2024 Yılı Yatırım Programının Kabulü ve Uygulanmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 8082)
2024 Yılı Yatırım Programı Yayımlandı
2024 Yılı Yatırım Programının Kabulü ve Uygulanmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı 15.01.2024 tarihli ve 32430 birinci mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. 2024 Yılı Yatırım Programında merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT), özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşlarının projeleri yer almaktadır. Mahalli idarelerin ise yalnızca dış kredi ile finanse edilen projelerine programda yer verilmektedir.
2024 Yılı Yatırım Programı hazırlıklarında 12. Kalkınma Planında yer alan temel politikalar ve hedefler ile 2024-2026 dönemi Orta Vadeli Programda yer alan politika, öncelik ve bütçe büyüklükleri dikkate alınmıştır.
Yatırım Programındaki projelerin belirlenmesinde azami oranda seçici olunarak, 12. Kalkınma Planında öngörülen projeler, deprem riski nedeniyle başlanması zaruret arz eden projeler ile toplumsal ve ekonomik etkisi güçlü olup ivedilikle ekonomiye kazandırılması gereken projeler önceliklendirilmiştir.
– 2024 yılında Yatırım Programında yer alan 3.799 adedi ana proje olmak üzere 12.041 adet projeye toplam 1.006,9 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir.
2024 yılı Yatırım Programında kamu kurumları tarafından yürütülecek projelerin toplam tutarı yaklaşık 7,3 trilyon TL olup söz konusu projelere tahsis edilen toplam ödenek miktarı 1.006,9 milyar TL’dir.
Program kapsamında 2024 yılında 3.799 adedi ana proje olmak üzere toplam 12.041 adet proje yürütülmesi öngörülmektedir.
2023 yılında 4.704 adet proje tamamlanmış olup 2024 Yılı Yatırım Programına 4.108 adet yeni proje dahil edilmiştir. Bu projelerin 980 adedi çok yıllık, 3.128 adedi ise bir yıl içerisinde tamamlanacak projelerdir.
2024 yılında Yatırım Programı kapsamında öngörülen 1.006,9 milyar TL’lik yatırımın yüzde 71,5’inin merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 27’sinin KİT ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,5’inin ise döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi programlanmıştır.
2024 Yılı Yatırım Programında deprem tedbirlerine yönelik olarak toplam 510 milyar TL tutarında projeye yer verilmiştir. Bu projeler kapsamındaki 2024 yılı ödeneklerinin yaklaşık yüzde 28’i eğitim sektörüne, yüzde 23’ü sağlık sektörüne, yüzde 13’ü ulaştırma-haberleşme sektörüne ayrılmıştır. Ayrıca deprem projelerine ayrılan söz konusu ödeneklerin yanı sıra bütçede cari transferler altında yürütülen yatırım nitelikli harcamalar ile cari nitelikli diğer harcamalar dikkate alındığında deprem tedbirlerine yönelik olarak merkezi yönetim bütçesinden tahsis edilen toplam ödenek tutarı 1.028 milyar TL’ye erişmektedir.
– Yatırım Programında ödenek tutarı itibarıyla en yüksek payları yüzde 31,7 ile ulaştırma-haberleşme sektörü ve yüzde 15 ile eğitim sektörü yatırımları almıştır.
2024 Yılı Yatırım Programı kapsamındaki 1.006,9 milyar TL’lik yatırım ödeneğinden en yüksek payı yüzde 31,7 ile ulaştırma-haberleşme sektörü yatırımları almıştır. 2024 yılında ulaştırma sektörü yatırımları için yüzde 162 artışla 319 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. Özellikle demiryolu yük ve yolcu taşımacılığının geliştirilmesi amacı doğrultusunda Ankara-İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 27,5 milyar TL, Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu projesine, 16,3 milyar TL, Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren projesine 14,2 milyar TL ödenek sağlanmıştır.
