Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2020 Genel Faaliyet Raporu
T.C.
Cumhurbaşkanlığı
Strateji ve Bütçe Başkanlığı
Kamu mali yönetimi ve kontrol alanında yapılan reform ülkemizin kamu yönetimi alanında gerçekleştirdiği en önemli reformlardandır. Reformun temel ayaklarından birini teşkil eden 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun uygulanmaya başlanmasıyla birlikte, mali yönetim ve iç kontrol ile iç denetim uygulamaları uluslararası standartlara uygun olarak geliştirilmiş, kamuda bütçe sınıflandırması ve muhasebe sisteminde birlik sağlanmış, idarelerin mali yönetim ve kontrol fonksiyonlarını etkili bir şekilde yürütebilmeleri için gerekli idari yapılar oluşturulmuş, bütçe hazırlık süreci güçlendirilmiş, orta vadeli harcama yaklaşımına uygun olarak çok yıllı bütçelemeye geçilmiş, mali saydamlık ve hesap verebilirliği artırmak üzere kamu idarelerince faaliyet raporu hazırlanması uygulamasına geçilmiştir.
Faaliyet raporlarının hazırlanmasına ilişkin temel düzenlemeler 5018 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yer almaktadır. Buna göre kamu idarelerinde harcama birimleri düzeyinde birim faaliyet raporu, kamu idaresi bazında ise idare faaliyet raporu hazırlanması gerekmektedir. Diğer taraftan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, mahalli idarelerce hazırlanan idare faaliyet raporlarını esas alarak kendi değerlendirmelerini de içerecek şekilde mahalli idareler genel faaliyet raporunu hazırlar ve kamuoyuna açıklar. Merkezi yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının bir mali yıldaki faaliyet sonuçları ise Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan genel faaliyet raporunda gösterilmektedir. Bu raporda, mahallî idarelerin malî yapılarına ilişkin genel değerlendirmelere de yer verilmektedir. Cumhurbaşkanlığı, genel faaliyet raporunu kamuoyuna açıklar ve bir örneğini Sayıştaya gönderir. Sayıştay, mahalli idarelerin raporları hariç idare faaliyet raporlarını, mahalli idareler genel faaliyet raporunu ve genel faaliyet raporunu, dış denetim sonuçlarını dikkate alarak görüşlerini de belirtmek suretiyle Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu raporlar ve değerlendirmeler çerçevesinde kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasına ilişkin olarak kamu idarelerinin yönetim ve hesap verme sorumluluklarını görüşür.
Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, uluslararası sınıflandırma ile uyumlu olarak merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareleri ifade etmektedir.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinden oluşmaktadır. Sosyal güvenlik kurumları ise anılan kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan kamu kurumlarından oluşmaktadır.
Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine bu Raporun 1 No’lu ekinde, özel bütçeli idarelere 2 No’lu ekinde, düzenleyici ve denetleyici kurumlara 3 No’lu ekinde ve sosyal güvenlik kurumlarına ise 4 No’lu ekinde yer verilmiştir.
Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler ile sosyal güvenlik kurumları, 2020 yılına ilişkin idare faaliyet raporlarını 5018 sayılı Kanunun 41 inci maddesi ve bu madde uyarınca çıkarılan “Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları İle Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde belirlenen raporlama ilkelerine uygun bir şekilde hazırlayarak Şubat ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklamakla yükümlüdürler. İl özel idarelerinin faaliyet raporları Mart ayı sonuna kadar; belediyelerin faaliyet raporları ile mahalli idare birliklerinin faaliyet raporları ise Nisan ayı sonuna kadar üst yöneticileri tarafından kamuoyuna açıklanmaktadır.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının 2020 yılındaki faaliyet sonuçlarını söz konusu Yönetmelik çerçevesinde kamuoyuna duyurmak ve bir örneğini Sayıştaya göndermek üzere 2020 Yılı Genel Faaliyet Raporu hazırlanmıştır.
2020 Yılı Genel Faaliyet Raporunda;
- Merkezi yönetim bütçesinin gelir ve gider hedefleri ile gerçekleşmeleri ve meydana gelen sapmaların nedenleri,
- Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerin mali yapılarına ilişkin genel değerlendirmeler,
- Borç stokundaki gelişmeler ve borçlanmaya ilişkin diğer bilgiler,
- Bütçe uygulamasına ilişkin olarak yapılan faaliyetler,
- Ödenek aktarmaları ve diğer ödenek işlemlerine ilişkin bilgiler,
- Stratejik planlama ve performans esaslı program bütçe uygulamaları hakkında genel değerlendirmeler,
- 2020 yılı sonundaki varlık ve yükümlülüklerin durumunu gösterir cetveller ile bunlara ilişkin bilgiler,
- Bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmeler,
- Kamu mali yönetimi ve kontrol sistemi reformuna ilişkin gelişmeler yer
almaktadır.
Söz konusu yönetmelikte Genel Faaliyet Raporu kapsamında program gerçekleşmeleri hakkında genel değerlendirmelere yer verileceği hususu düzenlenmiştir. Performans esaslı program bütçe, 2021 yılı bütçesiyle birlikte uygulanmaya başladığından program gerçekleşmeleri hakkında genel değerlendirmelere 2021 yılı ve bundan sonraki genel faaliyet raporlarında yer verilecektir.
Yukarıda belirtilen bilgi ve değerlendirmeleri içerecek şekilde mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğunun bir gereği olarak hazırlanan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi, Sayıştay ve kamuoyunun genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin faaliyetleri hakkında bilgilendirilmesini amaçlayan 2020 Yılı Genel Faaliyet Raporu dört bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde, kamu idarelerinin 2020 yılı faaliyetlerine yön veren temel politika belgelerindeki hedef ve önceliklere yer verilmektedir.
İkinci bölümde, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerin bütçe hedef ve gerçekleşmeleri, borçlanma bilgileri ile mali tabloları yer almaktadır.
Üçüncü bölümde, bütçe yönetimine ilişkin yürütülen faaliyetler açıklanmaktadır.
Dördüncü bölümde ise kamu mali yönetimi ve kontrol sistemi reformu kapsamında iç kontrol, iç denetim ile stratejik planlama ve performans esaslı program bütçe sistemine geçiş için yürütülen faaliyetlere yer verilmektedir.