HGS Ücretlerinin Gider Kaydı ve KDV İndirimi – Abdulkadir YILDIRIM, Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı

Abdulkadir YILDIRIM
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
[email protected]

Ülkemizde Karayolları Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğunda işletilmekte olan boğaz köprüleri ve otoyollarda rahat ve hızlı geçişi sağlamak üzere HGS sistemi uygulanmaktadır. Mükellefler anlaşmalı bankalar ve PTT şubelerine başvurarak HGS etiketi alırlar. Almış oldukları etiketlere bankalardan ya da PTT şubelerinden yükleme yapabilmekteler. Makalemizde yapılan bu yüklemelerin muhasebe kaydı ve Türk vergi sistemindeki durumunu örneklerle açıklayacağız.

A-) Ödenen HGS Ücretlerinin Vergilendirilmesi

Gelir Vergisi Kanununun indirilebilecek giderler başlıklı 40’ıncı maddesinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin ticari kazancın safi tutarının tespitinde dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır. Aynı zamanda 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6’ıncı maddesinde ,kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmektedir.

Bu hükümlere göre , işletme aktifine kayıtlı olan veya işletmeye dahil bulunan araçların boğaz köprüleri ve otoyollardan geçişi için ödenen HGS ücretlerinin genel gider mahiyetinde olup safi kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Mükelleflerin Vergi Usul Kanununun ispat edici kağıtlar başlıklı 227’inci maddesinde, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça ,bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir. Her ne kadar banka dekontları VUK’ta fatura veya fatura yerine geçen belgeler arasında sayılmasa da, Hazine ve Maliye Bakanlığı çıkarmış olduğu tebliğler ile hesap bildirim cetvelleri ve dekontların fatura veya benzeri evrak olarak kabul edileceğini açıklamıştır.

Örnek: İstanbul – Ankara  arasında yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan A kişisinin, İstanbul ve Ankara gişelerinden geçerken ödemiş olduğu HGS geçiş ücretlerini safi kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alabilecektir.

B-) Ödenen HGS Ücretlerinin KDV İndirimine Konu Edilmesi

3065 sayılı KDV Kanununun teslim ve hizmet işlemlerinde matrah başlıklı 20/4. maddesinde , “Belirli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez “ denilmektedir.

Bankalardan yapmış olduğumuz HGS yüklemelerinde her ne kadar KDV yazmasa da KDV tutarın içerisinde bulunmaktadır. Ödenen KDV miktarı iç yüzde yöntemi ile hesaplanmaktadır.

Örnek: İstanbul – Sakarya arasında yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan B kişisi, HGS etiketine 01.08.2024 tarihinde 1.000 TL tutarında yükleme yapmıştır. Yapılan bu 1.000 TL tutarın 152,55 TL’lik kısmı KDV’dir. Bu durumda B kişisinin mali müşaviri 847,45 TL’lik kısmı gider , 152,55 TL’lik kısmı ise KDV beyannamesinde indirim olarak gösterecektir.

SONUÇ

HGS hizmetleri KDV Kanununa tabii hizmetlerdir. Bankalardan ya da PTT şubelerinden yapılan ödemelere dair temin edilen dekontlar fatura veya fatura yerine geçen vesika hükmündedir. Bu vesikalarda her ne kadar KDV tutarı belirtilmese de içerisinde KDV barındırmaktadır. Bu KDV iç yüzde yöntemi ile ayrıştırılarak 191 İndirilecek KDV hesabına alınmalıdır.