Orman Kanununun 17 nci Maddesinin İkinci Fıkrasının Uygulanması Hakkında Yönetmelik
11 Eylül 2024 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 32659
Orman Genel Müdürlüğünden:
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, Devlet ormanlarında işgal, faydalanma, açma, yerleşme amacıyla her türlü yapı ve tesis yapımı ile kesme, sökme, budama veya boğma yollarıyla elde edilecek yerlerle dikim, ekim yapılan yerlerde elkoyma, yıkım, ortadan kaldırma, sökme, biçme ve Orman Genel Müdürlüğünce değerlendirme faaliyetlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 17 nci maddesinin ikinci fıkrası ile 79 uncu ve ek 5 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Açma: Orman örtüsünün, toprağın verim gücünden yararlanmak veya yerleşme amacıyla bir bölümünün ya da bütününün ortadan kaldırılmasını,
b) Boğma: Ağaç gövdesinde çepeçevre kabuk ve kambiyum tabakasının, diri odun tabakasına kadar soyulması sonucunda, ağacın iletim kanallarının kesintiye uğratılarak ölümüne neden olunmasını,
c) Bölge Müdürlüğü: Orman Bölge Müdürlüğünü,
ç) Budama: Ağaç gövdelerindeki dalların kesilmesini,
d) Devlet ormanı: Kadastro çalışmaları neticesinde orman olarak ilan edilip kesinleşen yerler ile 6831 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasına göre orman sayılan Devletin hüküm ve tasarrufu altında ya da Hazinenin mülkiyetinde bulunan yerleri,
e) Elkoyma: Suçun veya tehlikenin önlenmesi amacıyla veya suçun delili olabileceği veya müsadereye tabi olduğu için bir eşya üzerinde, rızası olmamasına rağmen, zilyedin tasarruf yetkisinin kaldırılması işlemini;
1) Adli aramalar bakımından elkoyma; derhal işlem yapılmadığı takdirde suçun iz, eser, emare ve delillerinin kaybolması veya şüphelinin kaçması veya kimliğinin tespit edilememesi ihtimalinin ortaya çıkması ve gerektiğinde hakimden karar almak için vakit bulunmaması hâlini,
2) Önleme aramaları bakımından elkoyma; derhal işlem yapılmadığı takdirde, millî güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlakın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunmasının tehlikeye girmesi veya zarar görmesi, suç işlenmesinin önlenememesi, taşınması veya bulundurulması yasak olan her türlü silah, patlayıcı madde veya eşyanın tespit edilememesi ihtimalinin ortaya çıkması ve gerektiğinde hakimden karar almak için vakit bulunmaması hâlini,
f) Fiili durum: İzinsiz yapı ve tesise konu alanın en son güncel durumunu,
g) Genel kolluk kuvveti: İçişleri Bakanlığı bünyesinde görev yapan polis, jandarma gibi emniyet mensuplarını,
ğ) Genel Müdürlük: Orman Genel Müdürlüğünü,
h) Hakim: Yetkili sulh ceza hakimini,
ı) Heyet: İnceleme ve tespit heyetini,
i) İdare: Orman Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatını,
j) İnceleme ve tespit heyeti: Bölge müdür yardımcısı başkanlığında, kadastro ve mülkiyet şube müdürü, ilgili orman işletme müdürü ve kurum avukatından oluşan heyeti,
k) İşgal: Orman içinde her çeşit yapı yapılması, orman örtüsü oluşmamış yerlerin tarla haline getirilmesi, eski açma sahalarının ekilmesi veya işlenmesi, orman içine yerleşilmesi vesair yollarla ormanın işgal edilip faydalanılmasını,
l) İşletme müdürlüğü: Orman işletme müdürlüğünü,
m) İşletme şefliği: Orman işletme şefliğini,
n) İzinsiz yapı ve tesis: 6831 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında hukuka aykırı yapılan her türlü yapı ve tesis ile ekim, dikim ve benzeri işler için açılan, işgal edilen veya faydalanılan yerlerde yapılan yapı ve tesisleri,
o) Kesme: Dikiliden ağaç kesilmesi fiilini,
ö) Koruma altına alma: Suçun veya tehlikelerin önlenmesi ya da delil olabilecek veya müsadereye tâbi olan yahut güvenliğin sağlanması amacıyla, eşyayı zilyedinin kendiliğinden vermesini veya el konulana kadar geçici olarak alıkoymayı,
p) Kovuşturma: İddianamenin kabulü ile başlayıp hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreyi,
r) Kurum avukatı: İdarede 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak görev yapan avukatı,
s) MAH: Memleket haritası, amenajman haritası ve hava fotoğraflarını,
ş) Mühürleme: Kanun veya yetkili makamların emri uyarınca bir şeyin veya yerin varlığının aynen korunmasını veya değişiklik yapılmamasını teminen yapılan işlemi,
t) Orman: Yerleri ile birlikte, tabii olarak yetişen veya emekle yetiştirilen ağaç ve ağaççık topluluklarını,
u) Orman alanı: Üzerinde orman ağacı bulunan alanın hektar ölçü birimine göre büyüklüğünü,
ü) Orman içi açıklık: Orman içinde kültür arazileri dışında, insan müdahalesi olmaksızın kendiliğinden oluşan, doğal olarak ağaç ve ağaççık içermeyen, genel olarak otsu bitki ve bazı durumlarda yer yer odunsu bitkiler içeren alanları,
v) Orman kadastrosu: 6831 sayılı Kanun ile 21/6/1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 4 üncü maddesi kapsamında yapılan çalışmaları,
y) Orman kolluk görevlisi: Ormanların korunmasında görev yapan orman muhafaza memurlarını,
z) Soruşturma: 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununa göre yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi,
aa) Sökme: Ağaç ve çalıların kökleri ile birlikte sökülmek suretiyle ortadan kaldırılmasını,
bb) Tescil: Tapu sicilinde hazine adına orman vasfı ile kayıt işlemini,
cc) Yıkım ekibi: Yıkım işlemini yapmak üzere iş makinesi operatörü ile elektrikçi, sıhhi tesisatçı, makineci, çilingir gibi vasıflı işçilerden oluşan ekibi,
çç) Yıkım heyeti: Orman zararlıları ile mücadele şube müdürü başkanlığında, orman işletme müdür yardımcısı ve orman işletme şefinden oluşan heyeti,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Suç Konusu Fiile Müdahale, Dikilen ve Ekilen Yerler ile Yapı ve Tesislere
Yapılacak İşlemler, Suça Konu Alet ve Benzeri ile Sair Eşyaya
Elkonulması ve Koruma Altına Alma
Genel esaslar
MADDE 5- (1) Devlet ormanlarında kaçak olarak yapılan tesis ve binalar, ekilen ve dikilen yerler ile mahsullerine hiçbir karara gerek olmaksızın el konulur ve yıkılmak, sökülmek suretiyle ortadan kaldırılır. Yıkım iş ve işlemlerine ait yapılan tüm masraflar şüpheliden tahsil edilir.
(2) Açma, işgal ve faydalanma ile dikim ve ekim yapılmak suretiyle işlenen suçlarda, suça konu fiilin başlangıcından itibaren Cumhuriyet savcısına bilgi vermek suretiyle olaya müdahale edilerek izinsiz her türlü dikim ve ekim yapılan yerler ile yapı ve tesise inşa aşamasında olanlar da dâhil olmak üzere, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, idare tarafından derhal yıkılması ve/veya ortadan kaldırılması esastır. Ancak söz konusu yapı ve tesisler, ihtiyaç görüldüğü takdirde 6831 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ormancılık hizmetlerinde kullanılabilir.
(3) Orman muhafaza memurları orman suçlarının takibinde 6831 sayılı Kanunun 77 nci maddesi gereği orman kolluk görevlisi görevini yürütürler. 6831 sayılı Kanuna aykırılık oluşturan fiillerin işlenmesi suretiyle elde edilen orman malları ile bu Kanunda yer alan suçların işlenmesinde kullanılan nakil vasıtası ve sair eşyaya 5271 sayılı Kanun hükümlerine göre elkoyarlar. Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı durumlarda elkoyma, 6831 sayılı Kanunun 79 uncu maddesi gereği orman işletme şefinin yazılı emri ile yapılır.
