Ba-Bs Formlarının GİB Tarafından Otomatik Oluşturulması
Serdar KARAKUŞ
SMMM / CPA
[email protected]
ÖZET;
Temmuz 2021 döneminden itibaren verilmesi gereken Ba-Bs Formlarına e-Belgelerin dahil edilmemesi ve buna bağlı olarak, “e-Belgelere İlişkin İptal/İtiraz, İhbar ve İhtarların GİB’ Bildirilme” uygulamalarında dikkat edilmesi gereken hususlar ile örnek uygulamalar bu makalenin konusunu oluşturmaktadır.
E-FATURA/E-ARŞİV İPTAL, İHTAR/İTİRAZ BİLDİRİMİNİN ESAS AMACI Ba-Bs FORMUNUN GİB TARAFINDAN OLUŞTURULMASIDIR;
Bilindiği üzere 25.01.2021 tarihli, 523 Sıra No.lu VUK Tebliği ile Temmuz 2021 döneminden itibaren verilmesi gereken Ba-Bs Formlarına e-Belgelerin dahil edilmeyecektir. Ba-Bs formları GİB için birçok alanda veri analizi yapmak için önemlidir. Dolayısıyla tamamen kalkması gibi bir durum mümkün görülmemektedir.
Zira, GİB mükelleflerin vergiye uyum düzeylerinin ölçümü, uyumsuz mükelleflerin tespiti, kayıt dışı ekonomi ile mücadele ve elektronik ortamda yapılan iade (KDVİRA, ÖTVİRA ve GEKSİS gibi) süreçlerinde etkin bir şekilde yararlanılmakta olduğu Ba-Bs formlarını artık e-Fatura/E-Arşiv/E-SMM belgeleri üzerinden yapmak istemektedir.
Bu kapsamda mükelleflerin özelinde yapılan analizlerin daha sağlıklı ve etkin yapılabilmesi için gerek sistem içinden yapılan iptallerin gerekse de TTK’ya göre yapılan itiraz işlemlerinin mükellefler hakkında yapılan analizlerin doğruluğu ve sıhhati açısından e-Belge Sistemi içerisinden doğru ve karşılaştırılabilir bir şekilde GİB sistemleri tarafından bu amaçla takip edilecek “sanal Ba/Bs formu” olarak izlenebilecektir.
“Yani GİB diyor ki, zaten bütün e-faturalar e-arşivler kısaca tüm e-belgeler benim (GİB) üzerimden geçiyor, dolayısıyla bende (GİB) bu e-belgelerden Ba-Bs formu dahil her türlü veriyi bulurum. LAKİN… Sizin kendi içinizde (firmalar arasında) herhangi bir nedenle kayıtlara almadığınız e-belgeleri iptal/itiraz mekanizması ile göreyim ki ona göre Sanal Ba/Bs formuna dahil etmeyeyim. YOKSA… bu işlemi yapmazsanız Temmuz’dan sonra kendi aranızda kayıtlara almadığınız belgeleri ben (GİB) Sanal BA/BS formuna dahil EDERİM. Sonra SİZ açıklamak için uğraşırsınız. ”
YENİ DÖNEMDE Ba-Bs FORMU UYGULAMASINA KISACA BAKIŞ;
Yeni uygulama ile Temmuz 2021 döneminden itibaren elektronik belge (E- fatura-E-arşiv-E-SMM) olarak düzenlenen belgelerin, Ba-Bs formlarına dahil edilmemesi sağlanmıştır. Yani siz Ba-Bs formunu hazırlarken e-faturaları eklemeyeceksiniz. Onun yerine GİB arka planda sizin adınıza sanal Ba-Bs formu oluşturacak
Tüm alış ve satış faturaların tamamı elektronik belge (E-fatura-E-arşiv-E-Smm) olarak düzenlenen veya 5.000 TL tutarındaki bildirim haddinin altında kalan belgelerden oluşan mükelleflerin, Form Ba ve/veya Form Bs bildirimlerini “Ba/Bs bildiriminde beyan edilecek bilgim bulunmamaktadır.” kutucuğunu işaretleyerek vermeleri gerekecektir. Yani boş da olsa Ba-Bs formu verilecek.
