İnşaat Sektöründe Güncel Vergi Düzenlemeleri
Emrah AYGÜL
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
emrah.aygul@erisymm.com
Son 1 haftada inşaat sektörünü ilgilendiren önemli gelişmeler olmuştur. Bu gelişmeler aşağıda kısaca yer almaktadır.
Kentsel dönüşüm kapsamında maliklere yapılan inşaat taahhüt işlerinde KDV oranının %1’e düşürülmesi:
30.01.2021 Tarih ve 31380 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 3470)” uyarınca, 30.01.2021 tarihinden itibaren; 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapıların bulunduğu yerlerde gerçekleştirilecek dönüşüm projelerinde taşınmaz maliklerine ait mevcut inşaat alanının bir buçuk katına kadar olan yeni inşaat alanında yapılacak olan konutların inşasına yönelik inşaat taahhüt hizmeti alımlarındaki KDV oranı %18’den %1’e düşürülmüştür.
Taşınmaz maliklerinin müteahhitlere arsa payı vermeden dönüşüm projelerini doğrudan kendileri yaptırarak aynı alanda konut inşa etmek istemeleri ve bunun için müteahhitlerden inşaat taahhüt hizmeti almaları halinde, bu hizmetlere genel oranda yüzde 18 KDV hesaplanıyordu Yukarıda belirtilen kararla, kendi inşaatını yapan hak sahibi kişilerin riskli binalarda kendi inşaatlarının 1,5 katı kadar inşaatı yapmaları durumunda KDV oranını yüzde 18’den yüzde 1’e düşürülmüştür.
Karara göre %1 KDV oranının uygulanabilmesi için;
√ İnşaatın 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapıların bulunduğu yerlerde gerçekleştirilecek dönüşüm projeleri çerçevesinde yapılıyor olması,
√ İnşaat taahhüt hizmetinin maliklere yönelik yapılması,
√ Yeni inşaat alanının mevcut inşaat alanının bir buçuk katına kadar olması,
√ İnşaat taahhüt hizmetinin konutların inşasına yönelik olması gerekmektedir.
Düzenleme ile birlikte maliklerin kentsel dönüşüm kararlarında inşaatı kat karşılığı yerine doğrudan bedeli karşılığı müteahhide yaptırmaları özendirilmiştir. Tabi bu kararın verilmesinde finansman olanakları halen önemini korumaktadır.
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde tevkifat oranının %3’den %5’e yükseltilmesi:
04.02.2021 Tarih ve 31385 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü Maddesinde Yer Alan Tevkifat Nispetlerine İlişkin 2009/14592 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu Maddesinde Yer Alan Vergi Kesintisi Oranlarına İlişkin 2009/14593 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci Maddesinde Yer Alan Vergi Kesinti Oranlarına İlişkin 2009/14594 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararında Değişiklik Yapılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 3491)” uyarınca, Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemelerinde tevkifat oranı %3’den %5’e yükseltildi.
Karar, Mart ayı başından itibaren yapılacak ödemelerde uygulanmak üzere bugün yürürlüğe girmiştir.
KDV indirimi düzenlemesi yerindedir ve gecikmiştir. Kentsel dönüşümde bir problem çözülmüştür. Ancak aynı olumlu ifadeleri yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerindeki tevkifat oranı artışında sarfedemeyiz.
Öncelikle kurumlar vergisi oranı %22’den %20’ye düşmüşken bu artışın bütçe açığı dışında izah edilebilir bir sebebi olamaz.Karar uyarınca %5’e yükseltilen tevkifat oranı, %20 oranında kurumlar vergisi dikkate alındığında, yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde karın %25 olacağı öngörüsü olduğu anlamına gelir ki bu karlılık oranı sektörün geneli açısından pek mümkün gözükmemektedir. Dolayısıyla oran artışının sağlam temellere dayandığı söylenemez. Bu artış işletmeleri muvazaalı işlemlere de yönlendirebilir.
Ayrıca sektörde, nakit akışını rahatlatmak için, barter işlemleri artık yaygın hale gelmiştir.
Önerimiz sektörün kendi kaynakları ile yatırımlarını tamamlamalarını özendirmek adına barter ile ödemelerde tevkifatın aranmaması, diğer ödemelerde ise tevkifatın yeniden %3’e düşürülmesidir.
Yine aşağıda inşaat sektöründe gözümüze çarpan iki problemi daha ele alacağız.
Konut Üreten İnşaat İşletmelerinin Girdilerindeki Yüksek KDV Oranı Bu İşletmeleri Kayıt Dışına İtebilir!
Pandemi, kaynak sıkıntısı ve talep yetersizliği inşaat sektöründe inşaatın başladığı tarih ile bitim tarihi arasındaki süreyi uzattığı gibi satışlarda gecikmeye yol açmaktadır. Başlanan bir inşaatın nakde dönüş süresini tahmin etmek maalesef artık çok zordur. Bu uzun süreçte inşaatçılar tarafından maliyeti yüksek kaynakların rasyonel kullanılması önem arz etmektedir.
İnşaa ve satış süresi uzayan sektörün girdileri çoğunlukla %18 oranında KDV’ye tabi iken çıktılarının ağırlıklı olarak (kentsel dönüşüm ve konut teslimlerinden dolayı) %1 oranında KDV’ye tabi olması, indirim yolu ile giderilemeyen KDV’nin inşaat bitip, bağımsız bölümler satıldıkça YMM raporu ile iade alınabilmesi aşağıdaki olumsuzluklara yol açabilmektedir.
-Kaynak sıkıntısı çeken sektörün kaynaklarının önemli bir kısmının KDV’ye dönüşmesine,
-Yıllarca KDV varlığının kullanılmamasına, kısıtlı kaynakların atıl hale gelmesine,
-KDV tutarının enflasyon ile zaman içerisinde değerini önemli şekilde yitirmesine,
– Değeri eriyen KDV tutarının iadesinin masraflı ve zahmetli olmasına,
-Sektörün yukarıdaki olumsuzluklar sebebiyle KDV ödememek için belgesiz alımlara yönelebilmesine,
-Belgesiz maliyetler sebebiyle satış tutarlarının da düşük gösterilmeye çalışılmasına,
…
Yüksek KDV oranı yükü sebebiyle gerek kayıt dışılığın beslenmemesi gerekse mükellef haklarının gözetilmesi açısından tüm inşaa edilecek konutlara ilişkin (kentsel dönüşüm kapsamında olsun ya da olmasın) inşaat taahhüt işlerinde KDV oranının ivedilikle %1’e düşürülmesini önermekteyiz.
Asgari İşçilik Hesaplaması Yolu İle Eksik SGK Prim Tutarlarının Belirlenmesinde Ödenmiş SGK Primlerinin Güncellenmiş Değeri Dikkate Alınmalıdır!
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 90. maddesi uyarınca geçici iskân veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce yapılan inşaat dolayısıyla SGK’ya yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği, yeterli primin ödenip ödenmediği sorgulanmaktadır. İnşaatın bitmesinin ardından SGK tarafından bina inşaa maliyeti ve bu maliyetin belirli bir oranı olarak asgari işçilik tutarı hesaplanmakta, bu tutar ile müteaahidin bildirdiği işçilik tutarları karşılaştırılmakta, eksiklik var ise eksik tutarın primi istenmekte, fark primin ödenmesi halinde ilişiksizlik belgesi verilmektedir.
Bilindiği üzere başladığı yıldan sonraki yıllarda bitirilmiş inşaatın asgari işçiliğe esas maliyetinin hesabında inşaatın bitirildiği yıldan önceki yıla ait birim maliyet bedeli esas alınmaktadır. Bu durumda gerek pandemi gerekse kaynak sıkıntısından dolayı uzun yıllar süren ve geç bitirilen inşaatlarda inşaat süresince ödenen primlerin tarihi tutarı, inşaatın bitirildiği yıldan önceki yıla ait birim maliyet bedeli ile hesaplanan güncel primler ile karşılaştırılmakta, fark işverenden istenmektedir. Diğer bir deyişle enflasyon sonucu değerini yitirmiş ödenmiş primler güncel maliyete göre hesaplanan primler ile karşılaştırılmaktadır.
Bu konuda ödenmiş primlerin, SGK primine esas kazanç alt sınırındaki yıllık artış oranı ile hesaplamaya esas yıla taşınması ve bu değer ile asgari işçilik primi arasındaki farkın işverenden tahsilinin sağlanmasını öneriyoruz.