Vergi Mevzuatında Görüş ve Öneri Raporu Sorunu – Özgür AKKAYA, SMMM

Özgür AKKAYA
S.M. Mali Müşavir
Denetçi
Muhasebe Uzmanı
[email protected]

Vergi Mevzuatında Görüş ve Öneri Raporu Sorunu?

Anahtar kavramları: Yasa, Yönetmelik, Genel Yazı

1-Giriş

Bu çalışmada iki soruna dikkat çekmek istemekteyim:

Bu iki sorun ele alınarak bazı sorunlar vurgulanacaktır.

2-Bu İki Konu Neden Ele alınmıştır?

Bakanlık Meslek mensuplarına karne veremez. Asılsız karine de oluşturamaz.

Konu ile ilgili Meslek Yasasının ilk iki maddesi çerçeve çizmek açısından çok önemlidir. SMMM meslek mensuplarının görev ve alanları 3568 sayılı Yasanın 2’nci maddesinde düzenlenmiştir. 3568 sayılı Yasanın amacı ise “…Bu Kanunun amacı, işletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmî mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak ve yüksek meslekî standartları gerçekleştirmek üzere…” denilmek suretiyle denetim yetkisinin de olduğu belirtilmiştir. Bu denetim yetkisi yine aynı kanunun ikinci maddesinde “…B) Yeminli malî müşavirlik mesleğinin konusu: (A) fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yazılı işleri yapmanın yanında Kanunun 12 nci maddesine göre çıkartılacak yönetmelik çerçevesinde tasdik işlerini yapmaktır. Yeminli malî müşavirler muhasebe ile ilgili defter tutamazlar, muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar…”  denilmektedir.

Buna göre; denetleme ve gerçek durumu tarafsız bir şekilde sunmak “–tasdik etmek-“  YMM’lerin görevidir. Ve bu görevin çerçevesi yönetmelikle çizilmiştir. İlgili yönetmelikte tasdik yetkisinin ne olduğu ve nasıl kullanılacağı belirlenmiştir.

Sorun 1 için önerim:

SMMM meslek mensupları yasal olarak YMM’ler gibi 3568 sayılı Yasanın 12’nci maddesinden sorumlu tutulamaz. İdare tarafından bilgi isteme yazılarında veyahut savunma isteme yazılarında 3568/12. maddeden bahsedilemez. (Gerekçe 3568 sk. 1 ve 2. md) 3568 sayılı Yasanın “Tasdike ilişkin yönetmeliği” ortadadır.

https://ismmmo.org.tr/Mevzuat/Yonetmelikler–148

Sorun 2 için önerim:

SMMM meslek mensupları hakkında Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin 55’inci maddesi aşağıdaki gibidir.

“…Görüş ve öneri raporu

MADDE 55 – (1) Aşağıdaki durum ve konular için görüş ve öneri raporu düzenlenir:

a) Başkanlıkça tetkik ettirilen çeşitli konular hakkındaki tespit, kanaat ve düşünceler.

b)Yürürlükteki kanun, yönetmelik, karar ve genel tebliğlerde ve bunların uygulanmalarında görülen noksanlar ve bunların düzeltilmesi yolları ile yeniden konulması gereken hüküm ve usuller hakkındaki görüş ve teklifler.

c) Görevin icrası sırasında, tespit olunan konulara ilişkin öneriler.

ç) Teftişlerde cevaplı raporlara bağlanması gerekli görülmeyen hususlar.

d) İhbar ikramiyesi, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamındaki meslek mensuplarının cezai sorumlulukları gibi konular.

e) Bu Yönetmelikte sayılan rapor türleri kapsamına girmeyen konular.

(2) Görüş ve öneri raporları, konularının ilgilendirdiği daireler göz önünde tutularak, yeterli sayıda hazırlanır. Bu raporlar Başkanlıkça gereği yapılmak üzere, ilgili dairelere gönderilir…”

İdare tarafından SMMM-YMM meslek mensupları hakkında görüş ve öneri raporu yazılmasına yasal dayanak 7 Nisan 2021 tarihli Bakanlık tarafından yayımlanan bu yönetmeliktir.

Başkaca bir argüman bulunmamaktadır. Bu yönetmelikte SMMM-YMM meslek mensupları kendileri hakkında hangi başlıklar üzerinden rapor tanzim edileceği ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.

3568 sayılı Yasa  çerçevesinde çalışan meslek mensupları hakkında detayları yönetmelik ile düzenlenmiş Görüş ve öneri raporlarında Meslek Mensubu hakkında değerlendirmeler yapılmaktadır. Diğer taraftan bu yönetmelik maddesi 03.08.2022 tarihli bir genel yazı ile daha somut temele oturtulmuştur.

İşbu genel yazıda da görüş ve öneri raporunda neler olacağı, raporun dispozisyonu hakkında en ufak bir başlık yoktur.

Yani SMMM-YMM Meslek Mensupları haklarında yazılan görüş ve öneri raporları düzenlenirken bu çalışmaya katılamamaktadır. Sadece idare tarafından sorulan sorulara yanıt vermektedirler.

Öneri:

Görüş ve öneri raporları esasında bir rapor olması sebebiyle idarenin bir çalışma kağıdıdır. Çalışma kağıtları düzenlenirken meslek mensuplarının kati suretle görmesi, okuması, anlaması varsa kendisinin aydınlatılması gerekmektedir. Bu raporlarda kesinlikle meslek mensubunun yüzüne genel yazıda bahsettiği gibi tek tek okunmalı varsa sorun giderilmesi için belli bir süre tanınması bu süre içinde izaha muhtaç konuların giderilmediği takdirde suç duyurusunda bulunulmalıdır. Soyut varsayımlarla görüş ve öneri raporu düzenlenmemelidir.

Bir yargı kararı:

Danıştay VDD G. Kurulunun E:2007/319-K:2008/212 sayılı kararına göre “inceleme elemanının, şirketin pazarlama departmanından alınan müşteri listeleri ile yasal defter ve belgeler karşılaştırılarak bulduğu matrah farkı ve vergi ziyaından dolayı YMM’yi sorumlu tutması üzerine; müşteri listelerinin 213 sayılı VUK’ta sayılan ve mükelleflerin düzenlemek ya da tutmak zorunda olduğu belgelerden olmadığından bahisle; yasal defter ve kayıtlar arasında bulunması zorunlu olmayan ve YMM’lere ibraz edilmeyen belgelere dayanılarak saptanan matrah farkından dolayı, YMM’nin müşterek ve  müteselsil olarak sorumlu tutulamayacaktır.

Yukardaki olayda görüldüğü gibi Vergi Usul Kanunu’nda sayılmayan kanuni olmayan bilgi-belgelere dayanılarak meslek mensupları oluşacak matrah farklarından sorumlu tutulmak istenmiştir.

Görüş ve öneri raporlarında meslek mensupları hakkında kendisine sunulmayan bilgi ve belgelerden dolayı sorumluluk yüklenmektedir.

Meslek mensubuna sunulan belgelerle sınırlı olmak şartıyla sorumluluk esastır. Meslek mensubu kendisi mesleki faaliyetine konu olmayan bilgi-belge-ifadelere göre görüş ve öneri raporlarında olumsuz bir şekilde yer almamalıdır. İddia ediyorum ki meslek mensupları görüş ve öneri rapor yazılırken haberleri kesinlikle olmamaktadır. Varsa bir iddia bilmemektedir.

Sonuç

1. İdare tarafından SMMM meslek mensubuna gönderilen “savunma isteme” yazılarının konu ya da giriş bölümünden 3568 sayılı Yasanın 12’nci maddesi ile ilgili sorumluluk içeren cümleler kaldırılmalıdır.

2. İnceleme elemanı tarafından “lazım olması halinde” meslek mensubunun savunması istenmelidir.

3. Meslek mensubunun ilgili olmadığı dönemler için savunması istenmemelidir.

4. VDK yönetmeliğine göre hazırlanan Görüş ve Öneri Raporları meslek mensubunun imzası alınmadan tanzim edilmemelidir ya da bu rapor uygulaması kaldırılmalıdır.

Son Söz: Nedir bu görüş ve öneri verme uygulaması, (?) O halde incelemeyi yürüten inceleme elemanı hakkında da meslek mensupları idareye (Bakanlığa) görüş ve öneri raporu yazmalıdır.