Dr. Emrah AYGÜL
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
emrah.aygul@erisymm.com
Vergi dairelerinin çok sayıda mükellefe açıklama/düzeltme/izahat talebi yazıları tebliğ ettiği hatta tabiri yerinde ise yağdırdığı bugünlerde, bu yazılara mükelleflerin verdiği/vereceği cevapların, cevap sayısının fazlalığı göz önüne alındığında, sağlıklı bir şekilde değerlendirilip değerlendirmeyeceği hususu merak konusu olmaktadır.
Yazımızda bu tebligat sağanağı sırasında bir mükellefin 7440 sayılı Kanun kapsamında kurumlar vergisi matrah artırımı yaptığı yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde indirim konusu yaptığı (iadeye konu olmayan) vergiye uyumlu mükellef indirimi ile ilgili şartların ihlal edildiği iddiasıyla yapılan tarhiyatın yasallığını ele almak istiyoruz.
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanununun “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” başlıklı mükerrer 121. maddesi uyarınca ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), maddede belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilmektedir.
Söz konusu indirimden faydalanabilmek için;
1. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) olması,
2. (1) numaralı bentte belirtilen süre içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya 213 sayılı Vergi Usul Kanununun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.)
3. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, (1) numaralı bent kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması (Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın %10’unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.), ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile fer’i alacaklar dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,
şarttır.
Vergiye uyumlu mükellef indirimini beyanname üzerinde hesaplanan vergiden düşen (tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup yolu ile iade istemeyen) mükellef, 7440 sayılı Kanun kapsamında ilgili yıl için kurumlar vergisi matrah artırımı yaptıysa bu mükellefe vergiye uyumlu mükellef indirimindeki şartların ihlali gerekçesi ile tarhiyat yapılabilir mi?
9/3/2023 tarihli ve 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrası uyarınca mükelleflerin, bu fıkrada belirtilen şartlar dâhilinde gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırarak bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödemeleri hâlinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmaz.
Şartlara uymayan ya da uymadığı iddia edilen “vergiye uyumlu mükellef indirimi” için yapılan tarhiyata ilişkin verginin türü, indirim ödenecek kurumlar vergisinden düşüldü ise “0010-kurumlar vergisi” olacağından, 7440 sayılı Kanununa göre kurumlar vergisi matrah artırımı yapılan yıllar için kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergiden düşülen “vergiye uyumlu mükellef indirimi” için hiçbir surette tarhiyat yapılamayacağı düşünülmektedir.
Diğer taraftan yine 7440 sayılı Kanunun 5/1-h maddesi uyarınca matrah artırımında bulunan mükelleflerin, yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır. Kurumlar vergisi beyannamesinde ödenecek vergiden düşülen “vergiye uyumlu mükellef indirimi” bu düzenleme kapsamına girmediğinden, matrah artırımı sebebiyle bu indirimin inceleme ve tarhiyat konusu edilmesi mümkün değildir. Ancak “vergiye uyumlu mükellef indirimi” sebebiyle kurumlar vergisi beyannamesinde bir iade söz konusu olsa idi tabi ki bu iade tutarı ile sınırlı olarak iadenin incelenmesi, tarhiyata konu edilmesi bu düzenleme kapsamında değerlendirilebilirdi. Yine unutmamak gerekir ki 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmemektedir.
Kurumlar vergisi matrah artırımı yapılan yıla ait kurumlar vergisi beyannamesinde ödenecek vergiden düşülen vergiye uyumlu mükellef indiriminin tarhiyat konusu edilmesinin kabulü, matrah artırımı yapılan yılda örneğin yatırım teşvik belgesi kapsamında uygulanan indirimli kurumlar vergisi için de tarhiyat kapısını aralar.
İdarenin mükelleflere tebliğ edeceği düzeltme istemi/izahat talebi yazılarında, mükelleflerin matrah artırımlarını dikkate alması önem arz etmektedir. Yine İdarenin kurumlar vergisi matrah artırımı yapılan yıla ait kurumlar vergisi beyannamesinde ödenecek vergiden düşülen vergiye uyumlu mükellef indirimini, şartların ihlal edildiği iddiası ile tarhiyata konusu etmesi yasal düzenlemelere aykırı olarak değerlendirildiğinden, bu idari işlemin yeniden gözden geçirilmesi faydalı olacaktır.
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”juicy_pink”]
Bu makalenin tüm hakları www.alomaliye.com’a aittir. İktibas belirtilmeden ve linkimiz verilmeden (kaynak belirtilmeden) tamamı ya da bir kısmı herhangi bir ortamda (yazılı-görsel-işitsel-sanal-bulut-eğitim vb. ortamlar) kullanılamaz. Aksi kullanımlarda gerekli yasal işlemler yapılır.
[/vc_message][vc_column_text]