İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacakların/Borçların Beyanı
İbrahim ÇELİK
Vergi Müfettişi
[email protected]
GİRİŞ
7326 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun [1] ve Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7326 Sayılı Kanun Genel Tebliğinde (Seri No: 1) yer alan düzenlemelere göre bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2020 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan
- Kasa mevcutları,
- İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile işlemlerini
31 Ağustos 2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle
- kayıtların düzeltilmesi ve
- kayıtların fiili duruma uygun hale getirilmesi imkanı verilmiştir.
1) İlgili düzenlemeden kimler yararlanabilir?
Bu hüküm, bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır.
Düzeltme uygulamasında kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda olan mükellefler tarafından 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur. Elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayanlarca, söz konusu beyan kurumlar vergisi mükellefiyeti yönünden bağlı olunan vergi dairelerine kağıt ortamında yapılabilecektir.
2) Düzenlemeye İlişkin Uygulamalı Örnekler
İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, başka hesaplarda takip edilen tutarlar da dikkate alınarak tek düzen hesap planında yer alan
- Ortaklardan Alacaklar
- Ortaklardan Alacaklar toplamından
- Ortaklara Borçlar ve 431. Ortaklara Borçlar toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınacaktır.
İşlemlerini düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler,
- Beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve
- Hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.
- Bu süre içerisinde ödenmeyen bu vergiler 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip edilecektir.
Örnek 1- (A) A.Ş.’nin 31/12/2020 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 600.000 TL görülmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan tutar 580.000 TL’dir. Şirketin dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 27/7/2021 tarihi itibarıyla kasa hesabının mevcudu 800.000 TL olarak görülmektedir. Anılan mükellef, her ne kadar beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 800.000 TL olsa da, 31/12/2020 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu içinde fiilen kasada bulunmayan tutarları esas alacak, bu tutarın 580.000 TL olması nedeniyle, bu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi sonuna (31/8/2021 tarihine) kadar ödeyecektir.
Beyan tutarı: 580.000 TL Hesaplanan vergi: (580.000 x %3=) 17.400 TL
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları:
a) Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:
___________________________ 27/7/2021 __________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.[2] 580.000 TL
100 KASA 580.000 TL
______________________________ / _______________________________
b) Verginin hesaplanması:
__________________________ 27/7/2021 __________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.[3] 17.400 TL
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 17.400 TL
_____________________________ / ________________________________
c) Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydı:
___________________________ 27/7/2021 __________________________
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 597.400 TL
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 597.400 TL
_____________________________ / ________________________________
Örnek 2- (K) A.Ş.’nin, 31/12/2020 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 800.000 TL görülmekte olup dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 20/7/2021 tarihi itibarıyla kasa mevcudu 440.000 TL’dir. Anılan mükellef, her ne kadar, 31/12/2020 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu 800.000 TL olsa da beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 440.000 TL olduğundan, fiilen kasada bulunmayan kısım esas alınmak suretiyle en fazla bu tutar (440.000 TL) kadar beyanda bulunabilecektir. Bu tutarın 400.000 TL’lik kısmının kasada fiilen bulunmadığı varsayıldığında;
Beyan tutarı: 400.000 TL Hesaplanan vergi : (400.000 x %3=) 12.000 TL
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları:
a) Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:
___________________________20/7/2021__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.[4] 400.000 TL
100 KASA 400.000 TL
_____________________________ / ________________________________
b) Verginin hesaplanması:
___________________________20/7/2021__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.[5] 12.000 TL
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 12.000 TL
_____________________________ / ________________________________
c) Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ 20/7/2021__________________________
950 KKEG 412.000 TL
951 KKEG 412.000 TL
_____________________________ / ________________________________
Örnek 3- (C) A.Ş.’nin, 31/12/2020 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 20/6/2021 tarihi itibarıyla bu tutarların değişmediği varsayılmıştır. Ayrıca, mükellef kurumun ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesi gerekirken “136. Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında izlediği 200.000 TL bulunmaktadır.
– 136. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı 200.000 TL
– 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı 400.000 TL
– 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı 300.000 TL
– 331. Ortaklara Borçlar hesabı (340.000 TL)
– 431. Ortaklara Borçlar hesabı (240.000 TL)
Beyan tutarı : [200.000+(400.000+300.000)-(340.000+240.000) =] 320.000 TL
Hesaplanan vergi: 320.000 x %3= 9.600 TL olacaktır.
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları
a) Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:
___________________________ 20/6/2021 __________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.[6] 320.000 TL
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 200.000 TL
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 60.000 TL
231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 60.000 TL
____________________________ / ________________________________
b) Verginin hesaplanması:
___________________________ 20/6/2021 __________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.[7] 9.600 TL
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 9.600 TL
_____________________________ / ________________________________
c) Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ 20/6/2021 __________________________
950 KKEG 329.600 TL
951 KKEG 329.600 TL
_____________________________ / ________________________________
3) Diğer Hususlar
a) 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir.
b) Bu kapsamda beyan edilen tutarlar ile ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.
c) Kurumlar vergisi mükelleflerince 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi tevkifatına yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.
ç) 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmü kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2021 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde beyanname verme süresi içinde gerekli düzeltme işlemlerinin yapılması mümkün bulunmaktadır. Bu çerçevede, hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan kurumlar vergisi mükelleflerinin anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle, ilgili dönem matrahlarında bir düzeltme ihtiyacı doğması hâlinde, beyan tarihi itibarıyla 2021 hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi beyanlarını 31 Ağustos 2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar düzeltebilmeleri mümkün bulunmaktadır. Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerin ise anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle düzeltme gerekmesi hâlinde, beyan tarihi itibarıyla cari hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergi beyanlarını aynı tarihe kadar düzeltebilmeleri mümkündür. Bu kapsama giren düzeltme işlemleri nedeniyle vergi dairelerince yapılacak ek tarhiyatlar için herhangi bir ceza veya faiz aranmayacaktır.
d) Tam tasdik sözleşmesi çerçevesinde daha önceki dönemlerine ilişkin rapor düzenlenmiş bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi hükmünden yararlanmaları hâlinde, raporu düzenleyen yeminli mali müşavirlerin bu işlemlerle sınırlı olarak sorumluluğu aranmayacaktır.
Dip Notlar:
[1] Resmi Gazete Sayı-Tarih:31506-09/06/2021
[2] 7326 sayılı Kanun 6/3 md. (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
[3] 7326 sayılı Kanun 6/3 md. (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
[4] (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
[5] (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
[6] (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
[7] (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