Yeni Dönemde Ba-Bs Formu Uygulaması İlişkin Örnekler;
Örnek-1: B firması tarafından 2021 Kasım döneminde A firmasına aşağıdaki 3 belge düzenlenmiştir ;
- 4800 TL e-Arşiv fatura (Tutarlar KDV hariç):
- 150 TL kağıt fatura
- 150 TL kağıt fatura
- Faturaların KDV hariç toplam tutarı (4800 + 150 + 150) 5100 TL olduğundan A ve B firmaları sadece toplamı 300 TL olarak 2 adet kağıt belgeyi sırasıyla Ba ve Bs formlarına bildireceklerdir.
Örnek-2: D firması tarafından C firmasına 2021 Eylül döneminde aşağıdaki 2 belge düzenlenmiştir;
- 4000 TL elektronik düzenlenen belge tutarı toplamı
- 500 TL kağıt düzenlenen belge tutarı toplamı
Faturaların KDV hariç toplam tutarı (4000 + 500) 4500 TL, Ba-Bs haddinin altındadır. C firmasının bildirime konu başka alımı da olmamıştır. Bu durumda C, Eylül 2021 dönemi BA form bildiriminde “Ba bildiriminde beyan edilecek bilgim bulunmamaktadır.” kutucuğunu işaretleyecektir.
YENİ DÖNEMDE Ba-Bs FORMU UYGULAMA SORUNSALI!
523 no.lu VUK tebliği ilk çıktığında Ba-Bs formlarının kalkacağı ve az da olsa iş yükünün biraz hafifleyeceği, artık mutabakat ve diğer form işleri ile uğraşmaya gerek kalmayacağı, düşünülüyordu.!!!
ANCAK..! Temmuz 2021 Ba-Bs form döneminden itibaren firmalar birbirleri ile mutabakat yaparken, sadece fatura adet sayısı ile matrahını teyit etmekle yetinmeyecek, E-fatura adedi-matrahı, e-arşiv adedi-matrahı, varsa kağıt fatura adedi-matrahı, İptal/İtiraz edilen faturalar gibi.. Teyitlerde istenebilecektir. Bu şekilde düşünüldüğünde Ba-Bs formlarının yeni hali, zahirde daha çok iş yükü getireceği anlaşılmaktadır…?
E-FATURA BELGE İPTAL, İHBAR/ İTİRAZ TALEPLERİNİN GİB SİSTEMİNE BİLDİRİLMESİ YASAL DAYANAĞI,
09.02.2021 tarihli, 526 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine “V.10. e-Belgelere İlişkin İptal/İtiraz, İhbar ve İhtarların Bildirilmesi» başlıklı bölüm eklenmiş, Türk Ticaret Kanunun 18. maddesi uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla veya KEP sistemi ile yapılan ihbar veya ihtarlar ile e-Belge iptal işlemlerinin 01/05/2021 tarihinden Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemine bildirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Konuya ilişkin uygulama 01.05.2021 tarihinden itibaren başlamış GİB tarafından önce E-arşiv/E-SMM kılavuzu yayınlanmıştır.
İlk kılavuz GİB Portal ve entegratör üzerinden düzenlenen e-arşiv/e-SMM belgeleri için yayınlanmış, Akabinde 12.05.2021 tarihinde «e-fatura İptal/İtiraz, İhbar ve İhtarların bildirilmesi kılavuzu» yayınlanmıştır. Her iki kılavuzda benzer ifadeler olsa da uygulamaları birbirinden farklıdır. Bir başka ifadeyle «e-fatura» mükelleflerinin iptal/itiraz bildirimleri ile GİB portal (5.000/30.000 TL) sistemi üzerinden düzenlenen e-arşiv/e-SMM belgelerin iptal/itiraz bildirimleri ayrı portallardan bildirilmesi gerekmektedir.
GENEL OLARAK E-BELGE İPTAL/İTİRAZ BİLDİRİM İŞLEMLERİ;
e-Belgelere elektronik ortamda iptal/itiraz işlemi yapılabilmesi için; belgeyi düzenleyen satıcı veya alıcı tarafından e-Belge Uygulamaları üzerinden iptal/itiraz talebi oluşturulması gerekir. İptal/itiraz taleplerine ilgili faturanın alıcısı/satıcısı tarafından onay verilebildiği gibi, karşı tarafın onaylama zorunluluğu bulunmamaktadır. (Ancak onaylamaması demek bu belgelerin iptal edilmeyeceği anlamına gelir..)
Dolayısıyla aralarında ihtilaf bulunan firmaların e-Belgelere TTK 18. maddesinde belirtilen harici itiraz yolları (noter, taahhütlü mektupla, KEP sistemi) ile de itiraz edilebilmektedir. TTK 21. maddesinde “Bir fatura alan kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılır” hükmü bulunmaktadır.
E-FATURA OLUŞTURMA SENARYOLARI NELERDİR?
E-Fatura Oluşturmada iki Tip Senaryo bulunmaktadır.
1- Temel e-Fatura senaryosunda; alıcı fatura üzerinde herhangi bir teknik sorun (zorunlu alan eksikliği, veri bozulması, imza geçersizliği vb.) olmadığı müddetçe faturayı kabul etmek zorundadır. Alıcının Temel e-Faturayı reddetme seçeneği yoktur. Alıcı, fatura ile ilgili itirazını yalnızca harici yollarla gerçekleştirebilir.
2- Ticari e-Fatura senaryosunda; Alıcı gelen faturayı “kabul”, “ret” ya da “iade” etme hakkına sahiptir. Ticari e-Fatura alıcıya ulaştıktan sonra kabul edip etmeyeceğini bildirmesi gerekir. Ancak bu süre her halükârda alıcıya iletildiği tarihten itibaren 8 günlük süre içinde yapılması gerekir. 8 günü geçen faturalar kabul edilmiş sayılır.
TEMEL E-FATURA VE TİCARİ E-FATURA ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
- Faturayı alıcıya Temel e-Fatura şeklinde gönderirseniz fatura alıcının onayı beklenmeksizin onaylanmış sayılır.
- Ticari e-Fatura göndermeniz durumunda, alıcının faturayı onaylaması, reddetmesi veya iptal etmesi gerekir.
- Temel e-Faturada, hata olması veya alıcının faturayı kabul etmemesi durumunda, iade faturası
düzenleyerek veya muhasebe kayıtlarına almadan harici yollarla sistem dışından itiraz edilebilir.
- Ticari e-Faturada ise alıcı, faturayı aldığı anda, onay, ret veya iptal edebilir. Ticari e-Fatura’yı 7 gün içinde onaylamanız ya da reddetmeniz gerekmektedir.
- Temel e-Fatura, daha çok hizmet faturalarında kullanılmaktadır.
- Ticari e-Fatura ise daha çok ticarette kullanılmaktadır.
- Temel ya da Ticari Fatura arasındaki farklılıklardan dolayı, herhangi bir işe başlamadan önce müşterinizle hangi faturayı kullanacağınız hakkında fikir birliğine varmanız gerekir.
- Şayet hangi fatura kullanılacağı konusunda bir anlaşma yapılmadıysa, reddetme özelliğinden dolayı Ticari e-Fatura kullanmak daha yararlı olacaktır.
TİCARİ E-FATURA RET/İPTAL SÜRECİ;
e-Fatura uygulamasında iptal işlemleri, ticari fatura senaryosunda düzenlenen faturalara, faturanın alıcıya iletildiği tarihten itibaren 8 günlük süre içinde e- Fatura sistemi içinden “Ret Uygulama Yanıtı” ile iptal işlemi yapılmaktadır.
