Finansman Gideri ve Kıdem Tazminatı Karşılığı – Ersan KARACA, YMM

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]

Vergi Usul Kanununun 262. maddesine göre zorunlu olarak ya da mükellefin isteğiyle yatırımın maliyetine eklenen giderler finansman gider kısıtlaması kapsamı dışındadırlar. (Damga Vergisi, Harçlar, Noter, Tapu, Mahkeme, Değer Tespiti, Danışmanlık, Komisyon Ve İlan Giderleri, BSMV). 262. maddeye göre aynı maddede iktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara ilişkin kur farklarının; emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderlerin maliyet bedeline ekleneceği hükme bağlanmıştır. Faiz giderleri ile kur farklarının diğer kısımlarının da maliyet bedeline dahil edilmesi veya genel giderler arasında gösterilmesi mükelleflerin tercihine bırakılmıştır. teminat mektubu komisyonları, tahvil ihracı ile ilgili olarak yapılan baskı ve benzeri giderler ile ipotek masrafları gibi herhangi bir yabancı kaynak kullanımına bağlı olmaksızın yapılan giderlerin gider kısıtlamasına konu edilmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde bir finansman gideri olmayıp finansman geliri azalması niteliğinde olan erken ödeme iskontoları veya peşin ödeme iskontoları ra finansman gider kısıtlaması kapsamı dışındadır.

Satış bedelinin belirli bir vade sonunda ödenmesine ilişkin olarak, mükelleflerin Vergi Usul Kanununa göre düzenlenen bilançolarında izlenen “Satıcılar” vb. hesaplar için finansman gideri hesaplanmaması halinde bu işlemler için ayrıca ayrıştırma yapılarak satış bedelinin belirli bir kısmı gider kısıtlamasına tabi tutulmayacaktır. Satıcılar” vb. hesaplarda yer alan tutarların Vergi Usul Kanununun 280. maddesi kapsamında değerlemesinden kaynaklanabilecek kur farkı giderleri ise gider kısıtlaması kapsamında değerlendirilecektir.

Emtianın maliyetine eklenen finansman giderlerinin %10’unun finansman gider kısıtlamasına tabi tutularak KKEG şeklinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Alınan sipariş avansları hesabına ilişkin kambiyo zararı finansman gider kısıtlamasında dikkate alınacaktır.

Kısa ve Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar İçerisindeki:

• Kıdem Tazminatı Karşılığı,
• Maliyet Giderleri Karşılığı,
• Gider Tahakkukları Karşılığı,
• Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Hakediş Bedelleri
• Diğer Borç Ve Gider Karşılıkları Hesaplarının,

Finansman gider kısıtlaması uygulamasında yabancı kaynaklar toplamının hesabında dikkate alınması gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanununun 40/3. maddesine göre, işle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. 25. maddeye göre İş Kanunu 14. maddesine göre ödenmesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı gelir vergisinden istisnadır. Vergi İdaresinin görüşüne göre tahakkuk etmiş olsa da yani hesaben ödeme kapsamında ticari kârın tespitinde deftere kayıtla birlikte gider yapılmış olsa da fiilen ödenmemiş kıdem tazminatlarının gider yazılması mümkün değildir ve kıdem tazminatları bilfiil işçiye banka yoluyla ödendiği dönemde gider konusu yapılabilecektir. Burada gider yazılacak kıdem tazminatı için:

• Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesi kapsamında ücret ödemesi kabul edilerek tahakkuk kaydının mı?
• Yoksa Gelir Vergisi Kanunu 40/3. maddesi kapsamında tazminat kapsamında ödeme kaydının mı dikkate alınacağı?
• Ödemenin hesaben kabul edilmesi gerekliliği yönünde uyuşmazlıklar mevcuttur.

Fiilen ödenmeyen kıdem tazminatının dönem kazancının tespitinde dikkate alınamayacağına yönelik Danıştay kararları mevcuttur. Şirketler 372/472 kıdem tazminatı karşılıkları hesabı ile ileride karşılanabilecek riskler doğrultusunda ihtiyatlı davranarak çalışan personellerine kıdem tazminatı karşılığı ayırabilmektedirler. Vergi İdaresi karşılık ayrılan kıdem tazminatlarının fiilen ödenmediği dönemde vergi matrahının hesaplanmasında gider olarak dikkate alınmasını kabul etmediğinden mükellefler genel olarak ticari kârın tespitinde gider olarak gösterilen bu karşılığı mali kârın tespitinde K.K.E.G. olarak dikkate almaktadır. Bu durumda ayrıldığı dönemde mali kâr açısından nötr etki bırakmış olur. Ödendiği dönemde ise mali kârın tespitinde gider olarak dikkate alınır.

Bu durumda ayrıldığı dönemde bilançonun Kısa/Uzun Vadeli Yabancı Kaynak kapsamında bilançonun pasifinde yer alacak ve finansman gider kısıtlamasında yabancı kaynaklar toplamının hesabında dikkate alınmasına neden olur. Bu nevi karşılığın bilançoda gösterilmesinde işlemin bu yönüyle de dikkate alınması gerekir.