KDV İadelerinde İdari Görüşlere Yansıyan Özellikli Durumlar (1) – Ali ÇAKMAKÇI, YMM

KDV İadelerinde İdari Görüşlere Yansıyan Özellikli Durumlar (1)

Ali ÇAKMAKCI
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
[email protected]
Yazar Hakkında

I-GİRİŞ:

Bu çalışma kapsamında KDV iadesinde bazı özellikli konularda Gelir İdaresi Başkanlığı ve yetkili birimlerinin görüşlerini ele alacağız.

KDV iadesinde özellik arz edebilecek olan bazı son dönemlere ilişkin görüşler aşağıda yer almaktadır.

II-Özellikli KDV İadesi Konuları:

1. 6111 Sayılı Kanuna İstinaden Stok Beyanında Bulunup Ödeme Yapmayan Mükelleflerden Mal Alan Mükellefin KDV İadesi:

6111 sayılı Kanunun 10 ve 11 inci maddelerinde, stok beyanına yönelik açıklamalara yer verilmiş, uygulama usul ve esasları 1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında 6111 Sayılı Kanun Genel Tebliğinde açıklanmıştır.

Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 6111 sayılı Kanunun 10 ve 11 inci maddeleri gereğince stok beyanında bulunan, ancak beyan edilen vergiyi ödemediği ifade edilen mükelleften mal alışlarınızın gerçeği yansıtması, ödemelerin 26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan KDV Genel Uygulama Tebliğinin “VI/B-2.1.1.İşleme Doğrudan Taraf Olanlar” başlıklı bölümünde; (01/05/2014 tarihinden önce 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nin “Müteselsil Sorumluluk/İşleme Doğrudan Taraf Olanlar” başlıklı III/1.1.bölümü) yer alan usul ve esaslar kapsamında gerçekleştirilmesi durumunda yüklendiğiniz ve indirim yoluyla telafi edemediğiniz bu alışlara ilişkin KDV’yi iade konusu yapmanızda mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır[1].

2. İndirimli Orana Tabi Teslimlere İlişkin İade Talebinin Tüm İşlemleri Kapsaması[2]:

1. İndirimli oran kapsamındaki işlemlerden tam istisna kapsamına girenler (tecil-terkin uygulanan ihraç kaydıyla teslimler bu düzenleme dışındadır.) dolayısıyla yüklenilen vergilerden indirim yoluyla telafi edilemeyenler ilgili işleme ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde iade edilecektir.

Dolayısıyla, indirimli orana tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV iade talebinin, ilgili vergilendirme dönemleri itibarıyla indirimli orana tabi tüm işlemleri kapsaması gerekmekte olup, işlemlerin ayrıştırılarak sadece bir kısmına yönelik hesaplama yapılması ve bu şekilde iade talep edilmesi mümkün değildir.

2. İhraç kayıtlı satışların maliyet unsurlarının ihraç kayıtlı teslimin yapıldığı döneme ilişkin yüklenim listesine dahil edilmesi gerekir.

İade talebinin, ilgili vergilendirme döneminde gerçekleşen indirimli orana tabi tüm işlemleri kapsaması gerektiğinden, ihraç kayıtlı teslimler nedeniyle yüklenilen vergi farkı iadesinin gerek yılı içinde mahsuben gerekse izleyen yıl nakden/mahsuben talep edilmesi halinde diğer indirimli orana tabi teslimlerin de iade hesabına dahil edilmesi zorunludur[3].

3. Hasarlı ve defolu malların satışa konu edilmediği sürece indirimli orandan iadesi ve bunlara ilişkin yüklenilen KDV nin diğer indirimli oranda satışlara ilişkin yüklenilen KDV ye dahil edilmesi mümkün değildir.

Diğer taraftan, hasarlı ve defolu malların indirimli oranda satışa konu edilmesi halinde ise bunlara ilişkin yüklenilen ve daha önce indirimli oranlı satışlara ilişkin yüklenilen KDV ye dahil edilmeyen katma değer vergilerinin indirimli orandan iade hesabına dahil edilmesi mümkündür.

