Sorunlu Alacak Çözümleme Rehberi
29 Haziran 2021
Sayı: 9644
İYİ UYGULAMA REHBERİ
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
SORUNLU ALACAK ÇÖZÜMLEME REHBERİ
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç, kapsam ve dayanak
1- Bu rehberin amacı, bankaların yeniden yapılandırılmış ve donuk alacaklarını risk yönetim sistemleri kapsamında belirlemesi, izlemesi, çözümlemesi, alacaklardan dolayı edinilen varlıkları yönetmesi için beklenen iyi uygulamaları açıklamaktır.
2- Rehber, 19.10.2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 93 üncü maddesine, 22.07.2016 tarihli ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 7/A maddesine, 22.06.2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 20 nci maddesine ve 01.11.2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmeliğin 19/A maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
3- Sorunlu alacak çözümlemesi, bankaların yeniden yapılandırılmış ve donuk alacakların yönetim ve azaltım faaliyetlerini kapsar. Aşağıda yer alan hükümler bankaların sorunlu alacak portföylerinin çözümlenmesinde bankanın ölçeği, portföy ve ürünlerin yapısına uygun düştüğü ölçüde uygulanır.
4- Brüt donuk alacak tutarının sektörün toplam brüt donuk alacak tutarına oranı binde 5 veya üzerinde olan bankalarca bu Rehberin İkinci ve Üçüncü Kısımları uygulanır. Söz konusu oranın hesaplanmasında yıl sonu verisi kullanılır.
5- Dördüncü paragrafta belirtilen oran binde 5’in altında olsa dahi, belirli bir coğrafi bölgede, belirli bir sektöre ya da risk grubuna kullandırılan kredilerden oluşan bir portföyün bankanın donuk alacakları içinde önemli bir payı olması durumunda, Kurum bankalardan bu Rehberin İkinci ve Üçüncü Kısımlarını bu portföyler için uygulamalarını isteyebilir.
6- Kurumca yapılacak denetimler ve değerlendirmeler neticesinde sorunlu alacaklarda ya da alacaktan dolayı edinilen varlıklarda yüksek ya da artan düzeyde artış veya düşük karşılık ayırma oranları gibi kredi riskinde artışa işaret eden durumların tespit edilmesi halinde, Kurum ayrıca bu bankalardan bu Rehberin İkinci ve Üçüncü Kısımlarını uygulamasını isteyebilir.
7- Rehberin Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Kısımları tüm bankalar tarafından uygulanır.
8- Bankalar bu Rehberi büyüklükleri, kurumsal yapıları ve faaliyetlerinin kapsamı ve karmaşıklığına uygun bir şekilde orantılı olarak uygular.
Tanımlar
9- Bu rehberin uygulanmasında:
a) Alacaktan dolayı edinilen varlık: Yasal süreçler, borçlu ile karşılıklı anlaşma veya borçlu tarafından teminat için verilen varlığın bankaya devri yoluyla, alacaktan dolayı edinilen finansal ya da finansal olmayan varlıkları,
b) Donuk alacaklar: Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinde tanımlanan alacakları,
c) Gayrimenkul: 06.09.2014 tarihli ve 29111 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin 21 inci maddesindeki şartları taşıyan taşınmaz varlıkları,
ç) İSEDES: 11.07.2014 tarihli ve 29057 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmeliğinde yer alan içsel sermaye yeterliliği değerlendirme sürecini,
d) İyileşme süreci: Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinde yer alan süreci,
e) İzleme süresi: Yeniden yapılandırılan kredilerin, yeniden yapılandırma veya donuk alacak kapsamından çıkarılması için geçmesi gereken asgari süreyi,
f Operasyonel yeniden yapılandırma: Borçlunun geri ödeyebilme kapasitesine ilişkin yapılan değerlendirme neticesinde, borçlu firmanın ana faaliyeti ile doğrudan ilgili olmayan faaliyetlerinin tasfiyesi, yönetim yapısının değişikliği, iştirak ve varlık satışı, ortaklık yapısının değiştirilmesi gibi yeniden yapılandırmadan beklenen faydayı artırmak üzere gerekli görülen değişiklikleri,
g) Portföy: Benzer kredi riski özelliklerine sahip bir alacak grubunu,
ğ) Risk iştahı: Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan risk iştahını,
h) Sorunlu alacak yaşam döngüsü: Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında bir kredinin yeniden yapılandırılmış alacak veya donuk alacak olarak sınıflandırıldığı tarihten itibaren kredinin yeniden yapılandırma kapsamından çıkışına ve/veya canlı alacak olarak sınıflandırılmasına veya bu kredinin tamamen tahsil edilmesine veya kayıttan düşülmesine veya üçüncü taraflara devrine veya sair surette tasfiyesine kadar geçen süreyi,
ı) Sorunlu alacak yönetim çerçevesi: Sorunlu alacakların yönetimine ilişkin politika, süreç, kontrol ve sistemleri,
i) Sorunlu alacaklar: Yeniden yapılandırılmış alacaklar ile donuk alacakları,
j) Tasfiye maliyeti: Yasal giderler, devir masrafları, vergiler, teminata ilişkin bakım giderleri, diğer giderler ve tasfiye tarihine kadarki tüm nakit girişlerini de kapsayacak şekilde teminatların elden çıkarılması veya alacağın tasfiye edilmesi sırasında meydana gelen tüm nakit çıkışlarını,