Çocuk Koruma Hizmetleri Planlama ve Çocuk Bakım Kuruluşları
Çocuk Koruma Hizmetleri Planlama ve Çocuk Bakım Kuruluşlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
06 Eylül 2022 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 31945
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, haklarında korunma veya bakım tedbir kararı bulunan 0-18 yaş arası çocuklar ile korunma veya bakım tedbir kararı devam eden 18 yaş üzeri gençlerin temel gereksinimlerini karşılamak, fiziksel, duygusal, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını belirleyerek gerekli mesleki müdahaleleri gerçekleştirmek, aile ve yakın çevrelerine dönmelerini veya bir sonraki sosyal hizmet modeline hazır hale gelmelerini sağlamak amacıyla açılan Bakanlığa bağlı çocuk bakım kuruluşlarının ve hizmet birimlerinin çalışma usul ve esasları ile hizmet standartlarının belirlenmesidir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 3 üncü, 21 inci, 22 nci ve 24 üncü maddelerine, 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 65 inci ve 69 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Aile odaklı hizmetler: Sosyal ve ekonomik destek ile aile yanında bakım, koruyucu aile ve evlat edindirme hizmetlerini,
b) Bakan: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanını,
c) Bakanlık: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını,
ç) Bakım personeli: Çocukların gelişiminden ve bakımından sorumlu personeli,
d) Bakım standartları: Çocuk koruma ve bakım hizmetlerinin kalitesini güvence altına almak amacıyla Bakanlık tarafından belirlenen hizmet standartlarını,
e) Bakım zinciri: Çocuk bakım kuruluşlarının ilin veya bölgenin kapasite gereksinimleri ile çocukların yaşlarına, cinsiyetlerine veya psikososyal destek ihtiyaçlarına göre bölgesel olarak planlanmasını,
f) Bilişim sistemi: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kullanılan veri sistemini,
g) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile 18 yaşını doldurmamış bireyi,
ğ) Çocuk bakım kuruluşları: Korunma ihtiyacı olan çocukların bakım ve barınma ihtiyacının karşılandığı ev tipi sosyal hizmet birimlerinden olan çocuk evlerinin bağlı olduğu çocuk evleri koordinasyon merkezleri ile aynı yerleşkede bulunan birden fazla ev tipi sosyal hizmet biriminden oluşan ve çocukların psikososyal ihtiyacına veya suça sürüklenme durumuna göre ihtisaslaştırılan çocuk evleri sitelerini,
h) Çocuk evleri: Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımlarının sağlandığı, mesken niteliğindeki yatılı ev tipi sosyal hizmet birimlerini,
ı) Çocuk evleri koordinasyon merkezi: Çocuk evlerinin illerde planlanmasını, açılış ve işleyişine ilişkin her türlü işlem ile harcamaların yapılmasını, takibini, denetlenmesini, çocuk evine kabulü yapılacak çocukların belirlenmesi ve uyumuna yönelik çalışmalar ile çocuk evleri arasındaki koordinasyonu sağlamak amacıyla oluşturulan merkezi,
i) Çocuk evleri sitesi: Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımlarının sağlandığı aynı yerleşkede bulunan birden fazla ev tipi sosyal hizmet biriminden oluşan kuruluşu,
j) Çocuk koruma ilk müdahale ve değerlendirme işlemleri: Korunma ihtiyacı olan ve Bakanlık tarafından gözetim altına alınan çocuklar hakkında yapılan ilk değerlendirme hizmetleri ile uygun hizmet modeli belirleninceye kadar veya çocukların yasal temsilcilerine teslim edilmelerine kadar geçen sürede barınma ve temel gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik işlemleri,
k) Çocuk temsilcisi: Kuruluşlarda verilen hizmetlerin verimini artırmak ve çocukların hizmete ve yönetime katılımlarını sağlamak amacı ile kendi aralarında yılda bir kez yapılan seçimle yetki verilen çocuğu,
l) Genç: Korunma veya bakım tedbiri kararı devam eden 18 ila 25 yaş aralığında olan bireyi,
