Türkiye Bankacılık Sistemi’nde Seçilmiş Göstergelerin İllere ve Bölgelere Göre Dağılımı[1],[2]
I. Genel Değerlendirme
Hizmet ağı: Şube dışı alternatif hizmet kanallarında büyüme devam etmiştir.
Bankacılık sektörü yaygın şube ağı yanında, ATM, telefon bankacılığı ve diğer dijital alanlar olan alternatif hizmet kanallarından ürün ve hizmet sunumunu arttırmakta ve çeşitlendirmektedir. Uzaktan müşteri kabulünün bireysel müşterilerin ardından Mayıs 2022 ayında ticari müşteriler için de mümkün hale gelmesi dijitalleşme kapsamını genişletmektedir.
Bir şubenin hizmet verdiği müşteri sayısı artarken bir çalışanın hizmet verdiği müşteri sayısı azalmıştır. Şube başına düşen nüfus 2021 yılında 8.711 iken 2022 yılında 8.893 kişi olmuştur. Bir personelin hizmet verdiği kişi sayısı 2022 yılında bir önceki yıla göre 5 kişi azalarak 454 olmuştur.
ATM başına düşen müşteri sayısı da artmıştır. Nitekim 2021 yılında 1.832 kişiye bir ATM düşerken, bu sayı 2022 yılı itibariyle 1.848 olmuştur. Her ATM’nin hizmet verdiği kişi sayısının Türkiye ortalamasının altında olduğu il sayısı 22’dir. Bu iller, çoğunlukla turizm bölgelerindedir.
Kişi başına kredi ve mevduat artmıştır.
Kişi başına yurtiçi mevduat 2022 yılında bir önceki yıla göre 58.122 TL’den 97.474 TL’ye, kişi başına yurtiçi kredi ise 51.919 TL’den 79.760 TL’ye yükselmiştir. Kişi başına mevduat 2022 yılında yüzde 68, kişi başına kredi ise yüzde 54 artmıştır.
Kişi başına kredi ve mevduatın en yüksek olduğu il İstanbul’dur. Aynı zamanda İstanbul toplam mevduatın yüzde 46’sını ve toplam kredilerin yüzde 41’ini sağlamaktadır. Ankara için bu oranlar yüzde 16 ve yüzde 13 olarak gerçekleşmiştir.
II. İller ve Bölgeler Bazında Gelişmeler
1. Banka, şube ve personel sayısı
Türkiye’de 2022 yılı sonu itibariyle 51 mevduat, kalkınma ve yatırım bankası ve bu bankalara ait 9.589 şube (yurtiçinde) bulunmaktadır. Bankaların yurtiçi birimlerinde (genel müdürlükler dahil) 187.902 kişi istihdam edilmiştir.
Bankaların 35 tanesi mevduat bankası, 16’sı ise kalkınma ve yatırım bankasıdır.
Beş banka 81 ilin tamamında faaliyet göstermektedir. Bu bankalardan üçü kamu bankası, biri özel, biri yurtdışında yerleşiklere ait olan bankadır. Bir banka 961 ilçede faaliyet gösterirken, iki banka sırasıyla 551 ve 466 ilçede faaliyet göstermektedir. 50’den fazla ilde faaliyet gösteren banka sayısı 11’dir. Bankaların 22’si ise sadece bir ilde/ilçede faaliyet göstermektedir. (Ek Tablo 1)
[1] Mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını kapsamaktadır.
[2] Raporda, 22.9.2002 tarih ve 24884 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’ndaki İstatistiki Bölge Birimleri sınıflandırması kullanılmıştır. Buna göre İstanbul şehri, aynı zamanda tek başına bir bölgeyi de ifade etmektedir.
Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği