Kira Beyanında Avantajlı Durumlar!
İsmail KÖKBULUT
Yeminli Mali Müşavir
ismail@kokbulut.com
Yazar Hakkında
2021 yılında gelir elde eden gerçek şahısların beyan dönemi geldi. Bilindiği üzere 2021 yılında gelir elde eden gerçek şahısların bu ay içerisinde (mart) beyanname vermeleri gerekiyor. Beyan edilmesi gereken gelirler arasında bulunan gayrimenkul sermaye iradı elde edenler için de beyan dönemi aynı şekilde mart ayı. Bu yazımızda 2021 yılında elde edilen kira gelirlerinin beyanında ticari, serbest meslek faaliyetlerinde olduğu gibi sürekli mükellefiyet gerektirmemesi ve yılda bir kez beyan döneminde vergi dairesi ile muhatap olunması nedeniyle dikkat edilmesi gereken temel hususlara kısaca değinmeye çalıştık.
Konut Kira Gelirleri İstisnası!
Konut kira geliri elde edenlerin 2021 yılı içinde tahsil ettikleri kira gelirinin 7.000 TL’si istisna tutulmaktadır. Dolayısıyla 7.000 TL’yi aşan tutarda kira geliri elde edenler kira gelirinden 7.000 TL’yi düşecekler. İstisna tutarın altında konut kira geliri elde edenler ise diğer şartları da taşımaları halinde beyanda bulunmayacaklar.
Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirme mecburiyetinde olanlar ile beyan gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamı 2021 yılında 190.000 TL’yi aşanlar, 7.000.-TL’lik istisnadan faydalanamayacaklar. İstisna tutarının üzerinde kira geliri elde edilmesine rağmen beyanname verilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde de bu istisnadan faydalanılması mümkün olmayacaktır.
İşyeri Kira Gelirleri Beyan Edilecek mi?
İşyeri kira geliri elde edenler, kiranın yıllık brüt tutarına bakacaktır. İşyeri kirası elde edenlerin kirası banka hesaplarına net olarak ödenmektedir. Yani brüt kira bedelinden %20 oranında tevkifat yapıldıktan sonraki tutar. (Örneğin yıllık 42.400 TL net işyeri kira geliriniz varsa bu tutarın brütü 53.000.-TL olarak dikkate alınacaktır) Brüt tutar 53.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilir. Beyan edilmesi durumunda, kiracının kiralayan adına sorumlu sıfatıyla ödediği stopaj, beyannameden hesaplanan vergiden mahsup edilecektir. Stopaj yöntemi ile ödenen verginin fazla kısmı mükellefin talebi halinde vergi dairesi tarafından kendisine talep edilmesi halinde iade edilir.
Vergi İadesi Alabilirsiniz!
Gayrimenkullerini işyeri olarak kiraya veren gerçek kişiler, gelir vergisi beyan sınırını aşması halinde beyanname vermek durumundadır. Yıllık 53 bin TL üzeri tevkifata tabi tutulmuş olan kira geliri varsa, elde edilen gelirin beyan edilmesi gerekir. Gelir vergisi tarifesine göre hesaplanan gelir vergisinden işyeri olarak kiraya verdiğimiz kişi ve kurum tarafından hesaplanan ve bizim adımıza vergi dairesine ödenen tevkifatların diğer ifadeyle stopajların mahsubu gerekmektedir. Bu mahsup sonrası ödenecek ilave vergi çıkabileceği gibi kira gelirinin az olması veya aşağıda saydığımız bağış, yardım, prim ve sayılan diğer harcamaların indirim konusu yapılmasından sonra hesaplanan verginin azalması nedeniyle mahsup sonrası iade de çıkabilir.
Damga Vergisi Ödendi mi?
İşyeri kira gelirinizden kesilen gelir vergisinin fazlalığından dolayı eğer iade talep edecekseniz kira sözleşmesinin damga vergisinin ödenip ödenmediğini kontrol edin. Çünkü vergi dairesi iade talebinde damga vergisinin zamanında ödenip ödenmediğine bakabilir.
