Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yeni Düzenlemeler – Sercan BAKAÇ, Vergi Müfettişi

Sercan BAKAÇ
Vergi Müfettişi
[email protected]

Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” 27 Ağustos 2024 tarih ve 32645 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. Söz konusu yönetmelikte özet olarak; sıfır taşıt ticaretinde distribütör ve yetkili satıcıların yükümlülükleri, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretini düzenleyen yönetmeliğin kapsamı genişletilmesi, elektronik ortamda gerçekleştirilen taşıt ihaleleri ile taşıt ön değerlemesine yönelik ilke ve kurallar yer almaktadır.

Bu yönetmelik ile otomotiv sektöründe adil, rekabetçi ve istikrarlı piyasa yapısını korumayı, motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenlerin ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesini amaçlanmaktadır. Yönetmelikte öne çıkan başlıklar ise şu şekildedir;

1. Sıfır Taşıt Ticareti Yönetmelik Kapsamına Alındı

Distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak sayılacak.

Buna göre distribütörlerin aşağıda belirtilen faaliyetleri her durumda haksız ticari uygulama kabul edilecek;

• Yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak,
• Fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak,
• Yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak.

Yetkili satıcılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim etmekle yükümlü olacak.

2. Kaporası Alınan Taşıt Siparişleri Hakkında Yeni Düzenleme

Kısmi ödeme alınan siparişlerde alıcıların mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getirildi. Yetkili satıcı, bu formu düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyecek, kaportası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya teslim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının %10’ undan fazla kapora alamayacak.

Ayrıca alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde siparişini herhangidir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecek.

3. Taşıt Alım Satımında Güvenli Ödeme Sisteminin Kullanımı Zorunlu Hale Getirildi

İkinci el motorlu kara taşıtı satışlarında “Güvenli Ödeme Sistemi”nin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi. Bu düzenleme, taşıt alım satımında karşılaşabilecek dolandırıcılık faaliyetlerinin, sahte para kullanımının, satış bedelinin ödenememesi gibi durumların önüne geçilmesi amaçlamaktadır.

Bu kapsamda yönetmeliğe göre;

– İşletmelerin ve diğer gerçek veya tüzel kişilerin ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında ödemenin bir kısmının veya tamamının nakit, havale, elektronik fon transferi veya Bakanlıkça belirlenen diğer ödeme yöntemleriyle yapılması halinde taşıt satış bedeli, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluş tarafından taşıt mülkiyeti ile satış bedelinin eş anlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik sistem üzerinden ödenecektir.

– İkinci el motorlu kara taşıtı alım satımında noterler, yetki belgesi bilgilerini Bakanlığın; ekspertiz raporu ibraz edilmesi halinde, ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi bilgilerini Türk Standartları Enstitüsü’nün  (TSE) elektronik sistemlerinden kontrol edecekler.

4. İkinci El Araçlara Garanti Getirildi

Model yılına göre sekiz (8) yaşın veya yüz altmış bin (160.000) kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak.

Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometre olacak. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle de karşılayabilecek.

5. Ekspertiz Raporu Şartı Getirildi

TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan illerde faaliyet gösteren işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacak. Ekspertiz raporu ücreti, satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde işletme tarafından ödenecek.

Ekspertiz raporu, ilgili standarda göre verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek. Üç nüsha düzenlenen raporun iki nüshası satıcı işletmeye verilecek olup rapor, satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl süreyle saklanacaktır.

Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu olmayacak.

6. İnternet Üzerinden Yapılan Taşıt Ön Değerlemesinde Uyulması Gereken Kurallar Belirlendi

Taşıtını satmak isteyenleri yanıltacak fiyat tekliflerinin önüne geçmek ve ön değerleme yapan işletmeler arasında rekabeti bozucu uygulamaları engellemek amacıyla;

– Elektronik ortamda yapılan ön değerlemelerde taşıt sahibine sunulan ilk fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki farkın %5’ ten fazla olmaması,

– Verilen teklifin asgari 24 saat geçerli olması,

– Fiziksel incelemesi yapılan taşıta aynı gün içinde nihai teklif verilmesine yönelik düzenleme yapıldı.

7. Taşıt Satış İhalelerine Kurallar Getirildi

Elektronik ortamda yapılan ihalelerin güvenli ve şeffaf şekilde gerçekleştirilmesinin sağlanması amacıyla;

– İhale şartlarının ve satışa sunulan taşıtlara ilişkin detaylı bilgilerin ihale platformunda ilan edilmesi,

– İhale fiyatının adil rekabet kurallarına uygun olarak belirlenmesi,

– İhale platformu işleticisinin ve satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ihaleye katılamaması gibi asgari kurallar belirlendi.

Kaynaklar:

Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik, (27 Ağustos 2024 tarih ve 32645 sayılı Resmi Gazete: Erişim Tarihi: 27.08.2024)

https://ticaret.gov.tr/haberler/ticaret-bakanligi-motorlu-kara-tasitlarinin-ticareti-hakkinda-yeni-kurallar-getirdi (Erişim Tarihi: 27.08.2024)