T.C.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
Türkiye Çevre Ajansı Başkanlığı
Sayı : E-98342035-010.99-3717
Tarih: 02.10.2023
Konu : Zorunlu Depozito Uygulamaları GEKAP ve DEKAB Süreçleri Hakkında
Bilindiği üzere, 2872 Sayılı Çevre Kanununda yer alan düzenlemeler istinaden 26.06.2021 tarihli ve ve 31523 sayılı Resmî Gazete’de Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği yayınlanmıştır. Ayrıca, 24/12/2020 tarihli ve 7261 sayılı Kanun ile de ulusal ölçekte depozito yönetim sistemi kurulmasına, işletilmesine, izlenmesine ve denetimine yönelik faaliyetlerde bulunmak üzere Türkiye Çevre Ajansı kurulmuş olup depozito yönetim sistemi kapsamındaki ilgili tarafların depozito yönetim sistemine dâhil olmasını sağlamak ve bunların yükümlülüklerini belirlemek ile Bakanlıkça belirlenen depozito bedeli, ücret ve teminatları almak ve iade etmek konusundaki yetkileri gösterilmiştir.
Ajansımız tarafından 1/12/2022 tarih ve 273 sayı ile tuca.gov.tr ve dbys.gov.tr adresleri üzerinden yayımlanmış olan Zorunlu Depozito Yönetim Sistemi Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların Ek-1 ve Ek-2’sinde 1., 2. ve 3. sınıf olarak tanımlı ambalajlarla piyasaya arz edilecek olan ve 1. sınıf olarak tanımlı ürünler için Depozito Bilgi Yönetim Sistemi uygulaması (dbys.gov.tr) üzerinden yürütülecek kayıt işlemleri sonucunda sistem TUCAXXXXXY şeklinde, ilgili piyasa süren özelinde oluşturulan 5 haneli rakam (XXXXX) ve ambalaj türünü belirtecek şekilde P, M ve C harflerinden oluşan tek haneli harf (Y) olmak üzere toplam 10 haneli bir kod numarası (TUCA DEKAB kodu) üretecek, bu kod numarası ilgili piyasaya sürenlerin dbys.gov.tr adresi üzerindeki DEKAB ekranlarından görüntülenebilecektir.
DBYS üzerinden ilgili piyasaya süren ve kayıtlı ambalajları özelinde oluşturulmuş DEKAB Kodları Ajansımız tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirilecek olup ilgili piyasaya süren firmaya tahsis edilmiş olan bu kodların geri kazanım katılım payı beyanı verilirken kapsam dahilindeki içecek ambalajlarına yönelik beyan satırlarında doğrulanması sağlanacaktır.
Bu doğrultuda; Zorunlu Depozito Yönetim Sistemi Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar uyarınca tescil süreci başlatılmış olan ürünler (Usul ve Esasların Ek-2’sinde 1. Sınıf olarak tanımlanmış içeceklerin aynı Usul ve Esasların Ek-1’inde tanımlanmış olan 1inci, 2 inci ve 3 üncü sınıfta tanımlanmış ambalajları) için aşağıdaki belirtilenler doğrultusunda gerekli süreç yürütülecektir:
• Piyasaya sürenler Gelir İdaresi Başkanlığına yapacağı Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) beyan ve ödeme işlemlerinde zorunlu depozitolu ürünlere yönelik ayrılmış “Tuca Depozitolu” ön ekli ürün satırı üzerinden zorunlu depozitoya tabi olan ambalajını seçerek bu ambalajına tahsis edilmiş TUCA DEKAB kodunu ve diğer istenen bilgileri girerek beyanını verecektir.
• Beyannameye konu edilen zorunlu depozitoya tabi bu ambalajlar için GEKAP tahsil edilmeyerek Ajans tarafından Depozito Katılım Bedeli (DEKAB) tahsili gerçekleştirilecektir.
• Piyasaya sürenlerden tahsil edilecek Depozito Katılım Bedelleri (DEKAB) cari dönem için belirlenmiş mevcut geri kazanım katılım payı tutarları ile aynı olacaktır.
DEKAB tutarlarının tarh, tahakkuk ve tahsilatı (mahsuplaşma ve iade dahil) işlemleri Depozito Bilgi Yönetim Sistemi (dbys.gov.tr) uygulaması üzerinden gerçekleştirilecektir.
DEKAB tahsilatları, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen beyan dönemleri ile aynı periyotlarda ve bu beyanların verildiği ayı takip eden ay içerisinde Ajans tarafından dbys.gov.tr uygulaması üzerinden tahsil edilecektir.
Ajans tarafından tahsil edilecek DEKAB tutarları dahil sürece ilişkin tüm hususlar Ajansımız ve Depozito Bilgi Yönetim Sistemi (dbys.gov.tr) web siteleri üzerinden ilanen duyurulacağından ilgililer tarafından takip edilmesi önem arz etmektedir.
Diğer taraftan, yukarıda belirtilen hususlar uyarınca gerekli iş ve işlemlerin yerine getirilmemesi durumunda Çevre Kanununun 20. maddesinde yer alan “Bu Kanunun ek 11 inci maddesine aykırı olarak geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere katılım payı tutarının %20′ si kadar idari para cezası olarak verilir.”, “Geri kazanım katılım payına ilişkin belirlenen esaslara uymayanlara 1.500 Türk lirası (4.554 TL), idari para cezası verilir.”, ve “Ek 11 inci ve ek 12 nci maddelerde tanımlı depozito uygulamalarına yönelik Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak; (1) Depozitoya tabi ürünleri piyasaya sürenlere 20.000 Türk lirası (60.726 TL), satış noktaları dâhil depozitolu ürünleri kullanıcılara/tüketicilere sunanlara ise faaliyet alanının her metrekaresi için 15,16 Türk lirası (46,04 TL) idari para cezası verilir.” hükümleri uyarınca idari yaptırım süreçleri işletilecektir.
Diğer taraftan, Zorunlu Depozito Yönetim Sistemi Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların sistemin kapsamına ilişkin uygulama esaslarını düzenleyen 11’inci maddesinin dördüncü fıkrasının (a) bendinde “Bu Usul ve Esasların Ek-1 ve Ek-2’sinde 1., 2. ve 3. sınıf olarak tanımlı ambalajlarla piyasaya arz edilecek 1. sınıf olarak tanımlı ürünlerin piyasaya sürenleri tarafından; 1/1/2023 tarihi itibari ile DBYS üzerinden tescil sürecini başlatmaları ve tescil edilmiş ambalajlı ürünlerini 1/8/2023 tarihinden itibaren piyasaya sürmeye başlamaları zorunlu olup 1/1/2024 tarihi itibari ile DBYS üzerinden tescil edilmemiş ambalajların piyasaya sürülmesi yasaktır.” hükmüne yer verilmiş olup ilgili hüküm uyarınca gerekli iş ve işlemlerin yerine getirilmemesi durumunda Çevre Kanununun 20. maddesinde yer alan “Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak Depozitoya tabi ürünleri piyasaya sürenlere 20.000 Türk lirası (60.726 TL), satış noktaları dâhil depozitolu ürünleri kullanıcılara/tüketicilere sunanlara ise faaliyet alanının her metrekaresi için 15,16 Türk lirası (46,04 TL) idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari yaptırım süreçleri işletilecektir.
Bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim.
Dr. Zübeyir DEDEOĞLU
Başkan a.
Başkan Yardımcısı