Mehmet Emin TATLI
Yönetim Kurulu Başkanı
SMMM – Bağımsız Denetçi
mehmetemintatli@indexekonomi.com
Giriş:
Örnek vaka anlatımının amacı, yurtdışı iştirak kazançları istisnası ve kontrol edilen yabancı kurum kazancı uygulamalarının gerçek bir uygulamada nasıl işlediğini göstermek ve bu uygulamaların vergilendirilmesi açısından ne gibi sonuçları olduğunu ortaya koymaktır.
Bu amaçla, Türkiye’de mukim bir kurumun, yurtdışında mukim bir şirkete iştirak etmesi sonucunda elde ettiği iştirak kazancının vergilendirilmesi konusu ele alınacaktır.
Vakanın analiz ve değerlendirilmesi aşamasında, ilgili mevzuat hükümlerinin yanı sıra, uygulamada karşılaşılabilecek çeşitli durumlar da dikkate alınacaktır.
Bu sayede, mükellefler için bu uygulamalar hakkında daha kapsamlı bir bilgi sunulması ve olası risklerin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Örnek Vaka:
Bu makalede, yurtdışı iştirak kazançları istisnası ve kontrol edilen yabancı kurum kazancı uygulamaları çerçevesinde, bir mükellef kurumun XZ Iron Co. adlı şirketinden elde ettiği iştirak kazancının vergilendirilmesi konusu ele alınacaktır. Yurtdışı iştirak kazançları istisnası ve kontrol edilen yabancı kurum kazancı uygulamalarının bir arada uygulanabileceği bir örnek vaka anlatımıdır.
Mükellef kurum, XZ Iron Co. şirketinin %36 hissesini 10.08.2018 tarihinde satın almıştır. XZ Iron Co. şirketi 2020 takvim yılına denk gelen hesap döneminde 2.000.000 USD ticari bilanço kârı elde etmiş ve kendi ülkesinde 150.000 USD kurumlar vergisi ödemiştir. Ancak elde edilen bu kazanca ilişkin XZ Iron Co. tarafından herhangi bir kâr dağıtımı henüz yapılmadığı gibi mükellef kurumun payına düşen tutarı kurum kazancına intikal ettirildiğine dair kanuni defterlerinde bir kayda da rastlanmamıştır.
Diğer taraftan anılan şirketin gayrisafi hasılatının %33’si faiz ve kâr payı gelirlerinden oluşmaktadır. Ayrıca mükellef kurum XZ Iron Co. şirketinin hisselerini, söz konusu şirketin 2016 yılından beri %20 hissesini elinde bulunduran tam mükellef kurum olan (ADC) şirketinin tavsiyesi ile satın aldıklarını beyan etmiştir.
Analiz:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu‘nun 5/1-b maddesi, tam mükellef gerçek kişi veya kurumların, Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan Anonim ve Limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak eden kurumların, bu iştiraklerinden elde ettikleri aşağıdaki şartları taşıyan iştirak kazançlarının kurumlar vergisinden istisna tutulmasını düzenlemektedir.
İştirak kazancının istisnadan yararlanabilmesi için gerekli şartlar şunlardır:
- İştirak payının oranının, elde edilen kazançla ilgili olarak kanuni defterlere intikal ettirildiği tarih itibarıyla en az %10 olması gerekir.
- İştirak edilen şirketin, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan bir anonim veya limited şirket olması gerekir.
- İştirak edilen şirketin, Türkiye’de faaliyette bulunan bir şubesi veya temsilciliği bulunmaması gerekir.
İştirak edilen şirketin, Türkiye’de bulunan bir kurum tarafından doğrudan veya dolaylı olarak en az %50 oranında kontrol edilmemesi gerekir.
Bu durumda, mükellef kurumun XZ Iron Co. şirketinden elde ettiği iştirak kazancının istisnadan yararlanabilmesi için gerekli olan %10 iştirak şartı sağlanmaktadır.
Mükellef kurumun, XZ Iron Co. şirketinden elde ettiği iştirak kazancı, iştirak payının oranında %36 x 2.000.000 USD = 720.000 USD’dir. Bu kazanç, KVK’nın 5/1-b maddesinin 1. fıkrasında yer alan şartları sağlamaktadır.
Öte yandan, XZ Iron Co. şirketinin %33’si pasif nitelikli gelirlerden oluşmaktadır. Bu durum, KVK’nın 7/a maddesinin 1. fıkrasında yer alan şartları sağlamamaktadır.
XZ Iron Co. şirketinin mukim olduğu ülkede yüklendiği vergi yükü [150.000/(150.000+1850.000)]=%7,5’tir. Bu durum, KVK’nın 7/b maddesinin 1. fıkrasında yer alan şartları sağlamaktadır.
Sonuç olarak, mükellef kurumun XZ Iron Co. şirketinden elde ettiği iştirak kazancı, KVK’nın 7/b maddesindeki şartları sağladığı için kontrol edilen yabancı kurum kazancı olarak değerlendirilecektir.
Kurumlar Vergisi Matrahı:
KVK’nın 7/4 maddesine göre, kontrol edilen yabancı kurum kazancı, dağıtılsın veya dağıtılmasın, Türkiye’de kurumlar vergisine tabi tutulur.
Kontrol edilen yabancı kurum kazancı, yurt dışındaki bir iştirakin elde ettiği ve Türkiye’de mukim olan ortaklarına dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın Türkiye’de kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır.
Bu durumda, mükellef kurumun XZ Iron Co. şirketinden elde ettiği iştirak kazancı, kontrol edilen yabancı kurum kazancı olarak değerlendirileceğinden, mükellef kurumun kurumlar vergisi matrahına eklenecektir.
Bu nedenle, mükellef kurumun, XZ Iron Co. şirketinden elde ettiği iştirak kazancının %36’lik payı olan 720.000 USD x 7,50 TL = 5.400.000 TL, mükellef kurumun kurumlar vergisi matrahına eklenecektir.
Yurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsubu:
KVK’nın 33/2. fıkrasına göre, yurt dışındaki iştirakin ödemiş olduğu gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler, kontrol edilen yabancı şirketin Türkiye’de vergilendirilecek kazancı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilir.
Bu nedenle, mükellef kurumun XZ Iron Co. şirketinin kendi ülkesinde ödediği verginin mükellef kuruma düşen payı olan 150.000 USD x 0,36 hisse x 7,50 TL kur = 405.000 TL, mükellef kurumun kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.
Sonuç:
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, mükellef kurumun XZ Iron Co. şirketinden elde ettiği iştirak kazancı, kontrol edilen yabancı kurum kazancı olarak değerlendirilecektir. Bu kazanç, mükellef kurumun kurumlar vergisi matrahına eklenecek ve mükellef kurumun ödediği yurt dışı vergileri, kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.
Kaynak:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu:
– İstisnalar, madde 5/1-b
– Kontrol edilen yabancı kurum kazancı, madde 7/1-b ve 7/4
– Yurtdışında ödenen vergilerin mahsubu, madde 33/2
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”juicy_pink”]
Bu makalenin tüm hakları www.alomaliye.com’a aittir. İktibas belirtilmeden ve linkimiz verilmeden (kaynak belirtilmeden) tamamı ya da bir kısmı herhangi bir ortamda (yazılı-görsel-işitsel-sanal-bulut-eğitim vb. ortamlar) kullanılamaz. Aksi kullanımlarda gerekli yasal işlemler yapılır.
[/vc_message][vc_column_text]
