Cemalettin YILDIZ
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
cemalettin.yildiz@gelirler.gov.tr
3065 sayılı KDV Kanununun 11/1-c maddesinde imalatçıların ihracat kayıtlı teslimlerinin ihtiyari olarak KDV’den istisna olacağı belirtilmiştir. Bunun yanında tecil-terkin uygulamasından yararlanan satıcıların hangi şartları taşıması gerektiği ve hangi malların bu kapsamda yer aldığı ile ilgili konular KDV Genel Uygulama Tebliği’nin İhracat istisnası başlığı altında açıklanmıştır. Makalemizin konusunu oluşturan İhraç kayıtlı mal teslimlerini gerçekleştiren İmalatçıların Tecil-Terkin uygulamasından yararlanırken nelere dikkat etmesi gerektiği ve ortaya çıkan spesifik durumlar ele alınacaktır.
Bilindiği üzere, mezkur kanunun 11 inci maddesi ihracat istisnası olması sebebiyle ilgili maddenin alt kırılımları oluşturularak İhracat işleminin sadece bir malın başka bir ülkeye bedeli döviz karşılığı ödenmek üzere doğrudan sevk edilmesi haricinde farklı türlerle de olabileceğini ifade etmektedir. Bunlardan en çok kullanılanı ise İhraç kayıtlı teslimlerdir.
İhracatçı firmaların ihraç etmiş olduğu ürünler neticesinde yüklenmiş olduğu KDV’yi ödeyerek vergi yüküne katlanmak zorunda kaldıklarından kanun koyucu bu fıkra hükmünü tesis ederek mükelleflerin finansal dengesini gözetmeyi amaçlamıştır. Bir örnek ile açıklamak gerekirse: İhracatçı mükellefin gerçekleştirdiği ihracata konu malları 10 farklı kişiden aldığını varsayarsak, iadenin gerçekleşmesi için bir alt mükellefe inilerek hammaddenin gerçekliğinin araştırılması gerektiğinden 10 farklı alt mükellefe inileceği, sürecin daha da fazla uzayabileceği ve İhracatçı firmanın yüklenmiş olduğu verginin yüklenim süresini uzatacağından Kanun koyucunun İhraç kayıtlı teslim müessesesini tesis ederek her bir firmanın kendi içinde Tecil/Terkin ve İade işlemlerini sağlamasını gerçekleştirmiştir. Esasen İhraç kayıtlı teslimler, İhracat istisnasının kendi içerisinde bir istisnası olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. Nitekim, İmalatçı firma üreterek veyahut fason üretim yaptırarak elde etmiş olduğu ürünler için hesapladığı vergiyi belirli bir sürede ihracatın gerçekleşinceye kadar teslim edilen mallara ait KDV’yi İmalatçı beyan edecek ancak ihracatçı ödemeyecektir. İmalatçı hesapladığı bu KDV’yi beyannameye uygun olarak Tecil KDV ya da İhracat gerçekleşirse teslimin yapıldığı dönemde İade edilecek KDV satırında gösterir.
Tecil etmek kelime anlamı itibariyle ertelemek anlamına gelir ve vergi mevzuatı çerçevesinde de bu anlamıyla kullanılır. Verginin terkini ise tahakkuk etmiş veya tahsil edilmiş bir verginin, tahakkuk kaydının iptali yahut tahsil edilen verginin mükellefe ret ve iadesi suretiyle vergi alacağını ortadan kaldıran bir işlemdir. KDV Genel Uygulama Tebliğinin İstisnalar bölümünün 8.1. maddesinde belirtildiği üzere, ihraç kayıtlı satış nedeniyle mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur. Ancak ihracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren on beş gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilir.
İhraç kaydıyla teslimlere ait faturanın esas itibarıyla ihracatçı firmanın düzenlediği fatura tarihinden önceki bir tarihte düzenlenmiş olması gerekir. İmalatçı tarafından düzenlenen fatura tarihinin; ihracatçı firmanın düzenlediği fatura tarihi veya fiili ihraç tarihinden sonraki bir tarih olması halinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunundaki fatura düzenleme sürelerine uyulması kaydıyla tecil-terkin uygulamasından yararlanılabilir. Bu durumlar dışında ihraç kaydıyla teslime ilişkin faturanın, fiili ihraç tarihinden sonraki tarihi taşıması halinde işlemin ihraç kaydıyla teslime ilişkin şartlar açısından yapılacak inceleme veya YMM raporu ile tespit edilmesi şartıyla terkin ve/veya iade işlemleri sonuçlandırılır.
Diğer taraftan, Tecil-terkin uygulamasından “imalatçı” vasfını haiz satıcılar yararlanabilir.
İmalatçının;
– Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması veya T.C. Tarım ve Orman Bakanlığından alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinden(üretici belgesi) herhangi birine sahip olması,
– İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,
– Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması ve gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olması, gerekmektedir.
İmalatçı niteliğindeki değişiklikler ve imalatçı niteliğinin kaybedilmesi halleri ayrıca vergi dairesine bildirilir. İmalatçılar, ihraç kaydıyla teslim ettikleri malların bir kısmını piyasadan hazır olarak satın alabilirler. Bu durumda, imalatçıların bizzat ürettikleri mallar için tecil-terkin uygulaması yapılır. Piyasadan hazır olarak alıp sattıkları mallar için tecil-terkin işlemi uygulanmaz. İmalatçı belgesinde yer alan üretim kapasitesine göre imal edilebilecek mallar ile bu kapsamda fason olarak imal ettirilen mallar için tecil-terkin uygulamasından yararlanılabilir. Dolayısıyla, imalatçı belgesindeki üretim konusu malların tamamının fason olarak imal ettirilmesi, ihraç kaydıyla teslime engel değildir. Fason hizmet, bir malın mülkiyet ve tasarruf hakkının devralınmaksızın ücreti karşılığı belirli işlemlere tabi tutularak/işlemlerden geçirilerek, tasarruf veya mülkiyet hakkı sahibine iade edilmesidir. Diğer taraftan, İmalatçı kapsamına girmeyen mükellefler, tecil-terkin uygulamasından yararlanamaz. Ancak, diğer şartları taşımakla beraber, sadece imalatçı belgesine sahip olmayan mükelleflerden, ilgili Kuruma başvuran ve bu Kurumdan söz konusu belgenin verileceğine ilişkin olumlu görüş alanlar da bu belgelerin verilmesi beklenilmeden tecil-terkin uygulamasından yararlanırlar. Tecil-terkin işlemleri imalatçıların ihraç kaydıyla satışını yaptıkları mal teslimlerine uygulanır. Satıcının ihraç kaydıyla satışını yaptığı malın, ihraç edilen nihai mamul olması gerekir. Bu şartı taşımayan teslimlerde tecil-terkin işlemi uygulanmaz. İhraç kaydıyla teslimi yapılan malın, ihracat faturası ve gümrük beyannamesinde yer alan malla aynı olması gerekir. Aynı olmasına rağmen fatura ve/veya gümrük beyannamesinde farklı belirtilmesi halinde, ihraç kaydıyla teslim edilen mal ile ihraç edilen malın aynı olduğunun, bu konuya münhasır vergi inceleme raporu veya YMM raporu ile tespiti istenir.
İhracatçı, ihraç kaydıyla aldığı malı imalatçının teslim ettiği şekilde ihraç etmelidir. İhraç kaydıyla teslim edilen malın eklentisi veya ayrılmaz parçası niteliğindeki mallar ile ihraç malı için ambalaj maddesi veya malzemesi olarak kullanılan malların 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında teslimi mümkündür. Ancak, bu malların tesliminde tecil-terkin uygulanabilmesi için, asıl malın 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında tecil-terkin uygulanarak satın alınması ve yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen faturada ve gümrük beyannamesinde asıl malla birlikte bu nitelikteki malların da yer alması gerekmektedir.
Sonuç olarak; yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri, bir malın İhraç kayıtlı teslim sayılarak Tecil/Terkin ve İadeye konu edilebilmesi için Sanayi Sicil Belgesi sahibi imalatçı firma tarafından kapasite raporunda yer alan nihai mamullerden olması, fason üretim yaptırması halinde ise imalatçı belgesinde yer alan nihai mamullerden olması gerektiğidir. Bir diğer önemli husus ise İhracatçı tarafından ihraç edilecek ürüne ilişkin düzenlenen faturanın, İhraç Kayıtlı Teslim yapan mükellef tarafından düzenlenen fatura tarihinden sonra olması (213 sayılı Vergi Usul Kanunundaki fatura düzenleme süresinin dikkate alınarak) hususları göz önünde bulundurulmalıdır.
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”juicy_pink”]
Bu makalenin tüm hakları www.alomaliye.com’a aittir. İktibas belirtilmeden ve linkimiz verilmeden (kaynak belirtilmeden) tamamı ya da bir kısmı herhangi bir ortamda (yazılı-görsel-işitsel-sanal-bulut-eğitim vb. ortamlar) kullanılamaz. Aksi kullanımlarda gerekli yasal işlemler yapılır.
[/vc_message][vc_column_text]