Ulaştırma-haberleşme sektörünü yüzde 15’lik pay ile eğitim sektörü takip etmektedir. Eğitim sektörü yatırımları için 2024 yılında yüzde 147 artışla 150,8 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. Tüm bireylerin kapsayıcılık ilkesi esasında nitelikli bir eğitime ve hayat boyu öğrenme imkânlarına eşit şartlarda erişimi sağlanarak akademik, sosyal ve mesleki becerilerinin uluslararası standartlara uygun bir şekilde geliştirilmesi, analitik düşünme, finansal okuryazarlık, işbirlikçi çalışma ve liderlik alanlarında yetkinlik sahibi olmalarının sağlanması, milli, manevi, ahlaki, insani ve toplumsal değerleri içselleştirmiş, ait olduğu aile ve topluma karşı sorumluluk sahibi olarak yetişmeleri amacıyla temel eğitime 99,5 milyar TL ödenek ayrılmıştır.
Yatırım ödeneklerinde yüzde 10,5 paya sahip olan madencilik sektörüne 2024 yılında yüzde 34 artışla 106 milyar TL, yüzde 7,5 paya sahip olan enerji sektörüne ise yüzde 70 artışla 75,7 milyar TL ödenek ayrılmış olup söz konusu sektörlerde proje bazında önemli gelişmelerin kaydedilmesi beklenmektedir. Karadeniz’deki 710 milyar m3’lük doğal gazın üretilmesine ve sahanın üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak yürütülen Sakarya Doğal Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde çalışmalara hızla devam edilmekte olup projeye 46 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. Enerjide dışa bağımlılığımızın azaltılması amacıyla yürütülen diğer doğal gaz ve petrol arama ve üretim faaliyetleri için ise 53,8 milyar TL ödenek ayrılmıştır.
Yatırım ödeneklerinden yüzde 10’luk pay alan tarım sektörüne 2024 yılında yüzde 132 artışla toplam 101 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. Tarımsal sulama yatırımları kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne tahsis edilen 51 milyar TL ödenekle yaklaşık 130 bin hektar alanın sulamaya açılması planlanmaktadır. Ayrıca taşkın koruma projelerine de 22,9 milyar TL ödenek ayrılmıştır. Diğer taraftan, orman yangınlarıyla mücadele kapsamında Orman Genel Müdürlüğü hava taşıt filosuna 2024 yılında 4 adet küçük yangın tanker uçağı ile 1 adet yangın söndürme helikopteri katılacaktır.
Sağlık sektörünün 2024 yılı yatırımlarından aldığı pay yüzde 9,4 olarak gerçekleşmiştir. Fiziki altyapıda, hizmete erişimde ve hizmet kalitesinde sağlanan ilerlemenin daha da geliştirilmesi ve bölgesel farklılıkların azaltılması amacıyla Sağlık Bakanlığına yüzde 152 artışla tahsis edilen 82,7 milyar TL ile 2024 yılında 16.822 yatak ve 486 ünit hizmete alınacaktır. 19.250 yatak kapasiteli 17 adet şehir hastanesinin yapımına devam edilecek olup bu hastanelerden 6.450 yatak kapasiteli 6 adet proje tamamlanarak hizmete alınacaktır.
Yatırımcı ve girişimcilere daha fazla yatırım yeri oluşturmak, üretim ve istihdamı artırmak amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına imalat sanayii sektöründe yüzde 156 artışla 15,2 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. Bu kapsamda, deprem bölgesindeki sanayi işyerlerinin yapımı için 5 milyar TL, organize sanayi bölgesi projeleri için 5,3 milyar TL, küçük sanayi sitesi projeleri için ise 2,8 milyar TL ödenek sağlanmıştır.
Ülkemizin Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak TÜBİTAK TARAL gibi araştırma destek programları, üniversiteler ile kamu kurumlarında araştırma altyapısı projeleri ve Araştırma Üniversiteleri Destek Programı kapsamında tahsis edilen yatırım bütçesinde yüzde 120 artış sağlanarak 21,8 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir.
Ayrıca yükseköğretimde kalitenin artırılması, fiziki imkânların geliştirilmesi, sağlık altyapısının iyileştirilmesi ve araştırma altyapısının güçlendirilmesine yönelik olarak üniversitelere 2024 yılında yüzde 109 artışla 35,5 milyar TL yatırım ödeneği sağlanmıştır.
