Karar Sayısı: 8510
24/5/1990 tarihli ve 90/500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü”nün yürürlükten kaldırılmasına ve ekli “Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliği”nin yürürlüğe konulmasına, 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanununun 19 uncu maddesi ile 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanununun 57 nci maddesi gereğince karar verilmiştir.
21 Mayıs 2024
Recep Tayyip ERDOĞAN
CUMHURBAŞKANI
SEFERBERLİK VE SAVAŞ HÂLİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
a) Devletin tüm güç ve kaynaklarını, barış hâlinden seferberlik ve/veya savaş hâline veya bunların henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerine süratle ve etkin bir şekilde geçirebilmek için hazırlıkların yürütülmesine,
b) Barıştan itibaren, 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu ile ilgili diğer kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde yer alan seferberlik ve savaş hâli hükümlerinin uygulanma esaslarının, hazırlık ve teşkilatlanmaya ilişkin hususların, tüm kamu idarelerine, kurum ve kuruluşlara, buralardaki personele, gerçek ve tüzel kişilere verilecek görevlerin, yetkilerin, sorumlulukların ve yükümlülüklerin belirlenmesi, yerine getirilmesinin takip edilmesi ve hazırlıkların tatbikatlarda veya eğitimlerde uygulanarak denenmesine,
c) Seferberlik ve savaş hâllerinin ilan ve kaldırılmasına yönelik duyuru işlemlerine,
ç) Seferberlik ve savaş hâli planlaması kapsamındaki personel ve araç erteleme işlemlerine,
ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, tüm kamu idareleri ile bu kamu idarelerine bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları, bunların koordine kurum ve kuruluşlarını, seferberlik ve savaş hâli planlamasına tabi özel kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanununun 19 uncu maddesi ile 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanununun 57 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Araç: Motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlarla, iş makinelerini, lastik tekerlekli traktörleri ve her çeşit kara, deniz, su yolu ve hava araçlarını,
b) Araç görevlendirme belgesi: Kamu kurum ve kuruluşlarının seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamındaki araç ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla sefer görev emri verilmeyen araçlardan gerekli görülenlere verilen yükümlüğü gösteren belgeyi,
c) Bakanlık kontrolü: Bakanlıkların görev alanına giren ve özel kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulmuş birlik, işletme, kurum ve teşebbüslerle, bütün özel kuruluş ve iş yerlerinde seferberlik ve savaş hâli hazırlık ve uygulamalarıyla ilgili konularda bilgi toplama, ihtiyaç, üretim ve üretilen mal ve hizmetlerin kullanılmasının planlanmasını ve gerektiğinde planların uygulanmasını,
ç) Bakanlık kuruluşları: Bakanlıkların merkez teşkilatı, bağlı, ilgili, ilişkili ve koordine kurum ve kuruluşları ile bunların taşra ve yurt dışı teşkilatını,
d) Bakanlıkların koordine kurum ve kuruluşları: Faaliyet gösterdiği sektör itibarıyla ilgili bakanlığın görev ve sorumluluk alanında bulunan kurum ve kuruluşları,
e) Birliğine tertip esası: Yedek personelin muvazzaflık hizmetlerini yaparak terhis oldukları birlik ve kuramlara sefer görevli olarak görevlendirilmesini,
f) Bölgeden seferberlik usulü: Muvazzaflık hizmetini yaptığı birliğe sefer görevli olarak tertip edilmeyen yedek personelin, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre birlik ve kuramlara sefer görevli olarak görevlendirilmesini,
g) Buhran dönemi: Millî menfaatleri doğrudan veya dolaylı olarak tehdit eden veya etmesi muhtemel olan iç veya dış olay ya da olayların, ayrı ayrı veya birlikte vuku bulduğu ve bir çatışmaya ve/veya savaşa dönüşebilecek seviyeye gelmesiyle ortaya çıkan kriz hâllerini,
ğ) Çerçeve protokol: Bakanlık, kamu kuram veya kuruluşları arasında karşılıklı olarak yerine getirmeyi kabul ettikleri iş ve işlemlerle ilgili ana esasların belirlendiği belgeyi,
h) Detay protokol: Bakanlık, kamu kuram veya kuruluşlarının çerçeve protokol kapsamında yapılacak iş ve işlemlerinin alt unsurlar tarafından detaylandırılarak uygulama usullerinin belirlendiği belgeyi,
ı) Diğer ihtiyaç makamları: Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ile seferberlik ve savaş hâli planlamasına tabi kamu ve özel kuram ve kuruluşlar, bakanlıkların bağlı, ilgili, ilişkili ve koordine kurum ve kuruluşları ile halkın ihtiyaçlarının karşılanması kapsamında valilikleri,
