükümlüdür.”
MADDE 3- Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki bent eklenmiştir.
“a) Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği uyarınca dengeleme birimi olarak kaydı yapılmış, lisanslı toplam kurulu gücü 30 MW ve üzerinde olan, tedarik süreci katılım anlaşmalarında belirtilen asgari PFK ve/veya SFK rezerv miktarını sağlayabilen ve iletim sistemine bağlı olan üretim tesisleri veya bu üretim tesislerine ait dengeleme birimi olmayan can suyu üniteleri hariç olmak üzere üniteler.
b) Elektrik tüketimi ihale ilanında belirtilen seviyenin üzerinde olan ve anlık talep kontrol röleleri vasıtasıyla otomatik olarak devreden çıkarılabilecek nitelikte olup katılımı sistem işletmecisi tarafından uygun bulunan tüketim tesisleri.”
“ç) Toplayıcı portföyünde yer alan üretim ve/veya tüketim tesisleri.”
MADDE 4- Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, ikinci fıkrasında yer alan “dengeleme güç piyasasına teklif edildiğinin” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya bildirimde bulunduğu primer frekans kontrolü rezervi için yeterli kapasite ayırmadığının” ibaresi eklenmiştir.
“(1) Lisanslı üretim tesisleri ve müstakil elektrik depolama tesislerinden 8 inci madde uyarınca belgelendirilmiş yan hizmet birimleri tarafından sağlanacak primer frekans kontrol yedeği, TEİAŞ tarafından yürütülen ve bu Yönetmelikte düzenlenen tedarik süreci sonunda doğrudan veya yükümlülüklerin transfer yoluyla devralınması neticesinde ilgili yan hizmet birimleri tarafından sağlanır.”
MADDE 5- Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “yedeğininin” ibaresi “yedeğinin” şeklinde değiştirilmiş, aynı fıkranın (e) bendinde yer alan “1 (bir) saat” ibaresi “30 (otuz) dakika” şeklinde değiştirilmiş, aynı fıkranın (ğ) bendinin (2) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı bende aşağıdaki alt bent eklenmiş, üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“2) İlgili tedarik dönemi için yürütülen primer frekans kontrol kapasitesi tedarik sürecinde fiyat sırasına dizilen ve teklifleri (g) bendi uyarınca geçerli olan teklif sahipleri, teklif edilen primer frekans kontrol rezerv miktarını, bulunduğu çalışma seviyesinin durumuna göre arttırmak ya da azaltmak istemeleri halinde teslim saatinden en geç 2 (iki) saat öncesine kadar miktar güncellemesi yapabilir. Miktarın arttırılması durumunda, artan miktar kadar rezerv kapasitesi, katılımcının mevcut primer rezerv teklif fiyat seviyelerinin en düşük olanı üzerinden arttırılır. Miktarın azaltılması durumunda ise, primer rezerv kapasitesinin teklif fiyat seviyesi en yüksek olanından başlanacak şekilde rezerv miktarı azaltılır.”
“3) TEİAŞ, ek rezerv tedarik süreci için geçerli teklifi bulunan bir yan hizmetler piyasası katılımcısına, ilgili saat içerisinde ek rezerv tedarik sürecinde seçilme sırası kendisine gelmesine rağmen adına kayıtlı yan hizmet birimlerinin çalışma seviyesinin uygun olmadığı durumlarda, ilgili yan hizmet biriminin asgari PFK rezerv miktarından az olmayacak ve ilgili saatteki çalışma seviyesine uygun olacak şekilde kısmi ek rezerv talimatı verebilir. Ek rezerv tedarik süreci için geçerli teklifi bulunan bir yan hizmetler piyasası katılımcısına ait yan hizmet birimlerinin arıza ve benzeri nedenlerle devre dışı olması nedeniyle kendisinden ek rezerv tedarik edilemeyen rezerv miktarı ile kısmi ek rezerv talimatı kapsamında seçilemeyen rezerv miktarı kadar; söz konusu piyasa katılımcısının ilgili saat için hizmeti yerine getirmediği kabul edilir ve 30 uncu madde uyarınca yaptırım uygulanır.”
“(3) TEİAŞ tarafından birinci fıkranın (ğ) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca yürütülen ek rezerv tedarik sürecinden sonra, ek primer frekans kontrol rezerv ihtiyacının tamamının veya bir kısmının tedarik edilememesi durumunda; TEİAŞ ihtiyaç duyulan ek rezerv miktarını Yükümlülük Transfer Platformu üzerinden, rezervin sağlanacağı saate en geç 90 (doksan) dakika öncesine kadar ilan eder ve Yükümlülük Transfer Platformunun İşletilmesine İlişkin Usul ve Esaslar doğrultusunda rezervin sağlanacağı saate en geç 70 (yetmiş) dakika öncesine kadar platform üzerinden tedarik edebilir.”
“(4) TEİAŞ tarafından transfer platformu üzerinden primer frekans kontrolü ek rezerv duyurusuna çıkılan saatler için, transfer işlemlerinin bitiş zamanından en geç 5 dakika öncesine kadar, piyasa katılımcıları transfer platformu üzerinden PFK transfer işlemleri için yeni teklif girişi, mevcut tekliflerinin güncellenmesi ve mevcut tekliflerinin silinmesi işlemlerini yapabilirler.”
MADDE 6- Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “90 (doksan)” ibaresi “70 (yetmiş)” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 7- Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(4) TEİAŞ tarafından ek primer frekans kontrol rezervinin tedarik edildiği saatlerde ek rezerv sağlayan piyasa katılımcısının aynı saat içerisinde eksik primer frekans kontrol rezerv bildirimi, primer frekans kontrol arıza bildirimi veya seçilemeyen primer frekans kontrol ek rezerv teklifinin olması durumunda, ilgili piyasa katılımcısına teklif bedeli veya ek rezerv bedeli ödenirken ilgili saatteki eksik bildirim, arıza bildirimi ve seçilemeyen ek rezerv toplam miktarına kadar ilgili saatteki yan hizmet kapasite bedeli üzerinden, kalan ek rezerv miktarına ise teklif bedeli veya ek rezerv bedeli üzerinden ödeme yapılır.”
MADDE 8- Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(1) Lisanslı üretim tesisleri ve müstakil elektrik depolama tesislerinden 8 inci madde uyarınca belgelendirilmiş yan hizmet birimleri tarafından sağlanacak sekonder frekans kontrolü yedeği, bu Yönetmelikte ele alınan usul ve esaslar çerçevesinde TEİAŞ tarafından yürütülen bu Yönetmelikte düzenlenen tedarik süreci sonunda doğrudan veya yükümlülüklerin transfer yoluyla devralınması neticesinde ilgili yan hizmet birimleri tarafından sağlanır.”
“(3) Yan hizmet piyasa katılımcıları, birinci fıkrada belirtilen sekonder frekans kontrolü için ayırmış oldukları rezervleri dengeleme mekanizması kapsamında başka bir piyasaya teklif edemez veya ikili anlaşmalar yoluyla satamazlar. Sekonder frekans kontrolü hizmeti kapsamında yükümlülüğü bulunan bir uzlaştırmaya esas veriş çekiş biriminin, emre amade kapasitesi içerisinden ayırmakla yükümlü olduğu sekonder frekans kontrolü rezervinin, ilgili yan hizmet piyasası katılımcısı tarafından ayırmakla yükümlü olduğu sekonder frekans kontrolü rezervinin, ilgili yan hizmet piyasası katılımcısı tarafından dengeleme güç piyasasına teklif edildiğinin veya bildirimde bulunduğu sekonder frekans kontrolü rezervi için yeterli kapasite ayırmadığının tespit edilmesi halinde, yükümlülük yerine getirilmemiş kabul edilir ve 31 inci madde gereği yerine getirmeme bedeli uygulanır.”
MADDE 9- Aynı Yönetmeliğin 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan “1 (bir) saat” ibaresi “30 (otuz) dakika” şeklinde değiştirilmiş, aynı fıkranın (g) bendinin (2) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı bende aşağıdaki alt bent eklenmiş, üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“2) İlgili tedarik dönemi için yürütülen sekonder frekans kontrol kapasitesi tedarik sürecinde fiyat sırasına dizilen ve teklifleri (f) bendi uyarınca geçerli olan teklif sahipleri teklif edilen sekonder frekans kontrol rezerv miktarını çalışma seviyesinin durumuna göre arttırmak ya da azaltmak istemeleri halinde teslim saatinden en geç 2 (iki) saat öncesine kadar miktar güncellemesi yapabilir. Miktarın arttırılması durumunda, artan miktar kadarlık rezerv kapasitesi katılımcının mevcut sekonder rezerv teklif fiyat seviyelerinin en düşük olanı üzerinden arttırılır. Miktarın azaltılması durumunda ise sekonder rezerv kapasitesinin teklif fiyat seviyesi en yüksek olanından başlanacak şekilde rezerv miktarı azaltılır.”
“3) Ek rezerv tedarik süreci için geçerli teklifi bulunan bir yan hizmetler piyasası katılımcısına, ilgili saat içerisinde TEİAŞ tarafından ek rezerv tedarik sürecinde seçilme sırası kendisine gelmesine rağmen yan hizmet biriminin çalışma seviyesi uygun olmadığı durumlarda, ilgili yan hizmet biriminin asgari SFK rezerv miktarından az olmayacak ve ilgili saatteki çalışma seviyesine uygun olacak şekilde kısmi ek rezerv talimatı verebilir. Ek rezerv tedarik süreci için geçerli teklifi bulunan yan hizmet birimlerinin arıza ve benzeri nedenlerle devre dışı olması nedeniyle kendisinden ek rezerv tedarik edilemeyen rezerv miktarı ile kısmi ek rezerv talimatı kapsamında seçilemeyen rezerv miktarı kadar; söz konusu piyasa katılımcısının ilgili saat için hizmeti yerine getirmediği kabul edilir ve 31 inci madde uyarınca yaptırım uygulanır.”
“(3) TEİAŞ tarafından birinci fıkranın (g) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca yürütülen ek rezerv tedarik sürecinden sonra, ek sekonder frekans kontrol rezerv ihtiyacının tamamının veya bir kısmının tedarik edilememesi durumunda; TEİAŞ ihtiyaç duyulan ek rezerv miktarını Yükümlülük Transfer Platformu üzerinden rezervin sağlanacağı saate en geç 90 (doksan) dakika öncesine kadar ilan eder ve Yükümlülük Transfer Platformunun İşletilmesine İlişkin Usul ve Esaslar doğrultusunda platform üzerinden tedarik edebilir.”
“(4) TEİAŞ tarafından transfer platformu üzerinden sekonder frekans kontrol ek rezerv duyurusuna çıkılan saatler için, transfer işlemlerinin bitiş zamanından en geç 5 dakika öncesine kadar piyasa katılımcıları transfer platformu üzerinden sekonder frekans kontrol transfer işlemleri için yeni teklif girişi, mevcut tekliflerinin güncellenmesi ve mevcut tekliflerinin silinmesi işlemlerini yapabilirler.”
MADDE 10- Aynı Yönetmeliğin 25 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “90 (doksan)” ibaresi “70 (yetmiş)” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 11- Aynı Yönetmeliğin 27 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(4) TEİAŞ tarafından ek sekonder frekans kontrol rezervinin tedarik edildiği saatlerde ek rezerv sağlayan piyasa katılımcısının aynı saat içerisinde eksik sekonder frekans kontrol rezerv bildirimi veya sekonder frekans kontrol arıza bildirimi veya seçilemeyen sekonder frekans kontrol ek rezerv teklifinin olması durumunda, ilgili piyasa katılımcısına teklif bedeli veya ek rezerv bedeli ödenirken ilgili saatteki eksik bildirim, arıza bildirimi ve seçilemeyen ek rezerv toplam miktarına kadar ilgili saatteki yan hizmet kapasite bedeli üzerinden kalan ek rezerv miktarına ise teklif bedeli veya ek rezerv bedeli üzerinden ödeme yapılır.”
MADDE 12- Aynı Yönetmeliğin 29 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, beşinci fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, altıncı fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“c) Yan hizmet birimine ait aktif çıkış gücü verilerinin tolerans bandının dışında olduğu süre, göz önünde bulundurularak, ilgili saat için yan hizmet biriminin PFK izleme sonuçları;
1) Tolerans bandının dışında olan sürenin ilgili uzlaştırma döneminin % 10’una eşit veya %10 değerinden daha küçük olduğu durumda “sağladı”,
2) Tolerans bandının dışında olan sürenin ilgili uzlaştırma döneminin % 10’undan büyük ve % 50 değerinden daha küçük olduğu durumda “sağlamadı”,
3) Tolerans bandının dışında olan sürenin ilgili uzlaştırma döneminin % 50’sine eşit veya % 50 değerinden büyük olduğu durumda “katılmadı”,
olarak değerlendirilir.”
“ç) Ek rezerv talimatı ile TEİAŞ tarafından Sekonder Frekans Kontrolü hizmetine dahil edilen yan hizmet birimleri bu ek rezerv talimatını hizmeti yerine getireceği saat içinde veya talimatın gönderildiği anda MKÜD’ün üzerinde ve bildirmiş olduğu KGÜP seviyesinde üretim gerçekleştiren yan hizmet birimleri hariç olmak üzere hizmetin yerine getirileceği saate 15 dakikadan daha az süre kala almışsa, hizmetin sağlanmaya başladığı dakikadan itibaren saat sonuna kadar kalan süre için % 10’luk tolerans dahilinde hizmeti yerine getirip getirmediğine bakılır. Bu durumda olan santrallere o saat için ödenecek sekonder hizmet bedeli, hizmeti yerine getirdikleri dakikaların toplamının 60’a bölünmesi suretiyle çıkan oran değeri ile çarpılması suretiyle hesaplanır.”
“ç) Primer frekans kontrolü ve sekonder frekans kontrolü hizmetlerine eşzamanlı olarak katılan bir yan hizmet biriminin, ilgili saatin içerisinde dengeleme güç piyasası kapsamında almış olduğu yük alma ve yük atma talimatları, KGÜP değişiklikleri veya arıza bildirimleri haricinde TEİAŞ’ın SCADA sisteminde yer alan Otomatik Üretim Kontrol (AGC) programında kayıtlı MAXC-MINC değerlerinin değişmesi halinde ilgili saat için primer frekans kontrolü ve sekonder frekans kontrolü hizmetini sağlamadığı kabul edilir.”
“(8) Yan hizmet birimlerinin PFK ve/veya SFK hizmetlerine katılmadan önce yan hizmet birimi ile TEİAŞ arasında veri, haberleşme ve kontrol sinyallerinin karşılıklı olarak ve doğru biçimde iletildiğinin tespiti amacıyla Point-to-Point testlerini başarıyla tamamlamaları gerekmektedir.”
