Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği Bakanlık İznine Tabi Şirketler
Kuruluş ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlığımız iznine tabi şirketlerin alacakları kuruluş ve esas sözleşme değişikliği izinleri ilişkin usul ve esaslar 15.11.2012 tarihli ve 28468 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ’inde (Bundan sonra İzin Tebliği olarak anılacaktır) düzenlenmektedir.
1) Kuruluş ve Esas Sözleşme Değişikliği İşlemleri Ticaret Bakanlığı İznine Tabi Olan Şirketler
İzin Tebliği’nin 5 inci maddesinde, kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Ticaret Bakanlığının iznine tabi olan şirketler sayılmıştır. Buna göre,
Bankalar,
5411 Sayılı Bankacılık Kanununun 6 ve 16 ncı maddeleri uyarınca Bankaların kuruluş ve tüm sözleşme değişiklikleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Finansal Kiralama Şirketleri,
6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 4 ve 10 uncu maddeleri uyarınca Finansal Kiralama Şirketlerinin kuruluş ve tüm sözleşme değişiklikleri BDDK iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Faktoring Şirketleri,
6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 4 ve 10 uncu maddeleri uyarınca Finansal Kiralama Şirketlerinin kuruluş ve tüm sözleşme değişiklikleri BDDK iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Finansman Şirketleri,
6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 4 ve 10 uncu maddeleri uyarınca Finansal Kiralama Şirketlerinin kuruluş ve tüm sözleşme değişiklikleri BDDK iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Tüketici Finansmanı ve Kart Hizmetleri Şirketleri,
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan izin alınmalıdır.
Varlık Yönetim Şirketleri,
Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik’in 4 ve 7 nci maddeleri uyarınca Varlık Yönetim Şirketlerinin kuruluş ve tüm sözleşme değişiklikleri BDDK iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Sigorta Şirketleri,
5684 Sayılı Sigortacılık Kanununun 8 inci maddesi uyarınca Sigorta Şirketlerinin tüm esas sözleşme değişiklikleri Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşüne tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Holdingler,
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde Bakanlığımızdan izin alınmalıdır.
Holding Sözleşmesi Örneği İçin Tıklayınız
Döviz Büfesi İşleten Şirketler (Yetkili Müesseseler),
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’in 5 inci, 17 nci ve 18 inci maddeleri uyarınca yetkili müesseselerin (eski döviz büfesi işleten şirketler) kuruluşları, adres ve unvan değişikliği sonucunu doğuran esas sözleşme değişiklikleri ile ortaklarında değişikliğe sebep olan pay devir işlemleri Hazine ve Maliye Bakanlığının iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Umumi Mağazacılıkla Uğraşan Şirketler,
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde Bakanlığımızdan izin alınmalıdır.
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Şirketleri,
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde Bakanlığımızdan izin alınmalıdır.
Ürün İhtisas Borsası Şirketleri,
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde Bakanlığımızdan izin alınmalıdır.
Bağımsız Denetim Şirketleri,
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde Bakanlığımızdan izin alınmalıdır.
Gözetim Şirketleri,
Uluslararası Gözetim Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (Ürün Güvenliği ve Denetimi: (2015/24))’nin 6 ncı maddesi uyarınca Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünce uluslararası gözetim şirketi belgesi verilen anonim şirketlerin esas sözleşme değişiklikleri ayrıca Genel Müdürlüğümüz iznine tabidir.
Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketleri,
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 11 inci maddesi uyarınca kuruluşta ve sadece amaç ve konuya ilişkin esas sözleşme değişikliğinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan izin alınır.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Serbest Bölge Kurucusu ve İşleticisi Şirketler,
6745 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun 2 nci maddesi uyarınca serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketlerin kuruluşu Cumhurbaşkanı iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Şirketler,
Portföy Yönetim Şirketleri,
Portföy Yönetim Şirketleri Ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği (III-55.1) 7 nci maddesi uyarınca kuruluş ve 24 üncü maddesi uyarınca esas sözleşme değişikliği Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Aracı Kurumlar (Menkul Değerler/Kıymetler) Şirketleri,
Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş Ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği (III-39.1) 8 inci maddesi uyarınca kuruluş ve esas sözleşme değişikliği SPK iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Yatırım Ortaklıkları (Menkul/Gayrimenkul/Girişim Sermayesi) Şirketleri,
Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-48.5) 9 uncu maddesi uyarınca kuruluş ve esas sözleme değişikliği SPK iznine tabidir.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-48.1) 9 uncu maddesi uyarınca kuruluş ve esas sözleme değişikliği SPK iznine tabidir.
Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-48.3) 8 inci maddesi uyarınca kuruluş ve esas sözleme değişikliği SPK iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri,
Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Gayrimenkul Değerleme Hizmeti Verecek Şirketler İle Bu Şirketlerin Kurulca Listeye Alınmalarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: VIII, No: 35) hükümleri uyarınca listeye alınan anonim şirketlerin esas sözleşme değişiklileri SPK iznine tabidir.
Sadece esas sözleşme değişiklikleri için Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Halka Açık Şirketler,
Sermaye Piyasası Kanununa göre faaliyet gösteren halka açık şirketlerin esas sözleşme değişiklikleri SPK’nın iznine tabidir.
Sadece esas sözleşme değişiklikleri için Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
Ancak, kayıtlı sermaye sistemine kabul edilen Sermaye Piyasası Kanununa tabi halka açık anonim şirketlerin kayıtlı sermaye tavanı içinde yapacakları sermaye artışları bakımından Bakanlığımız izni aranmamaktadır.
Varlık Kiralama Şirketleri,
Kira Sertifikaları Tebliği (III-61.1) nin 12 nci maddesi uyarınca kuruluş ve esas sözleşme değişiklikleri SPK’nın iznine tabidir.
Hem kuruluşta hem de esas sözleşme değişikliklerinde ayrıca Bakanlığımızdan da izin alınmalıdır.
2) Kuruluş ve Esas Sözleşme Değişikliği İzninde Aranan Belgeler
A) Genel Olarak
Bakanlığımız iznine tabi şirketlerin tamamı açısından,
- Kuruluş veya esas sözleşme değişikliğine izin verilmesi hususunda İç Ticaret Genel Müdürlüğüne yönelik dilekçe metni
- Kuruluşta, kurucuların imzaları noter veya ticaret sicili müdürü tarafından onaylanmış esas sözleşmenin, ne kadar nüsha için izin alınmak isteniyorsa bir adet fazla nüshası (fazla olan nüsha Bakanlığımızda saklanmaktadır)
- Esas sözleşme değişikliğinde, esas sözleşme değişikliğine ilişkin yönetim kurulu kararının noter onaylı örneğinin bir nüshası ile esas sözleşmenin değişen madde veya maddelerinin yeni metninin, ne kadar nüsha için izin alınmak isteniyorsa bir adet fazla nüshası (fazla olan nüsha Bakanlığımızda saklanmaktadır)
İzin başvurusu belgelerine eklenmelidir.
Bu belgelere ek olarak, kuruluşu veya esas sözleşme değişikliği diğer kurumların uygun görüşünü veya iznini gerektiren şirketler ile esas sözleşme değişikliği sermaye artırımı veya sermaye azaltımı içeren şirketlerde aşağıdaki belgeler de aranmaktadır.
B) Kuruluşu veya Esas Sözleşme Değişikliği Diğer Resmi Kurumların Uygun Görüşünü veya İznini Gerektiren Şirketler
İzin Tebliği’nin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve ikinci fıkrasının (c) bendi uyarınca kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği diğer resmi kurumların uygun görüşünü veya iznini gerektiren şirketlerin Bakanlığımızdan kuruluş veya esas sözleşme değişikliği izni alabilmesi için ilgili kurumun uygun görüş veya izin yazısını başvurusu ile birlikte ibraz etmesi zorunludur.
C) Sermaye Artırımında Aranan Belgeler
Bakanlığımız iznine tabi şirketlerin tamamı, esas sözleşme değişikliklerinde sermaye artırımına yer vermeleri halinde, İzin Tebliği’nin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca aşağıdaki belgeleri başvurularına eklemelidir:
- Sermayenin tamamının ödendiğine, karşılıksız kalıp kalmadığına ve şirket özvarlığının tespitine ilişkin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu.
- Sermaye artırımının iç kaynaklardan yapılması halinde, iç kaynaklardan karşılanan tutarın şirket bünyesinde gerçekten var olduğuna ilişkin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu, denetime tabi şirketlerde ise denetçinin bu tespitlere ilişkin raporu.
- Konulan ayni sermaye ile sermaye artırımı sırasında devralınacak işletmeler ve ayınların değerinin tespitine ilişkin mahkemece atanan bilirkişi tarafından hazırlanmış değerleme raporları.
- Konulan ayni sermaye üzerinde herhangi bir sınırlamanın olmadığına dair ilgili sicilden alınacak yazı.
- Ayni sermaye olarak konulan taşınmazın, fikri mülkiyet haklarının ve diğer değerlerin kayıtlı bulundukları sicillere şerh verildiğini gösteren belge.
D) Sermaye Azaltımında Aranan Belgeler
Bakanlığımız iznine tabi şirketlerin tamamı, esas sözleşme değişikliklerinde sermaye azaltımına yer vermeleri halinde, İzin Tebliği’nin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi uyarınca, sermayenin azaltılmasına rağmen şirket alacaklılarının haklarını tamamen karşılayacak miktarda aktifin şirkette mevcut olduğunun belirlenmesine ilişkin yeminli mali müşavir raporu, denetime tabi şirketlerde ise denetçinin bu tespitlere ilişkin raporu, başvuru belgelerine eklemelidir.
Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı