Biyometrik Verilerin İşlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlara İlişkin Rehber
GİRİŞ
Kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemek amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 24.03.2016 tarihinde kabul edilen 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Kanun), 07.04.2016 tarihli ve 29677 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunun “Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları” başlıklı 6 ncı maddesinde “kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri” özel nitelikli kişisel veriler olarak sayılmıştır.
Kanun ile özel nitelikli kişisel veriler arasında sayılan biyometrik veri, bugüne kadar yayımlanmış mevzuatta kapsamlı olarak tanımlanmamıştır. Bununla birlikte, kişisel verilerin korunması alanında önemli değişiklikler yapan ve yenilikler getiren Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğünün (GVKT) 4 üncü maddesindeki biyometrik veri tanımının bu alanda şimdiye kadar yapılmış en kapsayıcı tanım olduğu düşünülmektedir. Bu tanıma göre biyometrik veri; “yüz görüntüleri veya daktiloskopi1 veriler gibi bir gerçek kişinin özgün bir şekilde teşhis edilmesini sağlayan veya teyit eden fiziksel, fizyolojik2 veya davranışsal özelliklerine ilişkin olarak spesifik teknik işlemeden kaynaklanan kişisel verilerdir.” şeklinde tanımlamıştır. GVKT’nin tanımında da yer aldığı üzere, kişisel verilerin biyometrik veri niteliğini haiz olabilmesi için;
- Kişinin fizyolojik, fiziksel veya davranışsal özellikleri gibi ayırt edici özellikleri veri işleme sonucunda ortaya çıkarılmalı,
- Ortaya çıkarılan özellikler kişinin kimliğini tanımlamaya yarayan ya da kişinin kimliğini doğrulayan kişisel veriler olmalıdır.
Kanunun kabulü öncesinde bazı yargı kararlarında da biyometrik yöntemlere ilişkin tanımlamaların yer almış olduğu görülmektedir. Örnek olarak; “Biyometrik yöntemlerin, ölçülebilir fizyolojik ve bireysel özellikleri aracılığıyla gerçekleştirilen ve otomatik şekilde doğrulanabilen kimlik denetleme tekniklerini ifade ettiği belirtilmek suretiyle, bu yöntemler arasında parmak izi tanıma, avuç içi tarama, el geometrisi tanıma, iris tanıma, yüz tanıma, retina tanıma, DNA tanıma gibi yöntemlerin bulunduğu”3 4, şeklindeki tanım gösterilebilir.
Bu tanımlardan hareketle “biyometri” ile insana ait fiziksel veya davranışsal özellikler ifade edilmekte olup, biyometrik veriler kişiye özgü, benzersiz ve tektir. Biyometrik veriler, kişilerin unutmasının mümkün olmadığı, genelde ömür boyu değişmeyen ve herhangi bir müdahaleye gerek olmaksızın zahmetsiz bir şekilde sahip olunan verilerdir5. Biyometrik verilerin kullanılması sayesinde kişilerin birbirlerinden ayırt edilmeleri çok kolay bir hale gelmekte ve birbirleriyle karıştırılma ihtimalleri neredeyse ortadan kalkmaktadır.
Kişinin parmak izi, retinası, avuç içi, yüzü, el şekli, irisi gibi biyometrik verileri fizyolojik nitelikli biyometrik verileri oluşturmakta iken; kişinin yürüyüş biçimi, klavyeye basış biçimi, araba sürüş biçimi gibi biyometrik verileri ise davranışsal nitelikli biyometrik verileri oluşturmaktadır. Fizyolojik nitelikli biyometrik veriler,
1 Daktiloskopi: Parmak izine dayanarak kimlik belirleme yöntemi (https://sozluk.gov.tr/)
2 Fizyolojik: Fizyoloji ile ilgili, vücutla ilgili, (https://sozluk.gov.tr/)
3 Danıştay 15. Dairesinin 2014/4562 Esas sayılı kararı
4 Danıştay’ın tanımına ek olarak belirtmekte fayda görülmektedir ki, yüz geometrisi de el geometrisi gibi işlem görmektedir.
5 Satapathy S. C. & Joshi A. (2017). Information and Communication Technology for Intelligent Systems (ICTIS 2017), Bhatnagar S. Cooperative Multimodal Approach for Identification – (Volume 1, s. 13-18)
Tamamı İçin Tıklayınız
Kaynak: KVKK