Ticari Fatura Entagratörler üzerinden RED edildikten sonra bu fatura her iki mükellef tarafından kayıtlara alınamayacağı için ayrıca GİB’e bildirilmesine gerek bulunmamakta olup, RED edilen Ticari fatura Ba-Bs formlarında da yer almayacaktır.
Ancak süresi içinde RED vermek yerine onaylanan faturaya yine süresi içerisinde TTK 18 Mad. Gereği harici yollardan İTİRAZ edilmiş ise GİB’e İTİRAZ portalı üzerinden bildirim yapılması gerekmektedir.
TEMEL E-FATURA RET/İPTAL SÜRECİ;
Temel fatura senaryolarında düzenlenen faturalara, faturanın alıcıya iletildiği tarihten itibaren 8 günlük süre içinde sadece harici yöntemlerle (TTK 18/3 te belirtilen noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta (KEP) sistemi ile) itiraz işlemi gerçekleştirilmektedir.
Ancak ihtar ve itiraz bildirimlerinin Sistem içinden yapılabilmesi için öncelikle TTK Madde 18’de belirtilen yöntem ve süreler dâhilinde söz konusu Temel e-Faturaya itiraz edilmesi gerekmektedir. İhtar ve itirazların sistem içinden yapılması mümkün olmayıp, Bildirimin amacı, TTK kapsamında yapılan ihtar ve itiraz hakkında Başkanlığa bilgi verilmesidir. Yani Temel e-faturaya portal üzerinden İhtar veya itiraz için önce noter ve KEP üzerinden gerekli sürecin başlatılmış olması gerekmektedir
e-Faturaların sistem üzerinden iptal/itiraz işlemlerinin gerçekleştirilmesi özellikle sistem bilgileri ile beyan, bildirim ve formlardaki bilgilerin uyumluluğunun sağlanması açısından gereklidir.
FATURA DÜZENLEMEDE 7 GÜN İTİRAZDA 8 GÜN OLAYINA BİR BAKALIM;
Ticari ve Mesleki hayatta ve dahi iş bu makalede dahi, faturalardaki 7 gün 8 Gün olayı her zaman bir karmaşa olmuştur.
Oysa ki olaya, VUK ve TTK gözüyle ayrı ayrı bakacak olursa durum netleşmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre; VUK 231/5 inci maddesinde “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.” Denilmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre; TTK 21. maddesinde “ Bir fatura alan kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılır” hükmü bulunmaktadır.
Görüldüğü üzere VUK’un amacı belgenin düzenlenmesine yöneliktir. TTK ise düzenlenen faturanın iptal/itiraz sürecine atıf yapmaktadır. Dolayısıyla iki süre hem süre bakımından hem de süreç ve sonuç bakımından birbirinden farklıdır.
E-ARŞİV FATURA, E-SERBEST MESLEK MAKBUZU İPTAL/İTİRAZ BİLDİRİM SÜREÇLERİ;
e-Arşiv Fatura ve e-SMM belgelerinin iptal işlemlerinde 8 günlük sürenin tespiti e-belgenin alıcıya iletilme tarihinden itibaren başlar. İptal işlemi her durumda 8 günlük süre içinde yapılmalıdır. Yani belgenin tarihinden itibaren değil.
Örnek vermek gerekirse, 01 Mayıs 2021 tarihli bir fatura 20 Mayıs 2021 tarihinde portal/entegratör üzerinden düzenlenip karşı tarafa iletilmesi durumunda bu faturanın iptal/itiraz süresi e-belgenin alıcıya iletilme tarihi olan 20 Mayıs 2021’de başlar 28 Mayıs 2021’de sona erer.
GİB portal yöntemini kullanan e-Arşiv Fatura ve e-SMM kayıtlı kullanıcısı olan mükellefler mali mühür/elektronik imzaları ile GİB Portal Uygulamasına giriş yaparak,
Özel Entegratör ve Entegrasyon Yöntemini kullanan mükellefler ile kayıtlı e- Belge kullanıcısı olmayan (5000/30000 TL üzeri belgeleri GİB portaldan düzenleyen) mükellefler ise İnternet V.D. şifreleri ile 5.000 TL ve 30.000 TL e- Arşiv Fatura Portalına https://earsivportal.efatura.gov.tr/intragiris.html giriş yaparak Kendilerine düzenlenen e-Belgeler için “İptal Talebi” oluşturabilirler. Portala Girişte “Adıma Düzenlenen Belgeler” sekmesi seçilmelidir.
Açılan ekranda belge tarihini içerecek şekilde tarih aralıklı sorgulama yapılıp ilgili belge seçilerek “İptal Talebi Oluştur” butonu tıklanarak aşağıdaki ekrana ulaşılmaktadır.
Belgeyi düzenleyen mükellefe iletilen talebin onaylanıp onaylanmama durumu, “Adıma Düzenlenen Belgeler” sekmesinden tarih aralığı seçilerek yapılan sorgulamada “İptal/İtiraz Durumu” sütunundan takip edilebilmektedir. iptal talebi onaylanmışsa ilgili belge hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer almayacaktır.
Sorgulama sonucu iptal talebi reddedildiyse ilgili belge hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer alacaktır.
Dolayısıyla bir belgeyi iptal ediyor iseniz mutlaka karşı tarafa bilgi vermeniz ve teyitleşmeniz gerekmektedir.
Kendisi tarafından düzenlenmiş e-Belge için gelen iptal talebinin kabul edilmesi durumunda; “Talep Kabul Et” butonu tıklanınca iptal talebi onaylanacak ve ilgili belge hem alıcının sanal BA hem de satıcının sanal BS formunda yer almayacaktır.
Kendisi tarafından düzenlenmiş e-Belge için gelen iptal talebinin reddedilmesi durumunda; “Talebi Reddet” butonu tıklanınca iptal talebi reddedilecek ve ilgili belge hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer alacaktır. Bu nedenle mutlaka karşı tarafa bilgi vermeniz ve/veya teyitleşmeniz gerekmektedir.
E-ARŞİV FATURA DÜZENLEYEN TARAFINDAN İPTAL TALEBİ OLUŞTURMA;
GİB Portal Yöntemini kullanan e-Arşiv Fatura ve e-SMM kayıtlı kullanıcısı olan mükellefler 5.000 TL ve 30.000 TL e-Arşiv Fatura Portalına giriş yaparak düzenledikleri e-Belgeler “İptal Talebinde” bulunabilirler.
Özel Entegratör ve Entegrasyon Yöntemini kullanan mükellefler ise Başkanlığa gönderecekleri “İptal Raporu” ile düzenledikleri e-Belgeler için “İptal Talebinde” bulunabilirler. Bu şekilde iptal talebini iletilen durumlar için satıcı tarafından portal üzerinden yapılacak ayrıca bir işlem bulunmamaktadır.
Fakat alıcıya bu yol ile iletilen iptal talebine yine GİB Portal üzerinden alıcı tarafından iptal talebi kabul ya da reddetme işlemi yapılabilecektir.
Adlarına düzenlenen e-Belge için gelen iptal talebinin kabul edilmesi durumunda; “Talep Kabul Et” butonu tıklanınca iptal talebi onaylanacak ve ilgili belge hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer almayacaktır.
Adlarına düzenlenen e-Belge için gelen iptal talebinin reddedilmesi durumunda; “Talebi Reddet” butonu tıklanınca iptal talebi reddedilecek ve ilgili belge hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer alacaktır. Bu nedenle mutlaka karşı tarafa bilgi vermeniz ve/veya teyitleşmeniz gerekmektedir.
E-BELGE (E-ARŞİV FATURA, E-SERBEST MESLEK MAKBUZU) İTİRAZ BİLDİRİM TALEP İŞLEMLERİ;
İtiraz bildirim talebini hem satıcı hem de alıcı başlatabilir. TTK kapsamında alıcı ya da satıcı tarafından yapılan itirazların bildirimine ilişkin itiraz işleminin onaylama/reddetme süreçlerin belgenin ait olduğu ayı izleyen ayın 20 nci günü sonuna kadar GİB’e bildirilmesi gerekmektedir.
Portaldan “İtiraz Talebi Oluştur” butonu tıklanarak aşağıdaki ekrana ulaşılmaktadır.
“İtiraz Belge Numarası” alanına 6102 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak KEP sistemi ile yapılan işlemler neticesinde oluşacak belgenin numarası girilmelidir.
“İtiraz Belge Tarihi” alanına 6102 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak KEP sistemi ile yapılan işlemler neticesinde oluşacak belgenin tarihi girilmelidir.
“İtiraz Yöntemi” alanına 6102 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak KEP sistemi yöntemlerinden hangisi aracılığıyla itiraz işlemi yapılmış ise o yöntem seçilecektir.
İtiraz talebinin kabul edilmesi durumunda; İtiraz işleminin düzenleyicisi tarafından kabul edilmesi ve bu işlemin belgenin ait olduğu ayı izleyen ayın 20. günü sonuna kadar yapılması durumunda ilgili belge hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer almayacaktır.
Örneğin; TTK’na göre harici yollar ile süresinde itiraz edilmiş 05.05.2021 tarihli bir belgeye ilişkin itiraz bilgi girişi ve onayının en geç 20 Haziran 2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
İtiraz talebinin süresinde onaylanmaması ya da reddedilmesi durumunda; İtiraz işleminin düzenleyicisi tarafından kabul edilmemesi ya da itiraz işlemine ilişkin kabul işlemlerinin belgenin ait olduğu ayı izleyen ayın 20. günü sonuna kadar yapılmaması durumunda belge, alıcısının sanal Ba formunda yer almayacak olup, bununla birlikte itiraz talebini süresinde onaylamayan ya da reddeden satıcının sanal Bs formunda yer alacaktır.
E-FATURADA İPTAL ve İTİRAZ AYRI AYRI KONULARDIR…
Makalede ve GİB kılavuzunda zikredilen «İPTAL» ve «İTİRAZ» kavramları ve uygulamaları birbirinden farklı hususlardır.
İPTAL Talebi : E-fatura Mükellefleri tarafından düzenlenen veya alınan e-faturalar için faturanın alçıya iletildiği (veya satıcı tarafından düzenlendiği) tarihten itibaren TTK gereği 8 günlük süre içerisinde e-fatura İptal portalinden oluşturulan ve kabul veya red edilmesi beklenen süreci ifade etmekte olup, öteden beri E-fatura mükellefleri arasında uygulanan bir metottur.
İTİRAZ Talebi ise; TTK 18. Madde gereğince 8 günlük süre içerisinde harici yollar ile alıcı veya satıcı tarafından noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla veya kayıtlı elektronik posta KEP sistemi ile yapılan itirazların GİB’e bildirilmesi süreci olup, YENİ bir uygulamadır.
E-Fatura, (Temel E-Fatura /E-Fatura Mükellefleri Arasında) İptal/İtiraz Bildirim Süreçleri
e-Fatura İptal/İtiraz Portalı, e-Fatura Senaryoları içinde sadece; Temel Fatura senaryosunda (hem itiraz bildirim hem iptal uygulaması için alıcı veya satıcı tarafından talep başlatılabilir), (önceden sadece satıcı başlatabiliyordu)
Ticari Fatura Senaryosunda (sadece itiraz bildirim uygulaması için alıcı veya satıcı tarafından talep başlatılabilir), e-Fatura İptal/İtiraz Portalının kullanılabilmesi için mali mühür ya da elektronik imza kartı ve GİB imzalama aracının kullanılması gerekmektedir. Öncelikle imzalama aracı programı çalıştırılmalıdır. e-Fatura İptal/itiraz Portalı kullanıldığı sürece imzalama aracı programı arka planda açık kalmalıdır. e-Fatura İptal/İtiraz Portalına https://portal.efatura.gov.tr/FaturaIptal adresinden erişilebilmektedir.
