Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararı (E: 2021/6)
05 Şubat 2022 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 31741
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulundan:
Esas No : 2021/6
Karar No: 2021/8
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ
İSTEMİ HAKKINDA KARAR
I-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ
İSTEMİNDE BULUNAN : Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu
II-İSTEMİN ÖZETİ : Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin 18/03/2021 tarih ve E:2020/1399, K:2021/413 sayılı kararı ile İstanbul Bölge idare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin 31/12/2018 tarih ve E:2018/3275, K;2018/4178 sayılı; İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin 10/12/2020 tarih ve E:2020/822, K:2020/2302 sayılı; İstanbul Bölge idare Mahkemesi 3, Vergi Dava Dairesinin 09/03/2021 tarih ve E:2021/312, K:2021/631 sayılı; İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 26/12/2019 tarih ve E:2019/2370, K:2019/3322 sayılı; İzmir Bölge idare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin 04/03/2020 tarih ve E:2020/28, K:2020/180 sayılı kararları arasındaki aykırılığın 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, idare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un 3/C maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) işaretli bendi uyarınca giderilmesi, istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanın bu yöndeki talebini uygun gören Gaziantep Bölge idare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 10/06/2021 tarih ve E:2021/29, K:2021/29 sayılı kararıyla istenmiştir.
III-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI:
A- Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin E:2020/1399 sayılı dosyasına konu yargılama süreci:
Dava konusu İstemin özeti: 12/05/2017 tarihinde imzalanan ikale sözleşmesiyle emekliye ayrılan davacı tarafından, emekli olması karşılığında ihbar tazminatı adı altında tarafına yapılan teşvik ödemesi üzerinden tevkif yoluyla tahsil edilen gelir vergisinin iadesi İstemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
Şanlıurfa Vergi Mahkemesinin 25/09/2020 tarih ve E:2019/1808, K:2020/1001 sayılı kararı:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu‘nun 61. maddesinde ücretin tanımı yapılmış olup bir ödemenin ücret olarak nitelendirilebilmesi için bir iş yerine ve işverene tabi olarak verilen hizmet karşılığı ödenen ve işçinin emrine amade kılınan para veya para ile temsil edilebilen bir menfaatin bulunması gerekmektedir.
Davacının çalıştığı şirketin yönetim kurulunun, emeklilik aylığı bağlanmasına hak kazanan personelin emeklilik nedeniyle iş akitlerinin feshini talep etmeleri halinde teşvik ödemesi yapılacağına ilişkin 29/12/2016 tarih ve 1928/6 sayılı kararının duyurulması üzerine 12/05/2017 tarihinde imzalanan ikale sözleşmesiyle emekliye ayrılan davacıya “ihbar tazminatı” adı altında yapılan teşvik ödemesi üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmış, kesintinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun 13/12/2019 tarih ve 174258 sayılı işlem ile reddi üzerine dava açılmıştır.
Uyuşmazlık, davacıya ihbar tazminatı adı altında yapılan ödemenin gelir vergisi tevkifatına tabi tutulup tutulamayacağına ilişkindir.
Olayda, şirket yönetim kurulunca alınan karar uyarınca çalışanların emekliye ayrılmalarını teşvik etmek amacıyla “ihbar tazminatı” adı altında yapılan emekliliğe teşvik ödemesi için emekli olmak isteyen kişinin işverene başkaca bir hizmette bulunması gerekmemektedir, Çalışan ile işveren arasında ödeme yapıldığı tarih itibarıyla bir işçi-işveren ilişkisi veya hizmet ilişkisi bulunmamaktadır. Bu hususlar dikkate alındığında davacıya yapılan ödemenin ücret sayılan ödemelerin ortak özelliğini taşımadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, emekli olmasını teşvik etmek amacıyla çalıştığı kurum tarafından davacıya “ihbar tazminatı” adı altında yapılan emekliliğe teşvik ödemesinin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu gereğince vergi alınmasını gerektiren bir ödeme olmaması nedeniyle söz konusu ödemenin gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmasında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Vergi mahkemesi bu gerekçeyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.
Davalının İstinaf istemini inceleyen Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 1 Vergi Dava Dairesinin 18/03/2021 tarih ve E:2020/1399, K:2021/413 sayılı kararı:
Vergi Dava Dairesi, mahkeme kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle İstinaf istemini reddetmiştir,
B- İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin E:2020/822 sayılı dosyasına konu yargılama süreci:
Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, iş akdinin 14/09/2017 tarihli ikale sözleşmesi uyarınca sona erdirilmesi üzerine ödenen ilave ödeme üzerinden tevkif edilen gelir (stopaj) vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
Edirne Vergi Mahkemesinin 07/02/2020 tarih ve E:2019/639, K:202ö/114 sayılı kararı:
10/06/2003 tarih ve 25134 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunu ile 1475 sayılı iş Kanunu’nun 14. maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmış olup 1475 sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan 14. maddesinde, hizmet sözleşmesinin anılan maddede belirtilen hallerde sona ermesi durumunda işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl İçin işverence işçiye ödenen 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği düzenlenmiştir. Benzer şekilde, 2009/15759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kamu kurum ve kuruluşlarındaki geçici mahiyetteki işleri yürütmek üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4, maddesinin (C) işaretli fıkrasına göre sözleşmeli olarak çalıştırılanlardan hizmet sözleşmesi sona erenlere, çalışılan her bir yıl için ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı brüt aylık ücret tutarında iş sonu tazminatı ödeneceği kararlaştırılmıştır.
Geçici işlerde sözleşmeli olarak çalıştırılanlar için öngörülen İş sonu tazminatının, hizmet sözleşmesinin sona ermesi hallerinde ve çalışılan her yıl için bir aylık ücret tutarı baz alınarak hesaplanması nedeniyle nitelik ve hesaplanış tarzı itibarıyla 1475 sayılı iş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenen kıdem tazminatından bir farkının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, belirsiz süreli iş sözleşmesine istinaden çalışmakta İken sözleşmesi sona eren davacıya ek ödeme adı altında ödenen tazminatın, kıdem tazminatı niteliğinde olduğu anlaşılmakla birlikte 4857 sayılı İş Kanunu’nun 112. maddesi uyarınca kıdem tazminatı olarak kabul edilen ek ödemenin de gelir vergisinden müstesna tutulması gerekirken gelir vergisi kesintisi yapılmasının hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Kaldı ki 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 25. maddesinin (7) numaralı fıkrasının (b) İşaretli bendinde 21/03/2018 tarihinde yapılan değişiklikle gelir vergisinden muaf tutulacak tazminatlar arasına “iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar” da eklenerek müstekar hale gelmiş yargı kararlan doğrultusunda konu açıklığa kavuşturulmuştur.
Davalı idarenin, 7103 sayılı Kanun’un 5. maddesiyle değişik Gelir Vergisi Kanunu’nun 25. maddesinin (7) numaralı fıkrası uyarınca davacıya yapılan ödemenin kıdem tazminatlarından istisna edilecek tutar hesabında dikkate alınması ve dolayısıyla (7) numaralı fıkranın (b) işaretli bendinde sayılan ödemelerin de dahil edilerek ödemeler toplamı üzerinden istisna uygulanması, istisnayı aşan tutarların ise ücret olarak gelir vergisine tabi tutulması yönündeki itirazı ise söz konusu değişikliğin 27/03/2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olması ve davacıdan yapılan kesintinin bu tarihten önceki döneme ait olması nedeniyle yerinde görülmemiştir.
Vergi mahkemesi bu gerekçeyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.
Davalının İstinaf istemini inceleyen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin 10/12/2020 tarih ve E:2020/822, K:2020/2302 sayılı kararı:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinde on beş bent halinde sayılan ücretler gelir vergisinden istisna edilmiş; 25. maddesinde, maddede belirtilen tazminat ve yardımların gelir vergisinden müstesna olduğu düzenlenmiştir. Maddenin uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan şekliyle (1) numaralı bendinde, işsizlik sebepleriyle verilen tazminat ve yapılan yardımlar gelir vergisinden müstesna ödemeler arasında sayılmıştır.