m) Genel Müdürlük: Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
n) Grup/ev sorumlusu: Hizmet birimine veya çocuk bakım kuruluşuna kabul edilen her bir çocuğun uyumunu sağlamak, takibini yapmak, uygulama ve mesleki çalışma planlarını psikososyal destek programı çerçevesinde hazırlayarak yürütmek, vaka sunumu yapmak, çocuğun aile ilişkilerini, sosyalleşme ve yaşam becerilerini, öz bakım ve özgüven yeterliliğini geliştirmek, eğitimini yönlendirmek, desteklemek ve çocuğun aldığı sağlık hizmetlerinin sonuçlarını izlemek konularında sorumlu sosyal çalışma görevlisini,
o) Harcama belgesi: Ödemeler ve harcamalarda 31/12/2005 tarihli ve 26040 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde belirtilen fatura veya fatura yerine geçen belgeleri,
ö) Hizmet birimi: Sosyal Hizmetler Kanununa göre faaliyet gösteren ve korunma ihtiyacı içerisindeki çocuklara uygun sosyal hizmet modellerini uygulayan Bakanlığa bağlı birimleri,
p) Hizmet bölgesi: Çocuk bakım kuruluşları arasında bakım zinciri oluşturacak şekilde bir veya birden fazla ilin dâhil olduğu bölgeyi,
r) Hizmet içi eğitim: Yıllık eğitim planı kapsamında personelin eğitimi amacıyla düzenlenen hizmet içi eğitim, kurs ve seminerler ile konferans, panel, sempozyum, forum, tartışma, staj, araştırma, inceleme ve uygulama gezileri gibi çalışmaları,
s) İhtisaslaşma: Çocuk bakım kuruluşlarının, çocukların özel surette korunmaları amacıyla yaş ve cinsiyet durumları ile psikososyal ihtiyaçlarına ve ilk kabul işlemlerine yönelik yapılandırılmasını,
ş) İl değerlendirme kurulu: Bakanlığın görev, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde korunma ihtiyacı olan çocuklar hakkında tedbirlere ve hizmet modellerine karar vermek ya da daha önce mesleki çalışmalar sonucunda verilmiş kararlara yapılmış itirazları görüşmek üzere il müdürlüğü bünyesinde oluşturulan kurulu,
t) İl Müdürü: Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürünü,
u) İl Müdürlüğü: Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünü,
ü) İşlemi devam eden çocuk: Bakım tedbiri altında iken hizmet modeli değişikliği süreci devam eden ve fiilen kuruluşta kalmayan çocuğu,
v) Korunma ihtiyacı olan çocuk: Bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliği tehlikede olan, ihmal veya istismar edilen ya da suç mağduru çocuğu,
y) Kurul: İl değerlendirme kurulunu,
z) Kuruluş koordinasyon komisyonu: Çocuk bakım kuruluşlarında, kuruluş müdürü başkanlığında oluşturulan ve ayda bir toplanarak çocuklara ilişkin çalışmaları planlayan komisyonu,
aa) Mahkeme: Çocuk Koruma Kanununa göre yetkili ve görevli mahkemeyi,
bb) Mesleki çalışma: Belirli bir alanda eğitim alan ve bu eğitim sonucu bir mesleği icra edenlerin mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve yöntemleri kullanarak gerçekleştirdiği çalışmaları,
cc) Misafir çocuk: Sınav, kardeş ziyareti, sosyal, sportif ve kültürel etkinlik ile tedavi gibi nedenlerle geçici bir süre farklı bir hizmet kuruluşunda kalması gereken çocukları,
çç) Nakil: Hakkında korunma ve bakım tedbiri uygulanan çocukların il içinde veya il dışında hizmet değişikliği ile ilgili olarak yapılan işlemi,
dd) Psikososyal destek hizmeti: Çocukların bireysel farklılıkları ile ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulan ve psikososyal destek programı çerçevesinde yürütülen mesleki müdahale süreçlerini,
ee) Psikososyal destek programı: Çocukların bireysel farklılıkları ve ihtiyaçları dikkate alınarak olumlu tutum ve davranış değişikliği oluşturulmasına, olumsuz yaşam deneyimlerinden kaynaklanan örselenmeyi veya davranış bozukluklarının ortadan kaldırılmasına, aile ve sosyal çevre ile uyum sağlamasına yönelik hazırlanan veya hazırlattırılan programı,
