Ekonomik Gelişmeler 2021 yılı 2. Çeyrek Raporu
I. GSYH, İŞGÜCÜ, ÜRETİM VE TALEP UNSURLARINDAKİ GELİŞMELER
1. GSYH ve Sektörel Büyüme Hızları
2021 yılı ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisi, piyasa beklentileri seviyesinde, yüzde 21,7 oranında büyüyerek toparlanmanın güçlü biçimde sürdüğünü göstermiştir.
2021 yılının ikinci çeyreğinde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH ise yüzde 0,9 oranında artmıştır.
İkinci çeyrekte üretim yönünden büyüme gerçekleşmelerine göre;
» Sanayi sektöründe katma değer yüzde 40,5 oranında artmıştır. Böylece sanayi sektörü yılın ikinci çeyreğindeki ekonominin genelindeki yüzde 21,7 oranındaki büyümeye yüzde 7,5 puan katkı yapmıştır. Sanayi katma değerindeki kaydedilen artış, sanayi üretim endeksinde ikinci çeyrekteki 40,3 oranındaki artış ile uyumlu hareket etmiştir.
» Hizmetler sektörü (inşaat dâhil) katma değeri ikinci çeyrekte yüzde 20,5 oranında artarak GSYH büyümesine ikinci çeyrekte 13,2 puan katkıda bulunmuştur. Hizmetler sektörünün alt bileşenleri incelendiğinde,
- İnşaat yüzde 3,1,
- Ticaret, ulaştırma ve konaklama faaliyetleri yüzde 45,8,
- Bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 25,3,
- Gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,7,
- Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 32,4,
- Kamu yönetimi, eğitim, sağlık ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 8,5
- Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 32,3
oranlarında büyüme kaydettikleri görülmektedir.
- Bu dönemde, finans ve sigortacılık faaliyetleri yüzde 22,7 oranında daralarak büyüme kaydetmeyen tek sektör olmuştur.
» Tarım sektörü katma değeri ise ikinci çeyrekte yüzde 2,3 oranında artmıştır.
Sektörde kaydedilen bu artış ikinci çeyrekteki GSYH büyümesine 0,1 puan katkıda bulunmuştur.
2021 yılı ikinci çeyreğinde harcamalar yönüyle büyümeye göre;
» 2021 yılının ikinci çeyreğinde özel tüketim harcamaları yüzde 22,9 oranında artarak ekonomik büyümeye 13,7 puan katkı yapmıştır.
» İkinci çeyrekte tüketimdeki bu artışta dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcamalardaki artış (yüzde 36,5) yarı dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcamalardaki artış (55,4) etkili olmuştur.
» Kamu tüketim harcamaları 2021 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 4,2 oranında artmıştır. Böylece kamu tüketim harcamaları ekonomik büyümeye 2021 yılı ikinci çeyreğinde 0,7 puan katkı yapmıştır.
Toplam tüketim 2021 yılının ikinci çeyreğinde böylece yüzde 19,0 oranında artarken, büyümeye katkısı 14,4 puan olmuştur.
» 2021 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 20,3 oranında artan toplam sabit sermaye yatırım harcamaları ekonomik büyümeye 5,4 puanlık katkı yapmıştır. İnşaat yatırımları ikinci çeyrekte yüzde 12,2 oranında artmıştır. Makine teçhizat yatırımları 6 çeyrektir süren artışını sürdürmüş ve yüzde 35,2 oranında artmıştır. (Büyümeye katkısı 3,7 puan).
» Net mal ve hizmet ihracatı 2021 yılının ikinci çeyreğinde büyümeye beklentilere uygun şekilde pozitif katkı yapmıştır (6,9 puan).
» Stok değişmeleri 2021 yılının ikinci çeyreğinde ekonomik büyümeye negatif 5,0 puan etki yapmıştır.
2021 yılının ikinci çeyreğinde GSYH deflatörü yüzde 25,2 artış yönünde gerçekleşmiştir.
İlk çeyrekte hizmetler sektörü faaliyetlerinde toparlanma hızlanmıştır. Diğer yandan, inşaat sektörünün ilk çeyrekteki zayıf büyüme temposunu ikinci çeyrekte de hızlandıramamış olması ve finansal aracılık hizmetleri faaliyetlerinin yüzde 22,7 gibi belirgin bir oranda daralmış olması, hizmetler sektörü büyüme oranını bir miktar kısıtlamıştır. Hizmetler sektöründe en büyük paya sahip olan toptan-perakende ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek faaliyetleri sektörlerindeki canlılık hizmetler sektöründeki büyüme üzerinde belirleyici olmuştur. Haziran ayında kısıtlayıcı önlemlerin hafifletilmesi ve geçtiğimiz yıldan gelen olumlu baz etkisi uzun zamandır belirgin daralma kaydeden konaklama sektöründe güçlü toparlanmayı sağlamıştır.