Ancak maalesef, java vb. program sorunları nedeniyle bu portal çok sağlıklı kullanılamamaktadır. Bu nedenle GİB tarafından bu portalın daha kullanışlı hale getirilmesi önem arz etmektedir.
Düzenledikleri e-Fatura için “İptal Talebi” oluşturmak isteyen mükellefler, ekranda “İşlem Sahibini Seçiniz” alanına tıklayarak açılan seçeneklerden “Satıcı” alanını seçmelidir. Fatura iptal talepleri onaylanırsa talep durumu “Fatura İptal Edildi” olarak güncellenir ve onay zamanı ilgili satıra yansır. Sorgulama sonucu iptal talebi onaylanmışsa ilgili e-Fatura hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer almayacaktır. Sorgulama sonucu iptal talebi reddedilmişse ilgili e-Fatura hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer alacaktır. Dolayısıyla bir belgeyi iptal ediyor iseniz mutlaka karşı tarafa bilgi vermeniz ve teyitleşmeniz gerektiğini tekrar hatırlatmakta fayda var.
Kendisi tarafından düzenlenmiş e-Fatura için gelen itiraz talebinin kabul edilmesi durumunda;
İtirazına onay verilecek faturalar seçilip, mali mühür bilgileri girildikten sonra “Faturaya İtirazı Kabul Et” butonu tıklandığında “İşlem Başarılı” sonucu alınırsa seçilen faturalar için itiraz talebi onaylanacaktır.
İtiraz talebinin kabul edilmesi durumunda; İtiraz işleminin düzenleyicisi tarafından kabul edilmesi ve bu işlemin e-Faturanın ait olduğu ayı izleyen ayın 20. günü sonuna kadar yapılması durumunda ilgili fatura hem alıcının sanal Ba hem de satıcının sanal Bs formunda yer almayacaktır.
İtiraz talebinin süresinde onaylanmaması durumunda; İtiraz işleminin e-Faturanın düzenleyicisi tarafından faturanın ait olduğu ayı izleyen ayın 20. günü sonuna kadar yapılmaması durumunda fatura, alıcısının sanal Ba formunda yer almayacak olup, bununla birlikte itiraz talebini süresinde onaylamayan satıcının sanal Bs formunda yer alacaktır.
SONUÇ VE NACİZANE BİR TAVSİYE..
Makalede ve GİB kılavuzlarında görüldüğü üzere süreci bu kadar karmaşık hale getiren aslında TEMEL E-faturadır. Çünkü TEMEL E-Faturalarda karşı tarafın kabul şartı aranmıyor ve bu nedenle GİB İptal portal süreçlerinin kullanılması gerekiyor. Zira Ticari E-fatura Senaryosundaki 8 Günlük Onay/RED sürecinde alıcı tarafından RED edildikten sonra bu fatura her iki mükellef tarafından kayıtlara alınamayacağı için ayrıca GİB’e bildirilmesine gerek bulunmamakta olup, RED edilen Ticari fatura Ba-Bs formlarında da yer almayacaktır. Bunlara mahal vermemek adına Ticari hayatta E-fatura mükellefleriniz arasında hem alıcı hem satıcı olarak TİCARİ E-Fatura Senaryosunu seçmenizi tavsiye ederim.
Kaynak:
- 509-523-526 no.lu VUK Tebliğleri
- GİB E-fatura İptal/İtiraz Kılavuzları
