SGK İstihdama Dönüş Desteği
7256 Sayılı Kanunla Düzenlenen İstihdama Dönüş Desteğinin Usul ve Esasları Belli Oldu
ÖZET:
İstihdama Dönüş Prim Desteği kapsamında aşağıda açıklanan şartların oluşması halinde;
− Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilerek veya bildirilmeksizin istihdam edilip iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019 ile 17/04/2020 tarihlerinde İş Kanununun 25/1-II’inci fıkrası gereği ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında sona erenler ile SGK’ya bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları işyeri işverenine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde işverenlere fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, 17256 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde kayıtlı prim ödeme gün sayısının, günlük 44,15 TL ile çarpımı sonucu bulunan tutar kadar destek verilecektir.
− İstihdama dönüş prim desteğinden yararlanılan ayda aynı sigortalı için 5510 sayılı Kanun ve diğer kanunlarda yer alan prim teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanılamayacaktır.
− İstihdama dönüş prim desteğinden yararlanmak isteyenler başvurularını, “e-SGK/İşveren/İşveren Sistemi/Teşvikten Faydalanılacak Sigortalı Tanımlama” ekranlarında yer alan “17256- 4447 Sayılı Kanun Geçici 27. Madde- İstihdama Dönüş Desteği” menüsü vasıtasıyla yapacaklardır.
− İstihdama dönüş prim desteğinden yararlanmak için destekten yararlanılacak aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde SGK’ya verilip verilmediği, 17256 kanun numarasında düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden tahakkuk edecek primlerin süresinde ödenip ödenmediği ile SGK’ya yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunup bulunmadığı aranmayacaktır.
İSTİHDAMA DÖNÜŞ DESTEĞİNİN USUL VE ESALARI
17/11/2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7256 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 12’inci maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 27’inci maddede istihdama dönüş desteği düzenlenmiştir.
İstihdama Dönüş Prim Desteği, Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilerek veya bildirilmeksizin istihdam edilip iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019 ile 17/04/2020 tarihlerinde ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında sona erenler ile SGK’ya bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları işyeri işverenine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde işverenlere fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere her ay sağlanacak destektir. Aşağıda bu destekten yararlanma şartları, miktarı ve diğer usul ve esasları açıklanmıştır.
1- Yararlanma Şartları:
1.1. Sigortalı Yönünden;
a) Her türlü iş veya hizmet sözleşmesiyle hizmetleri SGK’ya bildirilerek veya bildirilmeksizin istihdam edilip 1/1/2019-17/4/2020 tarihleri arasındaki dönemde iş veya hizmet sözleşmesinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında sona ermesi veya hizmetleri SGK’ya bildirilmeksizin 1/12/2020 tarihi itibarıyla istihdam edilmeye devam edilmesi gerekmektedir.
− 5510 sayılı Kanunun 4-1/a kapsamında SGK’ya bildirilerek istihdam edilen sigortalının 1/1/2019-17/4/2020 tarihleri arasında iş veya hizmet sözleşmesinin “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu ile sona ermesi halinde bu destekten yararlanılamayacak, bunun dışında kalan tüm işten ayrılış kodları ile iş veya hizmet sözleşmesinin feshi halinde diğer şartlar sağlanmak kaydıyla destekten yararlanılabilecektir.
b) İş veya hizmet sözleşmelerinin sona erdiği ya da halihazırda çalışmakta oldukları en son özel sektör işyeri işverenine 1/12/2020 ila 31/12/2020 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) başvuruda bulunulması gerekmektedir.
− Sigortalının iş veya hizmet sözleşmelerinin sona erdiği ya da halihazırda çalışmakta oldukları en son özel sektör işyeri işverenine başvurusu yazılı veya sözlü yapılabilecek olup, bu nitelikteki sigortalıların sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine başvurmasına ve herhangi bir belge ibraz etmelerine gerek bulunmamaktadır.
c) 1/12/2020 ila 31/12/2020 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) işe alınması gerekmektedir.
d) 1/10/2020 tarihi itibarıyla SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı olmaması gerekmektedir.