ff) Refakatsiz çocuk: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa göre sorumlu bir kişinin etkin bakımına alınmadığı sürece, kanunen ya da örf ve âdet gereği kendisinden sorumlu bir yetişkinin refakati bulunmaksızın Türkiye’ye gelen veya Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra refakatsiz kalan çocuğu,
gg) Sosyal çalışma görevlisi: Psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji, sosyoloji, çocuk gelişimi, öğretmenlik, aile ve tüketici bilimleri ve sosyal hizmet alanlarında eğitim veren kurumlardan mezun meslek mensuplarını,
ğğ) Sosyal inceleme raporu: Bireyin engel veya yoksunluk nedeniyle benliği, ailesi veya toplum ile bozulan ilişkilerini onarma sürecinde yapılması gereken mesleki çalışma, alınması gereken tedbir veya uygulanması gereken sosyoekonomik desteklerin, sosyal çalışma görevlisi tarafından, bütüncül ve bağımsız bir değerlendirme ile belirlendiği raporu,
hh) Suç mağduru çocuk: Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiilin kendisine karşı işlenmesi sonucu mağdur olan çocuğu,
ıı) Suça sürüklenen çocuk: Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuğu,
ii) Tertip: Hakkında bakım tedbiri veya korunma kararı alınmış çocukların ilk defa yatılı bir sosyal hizmet kuruluşuna yerleştirilmesi işlemini,
jj) Uygulama planı: Sunulan hizmetlerin planlı ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla hazırlanan bireyselleştirilmiş planı,
kk) Vaka değerlendirme komisyonu: Çocukların bireysel olarak ele alındığı, çocuğa ilişkin yapılan çalışmaların, uygulanan programların ve psikososyal destek sürecinin işleyişinin değerlendirildiği komisyonu,
ifade eder.
Genel esaslar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında Çocuk Koruma Kanununun 4 üncü maddesinde sayılan temel ilkelere bağlı olarak;
a) Çocuklara ilişkin kararlarda çocuğun yüksek yararının gözetilmesi ve haklarının güvence altına alınması,
b) Çocukların güvenliği için gereken tüm tedbirlerin alınması,
c) Çocukların özel hayatının gizliliğine ve mahremiyetinin korunmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınması,
ç) Çocuklarla ilgili yapılacak tüm çalışmalarda; çocuğun durumu, yaşı, cinsiyeti, gelişim özellikleri, ihtiyaçları, ilgileri, istekleri, yetenekleri ve varsa engellilik hallerinin göz önünde bulundurulması,
d) Çocuklara öncelikle ailesinin yanında bakılması, aileleri ile olan ilişkilerinin korunması ve güçlendirilmesi, mümkün olmayan hallerde öncelikle diğer aile odaklı sosyal hizmet modellerinden yararlandırılması,
e) Çocuklarla ilgili yürütülen işlemler hakkında, yasal bir engel bulunmuyorsa, çocuğun ailesinin ve yakınlarının bilgilendirilmesi ve katılımlarının sağlanması,
f) Çocukların günlük yaşam sürecine katılımlarının sağlanarak aile ortamına en yakın koşulların oluşturulması,
g) Çocukların ilgi, yetenek ve becerilerinin keşfi, bireysel gelişimlerinin desteklenmesi, her çocuk için bireyselleştirilmiş uygulama planının hazırlanması ve uygulanması, çocukların sonraki yaşamlarına hazırlanması yönünde gerekli çalışmaların yapılması, toplum içinde izlenmesi, desteklenmesi ve ihtiyaç duydukları rehberlik hizmeti çalışmalarının gerçekleştirilmesi,
ğ) Çocukla ilgili tutulan kayıt ve raporlarda sade, açık ve anlaşılır ifadelerin kullanılmasına dikkat edilmesi, verilerin kayıt altına alınması, bilişim sistemine işlenmesi, istatistiki çalışmaların yapılması ve raporlanması,
h) Çocuklara verilen hizmetlerin Bakanlık tarafından belirlenen standartlara uygun olarak yürütülmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi, denetlenmesi ve sürekli geliştirilmesi,
ı) Çocukla ilgili karar alma süreçlerine çocuğun ve ailesinin katılımının sağlanması,
esastır.
Tamamı İçin Tıklayınız – Güncelleme 19/12/2023