4. KDV Kanununun 24/c maddesine göre vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler matraha dahil olup, satış bedellerini zamanında ödemeyen alıcılardan vade farkı, kur farkı ve faiz adı altında alınan gelirlerinizin de diğer satışlarla birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

Ancak indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği tarihten sonra meydana gelen söz konusu gelirler için yüklenilen vergilerin iade hesabına dahil edilemeyeceği tabiidir.

5. İhraç kayıtlı teslime ilişkin yüklenilen vergi farklarından doğan iade yılı içinde yalnızca mahsuben alınabilir.

3. Yatırım Teşvik Belgesine Konu Malın İadesi[4]:

KDV Kanununun 13/d maddesindeki istisna kapsamında KDV’siz fatura düzenlenerek satılan mallardan iade edilmesi halinde, alıcı firma tarafından Şirketinize düzenlenecek faturada KDV hesaplanmayacaktır.

İstisna kapsamında teslim edilen ancak daha sonra iadesi gerçekleştirilen mala ilişkin olarak daha önce iadeye konu olan KDV için düzeltme işlemi yapılması gerekmektedir.

Öte yandan, kırık, bozuk, eksik ve ek parçaların tekrar temin edilerek alıcı firmaya KDV Kanununun 13/d maddesi kapsamında fatura düzenlenerek teslimi mümkün bulunmakta olup, bu teslimlere ilişkin olarak indirim yoluyla giderilemeyen KDV’nin iadesi talep edilebilecektir.

4. DİİB Sahibi Mükelleflerin İhraç Kaydıyla Tesliminde İade Edilecek KDV[5]

DİİB kapsamında KDV ödemeksizin satın aldığı oyuncakları kullanarak ürettiği malı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında ihraç kayıtlı olarak teslim eden şirketinizin iade alacağı KDV tutarı, ihraç kayıtlı teslim bedeli ile DİİB kapsamında alınan girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamayacaktır. Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerine yapılan ihraç kaydıyla teslimlerde ise bu sınır uygulanmayacaktır.

Diğer taraftan konu ile ilgili olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığından alınan 15/07/2016 tarih ve 85593407-156.02 sayılı yazıda; 4458 sayılı Gümrük Kanununun 24 üncü maddesinde “İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28 inci maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.” şeklinde hükme yer verildiği; İthalatta Gözetim Uygulamasına İlişkin Tebliğlerde ise; “…Gözetim belgesi, Gümrük Kanununun “Eşyanın Gümrük Kıymeti”ne ilişkin hükümlerinin uygulanmasını engellemez. Bu Tebliğin 1 inci maddesinde belirtilen kıymet Gümrük Kanununun “Eşyanın Gümrük Kıymeti”ne ilişkin hükümlerinin uygulanmasına esas teşkil etmez.” denildiği, bu nedenle, eşyanın gümrük kıymetinin eşyanın satış bedeli olduğu ifade edilmiştir.

Bu çerçevede, DİİB kapsamında ithalatı yapılan emtia ile ilgili olarak ödenmeyen KDV tutarının belirlenmesinde, söz konusu malın gümrük istatistiki kıymeti yerine yasal defter ve kayıtlara giren gerçek maliyetinin dikkate alınması mümkün olup, bu durumun iade talebine esas teşkil eden YMM raporunda açıklanması gerekmektedir.

5. Limited Şirketin KDV İade Alacağının, Ortağı Olduğu Adi Ortaklığın Borçlarına Mahsup Yapılıp Yapılamayacağı[6]

KDV Genel Uygulama Tebliğinin;

– (I/C-2.1.5.2.1) bölümünde; “Mükellefler, tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade alacaklarının, Tebliğin (IV/A-2.1.1.) bölümünde belirtilen borçlara mahsubunu talep edebilirler.”

– (I/C-2.1.5.3) bölümünde; “…İade alacağının tamamının üçüncü kişilere nakden ödenmesinin talep edilmesi halinde, iade hakkı sahibi mükellefe nakden iadeye ilişkin usul ve esaslar uygulanır. Bu durumda, alacağın üçüncü kişilere ödenmesine ilişkin talep, alacağın açık bir şekilde kime temlik edildiğini içeren, noter tarafından onaylanmış alacağın temliki sözleşmesi ile yapılır. Mahsup sonrası alacağın, üçüncü kişilere nakden iadesinin talep edilmesi halinde de alacağın temlikine ilişkin talebin yukarıda belirtilen şekilde yapılması gerekmektedir.