− Sigortalının, 5510 sayılı Kanunun 4/1- a ve c bentleri kapsamında gerek işe alındığı işyerinden gerekse farklı bir işyerinden SGK’ya verilen 2020/Ağustos ayına/dönemine ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı olmaması gerekmektedir.
− 2020/Ağustos ayında/döneminde sigortalının 5510 sayılı Kanunun 4/1- b bendi, Ek 5 ve Ek 6’ncı maddesi kapsamında SGK’ya bildirilmiş olması halinde bu sigortalıdan dolayı 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan destekten yararlanılabilecektir.
− 7, 19, 22, 42, 43, 46, 49 ve 50 no.lu belge türüyle SGK’ya bildirilen süreler 2020/Ağustos ayında/döneminde SGK’ya bildirilmiş süre olarak dikkate alınmayacaktır.
− 2020/Ağustos ayında/döneminde sigortalının sıfır gün sıfır kazançlı bildirilmiş olması halinde, bu sigortalıdan dolayı bu destekten yararlanılamayacaktır.
− 2020/Ağustos ayında/döneminde 5510 sayılı Kanunun Ek 9’uncu maddesi kapsamında sigortalı olarak bildirilenlerden dolayı bu destekten yararlanılamayacaktır.
e) Sigortalının özel sektör işyeri işverenine başvurduğu tarih itibarıyla sosyal güvenlik kuruluşlarından emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanmamış olması gerekmektedir.
− Emeklilik veya yaşlılık aylığı dışında bağlanan diğer aylık veya gelirler destekten yararlanmaya engel teşkil etmemektedir.
f) Sigortalının özel sektör işyeri işverenine başvurduğu tarih itibarıyla yabancı olmaması gerekmektedir.
− Bu destekten başvuru tarihi itibarıyla sadece Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.
g) Fiilen çalıştırılması gerekmektedir.
1.2. İşyeri Yönünden;
a) Özel sektör işverenine ait olması gerekmektedir.
− İhale konusu iş üstlenen işyeri işverenleri, mahiyet kodu (1) veya (3) olarak tescil edilmiş işyerleri ya da resmi nitelikte olduğu halde mahiyet kodu (2) veya (4) olarak tescil edilmiş işyeri işverenleri ile 5335 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri bahse konu destekten yararlanamayacaktır.
− 5510 sayılı Kanunun Ek 9’uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler bu destekten yararlanamayacaktır.
b) Destekten yararlanılan sigortalı sayısının yarısı kadar sigortalının her birinin ayrı ayrı olmak üzere, destek süresinin sona ermesinden itibaren, bu sigortalıların destekten yararlandıkları ortalama süre kadar fiilen çalıştırılması gerekmektedir.
b.1) Destek Süresinin Sona Ermesinden İtibaren Çalıştırılması Gereken Sigortalı Sayısı Hesabı
Destek süresinin sona ermesinden itibaren çalıştırılması gereken sigortalı sayısı, destek süresince destek kapsamında 17256 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile SGK’ya bildirilerek destekten yararlanılan sigortalı sayısının ikiye bölünmesi suretiyle bulunacak olup, bu sayının küsurat kısmının 0,50 ila 0,99 arasında olması halinde bu sayı tama iblağ edilecektir.
Örnek 1: (A) Ltd. Şti.’de;
2020/Aralık ayında A, B, C, D ve E sigortalılarının,
2021/Ocak ayında A, B, C, D ve E sigortalılarının,
17256 kanun numarası seçilmek suretiyle SGK’ya bildirilerek destekten yararlanıldığı varsayıldığında; destek süresinin sona ermesinden itibaren çalıştırılması gereken sigortalı sayısı 3 sigortalı (5/2=2,5=3) olacaktır. İşverenin bu beş sigortalıdan tercih edeceği üç sigortalıyı, destek süresinin bitiminden sonra ortalama destek süresi kadar fiilen çalıştırması gerekmektedir.
b.2) Destek Süresinin Sona Ermesinden İtibaren Çalıştırılması Gereken Ortalama Destek Süresi Hesabı
− Destekten Yararlanılan Ortalama Süre = Destekten Yararlanılan Tüm Sigortalıların Gün Sayısı / Destekten Yararlanılan Sigortalı Sayısı formülü vasıtasıyla bulunacaktır. Buna göre, destekten yararlanılan ortalama sürenin küsurat kısmı 0,01 ila 0,49 arasında ise 0 (sıfır) olarak dikkate alınacak, 0,50 ila 0,99 arasında ise tama iblağ edilecektir.
Örnek 2: (A) Ltd. Şti.’de A, B, C, D ve E sigortalılarının her biri için 2020/Aralık ayında 30 gün, 2021/Ocak ayında 17 gün bildirim yapılarak destekten yararlanıldığı varsayıldığında,
Sigortalılar; 2020/Aralık ayında toplam 150 gün, 2021/Ocak ayında toplam 85 gün, genel toplam olarak da 235 gün bildirilmiştir.
Destekten yararlanılan ortalama süre 47 gün (235/5= 47) olacaktır. Bu durumda işveren destekten yararlandığı 5 sigortalısından tercih edeceği üç sigortalısının (5/2=2,5=3) her birini, destek süresinin sona ermesinden itibaren maddenin yürürlük tarihinden fesih yapılamayacak süreyi içine alan ay sayısını geçmeyecek şekilde, 47 gün süreyle çalıştırması gerekmektedir. Bu hususa riayet edilmemesi halinde 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan destekten yersiz yararlanmış olacağından, yersiz yararlanılan destek tutarları 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
− Destek süresinin sona ermesinden itibaren gerek çalıştırılması gereken sigortalı sayısı hesabında gerekse destekten yararlanılan ortalama süre hesabında, 17256 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde (0) gün ve (0) kazançlı ya da (0) gün ve kazançlı olarak kayıtlı sigortalılar, hesaplamaya dahil edilmeyecektir.
− İşten ayrılmasını müteakip aynı ay içinde ayrıldığı işyerinde tekrar işe başlamış olması halinde, bu sigortalı için ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde iki ayrı kayıt yer almakla birlikte, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olanlar dikkate alınmayacaktır.
− Çalıştırılması gereken sigortalı sayısı ile destekten yararlanılan ortalama süre, destek süresinin bitmesinden (fesih yapılamayacak sürenin sonu) sonra sistem tarafından hesaplanarak İşveren Sisteminde bulunan “4447/Geçici 27. Madde Listeleme-Silme” menüsünde yer alan tanımlama ekranında gösterilecektir.
2- Prim Desteğinden Yararlanma Süresi:
− 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, maddede belirtilen şartları sağlayan sigortalılardan dolayı, 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin yürürlüğe girdiği 1/12/2020 tarihinden itibaren 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10’uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere her ay prim desteğinden yararlanılacaktır.
− Sigortalının destek kapsamında işe başladığı işyerinden destek süresi dolmadan işten ayrılıp aynı işyerinde yeniden işe başlaması durumunda, bu sigortalıdan dolayı kalan süre kadar destekten yararlanılabilecek, ancak aynı işverene ait farklı bir işyerinde veya farklı bir işverene ait işyerinde yeniden işe başlaması durumunda, bu sigortalıdan dolayı destekten yararlanılamayacaktır.
3- İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak Prim Desteği Tutarı:
4447 sayılı Kanun’un geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca destek kapsamında işe alınan sigortalıların 17256 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde kayıtlı prim ödeme gün sayısının, günlük 44,15 TL ile çarpımı sonucu bulunan tutar kadar destekten yararlanılacak olup, bu tutar her ay işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Kalan tutarın bulunması halinde, bu tutarlar işverene iade edilmeyerek, yararlanılan prim desteği tutarları tamamlanana kadar, işverenin bahse konu borçlarına mahsubuna devam edilecektir.
Örnek 3: (A) Anonim Şirketinde 1/12/2020 tarihinde işe alınan ve 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren bir sigortalı için 2020/Aralık ayına ilişkin 17256 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin 22/1/2021 tarihinde SGK’ya gönderildiği ve bu sigortalının 2020/Aralık ayındaki prim ödeme gün sayısının 30 olduğu varsayıldığında, işveren 30 x 44,15= 1.324,50 TL destekten yararlanacaktır.
4- Diğer Hususlar:
4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan istihdama dönüş prim desteğinden yararlanılabilmesi için ayrıca aşağıdaki hususların da bilinmesi gerekmektedir.;
a) 17256 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin SGK’ya verilmiş olması gerekmektedir.
2-7-12-14-19-20-21-22-23-28-39-41-42-43-45-46-47-48-49-50-90-91-92 no.lu belge türü seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri/muhtasar ve prim hizmet beyannameleri için 17256 kanun numarası seçilemeyecektir.
b) İstihdama dönüş prim desteğinden alt işverenlerce çalıştırılan ve kapsama giren sigortalılardan dolayı da yararlanılabilecektir. Destek süresinin sona ermesinden itibaren gerek çalıştırılması gereken sigortalı sayısı hesabında gerekse destekten yararlanılan ortalama süre hesabında hem asıl işverenin hem de alt işverenlerin yalnızca kendi bildirdikleri destek kapsamındaki sigortalılar dikkate alınarak işlem yapılacaktır.
c) Bu destekten yararlanılan ayda aynı sigortalı için 5510 sayılı Kanun ve diğer kanunlarda yer alan prim teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanılamayacaktır.
d) Bu destekten yararlanılabilmesi için, başvurular, www.sgk.gov.tr adresinden giriş yapılmak suretiyle erişilen “e-SGK/İşveren/İşveren Sistemi/Teşvikten Faydalanılacak Sigortalı Tanımlama” ekranlarında yer alan “17256- 4447 Sayılı Kanun Geçici 27. Madde- İstihdama Dönüş Desteği” menüsü vasıtasıyla yapılacaktır.
e) 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca başvuruda bulunanlardan hizmetlerini Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeksizin istihdam ettiğini kabul eden işverenlerin bu destek kapsamında bildirdikleri sigortalılar, işveren yanında hizmetleri bildirilmeksizin çalıştırıldığı dönemler için 5510 sayılı Kanun ve diğer kanunlarda yer alan prim teşviklerine ilişkin ortalama ve toplam sigortalı sayısı hesabında dikkate alınmaz, var olan hesaplamaları değiştirmez.
f) Bu destekten yararlanmakta olan işyerinin, farklı bir sosyal güvenlik merkezi görev alanına giren başka bir adrese nakli halinde, prim desteğinden yararlanılan sigortalılardan dolayı, destek süresi aşılmamak kaydıyla kalan süreler için yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
g) Bu destekten yararlanılıp yararlanılamayacağı hususu, işyeri bazında tespit edilecektedir. Bu nedenle, 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında yer alan destekten yararlanırken aynı işverene ait başka bir işyerinde “16-Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli” koduyla çalışmaya başlayan bir sigortalının, yeni işyerindeki çalışmalarından dolayı söz konusu destekten yararlanması mümkün bulunmamaktadır.
h) Bu destekten yararlanmak için destekten yararlanılacak aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde SGK’ya verilip verilmediği, 17256 kanun numarasında düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden tahakkuk edecek primlerin süresinde ödenip ödenmediği ile SGK’ya yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunup bulunmadığı aranmayacaktır.
ı) 4447 sayılı Kanunun geçici 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan prim desteğinden yararlanılan ve İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
SGK Genelgesi 2020/50 – 4447 Sayılı Kanunun Geçici 27 nci Maddesinde Yer Alan Prim Desteği
Kaynak: TÜRMOB