(4) Orman kolluk görevlileri tarafından tanzim edilen suç tutanakları şekil ve muhteva bakımından resmî evrak sayılırlar. Suç tutanakları aksi ispat olununcaya kadar muteberdir.
(5) Orman içine kaçak olarak yapılan tesis ve binalar, dikilen ve ekilen yerler ile mahsullerine ve kullanılan suç aletlerine 6831 sayılı Kanunun 79 uncu ve 88 inci maddeleri gereğince 5271 sayılı Kanuna göre el konulur.
(6) İşgal amacıyla ormanlara konulan konteyner gibi sabit ve kalıcı olmayan tesisler herhangi bir yargı kararına gerek kalmadan kaldırılır.
(7) Bu Yönetmelik gereğince gerçekleştirilecek olan arama, yakalama ve elkoyma işlemleri, 6831 sayılı Kanunun 79 uncu ve 88 inci maddeleri ile 5271 sayılı Kanuna göre yürütülür.
Suç konusu fiile müdahale, dikilen ve ekilen yerler ile yapı ve tesislere yapılacak işlemler
MADDE 6- (1) Devlet ormanlarında; izinsiz yapı ve tesis yapıldığı ile dikilen ve ekilen yerlerin tespit edilmesi halinde inşaatı devam eden yapılaşmalar da dahil olmak üzere izinsiz tüm yapı ve tesisler ile dikilen ve ekilen yerlere orman kolluk görevlileri tarafından derhal müdahale edilir.
(2) Bu yerlerde inşa edilen izinsiz yapı ve tesisler ile dikilen ve ekilen yerlerin, fiilin tespit edildiği andaki mevcut durumu koordinatlı haritada belirtilir, kroki düzenlenir ve fotoğraf veya video çekilerek tespit edilir ve Ek-1’de yer alan izinsiz yapı ve tesis ile dikim ve ekim durdurma zaptı düzenlenir. Söz konusu zabıt üç nüsha olarak düzenlenir ve bir nüshası izinsiz yapı ve tesisin üzerine asılmak suretiyle muhatabına tebliğ edilmiş sayılır. Bir nüshası ilgili muhtarlığa verilir, bir nüshası da idarece muhafaza edilir.
(3) Fiilin işlendiği yer ve ormanın özelliği de belirtilmek suretiyle 6831 sayılı Kanuna göre suç tutanağı düzenlenerek izinsiz yapı ve tesisler ile dikim ve ekim yapılan yerlere idarece el konulur ve mühürlenir. Üçüncü şahısların zarar görmesini engelleyecek tedbirler alınır.
(4) Suç konusu fiile ilişkin olarak düzenlenen suç tutanağı, derhal Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirilir.
(5) Orman işletme müdürlüğü tarafından, izinsiz yapı ve tesise elkoyma işlemi ile eş zamanlı olarak suça konu fiille ilgili tüm evrak, inceleme ve tespit heyetince değerlendirme yapılmasını teminen derhal bölge müdürlüğüne gönderilir.
(6) Dikim ve ekim yapılan yerlerin ortadan kaldırılması iş ve işlemleri orman işletme şefliğince yerine getirilir.
Suça konu alet ve benzeri ile sair eşyaya elkonulması ve koruma altına alma
MADDE 7- (1) Elkonulması ve koruma altına alma; 6 ncı madde kapsamında müdahale edilen suçun işlenmesinde kullanıldığı tespit edilen nakil araçları, suç aletleri ve suç konusu emval, malzeme, ekipman ve ürünler ile sair eşya hakkında hakim kararı ile, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde de orman işletme şefinin yazılı emri ile yapılır. Orman kolluk görevlileri tarafından, yakalama, arama ve koruma altına alma/elkoyma işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülerek bunlar hakkında ilgisine göre Ek-2, Ek-3 ve Ek-4’te yer alan formlar doldurularak elkoyma kararı verilmesi sağlanır. Yapılan işlem orman kolluk görevlilerinin ve hazır bulunanların açık kimliği işlenerek Ek-5’te yer alan arama tutanağına veya Ek-6’da yer alan elkoyma tutanağına bağlanır.