İade alacağının, Tebliğin (I/C-2.1.5.2.1.) bölümünde belirtilmeyen; mükellefin kendisinin vergi dairesine olan borçlarına veya üçüncü kişilerin vergi dairesine olan borçlarına mahsubunun talep edilmesi halinde, iade hakkı sahibi mükellefe nakden iadeye ilişkin usul ve esaslar uygulanır. Üçüncü kişilerin vergi dairelerine olan borçlarına mahsubunun talep edilmesi halinde, önceki paragrafta yapılan açıklamalara göre işlem tesis edilir.”

– (IV/A-2.1.1.) bölümünde; “Mükellefler, KDV iade alacaklarını; kendilerinin, ortaklık payı ile orantılı olmak üzere adi, kollektif ve adi komandit şirketlerde ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite ortakların) aşağıda belirtilen borçlarına mahsubunu talep edebilirler.

a) Vergi Dairelerince Takip Edilen Amme Alacaklarına Mahsup

İade alacağının, vergi dairelerine olan bütün borçlara (Devlete ait olup vergi dairelerince takip edilen tüm amme alacaklarına) mahsubu suretiyle iadesi talep edilebilir.

Vergi dairelerine olan borçlara mahsup talebi, gerekli bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden 10 gün içinde tamamlanır.

…”

açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre,  Şirketinizin kısmi tevkifata tabi işlemlerinden doğan KDV iade alacağının, ortağı olduğunuz … İnş. Turizm San. Tic. Ltd. Şti. Adi Ortaklığının vergi borçlarına mahsubu mümkün değildir.

Ancak, KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.5.3) bölümündeki şartların yerine getirilmesi halinde söz konusu KDV iade alacağı ortağı olduğunuz … İnş. Turizm San. Tic. Ltd. Şti. Adi Ortaklığının vergi borçlarına mahsup edilebilecektir.

6. Posta – Kargo Yoluyla Yurtdışına Yapılan Satışların İhracat Teslimi Olarak Sayılıp Sayılamayacağı[7]

İnternet üzerinden yurt dışına kredi kartı ile kozmetik ürünleri satacağınızı ve satılan ürünlerin posta yoluyla yurt dışındaki alıcılara gönderileceği belirtilerek, yapacağınız teslimlerin ihracat teslimi sayılıp sayılamayacağı ve söz konusu işlemler nedeniyle yüklenilen vergilerin iadesini alıp alamayacağınız sorulmaktadır.

Gümrük beyannamesi tevsik edici belge olarak aranılmakla birlikte, basitleştirilmiş usul kapsamında işlem yapma yetkisi verilen kişilerce, doğrudan gümrük idaresinin yetkisinde “BİLGE “DG” kodlu gümrük beyannamesi formatında bir beyanname formu kullanılmak suretiyle, her bir eşyanın cins, nevi, niteliği, miktar ve kıymeti, alıcı gönderici adı ve adresinin yer aldığı bir liste ve varsa faturaları eklenmek suretiyle beyanda bulunulmasına imkan verilerek, bu beyannameler gümrük idaresince teyit edilip, ekinde yer alan çıkış eşyasını gösterir listeler onaylanmaktadır.

Buna göre, posta (kargo) yoluyla yurt dışına gönderilen kozmetik ürünlerinin kargo şirketi adına düzenlenen gümrük beyannamesi eki eşya listesinde, malı yurt dışına gönderen firmanızın yer alması ve liste muhteviyatının gümrükçe onaylanması halinde ihracat istisnası kapsamında işlem yapılması mümkün bulunmaktadır. Bu teslim nedeniyle firmanız tarafından yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV nin iadesi talep edilebilecektir.

Posta (kargo) yoluyla yurt dışına gönderilen malların yukarıda açıklandığı şekilde tevsik edilememesi halinde ihracat teslimi olarak değerlendirilmeyeceğinden, bu teslimlere ilişkin düzenlenecek faturalarda ait oldukları oranda KDV hesaplanması gerekmektedir.