MADDE 13- Aynı Yönetmeliğin 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“(2) 13 üncü madde kapsamında yükümlülük üstlenmiş veya 17 nci madde kapsamındaki yükümlülük transferi suretiyle yükümlülük devralmış ve devrede olan bir yan hizmet biriminin, primer frekans kontrol hizmetine katılımını engelleyen bir arıza sebebiyle primer frekans kontrol rezerv miktarını sağlayamaması, beklenmedik işletme şartları sebebiyle devre harici olması veya beklenmedik işletme şartları sebebiyle MKÜD’ün altına düşmesi durumlarında, olayı müteakiben önce sözlü daha sonra da arızanın başladığı ilgili saat içinde YHPYS aracılığıyla olmak üzere; yükümlü olduğu primer frekans kontrol rezerv miktarının tamamını ya da bir kısmını içerecek şekilde arızaya düşen rezerv miktarını arızaya sebep olan teknik gerekçe ile birlikte TEİAŞ’a bildirmesi kaydıyla; ilgili yan hizmet piyasası katılımcısı tüzel kişiye, bildirimin yapıldığı saat ve takip eden 1 (bir) saat için, arıza bildirdiği miktar kadar kapasite bedeli ödenmez ve ilgili yan hizmet piyasası katılımcısı tüzel kişi, primer frekans kontrol yükümlülüğünden arıza bildirdiği miktar kadar muaf sayılır. Ancak, bu süre içerisinde arızanın giderildiği ve yan hizmet biriminin MKÜD seviyesine çıktığı andan itibaren, ilgili yan hizmet biriminin yükümlülüğü yeniden başlar. Benzer bir durumun bu süreyi takip eden saatlerde tekrar etmesi veya devam etmesi halinde ise, 13 üncü madde uyarıca yükümlülük üstlenmiş olan yan hizmet piyasa katılımcısı tüzel kişinin, yükümlülüğünü, uzlaştırma hesabına kayıtlı bulunan diğer yan hizmet birimlerinden sağlaması veya transfer etmesi gerekir. Aksi takdirde, yükümlülük yerine getirilmemiş sayılarak kapasite bedeli ödenmez ve birinci fıkrada yer alan yerine getirmeme bedeli uygulanır. Arıza bildirimi yapılacak yan hizmet biriminin, arıza başlangıç saatindeki nihai KGÜP değerinin ilgili saatte bildirilen PFK rezerv miktarından büyük olmaması halinde yan hizmet biriminden arıza bildirimi yapılamaz.”
“(4) Sistem işletmecisinin eksik PFK rezervini sağlamak için 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendinde belirtilen adımların uygulanması suretiyle belirlenecek ek rezerv oluşturma maliyeti, rezerv sağlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen ve 29 uncu madde kapsamında “katılmadı” olarak değerlendirilen yan hizmetler piyasası katılımcısı tüzel kişilerden karşılanır. 13 üncü madde kapsamında yükümlülük üstlenmiş olan bir yan hizmet piyasa katılımcısına, hizmete katılım durumunun “katılmadı” olarak değerlendirilmiş olduğu uzlaştırma dönemi için MW başına ödenmesi öngörülen PFK kapasite bedelinin %25’i kadar yerine getirmeme bedeli uygulanır. İhlalin gerçekleştirildiği uzlaştırma dönemindeki toplam ek rezerv maliyetinin söz konusu yan hizmet piyasası katılımcısının payına düşen kısmının, ilgili uzlaştırma döneminde yan hizmet piyasası katılımcısına ödenmesi öngörülen PFK kapasite bedelinin %25’ini aşması halinde söz konusu uzlaştırma dönemine ilişkin ek rezerv tedarik maliyetinin yan hizmet piyasası katılımcısının payına düşen kısmı aşağıdaki formül uyarınca ilgili saatin yerine getirmeme bedeli olarak hesaplanır:
YGBp,f,y,s = maks [((PKBf,y,s x YGPRMf,p,y,s)÷4), (TEMf,s x (YGPRMf,p,y,s
÷TYGRMf,s))]
(5) Dördüncü fıkradaki formülde geçen;
a) YGBp,f,y,s: 21 inci madde uyarınca adına kayıtlı “y” yan hizmet birimi için yükümlülük üstlenmiş olan yan hizmet piyasası katılımcısı “p” tüzel kişisine, yükümlülüğü bulunan “f” fatura döneminin “s” saati için hizmete katılım durumunun 29 uncu madde kapsamında “katılmadı” olarak değerlendirilmesi halinde tahakkuk ettirilecek yerine getirilmeme bedelini (TL),
b) PKBf,y,s: 21 inci madde uyarınca adına kayıtlı “y” yan hizmet birimi tarafından sağlanmak üzere üstlenmiş olduğu yükümlülük çerçevesinde “f” fatura döneminin “s” saati için yan hizmet piyasa katılımcısına uygulanacak olan ve 26 ncı madde uyarınca belirlenen saatlik primer frekans kontrol kapasite bedelini (TL/MW),
c) YGPRMf,p,y,s: Yan hizmet piyasa katılımcısı “p” tüzel kişisinin “f” fatura döneminin “s” saatinde, adına kayıtlı “y” yan hizmet birimi tarafından sağlanmak üzere yükümlülüğü bulunan ancak hizmete katılım durumu “katılmadı” olarak değerlendirilen primer frekans kontrol rezerv miktarını (MW),
ç) TEMf,s: TEİAŞ tarafından “f” fatura döneminin “s” saati için tedarik süreci ile belirlenmiş yan hizmet birimlerinin yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya eksik olarak yerine getirmesi neticesinde primer frekans kontrol rezerv miktarları toplamının yetersiz kalması ve ek primer frekans kontrol rezerv miktarı ihtiyacı doğması halinde 13 üncü madde uyarınca “s” saati için TEİAŞ tarafından tedarik edilen primer frekans kontrol ek rezervlerin toplam maliyetini (TL),
d) TYGRMf,s: TEİAŞ tarafından “f” fatura döneminin “s” saati için tedarik süreci ile belirlenmiş yan hizmet birimleri tarafından “s” saatinde hizmete katılım durumu “katılmadı” olarak değerlendirilen toplam primer frekans kontrol rezerv miktarını (MW),
ifade eder.”
MADDE 14- Aynı Yönetmeliğin 31 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) 21 inci madde kapsamında yükümlülük üstlenmiş veya 25 inci madde kapsamında yükümlülük devralmış ve devrede olan bir yan hizmet biriminin, sekonder frekans kontrol hizmetine katılımını engelleyen bir arıza sebebiyle bu hizmeti sağlayamaması veya beklenmedik işletme şartları sebebiyle devre harici olması veya beklenmedik işletme şartları sebebiyle minimum kararlı üretim düzeyinin altına düşmesi durumlarında, olayı müteakiben önce sözlü daha sonra da arızanın başladığı ilgili saat içerisinde YHPYS aracılığıyla olmak üzere; yükümlü olduğu sekonder frekans kontrol rezerv miktarının tamamını ya da bir kısmını içerecek şekilde, arızaya düşen rezerv miktarını arızaya sebep olan teknik gerekçe ile birlikte TEİAŞ’a bildirmek kaydıyla; ilgili yan hizmet piyasası katılımcısı tüzel kişiye, arızanın bildirildiği saat ve takip eden 1 (bir) saat için kapasite bedeli ödenmez ve ilgili yan hizmet piyasası katılımcısı tüzel kişi, sekonder frekans kontrol yükümlülüğünden arıza bildirdiği miktar kadar muaf sayılır. Ancak, bu süre içerisinde arızanın giderildiği ve yan hizmet biriminin minimum kararlı üretim düzeyi seviyesine çıktığı andan itibaren yükümlülüğü yeniden başlar. Benzer bir durumun bu süreyi takip eden saatlerde de tekrar etmesi veya devam etmesi halinde, 21 inci madde kapsamında yükümlülük üstlenmiş olan yan hizmet piyasa katılımcısı tüzel kişinin, yükümlülüğünü, adına kayıtlı bulunan diğer yan hizmet birimlerinden sağlaması veya yükümlülüğünü transfer etmesi gerekir. Aksi takdirde sistem işletmecisinin bu rezervi sağlamak için 21 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen adımların uygulanması suretiyle belirlenecek ek rezerv oluşturma maliyeti, rezerv sağlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen ve 29 uncu madde kapsamında “katılmadı” olarak değerlendirilen yan hizmetler piyasası katılımcısı tüzel kişilerden karşılanır. Arıza bildirimi yapılacak yan hizmet biriminin, arıza başlangıç saatindeki nihai KGÜP değerinin ilgili saatte bildirilen SFK rezerv miktarından büyük olmaması halinde yan hizmet biriminden arıza bildirimi yapılamaz. 21 inci madde kapsamında yükümlülük üstlenmiş olan bir yan hizmet piyasa katılımcısına hizmete katılım durumunun “katılmadı” olarak değerlendirilmiş olduğu uzlaştırma dönemi için MW başına ödenmesi öngörülen sekonder frekans kontrol kapasite bedelinin %25’i kadar yerine getirmeme bedeli uygulanır. İhlalin gerçekleştirildiği uzlaştırma dönemindeki toplam ek rezerv maliyetinin söz konusu yan hizmet piyasası katılımcısının payına düşen kısmının, ilgili uzlaştırma döneminde yan hizmet piyasası katılımcısına ödenmesi öngörülen sekonder frekans kontrol kapasite bedelinin %25’ini aşması halinde söz konusu uzlaştırma dönemine ilişkin ek rezerv tedarik maliyetinin yan hizmet piyasası katılımcısının payına düşen kısmı aşağıdaki formül uyarınca ilgili saatin yerine getirmeme bedeli olarak hesaplanır:
YGBp,f,y,s = maks [((SKBf,y,s x YGSRMf,p,y,s)÷4), (TEMf,s x (YGSRMf,p,y,s
÷TYGRMf,s))]”
MADDE 15- Aynı Yönetmeliğin 5/A bölümü başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“BÖLÜM 5/A
Sınırlı Frekans Hassasiyet Modu Esasları
Sınırlı frekans hassasiyet modu esasları
MADDE 31/A- (1) Sınırlı frekans hassasiyet modu hizmetine katılmakla yükümlü olan yan hizmet birimi sahibi tüzel kişilerin TEİAŞ ile hizmete ilişkin yan hizmet anlaşmasını imzalar.
(2) İlgili yan hizmet anlaşmasında yer alan üniteler, TEİAŞ’ın belirleyeceği teknik kriterler doğrultusunda sınırlı frekans hassasiyet modu hizmetine katılmakla yükümlüdür.
(3) Sınırlı frekans hassasiyet modu hizmetine katılan yan hizmet birimlerinin hizmeti sağlayıp sağlamadıkları ilgili yan hizmet anlaşmasında yer alan kriterler ile belirlenir.
(4) Sınırlı frekans hassasiyet modu hizmetine katılan yan hizmet birimlerine yansıtılacak yerine getirmeme bedellerinin detayları ilgili yan hizmet anlaşmasında yer alır.
(5) Sınırlı frekans hassasiyet modu hizmetini sağlayan yan hizmet birimlerine, rezervin kullanılması halinde sağlanan rezerv miktarına karşılık gelen tutar kesinleşmiş üretim tüketim programı sapma tutarına dahil edilmez.”
MADDE 16- Aynı Yönetmeliğe 5/A bölümünden sonra gelmek üzere aşağıdaki bölüm eklenmiştir.
“BÖLÜM 5/B
Talep Tarafı Katılımı Hizmeti
Talep tarafı katılımı hizmeti tedarik esasları
MADDE 31/B – (1) Şebekedeki arz-talep dengesinin sağlanması amacıyla, TEİAŞ tarafından yürütülen ve bu Yönetmelikte düzenlenen tedarik süreci sonucunda toplayıcılar aracılığıyla bölgesel veya ülke genelinde talep tarafı katılımı hizmeti alınabilir.
(2) Toplayıcılar, talep tarafı katılımı hizmetine toplayıcılık hizmet anlaşması imzaladıkları tüketim tesislerinin yüklerinin düşürülmesi suretiyle katılırlar.
(3) Toplayıcıların toplayıcılık hizmet anlaşması imzaladıkları tüketiciler, tedarik sürecine ilişkin TEİAŞ tarafından yapılan duyuruda belirtilen nitelikleri haiz olmalıdır. Tedarik süreci duyurusunda TEİAŞ tarafından belirlenecek teknik kriterler kapsamında gerekli olan sayaç, uzaktan okuma, uzaktan kumanda, izleme, doğrulama ile diğer donanım ve yazılıma ilişkin yatırımlar toplayıcı tarafından Elektrik Piyasasında Toplayıcılık Faaliyeti Yönetmeliğinin 13 üncü maddesi uyarınca yapılır.
(4) Talep tarafı katılımı tedarik ihalesine teklif verecek olan toplayıcının, tedarik dönemi boyunca kendisinin ve anlaşmasında kayıtlı olan tüketim tesislerinin gerekli kontrol, ölçme, izleme ve doğrulama altyapısına sahip olduğunu ve TEİAŞ’ın istediği şekilde gerekli veri akışını sağlayabileceğini TEİAŞ tarafından belirlenecek gerekli bilgi, belge ve/veya sertifikalarla belgelendirmesi ve buna dair TEİAŞ tarafından verilen test raporuna sahip olması zorunludur.
(5) Toplayıcı, yan hizmet anlaşmasında kayıtlı olan tüketim tesislerinin bağlı olduğu ilgili şebeke işletmecisine ait kontrol sayaçlarına TEİAŞ’ın belirleyeceği niteliklere sahip uygun donanım, teçhizat ve cihaz altyapılarıyla bağlantı sağlar. EPİAŞ gerekli kontrol, ölçme, izleme ve doğrulama işlemleri için ilgili toplayıcının yan hizmet anlaşmasında kayıtlı olan kullanıcıların sayaç verilerini TEİAŞ ile paylaşır. TEİAŞ gerekmesi halinde ilgili dağıtım şirketlerinden ihtiyaç duyulan verileri temin eder.
(6) Toplayıcı, portföyünde yer alan ve talep tarafı katılımı hizmetine katılacak iletim veya dağıtım sistemine bağlı tüketim tesislerini ilgili yan hizmet anlaşmasına kaydettirir.
(7) Toplayıcılar, TEİAŞ’a başvurduğu aydan geriye dönük olarak nihai uzlaştırmaya esas son on iki aya ilişkin toplam asgari elektrik enerjisi tüketim miktarı 5.000 (beş bin) MWh olan tüketim tesislerini talep tarafı katılımı portföyüne dahil edebilir. Söz konusu verisi bulunmayan tüketim tesisleri için asgari anlaşma gücü 3 MW’tır.
(8) Toplayıcı, portföyünde yer alan ve talep tarafı katılımı hizmetine katılacak iletim veya dağıtım sistemine bağlı tüketim tesislerini ilgili yan hizmet anlaşmasına kaydettirir.