(2) Koruma altına alınanlar ile ilgili olarak işlem esnasında hazırlanacak tutanakta; koruma altına alınan eşyanın şüphelinin rızası ile görevli memura teslim edildiğine dair ifade açık olarak yazılır.
(3) Hakim kararı olmaksızın verilen elkoyma kararının 24 saat içerisinde hakim tarafından onaylanması işi, orman kolluk görevlilerince takip edilir.
(4) Elkoyma talebinin reddi halinde bu karara itiraz edilir.
(5) Elkonulan eşyanın iadesi, muhafazası veya elden çıkarılması ile ilgili işlemler, 6831 sayılı Kanunun 84 üncü maddesi ile 5271 sayılı Kanunun 131 inci ve 132 nci maddelerine göre yürütülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İnceleme ve Tespit Heyetinin Kurulması ve Görevleri, Yıkım Heyetinin Kurulması ve
Görevleri, Yıkım İşleminin Gerçekleştirilmesi, İzinsiz Yapı ve Tesisin
Ormancılık Hizmetlerinde Kullanılması, Yıkım
Sonrasında Alınacak Tedbirler
İnceleme ve tespit heyetinin kurulması ve görevleri
MADDE 8- (1) İnceleme ve tespit heyeti, orman bölge müdürü tarafından her yıl başında orman bölge müdür yardımcısı başkanlığında, kadastro ve mülkiyet şube müdürü, ilgili orman işletme müdürü ve kurum avukatından oluşacak şekilde kurulur. Yeni görevlendirme yapılıncaya kadar mevcut heyetin görevi devam eder.
(2) İnceleme ve tespit heyeti, öncelikli olarak kendisine intikal eden suça konu fiilin işlendiği yerin mülkiyet yönünden incelemesini yapar.
(3) Suça konu fiilin işlendiği yerle ilgili olarak idarenin yapacağı işler, öncelikli işlerden olup inceleme ve tespit heyeti, kendisine intikal eden olayı ivedilikle sonuçlandırır.
(4) İnceleme ve tespit heyeti;
a) Tescilli ya da kesinleşmiş orman kadastrosu çalışmalarına göre orman sınırları içerisinde kalan tamamlanmış veya inşası devam eden her türlü izinsiz yapı ve tesisin yıkılması,
b) Orman kadastrosu bulunmayan alanlarda ve mülkiyet sorunu bulunmayan yerlerde MAH ve fiili durum birlikte değerlendirmek suretiyle orman olduğu anlaşılan yerlerde bulunan izinsiz yapı ve tesislerin yıkılması,
c) Orman kadastrosu bulunmayan alanlarda MAH ve fiili durum birlikte değerlendirmek suretiyle Devlet ormanı sınırları içerisinde kalıp kalmadığı net olmayan ve mülkiyet sorunu bulunmayan yerlerde idare tarafından hukuki ve idari sürecin yürütülmesi,
hususlarında yapacağı inceleme ve tespit sonucuna göre Ek-7’de yer alan inceleme ve tespit tutanağını düzenler. Düzenlenen tutanak, gereği için ivedi olarak ilgili orman işletme müdürlüğüne gönderilir.
(5) Yıkılmasına dair inceleme ve tespit tutanağı düzenlenen izinsiz yapı ve tesislerin mevcut durumunu tespit edebilmek maksadıyla ilgili orman işletme müdürlüğü tarafından adli mercilerden delil tespiti talep edilebilir.
(6) İnceleme ve tespit heyetinin düzenlediği inceleme ve tespit tutanağı doğrultusunda yapılması gereken işlemler idarece derhal uygulanır.
(7) İnceleme ve tespit heyetinin talebi halinde yeteri kadar teknik ve idari personel görevlendirilebilir.
Yıkım heyetinin kurulması
MADDE 9- (1) Yıkım heyeti her yıl başında orman bölge müdürü tarafından her orman işletme müdürlüğü için orman zararlıları ile mücadele şube müdürü başkanlığında, orman işletme müdür yardımcısı ve orman işletme şefinden oluşacak şekilde ayrı ayrı kurulur. Yeni görevlendirme yapılıncaya kadar mevcut heyetin görevi devam eder.
Yıkım heyetinin görevleri
MADDE 10- (1) Yıkım heyeti;
a) İnceleme ve tespit heyeti tarafından 8 inci maddenin dördüncü fıkrası gereğince orman alanı olduğu tespit edilen yerlerde,
b) Kovuşturması bitmiş ve hakkında verilen müsadere kararı kesinleşmiş yerlerde,
c) Soruşturması veya kovuşturması devam eden ve inceleme ve tespit heyetince yıkılması veya sökülerek ortadan kaldırılması gerekliliğini tespit ettiği yerlerde,
izinsiz yapı veya tesislerin yıkılması veya sökülmesi suretiyle ortadan kaldırılması işlerini yaptırır.
(2) Orman işletme müdürlüğünce ilgili mevzuat çerçevesinde yıkım işlemi ile ilgili duyuru ve tebligatlar yapılır.
Yıkım işleminin gerçekleştirilmesi
MADDE 11- (1) İnceleme ve tespit tutanakları ile işletme müdürlüklerinden gelen müsadere kararına konu yapı ve tesislerin yıkım işlemlerine derhal başlanır.
(2) Orman bölge müdürlüğünce kurulan yıkım heyeti, görevli orman muhafaza memurları, yapı/tesis sahibi, ilgili köy/mahalle muhtarı ve güvenlik ihtiyacı duyulması halinde genel kolluk kuvvetiyle birlikte suça konu yapı ve tesisin bulunduğu mevkiye gider.
(3) El konulan ve mühürlenen suça konu bütün malzeme, alet, ekipman, emval ve ürünler ile sair eşyanın kontrolü yapılır. Yıkım öncesi yapılan mühür işlemi iptal edilir. Mühür bozulmuşsa gerekli yasal işlemler yapılır.
(4) Yıkım öncesi yapı ve tesisler kontrol edilir, kişisel malzeme, alet, ekipman, emval ve ürünler ile sair eşyanın bulunup bulunmadığı tespit edilir. Bulunması halinde 7 nci maddeye göre işlem yapıldıktan sonra yıkım işlemine başlanır.
(5) Şüphelinin bulunmaması ya da itiraz etmesi durumunda işlemleri hazır bulunanlarca gerçekleştirilir. İzinsiz yapı ve tesis, yıkılmak veya sökülmek sureti ile ortadan kaldırılır.
(6) İzinsiz yapı ve tesisin yıkımından sonra hazır bulunanlarca Ek-8’de yer alan yıkım ve ortadan kaldırma tutanağı düzenlenerek imza altına alınır.
(7) Yıkım heyetince, yıkım öncesi ve yıkım esnasında gerekli iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınması sağlanır.
İzinsiz yapı ve tesisin ormancılık hizmetlerinde kullanılması
MADDE 12- (1) Yıkılması gereken ancak ormancılık hizmetlerinde kullanılmasında yarar görülen izinsiz yapı veya tesisler, sadece ormancılık hizmetlerinde kullanılmak maksadıyla orman bölge müdürünün teklifi ve Orman Genel Müdürünün oluru ile taşınmaz kayıtlarına alınabilir.
Yıkım sonrasında alınacak tedbirler
MADDE 13- (1) Yıkım sonrasında çevreye zararlı bulunan atıkların ortadan kaldırılması için gerekli tedbirler idare tarafından alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yıkım ekibi
MADDE 14- (1) Bölge müdürlüğü merkezlerinde yıkım işlemlerini yapmak üzere konusunda eğitimli yıkım ekibi oluşturulabilir.
Diğer kurumlarla işbirliği
MADDE 15- (1) Arama ve elkoyma işlemleri ile yıkım işlemleri 6831 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre yürütülür.
Suç duyurusunda bulunma
MADDE 16- (1) Tahliye ve yıkımla ilgili iş ve işlemleri engelleyenler hakkında, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Orman Genel Müdürü yürütür.
