Otomotiv Sektöründe ÖTV Kanun Yerine Genel Tebliğle Alınabilir mi?
Birol GÜVEN
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
birolguven9@hotmail.com
Yazar Hakkında
Devletin kamu giderlerini karşıladığı en büyük unsurlardan biri dolaylı vergilerdir. Her ne kadar dolaylı vergiler vergi adaletsizliğini kamçılasa da mevcut bütçe planlamasının temel unsurudur. Devlet direkt olarak gelirlerden alamadığı vergi alacağını harcama ve tüketim üzerinden almaktadır. Özel Tüketim Vergisinin toplam vergi gelirleri içindeki payı %25-27 civarındadır. Yerine ikame edecek yeni bir vergi kaynağı bulmadan bu vergiden vazgeçmek imkânsızdır.
Dolaylı vergilerin içerisinde yer alan Özel Tüketim Vergisinin dört ana kaynağı vardır. Bunlar ;
— Petrol ve petrol türevlerinden alınanlar,
— Otomotiv sektöründen alınanlar,
— Alkollü ve Alkollü içeceklerden alınanlar,
— Lüks Tüketim Malları üzerinden alınanlar,
Gelelim işin detayına, 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun II Sayılı Listesinde yer alan taşıtlar bu kanunda belirtilen oranlarda vergilendirilmektedir. Türkiye’de üretilen veya yurt dışından ithal edilen sıfır aracın trafiğe tescil aşamasında satış bedeli üzerinden önce ÖTV sonra da ÖTV dahil satış bedelinden KDV’ye tabi tutulmaktadır. Yani verginin vergisi alınmaktadır.
Yasal Düzenleme:
4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 12. maddesi iyi incelendiğinde aracın satış bedeli üzerinden vergi alınmaktadır.
“Oran veya Tutar
Madde 12 – 1. Özel tüketim vergisi, bu Kanuna ekli listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda alınır.
(II) sayılı listedeki mallardan alınacak vergi, mükellefin bu malı alış bedeli ile her hâlükârda bu malların imalatçısının satış bedeli veya ithalatta hesaplanan katma değer vergisi matrahı üzerinden malın tabi olduğu orana göre hesaplanan vergi tutarından az olamaz. Verginin, mükellefin alış bedeli üzerinden hesaplandığı durumlarda, malı teslim tarihine kadar bu malı mükellefe teslim eden tarafından yüzde 10’a kadar yapılan indirimler alış bedelinden de indirilebilir. Ancak bu indirimler sonrası kalan tutar, malın imalatçısının satış bedelinden veya ithalatta hesaplanan katma değer vergisi matrahından düşük olamaz. Maliye Bakanlığı, bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.”
Genel Tebliğle getirilen düzenleme:
Özel Tüketim Vergisi II Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde ise yorumla ÖTV matrahı genişletilmiştir. Tebliğin III/A-1 Bölümünde kayıt ve tescile tabi aşamada satış bedelinden ÖTV hesaplanacağı belirtilmekle beraber;
Teslimi veya ilk iktisabı yapılan taşıta ilişkin vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler ÖTV matrahına dâhildir.
Bu kapsamda teslimi veya ilk iktisabı yapılan taşıta ilişkin satış anında veya daha sonraki bir tarihte ortaya çıkan vade farkı, fiyat farkı, faiz, vb. gelirler ÖTV matrahına dâhildir. Aynı şekilde satışı yapılan taşıtlara ilişkin olarak, banka kredisi temin edemeyen müşteriler için ÖTV mükellefleri tarafından bankalardan sağlanan kredilerle ilgili olarak mükellefler tarafından müşterilere yansıtılan kredi faiz tutarı da ÖTV matrahına dâhildir.
ÖTV mükellefleri tarafından yapılan ve taşıtın teslimi veya ilk iktisabında alıcıdan ayrıca alınan; aksesuar, boya koruma, kuaför, ek garanti ve benzeri teslim ve hizmetlere ilişkin bedeller de ÖTV matrahına dâhildir.
Yasal düzenleme ile genel tebliğ arasındaki çelişki burada başlıyor. Çünkü yasada yer almayan taşıta ilişkin vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler aksesuar, boya koruma, kuaför, ek garanti ve benzeri teslim ve hizmetlere ilişkin bedeller ÖTV matrahına dahil olmaktadır.
Sıfır aracın satışı sırasında cam filmi, paspas, boya koruma, kuaför, jant kapağı vb. nitelikteki aksesuar ve hizmetler alelade bir serviste, sıradan bir oto parçaları satan bir markette temin edilebilmektedir. Satılan aracın ayrılmaz parçası olmayan bu ürünlerin ÖTV matrahına ilave edilerek vergilendirilmesi çok yerinde uygulama gelmemektedir.
Şu dense anlaşılabilir. Aracın ayrılmaz parçası niteliğinde olarak sunroof, özel sensörlü park veya güvenlik sistemi pekala ÖTV’nin konusuna dahil olabilir. Özel istek üzerine fabrikada veya üretim sırasında araca monte olmuşsa diyecek bir şey yok. ÖTV alınmalıdır.
Değeri 1.000 TL olan paspası araç alırken ÖTV ve KDV maliyeti ile 2.500 TL civarına mal oluyorsa müşterinin malı almaktan vazgeçmesi demektir. Arabasını satın alır. Başka bir oto marketten aynı ürünü pekala ÖTV ödemeksizin alabilir. Ya da cam filmini, oto kuaför hizmetini piyasada birçok işyeri vermektedir.
Gerek İdare gerekse inceleme elemanları uygulama esnasında, yukarıda genel tebliğdeki gibi uygulamak istemektedirler. Bu durum verginin yasallık ilkesine ters düşmektedir.
Anayasaya göre vergileme nasıl olur?
Anayasanın “Vergi Ödevi “ başlıklı 73.üncü maddesinin son hali şöyledir. “Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür...” Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.
Açıkça görülüyor ki Anayasamız kanunsuz vergi olmaz demektedir. Sadece uygulama ile ilgili usul ve esasları belirtmek durumunda olan Genel Tebliğ doğrudan vergileme aracı yapılmaya çalışılmaktadır.
Genel tebliğler vergileme alanını genişletemez. Sadece uygulamadaki usul ve esasları belirlemeye yönelik çıkartılabilir.
Sonuç :
Yazımızda hem ÖTV uygulamasını hem de genel hukuk kuralları açısından Anayasa-Yasa-Genel Tebliğ hiyerarşisini izah etmeye çalıştık. Bu durum Türkiye’de Mali İdare ile vergi toplamaya aracı kılınan mükellefleri karşı karşıya getirmektedir. Sonuç ne mi olur ? Bu işin sonu Yüce Türk Yargısında biter. Çıkan kararlar, içtihatlar bu olaya yön verir.
Son söz, Genel tebliğ sadece uyarı levhasıdır.
Kaynaklar:
— Anayasa
— 4760 Sayılı ÖTV Kanunu
— ÖTV II Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği