İhracat Bedellerinin Yüzde 25’i TCMB’ye Satılacak
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
Alomaliye.com Yayın Kurulu Başkanı
t.apak@apakymm.com
Merkez Bankası rezervlerinin desteklenmesi amacıyla yurda gelen dolar, euro ve sterlin cinsi ihracat bedellerinin yüzde 25% düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden TCMB’ye aktarılmak üzere belgeyi düzenleyen bankaya satılacak…
TÜRK Parası Kıymetini Koruma Hakkında (TPKKH) 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ ile; ihracat bedellerinin kapatılması konusu detaylı bir şekilde düzenlenmiş bulunuyor. Buna göre; ihracat bedeli dövizlerin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi ve İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) düzenlenmesi halinde ihracat hesabı aracı banka nezdinde kapatılır.
Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla;
a) 30.000 ABD doları veya eşitine kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline ve toplam beyanname tutarına olan oranına bakılmaksızın,
b) 30.000 ABD doları veya eşitinden yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere,
c) 200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, mücbir sebep ve haklı durum halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin yüzde 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, terkin edilmek suretiyle kapatılır.
TCMB’YE SATILACAK TUTAR
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 3 Ocak 2022 tarihinden itibaren geçerli olan talimatıyla, aşağıdaki hüküm ihracat genelgesine ilave edilmiş bulunuyor.
“EK MADDE 1-Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin %25’i İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.”
Buna göre;
3/1/2022 tarihinden itibaren, İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB)’ye veya Döviz Alım Belgesi (DAB)’a bağlanan ihracat bedellerinin yüzde 25’i İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılacaktır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankası’na satılacak ve Merkez Bankası’nın banka nezdindeki hesabına aktarılacaktır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenecektir.
Banka nezdinde Merkez Bankası adına ABD Doları, Euro ve İngiliz Sterlini hesapları açılacak ve bankanın bu Uygulama Talimatı kapsamında satın aldığı dövizler, saat 17:00’ye kadar Merkez Bankası’na bildirilerek toplu bir şekilde söz konusu hesaplara aktarılacaktır.
MUAFİYET TANINAN ÜLKE SAYISI ARTIRILDI
Mevcut İhracat Genelgesinde; İran, Suriye ve Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak bedelin yurda getirilmesinde istisna uygulanıyordu. Bu üç ülke dışındaki birçok ülkede de bankacılık sisteminde yaşanan sorunlar ve kambiyo rejimine göre ihracat bedellerinin zamanında yurda getirilememesi ve benzeri hususlar dikkatte alınarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 21/10/2021 tarih ve 650957 sayılı yazısı üzerine, Merkez Bankası’nın 26/10/2021 tarihli Genelgesiyle ihracatçılar lehine önemli değişiklikler yapıldı.
Buna göre; İran, Suriye ve Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak bedellerin yurda getirilmesine muafiyet tanınan ülke sayısı artırılarak; Afganistan, Angola, Belarus, Benin, Cibuti, Etiyopya, Fildişi Sahili, Filistin, Gabon, Gana, Gine, İran, Kamerun, Kenya, Kırgızistan, Kuzey Kore, Küba, Liberya, Lübnan, Moldova, Nijerya, Senegal, Somali, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Venezuela olmak üzere liste 29 ülke olarak güncellendi.
TASARRUF SERBESTİSİ KAPSAMI GENİŞLETİLDİ
TCMB Genelgesiyle; hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5 bin ABD Doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamının tasarrufu serbest bırakılmıştı. Yeni düzenlemeyle; Azerbaycan, Cezayir, Fas, Kazakistan, Mısır, Özbekistan, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Yemen olmak üzere 10 ülkeye yapılan ihracat işlemlerinde bedellerin yüzde 50’sinin tasarrufu serbest bırakıldı.
Görüldüğü gibi; yukarıda belirtilen terkin, muafiyet ve tasarruf serbesti dışında kalan ve ülkeye getirilmesi zorunlu olan ihracat bedellerinin, gelen tutarın yüzde 25’i Merkez Bankası’na devredilmek üzere, Döviz Alım Belgesini düzenleyen bankaya satılması zorunlu. İhracatçının gerekli satış sonrası, aynı gün tekrar döviz satın almasında da bir engel bulunmamaktadır.
İktibas: Paradergi