(9) Bir tüketim tesisine ait sayaçların tamamı aynı toplayıcının yan hizmet anlaşmasına kaydedilir.
(10) Toplayıcının yan hizmet anlaşmasında kayıtlı olan tüketim tesislerinde, veya tüketim tesisi ile ilişkili sayaç bilgilerinde veya sayılarında değişiklik olması, bir tüketim tesisinin sahibi gerçek veya tüzel kişi ile toplayıcı arasındaki anlaşmanın sona ermesi veya feshedilmesi durumlarında, en geç 3 (üç) iş günü içerisinde toplayıcı tarafından TEİAŞ’a bildirim yapılır.
(11) Toplayıcının yan hizmet anlaşmasına kayıtlı tüketim tesislerinin sahibi olan gerçek ve tüzel kişiler, toplayıcılık faaliyeti kapsamında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde TEİAŞ’tan herhangi bir hak talep edemez.
Talep tarafı katılımı hizmeti tedarik süreci
MADDE 31/C- (1) Talep tarafı katılımı hizmeti tedarik süreci bu Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür. Tedarik süreci, kapasite tedariki ve aktivasyon tedariki olmak üzere iki aşamadan oluşur.
(2) Kapasite tedarik sürecine, TEİAŞ ile talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin yan hizmet anlaşması imzalamış olan ve kapasite tedarik ihalesinden, ihale şartnamesinde belirtilen süre kadar önce emreamade kapasitesini talep tarafı katılımı hizmeti testi ile doğrulayan toplayıcılar katılabilir.
(3) Kapasite tedarik süreci aşağıdaki adımlardan meydana gelir:
a) TEİAŞ kapasite tedarik sürecini, kapasite tedarikinin gerçekleşeceği günden en geç 90 gün önce TEİAŞ internet sitesinde duyurur. Duyuruda;
1) Hizmetin tedarik edileceği bir veya birden fazla dengeleme bölgesinden oluşan bölge veya bölgeleri,
2) Bir yılı geçmeyecek şekilde belirlenen tedarik dönemi,
3) Sistemin kritik günlerde ihtiyaç duyacağı öngörülen talep tarafı katılımı kapasitesinin minimum ve maksimum değerleri,
4) Kritik ayları,
5) Kritik saatler ve kritik günlerde talimat verilecek azami saat sayısı,
6) Kapasite tedarik ihalesinin yapılacağı günü,
7) Toplayıcı tarafından kapasite tedarikine teklif verilebilecek MW cinsinden asgari ve azami kapasite miktarı ile asgari portföy büyüklüğü,
8) Tedarik sürecine katılacak toplayıcılar tarafından teklif edilebilecek azami kapasite fiyatı, fiyat yapısı ve içeriği,
9) Teklif verecek toplayıcıların portföyünde bulunan tüketim tesislerinin sağlaması gereken, teklif dönemi öncesindeki TEİAŞ’a başvurduğu aydan geriye dönük olarak nihai uzlaştırmaya esas son kayıt tarihinden önceki on iki aya ilişkin MWh cinsinden toplam tüketim miktarı, nihai uzlaştırmaya esas son on iki aylık tüketim verisi olmayan tüketim tesisleri için ise MW cinsinden belirlenecek asgari anlaşma gücü,
10) Aktivasyon tedariki için MWh cinsinden verilecek tekliflerin fiyat yapısı ve içeriği,
11) TEİAŞ tarafından verilecek aktivasyon talimatlarının ne şekilde verileceği,
12) Tedarik sürecinin hangi şartlarda sonlandırılacağı,
13) Kapasite tedarikine ilişkin sürecin iptal şartları,
14) TEİAŞ tarafından gerekli görülen diğer konular,
yer alır.
b) Kapasite tedariki ihalesine katılan toplayıcılar 31/C maddesi ve tedarik süreci duyurusu kapsamında hazırladıkları tekliflerini TEİAŞ’a sunarlar. Söz konusu niteliklere sahip olmayan teklifler değerlendirmeye alınmaz ve değerlendirmeye alınmama gerekçeleri başvuru sahibine bildirilir.
c) TEİAŞ, verilen tekliflerin fiyat sıralamasını gözeterek, tedarik süreci duyurusunda yer alan minimum ve maksimum miktarları (MW) dikkate alarak teklif edilen toplam talep tarafı katılımı rezerv miktarına eşit teklifi seçer.
ç) Kapasite tedariki sonucunda talep tarafı katılımı hizmeti sağlamaya hak kazanan toplayıcıların kazanmış oldukları kapasite miktarları, bu miktarların hangi tüketim tesislerinden sağlanacağı ve tüketim tesisleri ile ilişkili tüm sayaçlar yan hizmet anlaşmasının ekinde yer alır.
d) Kapasite tedariki sonucunda seçilen ve kazanmış oldukları kapasite miktarları ile bu miktarların sağlanacağı tüketim tesisleri yan hizmet anlaşmasına kaydedilen toplayıcılar, imzalamış oldukları yan hizmet anlaşmasına uygun olarak talep tarafı katılımı hizmetini yerine getirmeyi kabul etmiş sayılır.
e) TEİAŞ, kritik günden bir önceki gün en geç saat 18.00’ye kadar kritik gün duyurusunu yapar. Teklif sunma süresi, itiraz süresi, teklifleri seçilen toplayıcılara bildirim süresi ve kritik gün ilanının emreamadelik kontrolü kapsamında olup olmadığı hususu ile ihtiyaç duyulan diğer hususlar duyuruda belirtilir.
(4) Aktivasyon tedarik sürecine, TEİAŞ tarafından yapılan kapasite tedarik sürecinde seçilen toplayıcılar katılır.
(5) Aktivasyon tedarik süreci aşağıdaki adımlardan meydana gelir:
a) TEİAŞ, kapasite tedarik ihalesinde belirtilen kritik aylar içerisinde gerekli gördüğü durumlarda ertesi gün için kritik gün ilanında bulunur ve aktivasyon tedarik süreci başlatılır.
b) Kapasite tedariki sonucunda teklifleri seçilen toplayıcılar aktivasyon tedarik ihalesine kapasite tedarik ihalesinde hizmet kapsamında sunmayı taahhüt ettiği kapasitenin tamamı kadar teklif verir. Fiyat teklifi vermeyen toplayıcının kapasite tedarik sürecinde sunmayı taahhüt ettiği kapasitenin tamamı için teklif fiyatı 0 TL/MWh olarak kabul edilir.
c) TEİAŞ verilen teklifleri fiyat sıralamasını gözeterek kritik günde ihtiyaç duyulan kapasite kadar teklifi seçer ve tüm teklif sahiplerine bildirimde bulunur. TEİAŞ, seçilen son teklif için kısmi aktivasyon talimatı verebilir.
ç) Aktivasyon tedariki sonucunda seçilen toplayıcı, kritik gün için yükümlenmiş olduğu talep tarafı katılımı rezervini, anlaşmalı olduğu tüketim tesislerinde ihale şartnamesinde belirtilen kritik saatlerde emreamade bulundurur ve kritik günde TEİAŞ tarafından verilen yük düşümü talimatını yerine getirerek talep tarafı katılımı hizmetini sağlar.
d) Kritik olarak ilan edilen günde, aktivasyon tedarikinde seçilen toplayıcılara TEİAŞ tarafından bu maddenin (c) bendinde duyurulan aktivasyon miktarı kadar en az bir saatlik yük düşümü talimatı verilir.
e) Aktivasyon talimatları en geç gerçek zamandan iki saat önce verilir.
(6)TEİAŞ, kritik aylar içerisinde aktivasyon süreci işletilmeksizin, toplayıcıların emreamadeliğini kontrol etmek amacıyla kapasite tedarik süreci sonucunda hizmeti sağlamaya hak kazanan toplayıcılara en fazla iki defa ve en fazla birer saat olacak şekilde eşit miktarda yük düşme talimatı verebilir.
(7) Aktivasyon talimatları, tedarik süreci sonucunda hizmeti tedarik etmeye hak kazanan toplayıcılar arasında ayrım gözetilmeyecek şekilde oluşturulur.
(8) Tedarik süreci duyurusunda yer alan kritik aylar ve saatler ile tedarik dönemi boyunca ilan edilen kritik günler dışında ve tedarik süreci duyurusunda yer alan azami kritik saat sayısını aşacak şekilde aktivasyon talimatı verilemez.
(9) Ertesi günün kritik gün ilan edilmesi halinde aktivasyon tedarikinde seçilen toplayıcıların, dengeleme güç piyasası kapsamında vermiş oldukları teklifleri kritik saatler için silinir.
Talep tarafı katılımı hizmeti sağlanmasına ilişkin tekliflerin yapısı ve içeriği
MADDE 31/Ç- (1) Kapasite tedarikinde verilen teklifler, yük düşümüne esas rezerv kapasitesini (MW) ve birim rezerv kapasitesine teklif edilen saatlik kapasite bedelini (TL/MW) içerecek yapıda ve TEİAŞ’ın tedarik süreci duyurusunda belirtildiği şekilde TEİAŞ’a bildirilir.
(2) Aktivasyon tedarikinde verilen teklifler, yük düşümüne bağlı olarak oluşacak elektrik enerjisi miktarını (MWh) ve birim elektrik enerjisi miktarı için teklif edilen bedeli (TL/MWh) içerecek yapıda ve TEİAŞ’ın tedarik süreci duyurusunda belirtildiği şekilde TEİAŞ’a bildirilir.
(3) Aktivasyon tedariki için teklif edilen MW başına saatlik aktivasyon bedeli, ilgili kritik aydaki “Gün Öncesi Piyasasında ve Dengeleme Güç Piyasasında Asgari ve Azami Fiyat Limitlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca belirlenen fiyatın 1,5 katını geçemez.
(4) Tüm teklif fiyatları, Türk Lirası (TL) cinsinden 1 TL ve katları olacak şekilde bildirilir.
Talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin tekliflerin değerlendirilmesi
MADDE 31/D – (1) TEİAŞ, kapasite tedarikinde verilen teklifleri toplam talep tarafı katılımı kapasite tedarik maliyetini en aza indirecek şekilde seçer. Kapasite tedariki için verilen teklifler fiyat sırasına göre dizilerek tedarik dönemi için sistemin ihtiyaç duyacağı öngörülen talep tarafı katılımı rezerv miktarı kadar teklif seçilir ve tüm teklif sahiplerine bildirimde bulunulur.
(2) Kapasite tedarikinde rezerv miktarı içerisinde kalan fiyat sıralamasının sonunda yer alan teklifin sahibi toplayıcıdan, rezerv miktarını tamamlayacak şekilde, teklif ettiği kapasitenin altında kapasite tedarik edilebilir. Bu durumda ilgili toplayıcıdan tedarik edilecek kapasitenin, tedarik süreci duyurusunda yer alan kapasite tedarikine teklif verilebilecek asgari kapasitenin altında kalması halinde, ilgili toplayıcıdan asgari kapasiteye eşit kapasite tedarik edilir ve kapasite tedarik süreci duyurusunda yer alan talep tarafı katılımı rezerv miktarının üzerinde kapasite tedarik edilebilir.
(3) Aktivasyon tedarikinde verilen teklifler fiyat sırasına dizilerek ilan edilen kritik gün ve kritik saatler için sistemin ihtiyaç duyacağı öngörülen talep tarafı katılımı rezerv miktarı kadar teklif seçilir ve tüm teklif sahiplerine bildirimde bulunulur.
(4) TEİAŞ, talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin tekliflerin değerlendirilmesi hususunda, teknik ve bölgesel gereklilikler ile sistem şartlarını dikkate alarak eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin hareket eder.
Talep tarafı katılımı hizmetinin ücretlendirilmesi
MADDE 31/E- (1) Kapasite tedariki sonucunda hizmeti sağlamaya hak kazanan her bir toplayıcı için, ilgili tedarik dönemine ilişkin tedarik süreci duyurusunda belirtilen azami teklif fiyatını aşmamak koşuluyla, kapasite tedariki için vermiş olduğu teklif, ödenecek saatlik kapasite bedeli (TL/MW) olarak belirlenir.
(2) Hizmeti sağlamaya hak kazanan toplayıcılar için, ilgili tedarik dönemine ilişkin tedarik süreci duyurusunda belirtilen azami teklif fiyatını aşmamak koşuluyla, aktivasyon tedariki sonucunda oluşan en yüksek teklif fiyatı aktivasyon bedeli (TL/MWh) olarak belirlenir.
(3) Toplayıcılara kritik ayları takip eden fatura dönemlerinde talep tarafı katılımı hizmeti kapsamında yapılacak ödemeler, aylık kapasite bedeli ile aktivasyon talimatı alıp yerine getirilmesi halinde oluşan aktivasyon bedelinin toplamından oluşur ve aşağıdaki formüller uyarınca hesaplanır:
(4) Üçüncü fıkradaki formülde geçen;
a) TTKÖTt,f: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde talep tarafı katılımı hizmetinden dolayı tahakkuk ettirilecek ödeme tutarını (TL),
b) KBÖTt,f: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde emre amade tuttuğu talep tarafı katılımı hizmetinden dolayı tahakkuk ettirilecek kapasite bedeli ödeme tutarını (TL),
c) ABÖTt,f: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde sağladığı talep tarafı katılımı hizmetinden dolayı tahakkuk ettirilecek aktivasyon bedeli ödeme tutarını (TL),
ç) TTKKMt,f: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde talep tarafı katılımı için tedarik edilen kapasite miktarını (MW),
d) TTKKBt,f,s: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde “s” saatinde talep tarafı katılımı hizmeti için uygulanacak saatlik kapasite bedelini (TL/MW),
e) TTKAYMt,f,s: “t” toplayıcının “f” fatura dönemine ait “s” saati için de yükünün düşülmesi suretiyle sağladığı talep tarafı katılımı miktarı (MWh),
f) TTKABt,f,s: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde “s” saatinde talep tarafı katılımı hizmeti için uygulanacak saatlik aktivasyon bedelini (TL/MWh),
g) TTKTMt,f,s: “t” toplayıcının “f” fatura döneminde “s” saatinde talep tarafı katılımı hizmeti kapsamında emreamadeliğin kontrolü için verilen talimat miktarı (MWh),
ğ) AFLf,s: Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği uygulamaları uyarınca “f” fatura döneminin “s” saatine ilişkin ilgili mevzuat uyarınca Kurul kararı ile belirlenen “Gün Öncesi Piyasasında ve Dengeleme Güç Piyasasında Asgari ve Azami Fiyat Limitlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca belirlenen azami fiyat limiti (TL/MWh),
h) m: “d” döneminde yer alan saat sayısını,
ı) h: Kritik gün ilan edilebilecek asgari günler için azami aktivasyon saat sayısı,
i) n: Asgari kritik gün sayısına ulaştıktan sonra aktivasyon yapılacak kritik gün sayısı,
j) KAS: Kritik ay sayısı,
k) ATS: Kritik gündeki azami aktivasyon saat sayısı,
l) k: Emre amadeliğin kontrolü için talimat verilmesi ve hizmetin sağlanması durumunda “1” diğer durumlarda “0” olan katsayıyı,
ifade eder.
Talep tarafı katılımı hizmetinin izlenmesi ve kontrolü
MADDE 31/F- (1) Toplayıcılar, portföyünde yer alan her bir tüketim tesisinin tüketim değerlerini sayaç bazlı olarak ve portföyünde yer alan tüm tüketim tesislerinin toplam tüketim değerini anlık olarak izler ve elde ettiği verileri eş zamanlı olarak Talep Tarafı Katılımı Modülü üzerinden TEİAŞ’a iletir.
(2) Aktivasyon tedarik süreci sonucunda seçilen toplayıcıların tüketim düşüm miktarlarının izlenmesi ve tüketim düşümlerinin toplayıcı tarafından sağlanıp sağlanamadığının tespiti amacıyla TEİAŞ aşağıdaki veri ve bilgileri dikkate alır:
a) Toplayıcıların portföyünde yer alan tüketim tesislerine ait sayaçlar vasıtasıyla elde edilen veri ve bilgiler.
b) Toplayıcılar tarafından Talep Tarafı Katılımı Modülü aracılığıyla yapılan bildirimler.
(3) Talep tarafı hizmeti kapsamında kapasite ihalesini kazanan toplayıcılar, TEİAŞ tarafından kritik ilan edilen aylarda, pazar ve resmi tatil günleri hariç olmak üzere, her gün için bir gün önce saat 15:30’a kadar toplayıcılık hizmeti anlaşması yaptıkları ve yan hizmet anlaşmasına kayıtlı tüketim tesislerine ait her bir sayaç için ertesi güne ait saatlik tüketim programlarını TEİAŞ’a bildirir. TEİAŞ yapılan bildirim çerçevesinde her bir toplayıcının temel tüketim değerini belirler ve temel tüketim değerinden sapma olması durumunda ilgili toplayıcıya temel tüketim değerinden sapma tutarı yansıtır. Temel tüketim değerinden sapma tutarının hesaplanmasına ilişkin metodoloji Kurul Kararı ile belirlenir.
(4) Toplayıcının portföyünde yer alan tüketim tesislerine ait sayaçlardan elde edilen tüketim verilerinin olmadığı durumlarda, her bir eksik tüketim miktarı kadar yük düşme talimatının yerine getirilmediği kabul edilir.
(5) Talep tarafı katılımı hizmetine katılan toplayıcıların aktivasyon tedarikinin izlenmesi saatlik bazda; toplayıcıların, kendilerine talimat verilen aktivasyon miktarı ile toplayıcılar tarafından gün öncesinde TEİAŞ’a bildirilen tüketim programından, toplayıcıların portföyünde yer alan tüketim tesislerine ait toplam tüketim verilerinin çıkarılması sonucunda elde edilen fark karşılaştırılarak fiilen düşülen yük miktarı belirlenir.
(6) Toplayıcının toplayıcılık hizmeti anlaşması yaptıkları tüketim tesislerinin, TEİAŞ tarafından talimat verilen her bir saat için sağladıkları toplam talep tarafı katılım miktarının, verilen talimat miktarına oranına göre izleme sonuçları;
a) Talimat verilen aktivasyon miktarı ile düşülen yük miktarı arasındaki fark, talimat miktarının %10’una eşit veya daha küçük ise “sağladı”,
b) Talimat verilen aktivasyon miktarı ile düşülen yük miktarı arasındaki fark, talimat miktarının %10’u ile %25 arasında ise “sağlamadı”,
c) Talimat verilen aktivasyon miktarı ile düşülen yük miktarı arasındaki fark, talimat miktarının %25’ine eşit veya daha büyük ise “katılmadı”,
olarak değerlendirilir.
(7) TEİAŞ tarafından kritik gün ilan edilen günlerde toplayıcılar tarafından yapılan KGÜP değişiklikleri bu hizmet kapsamında dikkate alınmaz.
Talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin yerine getirmeme bedelleri
MADDE 31/G- (1) 31/B maddesi kapsamında üstlendiği yükümlülük kapsamında herhangi bir sebeple 31/E maddesi kapsamında yapılan izleme sonucunda talep tarafı katılımı hizmetini “sağlamadı” olarak tespit edildiği durumda, 31/B maddesi kapsamında yükümlülük üstlenmiş olan ilgili toplayıcıya ihlalin söz konusu olduğu fatura dönemi için kapasite bedeli ödenir ancak aktivasyon bedeli ödemesi yapılmaz.
(2) 31/B maddesi kapsamında üstlendiği yükümlülük kapsamında herhangi bir sebeple 31/E maddesi kapsamında yapılan izleme sonucunda talep tarafı katılımı hizmetine “katılmadı” olarak tespit edildiği durumda, 31/B maddesi kapsamında yükümlülük üstlenmiş olan ilgili toplayıcıya ihlalin söz konusu olduğu fatura dönemi için aktivasyon bedeli ve fatura dönemi için de kapasite bedeli ödemesi yapılmaz.
(3) İkinci fıkra kapsamında “katılmadı” olarak değerlendirilen fatura dönemleri için toplayıcıya aşağıdaki formül ile hesaplanan yerine getirmeme bedelleri uygulanır.
(4) Üçüncü fıkradaki formülde geçen;
a) TTKYGBt,f: “t” toplayıcının “f” fatura dönemine ait talep tarafı katılımını yerine getirmeme bedelini (TL),
b) TTKARMt,f,s: “t” toplayıcıdan “f” fatura dönemine ait “s” saatinde talep tarafı katılımı hizmeti için aktive edilmek üzere tedarik edilen rezerv miktarını (MW),
c) TTKABt,f,s: “t” toplayıcısı için “f” fatura döneminin “s” saatinde talep tarafı katılımı hizmeti için uygulanacak saatlik aktivasyon bedelini (TL/MW),
ç) m: “f” fatura dönemindeki kritik günlerde verilen aktivasyon talimatının saat sayısını,
d) pt,f,: “t” toplayıcısı için “f” fatura döneminde talep tarafı katılımı hizmetine katılımın “katılmadı” olarak değerlendirildiği uzlaştırma dönemleri için “1”, diğer durumlarda “0” değerini alan katsayıyı,
e) k: ceza katsayısını,
f) n: “t” toplayıcısına, “f” fatura döneminde verilen aktivasyon talimat sayısı,
ifade eder.
(5) Üçüncü fıkra kapsamında uygulanacak k ceza katsayısı, Aynı fatura dönemi içerisinde her biri farklı talimatlar kapsamında olmak üzere; birinci ve ikinci ihlalde 1, üçüncü ihlalde 2 ve dördüncü ve üzeri sayıdaki ihlallerde 3 olarak uygulanır. Dördüncü ihlalde toplayıcı mevcut tedarik sürecinden çıkartılır.
(6) Üçüncü fıkra kapsamında hesaplanacak yerine getirmeme bedellerinde aktivasyon bedelinin 0 TL/MWh olarak oluştuğu durumda yerine getirmeme bedeli “Gün Öncesi Piyasasında ve Dengeleme Güç Piyasasında Asgari ve Azami Fiyat Limitlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca belirlenen azami fiyat limiti (TL/MWh) üzerinden hesaplanır.
Talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin yan hizmet anlaşmaları
MADDE 31/Ğ – (1) Talep tarafı katılımı hizmetini sağlamak üzere tedarik sürecine katılmak isteyen toplayıcı ile TEİAŞ arasında, genel hükümleri Kurul tarafından onaylanan talep tarafı katılımı hizmeti sağlanmasına dair yan hizmet anlaşması imzalanır.
(2) TEİAŞ ile yan hizmet anlaşması imzalayacak olan toplayıcılar, anlaşmanın imzalanabilmesi için gerekli şartların sağlandığının tespit edilmesi amacıyla TEİAŞ’a başvurur. Başvuru için talep edilen bilgi ve belgeler ile gerekli şartlar TEİAŞ tarafından hazırlanarak internet sitesinde yayımlanır.
(3) TEİAŞ ikinci fıkra kapsamındaki başvuruları, başvuru tarihinden itibaren bir ay içerisinde sonuçlandırarak sonucu başvuru sahibine bildirir.
(4) Başvurusu kabul edilen toplayıcı ile TEİAŞ arasında Talep Tarafı Katılımı Hizmeti Sağlanmasına Dair Yan Hizmet Anlaşması imzalanır.
(5) Talep Tarafı Katılımı Hizmeti Sağlanmasına Dair Yan Hizmet Anlaşması aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerir:
a) Anlaşmanın kapsadığı süre.
b) Toplayıcının anlaşma yapmış olduğu tüketim tesislerine ilişkin sayaç bilgileri, tüzel kişilik bilgileri, anlaşma güçleri ve varsa geçmiş on iki aya ilişkin tüketim değerleri.
c) Kapasite tedariki sonucunda teklifi kabul edilmiş olan toplayıcının yükümlendiği kapasite.
ç) Toplayıcılık lisans belgesinin veya tedarik lisansının tadil edildiğine ilişkin belgenin aslı, noter onaylı sureti veya lisans suretinin aslı.
d) Anlaşmanın feshi veya sonlandırılmasına ilişkin hükümler.
e) TEİAŞ’ın anlaşmada yer almasını uygun gördüğü ve ilgili mevzuat ile tedarik süreci duyurusunda yer alan hususlarla çelişmeyen nitelikteki diğer hususlar.
(6) Toplayıcı, yan hizmet anlaşmasına kayıtlı tüketim tesislerine ilişkin bilgileri, hizmeti sağlamaya hak kazandığı bir tedarik döneminde yer alan kritik aylarda değiştiremez, kaydedilen tüketim tesislerine ekleme veya çıkarma yapamaz. Ancak, anlaşmaya kaydedilen bir tüketim tesisine ilişkin sayaç bilgilerinin sehven yanlış kaydedilmiş olması veya tüketim tesisine ilişkin sayaçların sehven eksik kaydedilmiş olması veya tüketim tesislerinin kapasite artışına bağlı olarak kayıtlı tüketim tesislerine sayaç ilave edilmesi durumlarında, kritik aylarda anlaşmada kayıtlı tüketim tesislerine ilişkin bilgiler değiştirilebilir.
(7) Toplayıcı, yan hizmet anlaşmasına kayıtlı tüketim tesislerine ilişkin bilgileri, hizmeti sağlamaya hak kazandığı bir tedarik döneminde yer alan kritik aylarda değiştiremez, kaydedilen tüketim tesislerine ekleme veya çıkarma yapamaz. Ancak, bir tüketim tesisinin toplayıcı ile olan anlaşmasının herhangi bir sebebe bağlı olarak sona ermesi veya feshedilmesi durumunda, toplayıcı bu durumu en geç bir hafta içerisinde TEİAŞ’a bildirir. TEİAŞ toplayıcı ile anlaşması sona eren veya feshedilen tüketiciyi anlaşmadan çıkarır. Toplayıcının anlaşmasında kayıtlı kapasitenin, kapasite tedarikinde kazanılan toplam kapasitenin altına düşmesi durumunda, toplayıcı ilgili kritik ay veya aylar için kapasite bedeli alamaz ve aktivasyon tedarikine katılamaz.
(8) Toplayıcının anlaşmasında kayıtlı tüketim tesisine sayaç ilave edilmesi durumunda kritik aylarda anlaşmada kayıtlı tüketim tesislerine ilişkin bilgiler değiştirilir.”
MADDE 17- Aynı Yönetmeliğin 63 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 63- (1) Bir önceki fatura döneminde sağlanan yan hizmetlere ilişkin 60 ıncı maddede belirtilen süre içinde tespit edilemeyen hatalara ilişkin itirazlar Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinin 133 üncü maddesinde belirtilen süreler dahilinde yazılı olarak yapılır. Yan hizmet sağlayan tüzel kişiler tarafından yapılan ödeme bildirimlerine ilişkin itirazların içeriğine uygun olarak EPİAŞ veya TEİAŞ tarafından değerlendirilmesi sonucunda haklı bulunması durumunda gerekli düzeltmeler EPİAŞ tarafından gerçekleştirilir. İtirazın sonuçlandırılmasını takiben EPİAŞ tarafından ilgili yan hizmet faaliyetini gösteren tüzel kişiye sistem üzerinden bildirim yapılır. Yapılan düzeltme sonucunda, tüzel kişi ya da kişilere yapılması gereken veya tüzel kişi ya da kişilerin yapması gereken ödeme, düzeltmeye ilişkin bildirimin yapıldığı tarihten sonraki ödeme bildiriminde, geçmişe dönük düzeltme kalemi olarak yer alır.
(2) Reaktif güç desteği sağlayan tüzel kişilere yansıtılan yerine getirmeme bedellerine ilişkin itirazlar Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde belirtilen süreler dahilinde TEİAŞ’a yazılı olarak yapılır. Yan hizmet sağlayan tüzel kişiler tarafından yapılan itirazların içeriğine uygun olarak TEİAŞ tarafından değerlendirilmesi sonucunda haklı bulunması durumunda gerekli düzeltmeler TEİAŞ tarafından gerçekleştirilir.
(3) 63/A maddesi kapsamında yapılacak düzeltmeler süre sınırına tabi olmaksızın yapılır.”
MADDE 18- Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
“Talep tarafı katılımı hizmetine ilişkin maddelerin yürürlüğe girme tarihi ve ilk ihale duyurusu
GEÇİCİ MADDE 7 – TEİAŞ, talep tarafı katılımı hizmeti alımı için ilk ihale duyurusunu en geç 1/3/2025 tarihine kadar yapar.
Talep tarafı katılımı hizmetine katılım için aranacak asgari tüketim miktarı
GEÇİCİ MADDE 8- (1) Bu Yönetmeliğin 31/B maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen 5.000 (beşbin) MWh tüketim değeri, 2025 yılı için 10.000 (onbin) MWh olarak uygulanır.
Yan Hizmet Anlaşmalarının Güncellenmesi ve Sınırlı Frekans Hassasiyet Modu Yan Hizmeti Anlaşması
GEÇİCİ MADDE 9–(1) TEİAŞ, mevcut yan hizmet anlaşmalarını bu Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla iki ay içerisinde güncelleyerek Kuruma sunar.
(2) TEİAŞ sınırlı frekans hassasiyet modu hizmetine ilişkin yan hizmet anlaşmasını hazırlayarak 1/3/2025 tarihine kadar Kuruma sunar.”
MADDE 19- (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 5 inci, 6 ncı, 7 nci, 9 uncu, 10 uncu, 11 inci, 12 nci, 13 üncü ve 14 üncü maddeleri 1/3/2025 tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
MADDE 20- Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.