2021 Etki Analizi Raporu
1 GİRİŞ
(1) Son yıllarda giderek artan sayıda rekabet otoritesi, faaliyetlerinin ekonomik etkilerini ortaya koymaya yönelik çalışmalar gerçekleştirmektedir. Etki analizi olarak tanımlanan bu çalışmalar bir yandan rekabet otoritelerinin şeffaflık ve hesap verebilirlik prensipleri çerçevesinde faaliyetlerini sürdürme isteğine hizmet ederken diğer taraftan alınan kararların yerinde olup olmadığının değerlendirilmesi ve bu anlamda kalite kontrolünün sağlanması gibi faydalar sağlamaktadır. Ayrıca bazı rekabet otoritelerinin kamuya maliyetlerinden daha fazla fayda ortaya çıkarmak gibi bir kanuni yükümlülükleri bulunması nedeniyle düzenli olarak etki değerlendirmesi yapmaktadırlar1.
(2) Bu yöndeki eğilim dikkate alınarak Kurumumuz bünyesinde de etki analizine yönelik çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. İlki Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesince 2017 yılı Temmuz ayında tamamlanarak Kurumuzun kuruluşunun 20. yılında düzenlenen sempozyumda sunulmuştur. Söz konusu çalışmada 2014-2016 yılları arasındaki üç yıllık dönemde Rekabet Kurulu tarafından ihlaline son verilen kartel ve hâkim durumun kötüye kullanılması uygulamaları ile izin verilmeyen yahut belirli şart ya da yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla izin verilen birleşme/devralma işlemlerine (düzeltilmiş birleşme/devralma işlemleri) yönelik kararların etkileri değerlendirilmiştir.
(3) Ardından Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi Başkanlığınca 2017-2018 yılları arasındaki iki yıllık dönemi içeren bir etki analizi çalışması yapılmıştır. Söz konusu çalışmada da Rekabet Kurulu tarafından ihlaline son verilen kartel ve hâkim durumun kötüye kullanılması uygulamaları ile düzeltilmiş birleşme/devralma işlemlerinin etkileri değerlendirilmiştir.
(4) Son olarak Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi Başkanlığınca hazırlanan ve 2019-2020 yılları arasındaki iki yıllık dönemi içeren etki analizi çalışması daha önce yapılan çalışmaların devamı niteliğinde olup, 2019-2020 yıllarında alınan Rekabet Kurulu kararlarının tüketici faydası üzerindeki ölçülebilir ekonomik etkilerin tahminine yönelik olarak hazırlanmıştır. Tutarlılığın sağlanması ve sağlıklı bir karşılaştırmaya imkân tanıyabilmek adına çalışmada önceki çalışmalarda kullanılan metodolojiye sadık kalınmıştır. Bu çerçevede, çalışmada öncelikle kartel, hâkim durumun kötüye kullanılması ve birleşme devralma işlemleri için çeşitli rekabet otoritelerince etki analizine dönük raporlarında esas alınan hesaplamalar ile Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından benzer çalışmaları yürütmek isteyen otoritelere yol gösterici nitelikte tavsiye edilen hesaplama yöntemlerine yer verilecektir. Devamında bu uygulamalar ışığında oluşturulan varsayımlar altında 2019-2020 dönemi için tüketici faydası üzerindeki etki tahmini yapılacaktır.
1 Etki Değerlendirmesi 2014-2016, Temmuz 2017.
2 METODOLOJİ
(5) Pek çok rekabet otoritesi benzer bir çerçevede ve birbirine yakın şekilde etki değerlendirme analizi yapmakla birlikte standart bir hesaplama yönteminden bahsetmek mümkün değildir. Esas itibariyle tüm hesaplamalar rekabet otoritelerinin kararlarının piyasadaki ihlale son vermek açısından yerinde bir karar olduğu ve bu karar alınmamış olsaydı tüketicilerin bu durumdan olumsuz etkileneceği varsayımına dayanmaktadır. Tüketiciler bakımından ortadan kaldırılan olumsuzluğun tüketiciler bakımından ortaya çıkarılan faydaya eşit olduğu kabul edilerek bu faydanın ne olduğu bulunmaya çalışılmaktadır.
Kaynak: Rekabet Kurumu