i) Emre girme: Bir birliğin kuruluşunda bulunduğu komutanlıktan alınıp geçici olarak bir başka komutanlığa verilmesini, emrine birlik verilen komutanlığın bu birlik üzerinde tam komuta yetkisini haiz olduğunu, bu yetkiyi alan komutanın, emir ve komutası altındaki birliklerin muharebe hizmet desteğinin sağlanması dâhil bütün faaliyetlerini sevk ve idare edeceğini,
j) Erteleme: Seferberlik ve savaş hâllerinde Türk Silahlı Kuvvetlerini destekleyen millî harp gücünü ve genel hayatı olumsuz yönde etkilememesi amacıyla, kamu ve özel kuram ve kuruluşlarının çalışmalarını aksatmadan sürdürmesi için, bu yerlerde çalışan bazı personelin silahaltına alınmasının veya lojistik yükümlülük uygulanmasının geçici olarak geri bırakılmasını,
k) Ferdî seferberlik eğitimi: Yedek personele, seferberlik ve savaş hâlinde görev alacağı ihtisası ile ilgili yenilikler hakkında bilgi vermek, yeni silah ve teçhizatları tanıtmak, yedek personelin ihtisası açısından zafiyeti tespit edilen hususlarda bilgi ve beceri yönünden geliştirilmesini sağlamak maksadıyla belirli bir süre silahaltına alınarak uygulanan eğitimi,
l) Genel seferberlik: Ülkeye yönelik bir tehdidin karşılanması, bütün güç ve kaynakların kullanılabilmesi için ülkenin bütününde uygulanan seferberliği,
m) Gerginlik dönemi: Millî menfaatleri içte ve dışta olumsuz yönde etkileyecek olayların, ülkeyi bir buhran durumuna götürebilecek tarzda tırmanması hâlini,
n) Harekât komutası: Bir komutanın, muhabere hizmet desteğinin sağlanması hariç, tahsis edilen firmaları iş ve hizmetlerin yapılması sırasında sevk ve kontrol yetkisini,
o) Harekât kontrolü: Zaman ve bölge olarak sınırlı özel görevlerin başarılabilmesi için Türk Silahlı Kuvvetlerine tahsis edilen kamu kurum ve kuruluşları veya bunlara ait birimlerin idari ve lojistik sorumluluklar kendi teşkilatına ait olmak üzere kullanılmasında ilgili komutana verilen yetkiyi,
ö) İş makineleri: Yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, millî savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, kara yolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçları,
p) Kayıt numaralı yedek personel: Yükümlülük esaslarına göre askerlik hizmetini tamamlamış, ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırları içerisinde sefer görev emri verilme niteliklerini haiz yedek subay, yedek astsubay ve yedek erbaş ve erleri,
r) Kaynak: Yedek personel ile kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla gerçek kişilere ait tesisler, araçlar, insan gücü ve bunlar tarafindan üretilen her türlü mal ve hizmetleri,
s) Kısmi seferberlik: Ülkenin bir veya birden çok bölgesinde uygulanan ve bütün güç ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberliği,
ş) Kurum ve kuruluş: Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarını, özel kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile kamu ve özel tüzel kişilikleri,
t) Mahallî planlama: İhtiyaçların, il veya ilçelere bırakılmış olan kaynaklardan karşılanması amacıyla mülki idare amirliği tarafından yapılan planlamayı,
u) Mal ve hizmet: Gerçek veya tüzel kişilerin; mülkiyetinde veya kontrolünde bulunan, ihtiyaç sahibi makamların ihtiyacını karşılamaya matuf varlıkların bütünü ile ihtiyaçların karşılanması için belirli bir süre içerisinde çalışmayla gerçekleştirilen üretim, bakım, onarım, ulaştırma, konaklama, sağlık, depolama, inşaat, düzenleme, kullanmaya hazır hâle getirme, bir görevi sevk ve idare etme ve benzeri faaliyetlerle elde edilen belirli bir etki ve sonuç ile sahip oldukları seferberlik ve savaş hâli planlamasına konu olabilecek her türlü imkânı,
ü) Merkezî planlama: İhtiyaçların, bakanlıkların kuruluş veya kontrolünde bulunan yurt içi kaynaklardan karşılanması amacıyla bakanlıklar tarafindan ve ülke genelinde yapılan planlamayı,
v) Millî Alarm Sistemi: Millî güvenliğin tehdit altında olduğu, yakın çatışma ihtimalini de içeren tehditlere mukabele etmek, süratli ve düzenli bir şekilde barış durumundan seferberlik ve savaş hâline geçmek amacıyla ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği tarafından hazırlanan ve Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerine göre barıştan itibaren icra edilecek sivil ve askerî tedbirler bütününü,
y) Millî müdafaa mükellefiyeti: Seferberlik ve savaş hâli ile bu hâllerin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde yapılacak seferberlik hazırlıkları ile kıtaların toplanması esnasında alelade vasıtalarla temin edilemeyen askerî ihtiyaç veya hizmetlerin 7/6/1939 tarihli ve 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu kapsamında gerçek ve tüzel kişiler tarafından karşılanması veya yerine getirilmesi yükümlülüğünü,
z) Millî Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonu: 3634 sayılı Kanunun 8 inci ve 9 uncu maddeleri kapsamında il ve ilçelerde millî müdafaa mükellefiyetlerinin tatbikini sağlayan komisyonu,
