KDV İade Zamanaşımı
Hamza ERTEKİN
E.Vergi Dairesi Müdür Yrd.
hamzaertekin@bbdas.com.tr
Yazar Hakkında
I.GİRİŞ
Bilindiği üzere; 7104 Sayılı Kanun’la, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde 01.01.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yapılan değişiklik sonrasında, 23 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliği ile KDV iade talep süreleri aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:
– “Tam İstisnalardan” ve “Tevkifata Tabi İşlemlerden” doğan KDV iade taleplerinin;01.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci yılın sonuna kadar yapılması gerekmektedir.
– “İndirimli Orana Tabi İşlemlerden” doğan KDV iade taleplerinin;01.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, iade hakkı doğuran indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen yılın sonuna kadar yapılması gerekmektedir.
Böylelikle; tam istisna ve tevkifata tabi işlemlerden doğan KDV iadelerinde, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci yılın sonuna kadar, indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadelerinde ise, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonuna kadar, belirlenen usul ve esaslara göre iade talebinin yapılmaması halinde, belirlenen bu süreler hak düşürücü süre olarak mükelleflerin karşısına çıkmaktadır.
Söz konusu düzenleme; 2019 ve sonraki yıllara ilişkin iade hakkı doğuran işlemleri kapsadığından, 2018 ve önceki yıllara ilişkin iade hakkı doğrun işlemlere ait iade talepleri, değişiklik öncesi usul ve esaslara göre, düzeltme zamanaşımı süresi dahilinde talep edilmesi halinde yerine getirilebilecektir.
Buna göre; 2018 ve önceki yıllara ait KDV iade alacaklarının tarh zamanaşımı süresi içinde, 2019 ve sonraki yıllara ait KDV iade alacaklarının ise getirilen yeni usul ve esaslara göre belirlenen süre içerisinde talep edilmemesi halinde, yapılacak talepler vergi daireleri tarafından red edileceğinden, mükellefler yönünden önemli hak kayıpları yaşanabilecektir.
Nitekim, uygulamanın başladığı 2019 yılına ilişkin indirimli orana tabi işlemlerden doğan ve 31.12.2020 tarihine kadar talep edilmesi gereken iade işlemlerinde; yaşanılan sorunlar nedeniyle birçok mükellef iadelerini alamadılar ve idare ile ihtilafa düşerek konuyu yargıya taşıdılar.
Bu yazımızda; 2016 yılına (tüm iade türü için) ait, 2020 yılına ait indirimli orana tabi işlemlerden doğan ve 2019 yılına ait istisna ve tevkifata tabi işlemleri nedeniyle KDV iade hakkı doğan mükelleflerin en geç, 31.12.2021 tarihine kadar ne şekilde iade talep etmeleri gerektiği ile bu iade alacaklarının talep zamanaşımına uğramaması için uymaları gereken usul ve esaslara değinilecektir.
II.2016 YILINDA YAPILAN KDV İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMLERDE ZAMANAŞIMI
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun 116-126. Maddeleri “Zamanaşımı ve Düzeltme Zamanaşımı” hakkında hükümler ihtiva etmektedir.
2016 yılına ait vergi hataları, vergilendirme hataları ve KDV iade taleplerine ilişkin düzeltme talepleri 31.12.2021 tarihine kadar yapılabilecek olup, aksi halde düzeltme zamanaşımına uğrayacaktır. Buna göre;
– 2016 yılında yapılan KDV iade hakkı doğuran bir işlemin bulunması halinde, iade hakkı doğuran işlem tutarının ve iadesi talep edilecek tutarın ilgili dönem KDV beyannamesinde gösterilmesi, iade/mahsup için gerekli belgelerin (teminat ya da YMM raporu dahil) 12.2021 tarihine kadar vergi dairesine ibraz edilerek aynı süre içerisinde sistem üzerinde KDV iade/mahsup dilekçesinin girilmiş olması gerekmekte olup, aksi halde düzeltme zamanaşımına uğrayacağından bu tarihten sonra iade talep edilmesi mümkün bulunmayacaktır.
2016 yılına ait KDV iade hakkı doğuran işlemi bulunan mükelleflerden iade/mahsup talebinde bulunacakların burada belirtilen hususlara göre iade taleplerini yerine getirmeleri tavsiye edilmektedir.
III.2019 YILINDA TAM İSTİSNA VE TEVKİFATA TABİ İŞLEMLERDEN DOĞAN KDV İADE ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI
2019 ve izleyen yıllara ait 3065 sayılı Kanunun 32’nci maddesine göre 11, 13, 14, 15’inci maddeleri ile 17’inci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca uygulanacak tam istisnalardan ve 9’uncu madde kapsamında tevkifata tabi teslimlerden kaynaklanan KDV iadelerinin, iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar yapılması zorunludur.
Mükelleflerin iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar ilgili dönem beyannamelerinde iadeye ilişkin yüklenilen ve iadesi talep edilen tutarların KDV beyanının ilgili bölümlerine yazılarak, en geç bu süre içinde standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dahil) vergi dairelerine başvurmaları gerekmektedir.
Bu sürelere uygun olarak YMM KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM raporunun, istisnaya tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonundan itibaren 6 ay içinde ibrazı zorunludur. Bu süre içinde YMM Raporunun ibraz edilmemesi halinde iade talebi ivedilikle incelemeye sevk edilecektir.
İade işleminin belirtilen süre içinde teminat karşılığı yapılması durumunda da, YMM Teminat Çözüm Raporunun iadenin yapıldığı tarihten itibaren 6 ay içinde ibrazı zorunlu olacaktır.
İade talep süresinin dolmasından sonra, geçmiş dönemler için düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle ve/veya standart iade talep dilekçesi ve ilgili belgeler ibraz edilmek suretiyle iade talep edilmesi mümkün değildir.
Ancak, konuya ilişkin düzenlemenin yapıldığı 23 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliği’nde, aranan belgeler süresinde ibraz edilmekle birlikte, bu belgelerin muhteviyatında eksiklikler bulunması halinde, eksikliklerin bu süreden sonra tamamlanabilmesi mümkün kılınmaktadır.
Tam istisna ve tevkifata tabi işlemlerden doğan KDV iadelerine ilk defa uygulanacak olan yeni düzenlemeye göre; 2019 yılına ait 3065 sayılı Kanunun 32’nci maddesine göre 11, 13, 14, 15’inci maddeleri ile 17’inci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca uygulanacak tam istisnalar ve 9’uncu madde kapsamında tevkifata tabi işlemlerden kaynaklanan iadesi talep edilecek KDV tutarının 31.12.2021 tarihine kadar ilgili dönem KDV beyannamesinde gösterilerek, en geç bu süre içinde standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dahil) birlikte başvurmaları gerekmektedir.
KDV iade talebinin YMM raporuna dayanılarak yapılacak olması durumunda bu husus belirtilerek, rapor dışındaki tüm bilgi ve belgelerin vergi dairesine verilmesi ve sisteme girilmesi üzerine, 31.12.2021 tarihine kadar verilecek iade talep dilekçelerine istinaden, YMM raporu 30.06.2022 tarihine kadar vergi dairesine verilebilecektir. Bu süre içinde raporun verilmemesi halinde iade talebi vergi incelemesine sevk edilerek, inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilecektir.
Örnek 1: (T) Makine A.Ş., 2019/Şubat döneminde YTB sahibi firmaya sattığı makinelerle ilgili olarak KDV beyannamesinde “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığında “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 308 kodlu satırda istisnayı ve bu teslimle ilgili yüklenimini beyan etmiştir.
İade talebi için bu beyan tek başına yeterli değildir. Mükellefin iade talebinin geçerlik kazanması için en geç 31/12/2021 tarihine kadar standart iade talep dilekçesi ve istisnaya ilişkin diğer belgelerin ibrazı zorunludur.
Örnek 2: (Z) Ltd. Şti., 15 Ocak 2019 tarihinde gümrük çıkış beyannamesi kapanan bir ihracat işlemini Ocak/2019 KDV beyannamesinin “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 301 kodlu satırda beyan etmiş, ancak yüklenilen KDV bölümünü boş bırakarak ihracata ilişkin yüklendiği KDV’yi indirim yoluyla gidermeyi tercih etmiştir.
(Z) Ltd. Şti.’nin bu ihracat işlemine ilişkin iade talep edebilmesi için en geç 31/12/2021 tarihine kadar Ocak/2019 KDV beyannamesinde düzeltme yaparak yüklenilen KDV’yi beyan etmesi ve aynı süre içerisinde standart iade talep dilekçesiyle Tebliğin (II/A-1.1.4.) bölümünde sayılan belgeleri ibraz etmesi gerekmektedir.
IV.2020 YILINDA YAPILAN İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLEMLERDEN DOĞAN KDV İADE ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI
2019 ve izleyen yıllardan itibaren geçerli olmak üzere 3065 sayılı Kanunun (29/2) nci maddesine göre, Cumhurbaşkanı tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup indirim yoluyla giderilemeyen ve tutarı Cumhurbaşkanınca tespit edilecek sınırı aşan vergilere ilişkin iade taleplerini, en geç indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerin (yılın sonuna kadar verilen Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin verilen düzeltme beyannameleri dahil) herhangi birinde iadeye konu olan KDV alanında beyan etmeleri ve indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonuna kadar standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dahil) vergi dairelerine başvurmaları zorunludur.
Bu sürelere uygun olarak YMM KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM Raporunun, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonundan itibaren 6 ay içinde ibrazı zorunludur. Bu süre içinde YMM Raporunun ibraz edilmemesi halinde iade talebi ivedilikle incelemeye sevk edilecektir.
İade işleminin belirtilen süre içinde teminat karşılığı yapılması durumunda da, YMM Teminat Çözüm Raporunun iadenin yapıldığı tarihten itibaren 6 ay içinde ibrazı zorunlu olacaktır.
İade talep süresinin dolmasından sonra, geçmiş dönemler için düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle ve/veya standart iade talep dilekçesi ve ilgili belgeler ibraz edilmek suretiyle iade talep edilmesi mümkün değildir.
Ancak, Tebliğin ilgili bölümlerinde aranan belgeler süresinde ibraz edilmekle birlikte, bu belgelerin muhteviyatında eksiklikler bulunması halinde, eksikliklerin bu süreden sonra tamamlanabilmesi mümkündür.
Örnek 3: (Y) Gıda A.Ş., 2019 yılında yaptığı indirimli orana tabi teslimlerinden doğan KDV iadesini 2020/Temmuz beyannamesinin “Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” tablosundan 439 kodlu satırı seçerek beyan etmiştir. Mükellef 15/11/2020 tarihinde standart iade talep dilekçesi ve belgeleri ibraz etmiş ancak bu iade talebine ilişkin yüklenilen KDV listesini vermemiştir. Mükellef, yüklenilen KDV listesini 15/7/2021 tarihinde sisteme girmiştir.
Buna göre, (Y) Gıda A.Ş. KDV iade talebini süresinde beyan etmekle birlikte, yüklenilen KDV listesini süresinde (31/12/2020 tarihine kadar) sisteme girmediğinden mükellefin iade talebi reddedilecektir.
Örnek 4: (M) İnşaat Ltd. Şti. 2019 yılında teslim ettiği indirimli orana tabi konutlarla ilgili olarak vermiş olduğu 2020/Kasım beyannamesine ilişkin 439 kodlu satırda 500 bin TL “İadeye Konu Olan KDV” beyan etmiştir. (M) İnşaat Ltd. Şti., 27/12/2020 tarihinde standart iade talep dilekçesi ve diğer belgeleri ibraz ederek artırımlı teminat vermek suretiyle iade talebinde bulunmuştur.
Buna göre, (M) İnşaat Ltd. Şti., 2019 yılındaki indirimli orana tabi işlemlerinden kaynaklanan KDV iadesini süresi içinde usulüne uygun olarak talep ettiğinden, iade talebi vergi dairesi tarafından değerlendirilerek sonuçlandırılacaktır.
Söz konusu teminatın YMM raporuyla çözdürülecek olması durumunda ise, iade işleminin yapıldığı tarihten itibaren 6 ay içinde YMM Teminat Çözüm Raporunun vergi dairesine verilmesi gerekiyor.
Yukarıdaki açıklamalara göre, 2020 yılında yapılan indirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinin, en geç indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği 2020 yılını izleyen 2021 yılının Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerin (yılın sonuna kadar verilen 2021/Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin düzeltme beyannameleri dahil) herhangi birinde iadeye konu olan KDV alanında beyan etmeleri ve 31.12.2021 tarihine kadar standart iade talep dilekçeleriyle birlikte iade talepleri için Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dahil) birlikte vergi dairesine yapılması gerekmektedir.
Bu sürelere uygun olarak YMM KDV İadesi Tasdik Raporuyla talep edilen iadelerde, söz konusu YMM Raporunun, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonundan itibaren 6 ay içinde ibrazı zorunlu olup, bu süre içinde YMM Raporunun ibraz edilmemesi veya iade talebinden vazgeçilmemesi halinde, iade talebi vergi dairesi tarafından incelemeye sevk edilecek olup, düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade işlemi gerçekleştirilebilecektir.
V.SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER
2019 yılında indirimli orana tabi işlemlerden doğan ve 31.12.2020 tarihine kadar belirlenen usul ve esaslara göre talep edilmesi gerektiğinin düzenlenmesine rağmen, uygulamada esasa müessir olmayan aşağıda örnek olarak verilebilecek şekil şartlarından dolayı birçok mükellef hak kaybına uğratılmıştır.
– 2019 yılına ait indirimli orana tabi işlemlerden doğan iade taleplerinde; teminat karşılığı iade talebinde bulunulacağına yönelik sistem girişi yapılarak, diğer tüm belgelerin ve iade talep dilekçesinin 31.12.2020 tarihine kadar vergi dairesine verilmesine rağmen, teminatın bu süre içinde bankadan temin edilememesi nedeniyle 2021 yılında iade türünün teminat yerine 31.06.2021 tarihine kadar verilebilecek YMM raporuyla iade seçeneği olarak değiştirilmesine vergi dairesi tarafından müsaade edilmeyerek iade talebinin red edildiği,
– 2019 yılına ait indirimli orana tabi işlemlerden doğan iade taleplerinde; iade tutarının KDV beyanında gösterilerek, iade için gerekli tüm belgelerin ve teminatın/YMM raporunun süresinde verilmesine rağmen sadece iade talep dilekçesinin süresi içinde (31.12.2020 tarihine kadar) verilmemesi nedeniyle iade taleplerinin vergi daireleri tarafından red edildiği,
– Özellikle teminatla alınan iade işlemlerinde, sonradan verilecek YMM raporunda ve KDVİRA Raporu eksikliklerinde haksız KDV iadesi ile karşılaşmamak adına opsiyon olarak bırakılan iade tutarlarının sonradan hak kazanılması durumunda, zamanında verilen iade talep dilekçelerinin 31.12.2020 tarihinden sonra güncellenerek, iade talep tutarının artırılmasına yönelik mükellef taleplerinin vergi daireleri tarafından red edildiği,
– Hatta, bu yönde red edilen KDV iade talepleri nedeniyle, iadesi alınamayan KDV tutarlarının sonraki döneme devreden KDV tutarına ilave edilerek indirim olarak kullanılmasına dahi bazı vergi daireleri tarafından olur verilmediği,
– YMM raporunun diğer evrak teslimi ve iade talep dilekçesi verme süresi sonundan itibaren, 6 ay sonra verilecek olması nedeniyle, rapora göre iade tutarının 6 ay sonra kesinleşeceğinden, kesinleştiği tarih itibariyle iade talep dilekçesinin verilemeyecek ve iade tutarının artırılamayacak olması nedeniyle bu durumun yarattığı çelişkili durum,
Gibi birçok olumsuz durumlarla karşılaşılmıştır. Benzer konularda birçok konu hakkında Başkanlıklardan görüş talebinde bulunulmuş ve hatta konu yargıya taşınmıştır. Devam etmekte olan birçok dava olduğu bilgisi tarafımıza ulaşmaktadır.
Örnek bir olayda; 2019 yılına ait indirimli orana tabi işlemden kaynaklanan ve 2020 yılına ait Ocak-Kasım dönemi beyannamelerinde yıllık olarak gösterilerek, iade için aranılan diğer belgelerle birlikte YMM raporunun da süresi içinde (31.12.2020 tarihine kadar) vergi dairesine verilmesine rağmen, sadece standart iade talep dilekçesinin bu süre içinde sisteme girilmemesi nedeniyle vergi dairesi tarafından red edilen KDV iade talebine yönelik vergi dairesi işleminin dava konusu yapılması üzerine, “… davacı şirket tarafından her ne kadar izleyen yıl içinde standart iade talep dilekçesi verilmemiş ise de, iade tutarı KDV beyannamesinde usulüne uygun gösterilmesi, diğer belgelerin ve YMM raporunun süresi içinde vergi dairesine verilmesi ve iade hakkının doğmadığı veya tutarının hatalı olduğu yönünde de bir tespitte bulunulmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, süresi içinde iade talebinde bulunulduğu sonucuna varılarak, iade isteminin reddi yönündeki vergi dairesi işleminin iptali yönünde” mahkeme kararının verildiği görülmüştür.
2020 yılına ait indirimli orana tabi işlemlerin yanında, 2019 yılında; Kanun’un 32’ inci maddesi kapsamındaki “Tam İstisnalar” ve 9’uncu maddesindeki “Kısmi İstisnalardan” kaynaklanan KDV iade taleplerinin yukarıda belirtilen usul ve esaslara göre en geç 31.12.2021 tarihine kadar vergi dairesinden talep edilmesi gerektiğinden, mağduriyet yaşanmaması adına mükelleflerin bu hususa çok dikkat etmeleri gerektiği tavsiye edilmektedir.
KDV iadesinde esasa müessir olmayan, tamamen şekil şartlarından kaynaklanan durumlar nedeniyle KDV iadesi yönünden hak kaybına uğrayan mükelleflerin açtıkları davaları kazandıkları ve vergi daireleri aleyhine sonuçlandığı görüldüğünde, konu hakkında yeni bir düzenlemenin yapılması ihtiyacının doğduğu düşünülmektedir.
Kaynakça:
– 3065 sayılı KDV Kanunu,
– 04.2018 tarihli ve 30383 sayılı Resmi Gazete’ de Yayımlanan 7104 sayılı Kanun,
– 02.2019 tarih 30687 sayılı Resmi Gazete’ de Yayımlanan 23 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliği.