Nakdi Sermaye Artışı Faiz İndiriminde Süre Sınırlaması
Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba@mbaymm.com
Giriş: 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 10. maddesinde yer alan:
“Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır” düzenlemesine 07.04.2015 tarihli ve 29319 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 6637 sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 8. maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesine eklenen (ı) bendi ile “Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si. Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır. (7338 sayılı Kanunu yürürlük 26.10.2021)
Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır…”
“… Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devreder…”
Şeklinde hükmü eklenerek nakdi sermaye artışı faiz indirimi uygulaması getirilmiştir. Bu yazıda konu ile ilgili sadece süre ile ilgili değerlendirme ele alınmıştır.
Uygulama ve Yapılan Değişiklikler
Nakdi Sermaye Artışı Faiz İndiriminde Süre Sınırı Düzenlemesi
05.07.2022 tarihli ve 31887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7417 sayılı Kanunun 49. maddesiyle daha önce süresiz olan nakdi sermaye artışı faiz indirimi uygulamasına süre sınırı getirilmiş olup, bu süre 5 yıl ile sınırlandırılmıştır.
7417 sayılı Kanunun 49. maddesinde ile yapılan süre sınırlamasına ilişkin düzenleme; 13.06.2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin üçüncü paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanılır. Bu dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.”
Değişiklik Öncesi Yapılan Nakdi Sermaye Artışları
Aynı kanun 50. maddesi ile 5520 sayılı Kanununa eklenen geçici 15. maddenin (13) bendinde “Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, Kanunun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yapılan değişiklik hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce sermaye artırımı yapan veya ilk defa kurulan şirketler için 2022 yılı hesap dönemi dâhil olmak üzere 5 hesap dönemi için uygulanır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Buna göre, bu maddenin yürürlüğe girdiği 05.07.2022 tarihten önce 07.04.2015 tarihinden sonra yeni kurulan şirketlerin kuruluş sermayelerinde yer alan nakit sermaye tutarları ve 05.07.2022 tarihten önce kurulu bulunan ve 07.04.2015 sonra sermaye artırımı yapan şirketlerin yapmış oldukları nakit sermaye artırımı nedeniyle yararlanabileceği indirim tutarı 2022 yılı hesap döneminden başlamak üzere (2022 dâhil) olmak üzere 5 hesap dönemiyle sınırlanmış oldu. Başka bir ifade ile bu kapsama giren mükellefler, 2022, 2023, 2024, 2025 ve 2026 yılları için nakit artırılan sermaye için indirim hesaplayacaklar ancak sonraki dönemler için her hangi bir hesaplama yapamayacaklar.
Değişiklik Sonrası Yapılan Nakit Sermaye Artışı ve Özellik Arzeden Husus
Kurumlar Vergisi Kanununun 10/1-ı maddesinin üçüncü paragrafında yapılan değişikliğin yürürlüğe girmesiyle nakit sermaye artışı indirimindeki süresiz yararlanma hakkı sona erdi. Nakit sermaye artışı indirimi, ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin veya sermaye artırımına ilişkin kararın tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi ile sınırlandı.(1+4=5)
Bilindiği üzere 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre, anonim şirketlerde nakit sermaye artışlarında, artırılan sermayenin %75’inin, Limited şirketlerde ise tamamının sermayenin düzenlendiği ana sözleşme maddesinde belirtilmesi halinde kararın tescil tarihini takip eden 24 aylık süre içinde ödenmesi imkânı bulunmaktadır. Yeni düzenlemede 5 yıllık süre sınırında dönem tescil tarihinden itibaren başladığından, taahhüt edilen nakit sermayenin belirlenen süre içinde ödenmesi halinde, bu sürenin sonu sermaye artırımına ilişkin kararın tescilin yapıldığı yılı takip eden 4 üncü yılın (hesap döneminin) sonuna olacaktır. İndirim için uygulanacak süre ödeme tarihi ile belirlenen süre sonu arasındaki dönem kapsayacaktır. Başka bir ifade ile 01.01.2022 de tescil edilen bir sermaye artırımda süre 31.12.2026 tarihinde biteceğinden 01.07.2024 tarihinde yapılan nakdi sermaye ödemesi için nakit sermaye artışı indirimindeki süre 2,5 yıl olarak 31.12.2026 tarihine kadar uygulanacaktır.
