Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu 2022 Yılı Faaliyet Raporu
Başkanın Mesajı
Muhasebe ve bağımsız denetim meslekleri, güçlü ve sürdürülebilir organizasyonların, finansal piyasaların ve ekonomilerin temel itici gücüdür. Finansal istikrarın ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında yüksek kaliteli finansal raporlamanın önemi pek çok uluslararası meslek örgütü tarafından kabul edilmiştir.
Günümüzde yatırımcılar şirketlerden yalnızca finansal bilgileri değil iklim, çalışma, insan hakları politikaları ve kurumsal yönetim yapıları dâhil olmak üzere finansal olmayan pek çok bilgiyi de yüksek kalitede, şeffaf, güvenilir ve karşılaştırılabilir olarak talep etmektedir. Dolayısıyla yatırımcıların ve diğer sermaye piyasası katılımcılarının şirketlerin sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatlarını anlayarak bilgiye dayalı yatırım kararları vermeleri önemli hale getirmiştir. Bu minvalde de kapsamlı raporlama çerçevelerine dayanan sürdürülebilirlik raporlarının oluşturulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
Bu doğrultuda 2022 yılı Kurumumuz için de sürdürülebilirlik alanında dünyada yaşanan gelişmeleri yakından takip ettiğimiz, ülkemizde sürdürülebilirlikle ilgili hazırlanacak raporlarda uygulama birliğini ve kaliteyi sağlamak amacıyla gereken adımları attığımız bir yıl olmuştur. Bu kapsamda, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişiklik sürdürülebilirlik alanında gerekli düzenlemeleri yapmamıza imkân tanımış ve 4 Haziran 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yapılan değişiklikle Kurumumuza verilen Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarını belirleme ve yayımlama yetkisi çerçevesinde, ISSB tarafından yayımlanan UFRS S1 -Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler ve UFRS S2- İklimle İlgili Açıklamalar isimli taslak standartlar Türkçe’ye çevrilerek yayımlanmıştır. Diğer taraftan, bir işletmenin sera gazı beyanı hakkında raporlama yapmak için yürütülen güvence denetimlerini düzenleyen Güvence Denetimi Standardı (GDS) 3410 Sera Gazı Beyanlarına İlişkin Güvence Denetimleri yayımlanarak mevzuatımıza kazandırılmıştır.
Önümüzdeki günlerde, sürdürülebilirlik alanında dünyada yaşanan gelişmelere paralel olarak Sürdürülebilirlik Raporlaması Standartları ve ilgili Güvence Denetim Standartları setini tamamlayarak, bu alanda denetim yapacak kişileri yetkilendirmeye başlayacağız. Böylelikle uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanan ve denetlenen sürdürülebilirlik raporları sayesinde ülkemiz şirketlerinin kurumsal itibarı ve kurumsal yapıları gelişecek, marka değerleri artacak, şirketlerimiz gerek yurtiçinden gerekse yurtdışından yeni finansman olanaklarına kavuşacak ve sonuç olarak küresel rekabet güçleri artacaktır.
Diğer taraftan, yüksek kalitede ve güvenilir bir finansal raporlama ve bağımsız denetim ortamı oluşturmak vizyonundan hareketle, 2022 yılında gerçekleştirdiğimiz ve detaylarına faaliyet raporunda yer verilen faaliyetler başlıklar itibarıyla aşağıda özetlenmiştir:
• Uluslararası gelişmelere uygun olarak TFRS’lerde gereken güncellemeler yapılmıştır.
• BOBİ FRS’de ilgili bölümler güncellenmiştir.
• TFRS 2023 Seti (Mavi Kitap) ve TFRS 2023 Seti (Kırmızı Kitap) yayımlanmıştır.
• Faizsiz finans muhasebe standartları alanında yapılan çalışmalar kapsamında, FFMS T1: Katılım Esaslı Faaliyet Gösteren Sigorta ve Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Finansal Tablolarında Genel Sunum ve Açıklama Standardı yayımlanmıştır.
• Ülkemiz finansal ekosistemine katkı sağlamak amacıyla çeşitli kamu kurumları ve özel sektör işletmeleri nezdinde “Finansal Tablo Okur Yazarlığı” eğitimleri düzenlenmiştir.
• Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından ‘UFRS Uygulama Açıklaması 1 Yönetimin Değerlendirmeleri’ başlığıyla yayımlanan nihai taslak metni işletmelerin ön bilgi sahibi olmaları amacıyla kamuoyuna sunulmuştur.
• Döviz/altın dönüşümlü kur/fiyat korumalı TL mevduat hesaplarının muhasebeleştirilmesi hakkında duyuru yayımlanmıştır.
• EFR’den alınan bilgiler doğrultusunda “Bağımsız Denetime Tabi Reel Sektör İşletmelerine İlişkin Temel Göstergeler” yayımlanmıştır.
• EFR Sisteminden alınan veriler kullanılarak şirketlerin finansal verileri ile faaliyette bulundukları sektörün finansal verilerini karşılaştırmalı olarak sunan ve Şirketlerin faaliyette bulundukları sektöre ilişkin finansal tablolar ve bu sektöre ait karlılık analizi, devir hızı analizi, likidite analizi ve finansal yapı analizine ilişkin ortalama oranlar sunulması amacıyla şirketlerin kullanımına açılacak bir finansal analiz platformu kurulması için çalışmalara başlanmıştır.
• Uluslararası gelişmelere uygun olarak TDS’lerde gereken güncellemeler yapılmıştır.
• TDS 2023 seti yayımlanmıştır.
• Kalite Yönetim Standartlarına İlişkin Uygulama Rehberleri yayımlanmıştır.
• Kripto varlıklara sahip olan veya kripto varlıklar aracılığıyla işlem yapan işletmelerin bağımsız denetimini yürüten denetim kuruluşu ve denetçilerin dikkat etmesi gerektiği düşünülen hususlar ve yönlendirici açıklamalar yayımlanmıştır.
• Bağımsız denetimin kalitesini artırmak amacıyla Kurumumuz meslek personeli tarafından yapılan dosya incelemelerinin bir program dâhilinde sistemli bir biçimde yürütülmesini teminen hazırlanan Yıllık İnceleme Planı’nın risk odaklı bir yaklaşım çerçevesinde oluşturulması maksadıyla İnceleme Yönetim Sisteminin (İYS) güncellenmesi sağlanmıştır.
• 73’ü Yıllık İnceleme Planı kapsamında 16’sı Diğer İncelemelerden (Diğer Kurum ve Kurum İçi Bildirimlerden) oluşan 89 Bağımsız Denetim Kuruluşu (BDK) ve Denetimi Üstlenen Bağımsız Denetçinin (DÜBD), gerçekleştirmiş oldukları denetim çalışmalarının ve yürütmüş oldukları faaliyetlerin mevzuata uygunluğu incelenmiştir.
• Denetimde karşılaşılan eksiklikler hakkında kamuoyunu bilgilendirmek maksadıyla, Kurumumuz tarafından yapılan incelemelerde en fazla karşılaşılan bulguların da içerisinde ayrıntılı olarak analiz edildiği Yıllık İnceleme Raporu yayımlanmıştır.
• İncelemelerin kalitesini artırmak ve karşılıklı istişare yoluyla bilgi edinmek maksadıyla Finansal Tabloların Dönüşümü, Sigorta Sektörü Denetimi ve E-Ticaret Sektörü Denetimi konularında alanında uzman bağımsız denetçilerle Kurumumuzda toplantılar düzenlenmiştir.
• 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun denetime ilişkin hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarihten bu yana ülkemizde gerçekleştirilen bağımsız denetim faaliyetlerinin genel görünümüne ilişkin paydaşlarımıza şeffaf, kaliteli ve hızlı bilgi verilmesi amacıyla, Bağımsız Denetim İstatistiklerinin anlık olarak yayımlandığı sistem kullanıma açılmıştır.
• Bağımsız denetime tabi olunup olunmadığının hesaplanmasında şirketlere rehberlik sağlamak, bu konuda kaliteli ve hızlı bir hizmet sunarak oluşması muhtemel kaynak ve zaman kaybını gidermek ve hesaplamanın yapılmasında yeknesaklığı sağlayarak yaşanması muhtemel tereddütleri gidermek amacıyla Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketler İçin Hesaplama Aracı (KGK-SİHA) kullanıma açılmıştır.
• Kurumumuzca yürütülen uzaktan gözetim faaliyetleri çerçevesinde, hangi bildirim türünde ne tür kontrollerin yapıldığına, kontrollerde yaygın olarak karşılaşılan hatalara ilişkin bilgi vermek ve konuyla ilgili mevzuat hükümleri hakkında farkındalığın arttırılmasını sağlamak amacıyla webinar eğitimleri düzenlenmiştir.
• Uzaktan gözetim faaliyetleri kapsamında, 17.456’sı denetim sözleşmesi, 11.803’ü denetim raporu, 388’i gelir bildirimi, 388’i mesleki sorumluluk sigortası bildirimi ve 151’i şeffaflık raporu olmak üzere toplam 30.186 bildirim mevzuatta yer alan hükümlere aykırı bir durumun bulunup bulunmadığı hususunda kontrol edilmiştir.
• 2022 yılında Kurul tarafından 243 bağımsız denetçinin yetkilendirilmesine karar verilmiştir.
• 2022 yılında denetim alanında faaliyette bulunmak amacıyla yetkilendirme başvurusunda bulunan ve gerekli şartları haiz olduğu değerlendirilen 23 şirketin yetkilendirme işlemleri tamamlanmış, 21 tanesi bağımsız denetim kuruluşu resmi sicilinde tescil ve ilan edilmiştir.
• 2023 yılında yapılacak bağımsız denetçilik sınavlarının, e-sınav uygulaması vasıtasıyla gerçekleştirilmesi amacıyla gerekli altyapı çalışmalarına başlanmıştır.
• 2022 yılında Haziran ve Kasım aylarında olmak üzere 2 defa Bağımsız Denetçilik Sınavı yapılmış olup, sınavlara 6.656 aday başvuruda bulunmuştur. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
• Bağımsız denetçilerin sürekli eğitimi kapsamında yüz yüze ve uzaktan eğitim yöntemi ile eğitim programı düzenlemek üzere akredite edilen toplam Kuruluş sayısı 93’e ulaşmış olup, söz konusu 93 Kurum/Kuruluşun toplam 1.659 adet programı ve 472 eğitmeni onaylanmıştır.
• 2022 yılında düzenlenen programdan toplam 10.408 katılımcı faydalanmış olup toplam 8473 saat eğitim alınmıştır.
• Bu eğitimlerden farklı olarak, destekleyici konulardaki eğitimlere ait 10.000’den fazla sürekli eğitim bildirimi Eğitim ve Yetkilendirme Dairesi Başkanlığı tarafından incelenmiştir.
Önümüzdeki dönemde de ülkemizdeki finansal raporlama ve bağımsız denetim kalitesinin artırılması amacıyla çalışmalarımızı sürdürecek ve sürdürülebilirlik konusunda gerekli adımları atmaya devam edeceğiz.
Dr. Hasan ÖZÇELİK
Başkan