7. 2 No.lu KDV Beyannamesi İle Beyan Edilen Alışların Karşıt İncelemeye Tabi Tutulup Tutulmayacağı[8]

Karşıt incelemelerde mükelleflerin KDV beyanları hakkında bilgilerin yanı sıra, anılan Tebliğde belirtilen asgari bilgilere de yer verilmektedir.

Bu itibarla, 3568 sayılı Kanun ve bu Kanunla ilgili mevzuatta 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen tevkifata tabi alışların karşıt incelemeye tabi tutulmayacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığından, söz konusu alışlar için de genel esaslara göre karşıt inceleme yapılması gerekmektedir.

8. KDV İadesinin Geminin Yapımının Bitirilip İhraç İşleminin Gerçekleştiği Dönemde Mi, Yoksa Hizmetin Gerçekleştiği Dönemde Mi Yapılacağı[9]

Hollanda’da mukim … unvanlı firmanın sipariş vererek yurt dışına ihraç edilmek üzere Gölcük’te bulunan …’nde … ne 2 adet gemi inşa ettirdiği, inşa edilen bu gemilere … (Hollanda) firmasıyla yapılan anlaşma gereği Şirketinizce üstlenilen iskele kurma, mekanik raspa, kumlama, temizleme ve boyama işlerinin Aralık 2009 döneminde tamamlanarak işin bedelinin … (Hollanda’ya) fatura edildiği, Türkiye’deki tersanede yapılan bu gemiler ile ilgili olarak KDV Kanununun 13/a maddesine göre … adına düzenlenmiş KDV istisna belgesinin bulunduğu, firmanız adına düzenlenmiş KDV istisna belgesinin ise bulunmadığı, yapmış olduğunuz bu hizmetlerden ötürü yüklendiğiniz ve indirim yoluyla gideremediğiniz KDV’lerin Aralık 2009 dönemine ait KDV Beyannamesinde iade edilecek KDV satırında bildirildiği, fakat nakden ya da mahsuben KDV iadesi talep edilmediği, bu çerçevede KDV iadesinin geminin yapımının bitirilip ihraç işleminin gerçekleştiği dönemde mi yoksa hizmetin gerçekleştiği dönemde mi yapılacağı konusunda tereddüt olduğu belirtilmekte ve ifa edilen söz konusu hizmet ile ilgili olarak hizmet ihracı şartlarının yerine getirildiği ifade edilerek konu hakkında daha önce firmanız adına tayin edilen ilgi (c) de kayıtlı özelgenin yeniden değerlendirilmesi talep edilmektedir.

Buna göre, … nın söz konusu deniz araçlarını (gemi) sipariş vererek imal ve inşa ettirmesinde; deniz aracını sipariş üzerine imal ve inşa edenlerin bu işle ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarında KDV istisnası uygulanacak, ancak söz konusu araçların imal ve inşasında kullanılacak mal ve hizmetlerin kısmen veya … tarafından temin edilmesi halinde bu mal ve hizmetler genel esaslara göre KDV ye tabi olacaktır.

Bu çerçevede, … tarafından …ne inşa ettirilen söz konusu 2 adet gemi ile ilgili olarak adı geçen firma ile Şirketiniz arasında yapılan anlaşma gereği iskele kurma, mekanik raspa, kumlama, temizleme ve boyama işlerinin KDV Kanununun 13/a maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayıp, bu hizmetlerin genel hükümler çerçevesinde KDV ye tabi tutulması gerekmektedir.

Diğer taraftan, …’ e ifa edilen iskele kurma, mekanik raspa, kumlama, temizleme ve boyama işleri fiilen faaliyette olan yabancı bayraklı gemilere değil de henüz inşaat halinde bulunan gemilere verildiğinden aynı Kanunun 11/1-a maddesi kapsamında ve hizmet ihracı çerçevesinde yabancı bayraklı gemilere verilen tadil, bakım ve onarım hizmeti olarak değerlendirilmesi imkanı da bulunmamaktadır.

9. Natamam Taşınmaz Satışının KVK, GVK Ve KDVK Karşısındaki Durumu[10]

Şirketinizin tarafından 2008 yılında tamamlanmadan satışı yapılan, fiili konut teslimi ise 2009 yılında gerçekleşen konutlara ilişkin kurumlar vergisi beyanı ile indirim konusu yapılamayan KDV nin iadesi konusunda Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenmektedir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre Şirketiniz tarafından yapılan dairelerin inşası tamamen bitirilmediği müddetçe inşaat maliyeti oluşmayacağından, inşaatın devamı sırasında yapılan satışlar karşılığında alınan tutarların avans olarak değerlendirilmesi ve söz konusu dairelerin teslim edildiği dönem kazancına dahil edilmesi gerekmektedir. Ancak, dairelerin tamamlanması ile ilgili muvazaalı bir durumun tespit edilmesi durumunda, gerekli cezai işlemlerin uygulanacağı ise tabiidir.

Öte yandan dairelerin tamamlanmadan, fiilen alıcıya teslim edilmesi ve bu işlemi takiben söz konusu dairelerin Şirketiniz tarafından tamamlanmasına ilişkin alıcı ile ayrı bir akit yapılması halinde, dairenin satışı ile inşaatın tamamlanmasına ilişkin hizmetlerin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekecektir.

…

Yukarıda yer alan hükümler ve ilgili tebliğlerde yapılan açıklamalar çerçevesinde; teslimden önce fatura düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmekte, ancak iade hakkını doğuran işlem vuku bulmamaktadır. Bu nedenle, Şirketiniz tarafından 2008 yılında tamamlanmadan faturası düzenlenerek satışı yapılan indirimli (% 1) KDV oranına tabi konutlara ilişkin iade talebinin, konutların teslim edildiği 2009 yılı esas alınarak yapılması gerekmektedir.

Makalenin Devamı

Dip Notlar:

[1] Özelge: 6111 sayılı Kan. istinaden stok beyanında bulunup ödeme yapmayan mük.mal alan mük.KDV iadesi hk.

[2] Özelge: İndirimli orana tabi teslimlere ilişkin iade talebinin tüm işlemleri kapsaması

[3] 1- İhraç kayıtlı satışlar ile diğer satışların aylık beyannameler ile aylık ve yıllık hesaplama tablolarına birlikte mi, ayrıştırılarak mı alınacağı, ayrıştırılmayacaksa iadesi istenen verginin hesaplanmasına ilişkin aylık ve yıllık yüklenim tablolarında, ihraç kayıtlı satışlar üzerinden hesaplanan vergiye denk yüklenim tutarı ile hesaplanan ve yüklenen vergi arasındaki yüklenim farkının hangi dönem (ay) veya dönemlerin (ayların) tablolarına geçirileceği,

2- İhraç kayıtlı satışların maliyet unsurlarının da diğer indirimli satışlara ait maliyet unsurları gibi izleyen yılda iade talebinin dillendirildiği dönemin yüklenim listesine yıllık olarak yüklenip yüklenmeyeceği, şayet yüklenecekse satış yılında mı, fiili ihracat gerçekleştiği yılda mı yükleneceği, sorulmaktadır.

[4] Özelge: Yatırım teşvik belgesi

[5] Özelge: DİİB sahibi mükelleflerin ihraç kaydıyla tesliminde iade edilecek KDV

[6] Özelge Limited Şirketin KDV İade Alacağının Ortağı Olduğu Adi Ortaklığın Borçlarına Mahsup Yapılıp Yapılamayacağı

[7] Özelge: Posta – kargo yoluyla yurtdışına yapılan satışların ihracat teslimi olarak sayılıp sayılamayacağı hk.

[8] Özelge: 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen alışların karşıt incelemeye tabi tutulup tutulmayacağı hk.

[9] Özelge: KDV iadesinin geminin yapımının bitirilip ihraç işleminin gerçekleştiği dönemde mi yoksa hizmetin gerçekleştiği dönemde mi yapılacağı hk.

[10] Özelge Natamam Taşınmaz Satışının KVK, GVK ve KDVK Karşısındaki Durumu