Kira Gelirlerinin Beyanında Tahsilat Esası Geçerli
Gelir vergisi uygulamasına göre kira gelirlerinin beyanı için tahsil edilmesi gerekir. Örneğin; 2019, 2020, 2021 yıllarına ilişkin kira geliri 2021 yılında tahsil edilmişse bunların tamamı 2021 yılının geliri gibi değerlendirilecektir.
İndirimi Mümkün Giderler
Kira gelirlerini yıllık beyanname ile beyan edecek mükellefler brüt elde ettikleri ve istisna sonrası kalan tutarlardan;
– Gerçek giderlerini veya
– Gelirin %15 oranında hesaplanacak olan götürü tutarı gider olarak indirim konusu yapabilirler.
Ancak götürü gider usulünü tercih edenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler. Gerçek gider usulünü tercih edenler ise takip eden yıllarda dilediği zaman götürü usulüne geçebilir.
Gerçek Usulde Hangi Giderler İndirilebilir?
Yıllık gelir vergisi beyannamesi ile kira gelirlerini beyan edenlerden gerçek gider usulünü tercih edenler aşağıdaki giderleri indirim konusu yapabilirler. Ancak yapılan bu giderlerin belgelerinin mevcut olması ve 5 yıllık zamanaşımı süresince muhafaza edilmesi gerekir.
– Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
– Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri,
– Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta giderleri,
– Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin %5’i,
– Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları,
– Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar,
– Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri,
– Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri,
– Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,
– Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli,
– Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
Kira Gelirinin %15’ini Götürü Gider Olarak Düşebilirsiniz!
Kira gelirleri dolayısıyla (hakları kiraya verenler hariç) gerçek usul yerine götürü usulü tercih edenler herhangi bir belge vs. olmaksızın hasılatlarından %15’ini götürü olarak indirebilirler. Bu durumda yukarıda sayılan giderler yapılmış olsa bile ayrıca indirim konusu yapılamaz.
Sağlık, Eğitim vs. Harcamalarını İndirim Konusu Yapabilirsiniz!
– Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri,
– Mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları (Beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla)
Bağış ve Yardımları Ayrıca İndirebilirsiniz!
Yıllık beyanname verecek olan mükellefler kira gelirlerine ilişkin istisna sonrası götürü veya gerçek giderlerin düşülmesinden sonra kalan tutardan aşağıdaki bağış, yardım, prim ve harcamaları indirim konusu yapabilirler;
– Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için %10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar,
– Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı,
– Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı,
– Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen harcamalar,
– 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si,
– Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı,
– İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı.
İndirimler Sonucunda %15 – %40 Oranında Vergi Avantajınız Olabilir?
Yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek gelirlerden yukarıda yer alan bağış, yardım, prim ve harcamaların indirim konusu yapılması halinde ödeyeceğiniz vergi bu tutarların %15 ile %40 oranında azalmaktadır. Gelir elde eden kişinin kendisi, eşi veya küçük çocuklarına ait eğitim ve sağlık harcaması tutarının beyanının %10’unu aşmaması halinde ilgili kişinin ödeyeceği vergi bu harcamaların %15 ile %40 oranında azalmaktadır. Örneğin bu tür bağış ve yardımın 50.000.-TL olduğunu ve bu tutarın beyanın %10’un altında olduğunu varsayalım. Bu durumda ilgili kişinin artan gelir vergisi tarifesine göre avantajı yani daha az ödeyeceği gelir vergisi tutarı (50.000 x %15; 50.000 x %40=) asgari 7.500.-TL, azami 20.000.-TL olacaktır.
Ödeme Süreleri
Yıllık Gelir Vergisi beyannamesi üzerinde hesaplanan gelir vergisinin, ilki mart ayı sonuna kadar, ikincisi de temmuz ayı sonuna kadar olmak üzere iki eşit taksitle ödenmesi gerekmektedir.
