Kredi Kartından Komisyon Alınması Sorunu – Sercan BAKAÇ, Vergi Müfettişi

Sercan BAKAÇ
Vergi Müfettişi
[email protected]

Son zamanlarda kamuoyunda en çok tartışılan ve konuşulan konulardan biri olan yeni vergi paketi yani 7524 sayılı Kanun, kayıt dışı ekonomi ile vergilemede eşitlik ve adalet kavramıyla öne çıkmıştı. Buna yönelik 7524 sayılı Kanunun 13’üncü maddesiyle 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355. maddesine ekleme yapılmıştır. Özetle; 02.08.2024 tarihinden itibaren başkasına ait POS cihazı kullanımı nedeniyle ayrı ayrı her bir işlem için bu maddeye göre tatbik olunan özel usulsüzlük cezasının üç katı uygulanacaktır. Bu yazımızın konusu tüketicilerin kredi kartı ile alışveriş yaparken en çok sıkıntı çektiği konulardan bir tanesi olan kredi kartından alınan komisyon ücreti olacaktır.

Ticari hayatta son zamanlarda yaşanan önemli sorunlardan biri kredi kartı ile yapılan ödemeler üzerinden tüketicilerden komisyon adı altında ek ücret talep edilmesidir. Son zamanlarda çoğu iş yerinde ürün/hizmet hakkında fiyat sorulduğunda “Ödeme nakit mi olacak yoksa kredi kartıyla mı?” sorusu size yöneltilmekte, nakit ve kredi kartı ödemesine göre fiyatın değiştiği ifade edilmektedir. Kredi kartı ile ödemeyi tercih ederseniz nakit fiyatı üzerine sektöre göre %3 ile %5 arasında fark tüketiciden talep edilmektedir. 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanununun 17. maddesinin 1. fıkrasında  “… Üye işyerleri, kart hamilinden kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir ödemede bulunmasını isteyemez. Bu hükme aykırı davranılması halinde, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar tarafından üye işyeri sözleşmesi feshedilir ve bir yıl süreyle yeni bir sözleşme yapılamaz.” Aynı kanunun 40. maddesine göre “Bu Kanunun 17’nci maddesinin birinci fıkrasına, 18’inci maddesindeki banka kartı ve kredi kartı ile işlem yapıldığını gösteren işaretleri kaldırma yükümlülüğüne ve 19’uncu maddesinin ikinci fıkrasına aykırı hareket eden üye işyerlerinin işlerini fiilen yöneten görevli ve ilgili mensupları bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer alan kanun maddelerinden açıkça anlaşılacağı üzere, üye iş yerlerinin kredi kartlarıyla gerçekleştirdiği satışlarda tüketiciye komisyon adı altında ek ücret talep etmesi kanunen yasal olmadığı gibi bu durum suç teşkil etmektedir. Dolayısıyla tüketicilerin bu konuda bilinçli olmaları ve bu durumla karşılaştıklarında tutarın düşük olup olmadığına bakmaksızın ilgili mercilere şikâyette bulunması gerekmektedir.

İş yeri sahipleri kredi kartı ile ödeme almak istememelerinin bir diğer nedeni ise fiş veya fatura düzenlemek zorunda kalacak olmasıdır. Kredi kartı ile ödemede ekstra bir ücret talep edilince müşterilerin çoğu rasyonel olarak fazla bir ücret ödememek için nakit ödemeyi tercih etmektedirler. Haliyle tüketiciler de fiş veya fatura istemediklerinde iş yeri sahipleri belge düzenlemekten imtina etmektedirler. Dolayısıyla iş yeri sahipleri, tüketicilere KDV dahil satış yapıp tüketiciden tahsil etmesine rağmen KDV’leri ve elde edilen bu gelirleri beyan dışı bırakmaktadırlar.

Ayrıca çoğu tüketici nakit ödemelerde para üstü olarak kuruşlarını almamakta veya işletmelerden kuruş ödemelerini talep etmesine rağmen bozuk olmadığı gerekçesiyle işletmelerce verilmediği görülmektedir. Bu durumda müşteriye para üstü olarak verilmeyen kuruşlar yılsonunda toplandığında işletmeler adına ciddi rakamlara ulaşabilmektedir. Haliyle bu tutarlar da kayıt dışı kaldığından iş yeri sahipleri adına kayıt dışı bir gelir oluşturmaktadır. Dolayısıyla tüketiciler de dolaylı olarak kayıt dışılığa sürüklemektedirler.

Kayıtlı ekonomiye geçişin en önemli argümanlarından biri olan kredi kartı sayısının Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre Haziran/2024 döneminde 124.101.350 adet olduğu tespit edilmiştir. Kredi kartı ile yapılan alışverişlerde para hareketleri ekonomik sisteme kaydı olmakla birlikte tüketicilere de büyük kolaylık sağlamaktadır. Teknolojinin gelişmesi, dijitalleşme ve pandeminin etkisiyle birlikte kredi kartı kullanımı sayısını artması, ekonominin kayıtlı bir sistemde takip edilmesine katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak bu kayıt dışılığın ve olası diğer kayıt dışılıkların önüne geçilebilmesi için öncelikle yeni düzenlemelerin hayat geçirilmesi ve kamu-özel işbirliğiyle periyodik olarak denetimlerin yapılması gerekmektedir.

Kaynakça

— 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Erişim Tarihi: Ağustos, 2024)

— 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (Erişim Tarihi: Ağustos, 2024)

— 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu (Erişim Tarihi: Ağustos, 2024)

— https://bkm.com.tr/kart-sayilari/ (Erişim Tarihi: 06.08.2024)