Yapılan değişiklikle Nakdi Sermaye Artışı Faiz İndirimde sadece süre 5 yıl ile sınırlanmamış. Beş yılla sınırlandırılan süre içinde Sermaye Artışı Faiz İndiriminde Hak Kaybı da Var!
Hesaplanan Devreden İndirim Tutarında Bir Süre Sınırı Yok
Nakdi sermaye artışı faiz İndirimine ilişkin ilk düzenlemede ve yapılan değişiklik metninde de kazancın yetersiz olması halinde bu dönemlerde matrahtan indirim konusu yapılamayan nakdi sermaye artışı faiz indirim tutarlarının indirimine ilişkin bir süre sınırlaması bulunmamaktadır. Kanunun gerekçesinde bu husus “Bu süre zarfında, kazanılan indirim tutarlarından, kazancın yetersizliği nedeniyle ilgili dönemlerde indirim konusu yapılamayan tutarlar, beş yıllık süre dolduktan sonra da indirime konu edilebilecek olup bu kapsamda bir sınırlamaya gidilmemektedir.” şeklinde açıklanmıştır. 5 yıllık süre dolduktan sonra da indirime konu edilebileceği, bu kapsamda bir sınırlamaya gidilmediği belirtilmektedir.
Buna göre, hesaplamanın yapıldığı bu 5 yıllık dönemde indirimden yararlanma hakkının olduğu süre içinde kazanılan indirim tutarlarından, kazancın yetersizliği nedeniyle ilgili dönemlerde indirim konusu yapılamayan tutarlar, herhangi bir süre sınırı olmaksızın sonraki dönemlerde indirilebilecektir.
Şöyle ki, 2022-2026 yıllarında beyan olunacak matrahı bulunmayan mükellefin izleyen yıllarda bu yıllar için hesaplamış olduğu nakit sermaye artışı indirim tutarları herhangi bir süre sınırı olmaksızın 2027 ve takip eden dönemlerde indirilebilecektir.
Sonuç ve Öneri
Şirketlerin ihtiyaç duymuş oldukları kaynağın borçlanarak karşılama yerine öz kaynaklarını güçlendirerek karşılamasını teşvik etmek ve şirketlerin mali yapısını güçlü kılmak için kanun koyucu tarafından nakit sermaye artışında bulunan şirketlerin artırılan tutara ilişkin hesaplanan faizin kazançtan indirilmesi imkânı getirilmiştir.
Süre sınırlaması ile ilgili değişiklikle birlikte nakit sermaye artışlarının kararın tescil tarihinden itibaren en kısa süre içinde ödenmesi halinde mükellefler indirimden daha yüksek tutarda faydalanmış olacaklardır. Uygulamada bu hususa özellikle dikkat edilmesi önem arz etmektedir.
Kazancın yetersiz olması halinde indirime konu edilemeyen ve sonraki dönemlere devreden indirim tutarlarının enflasyon ve benzeri ekonomik gelişmeler dikkate alınarak indirimli kurumlar vergisi uygulamasında olduğu gibi hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranı üzerinden güncellenmesi mükelleflerin vergisel kayıplarının önüne geçecektir. Süre sınırlaması ile birlikte bu hususun muhakkak uygulamaya konulması konusunda bir düzenleme yapılması önem arz etmektedir.
Sonraki döneme devreden tutarın izlenmesi açısından yapılan hesaplamanın nazım hesaplarda izlenmesi de faydalı olacaktır.
