Yeşil Dönüşüm ve Enerji
Gün Bugün, Saat Şimdi
İki iktisatçı bir araya geldiğinde ortaya çıkan fikir sayısı konusunda yapılan şakaları bilirsiniz.
Öyle her konuda birbirimizle hemfikir olduğumuz söylenemez. Yine de eklemek isterim ki; mesleği güzel yapan şeylerden bir tanesi bu fikir zenginliğidir. Ancak hiç anlaşamıyoruz da değil elbette. Örneğin, enerji sektörünün önemi, hepimizin mutabık olduğu bir alan.
Nitekim, IMF’nin Temmuz 2022’de yayınladığı son Küresel Ekonomik Görünüm raporunda dünya ekonomisi ile ilgili yapılan senaryo çalışmasının altındaki dört varsayımdan ikisi enerji sektörü ile ilintiliydi. Yine de, her iktisatçının enerji sektörüne yaklaşımı kendi çalıştığı alan üzerinden farklılık gösterebilir. Biz bu raporu hazırlarken, ağırlıklı olarak kalkınma bankası iktisatçısı kimliklerimizle size bir perspektif sunmaya çalıştık. Oradaki pusulamızı da Dünya Bankası’nın bir cümlesi ile özetleyebiliriz: Enerji, kalkınmanın kalbinde yer alır (1).
Covid-19 ile tanıştığımız 2020’ye gelene kadar dünya genelinde aşırı yoksulluk sınırının altında yaşayan kişi sayısı geriliyordu. Ancak pandemi, jeopolitik tansiyon ve iklim değişikliği gibi dış şokların belirginleştiği 2020’den başlayarak bu eğilimin durduğunu görüyoruz (2). İşte bu noktada, Dünya Bankası’nın enerjiyi neden kalkınmanın kalbine yerleştirdiğini hatırlamak faydalı olacaktır. Yatırım, yenilik, iş yaratımını destekleyecek yeni sanayi kolları ile kapsayıcı ve adil bir büyüme için enerji sektörünün katkısına ihtiyacımız var. Tam da bu sebeple, Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın yedincisi olan ‘Erişilebilir ve Temiz Enerji’, Dünya Bankası tarafından ‘yoksulluğu sona erdirmek ve ortak refahı arttırmak” için oldukça kritik bir amaç olarak ön plana çıkartılıyor.
2020 itibariyle dünyada 733 milyon kişinin elektriğe erişimi yok. Isınmadan beslenmeye, sağlıktan hijyene uzanan bir yoksunluğun ilk halkası. Ancak maalesef bu yoksunluğun en fazla hissedildiği gelişmekte olan ülkelere yenilenebilir enerji yatırımları için giren uluslararası sermaye 2017-2019 arası geriledi. Öte yandan, enerji sektörü ile adını yanyana anmaya alışık olduğumuz yeşil dönüşüm konusunda da finansman cephesinde endişeler
var.
İklim krizi ile mücadelede küresel 2030 hedeflerine ulaşılabilmesi için yıllık iklim finansmanının %590 artmasına ihtiyaç duyuluyor (3).
(1) https://www.worldbank.org/en/topic/energy/overview
(2) https://www.worldbank.org/en/topic/poverty/overview
(3) Climate Policy Inltlatlve (2021), Global Landscape of Climate Finance.
Dr. Burcu ÜNÜVAR
TSKB Baş Ekonomist, Ekonomik Araştırmalar Müdürü
Tamamı İçin Tıklayınız – Türkiye Bankalar Birliği’ne Link
Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği