Ekonomik Gelişmeler 2021 yılı 4. Çeyrek Raporu
I. GSYH, İŞGÜCÜ, ÜRETİM VE TALEP UNSURLARINDAKİ GELİŞMELER
1. GSYH ve Sektörel Büyüme Hızları 2021 yılı dördüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisi yüzde 9,1 oranında büyüyerek salgın sonrası toparlanmanın hız kesmeden devam ettiğini göstermiştir.
2021 yılının dördüncü çeyreğinde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış
GSYH yüzde 1,5 oranında artmıştır.
Dördüncü çeyrekte üretim yönünden büyüme gerçekleşmelerine göre;
- Sanayi sektöründe katma değer yüzde 10,7 oranında artmıştır. Böylece sanayi sektörü yılın dördüncü çeyreğindeki ekonominin genelindeki yüzde 9,1 oranındaki büyümeye yüzde 2,2 puan katkı yapmıştır. Sanayi katma değerinde kaydedilen artış, sanayi üretim endeksinde dördüncü çeyrekteki yüzde 11,4 oranındaki artış ile uyumlu hareket etmiştir.
- Hizmetler sektörü (inşaat dâhil) katma değeri dördüncü çeyrekte yüzde 11,7 oranında artarak GSYH büyümesine dördüncü çeyrekte 7,2 puan katkıda bulunmuştur. Hizmetler sektörünün alt bileşenleri incelendiğinde,
-
- Ticaret, ulaştırma ve konaklama faaliyetleri yüzde 16,7,
- Bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 18,6,
- Finans ve sigortacılık faaliyetleri 13,7
- Gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,1,
- Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 10,2,
- Kamu yönetimi, eğitim, sağlık ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 5,7,
- Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 21,2
oranlarında büyüme kaydettikleri görülmektedir.
-
- Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 21,2
- Tarım sektörü katma değeri ise dördüncü çeyrekte yüzde 3,3 oranında artmıştır. Sektörde kaydedilen bu artış dördüncü çeyrekteki GSYH büyümesine 0,2 puan katkıda bulunmuştur. 2021 yılı dördüncü çeyreğinde harcamalar yönüyle büyümeye göre;
- 2021 yılının dördüncü çeyreğinde özel tüketim harcamaları yüzde 21,3 oranında artarak ekonomik büyümeye 12,5 puan katkı yapmıştır.
- Dördüncü çeyrekte tüketimdeki bu artışta yarı dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcamalardaki artış (yüzde 28,3) ve hizmetlere yapılan harcamalardaki artış (yüzde 30,9) etkili olmuştur.
- Kamu tüketim harcamaları 2021 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 1,9 oranında azalmıştır. Böylece kamu tüketim harcamaları ekonomik büyümeyi 2021 yılı dördüncü çeyreğinde daraltıcı yönde 0,3 puan katkı yapmıştır.
- Toplam tüketim 2021 yılının dördüncü çeyreğinde böylece yüzde 16,6 oranında artarken, büyümeye katkısı 12,2 puan olmuştur.
- 2021 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 0,8 oranında azalan toplam sabit sermaye yatırım harcamaları ekonomik büyümeyi daraltıcı yönde 0,2 puanlık katkı yapmıştır. İnşaat yatırımları dördüncü çeyrekte yüzde 8,0 oranında azalmıştır (Daraltıcı yönde katkısı negatif 0,8 puan). Makine teçhizat yatırımları 8 çeyrektir süren artışını sürdürmüş ve yüzde 7,0 oranında artmıştır (Büyümeye katkısı 0,9 puan).
- Net mal ve hizmet ihracatı 2021 yılının dördüncü çeyreğinde büyümeye beklentilere uygun şekilde pozitif katkı yapmıştır (4,2 puan).
- Stok değişmeleri 2021 yılının dördüncü çeyreğinde ekonomik büyümeye daraltıcı yönde 7,0 puan etki yapmıştır.
2021 yılının dördüncü çeyreğinde GSYH deflatörü yüzde 39,1 artış oranında gerçekleşmiştir.
Eylül ayı itibarıyla para politikası tutumundaki değişikliğin sonucu faiz indirimlerine gidilmiştir. Bu tarihten itibaren Türk Lirasında aşırı bir oynaklık gözlenmiş ve sonuç olarak TL tarihi rekor düzeylerde değer kaybetmiştir. Bu durum hanehalklarının enflasyonist beklentilerinin artarak tüketicilerin taleplerini öne çekmelerine ve özel tüketimlerinde ciddi bir artış gerçekleştirmelerine neden olmuştur. Dolayısıyla, 2021 yılının son çeyreğinde, bu öne çekilen talep kaynaklı, kur şokunun neden olduğu istikrarsızlık ve arz sorunlarına rağmen, GSYH tüketim öncülüğünde büyüme kaydetmiştir. Yatırımların ise faiz indirimlerine rağmen daralması dikkat çekmektedir. Küresel ölçekte yaşanan çip krizinin, otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde belirgin olumsuz etkisi olmasına karşın sanayi sektöründeki güçlü ivme dördüncü çeyrekte de sürmüştür.
Tamamı İçin Tıklayınız
Kaynak: T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı
