SGK Genel Yazı – Yurt Dışı Sağlık Uygulamaları
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : 40552758-010.06.01-E.8949028
Tarih: 28/07/2020
Konu : Yurt Dışı Sağlık Uygulamaları Hk.
GENEL YAZI
Bilindiği üzere, halen yürürlükte bulunan 31 sosyal güvenlik sözleşmesi/anlaşmasından 19 tanesi sağlık uygulamalarını da kapsamaktadır. Ülkemiz açısından sağlık uygulamalarında Almanya, Belçika, Karadağ, Macaristan, İtalya ve Tunus sözleşmeleri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendine, diğer sözleşmeler ise sadece 4/1-(a) bendine tabi olanları kapsamaktadır. Sağlık uygulaması olan ülkeler ve kapsamda olan sigortalılık statüleri (EK-1) numaralı tabloda gösterilmiştir.
Sözleşmelere/anlaşmalara göre ülkeler itibariyle 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının hangi bentlerine tabi olanlara yurt dışında bulundukları ya da ikamet ettiklerinde belge düzenleneceği (EK-2) numaralı, sözleşmeli ülkelerde bulunacaklar ile daimi ikamet edeceklere hangi sağlık yardım formülerinin ne kadar süre için düzenleneceği ise (EK-3, 3A, 3B, 3C, 3D) numaralı tablolarda belirtilmiştir.
Diğer yandan, 2019 yılı Merkez Eylem Planı kapsamında; Ankara, İstanbul, İzmir, Hatay ve Samsun illerinde “yurt dışına giden Kurum sigortalıları için sağlık yardım hakkı belgelerinin düzenlenmesi süreci” incelenmiştir. Söz konusu inceleme ve Genel Müdürlüğümüze ulaşan görüş talep yazılarından, Ülkemizin imzalamış olduğu sağlık uygulamalarını da kapsayan sosyal güvenlik sözleşmelerinin/anlaşmalarının sağlık uygulamalarına ilişkin tespit edilen tereddütlü hususlarla ilgili iş ve işlemler aşağıda belirtildiği şekilde gerçekleştirilecektir.
A- Kurum Sigortalıları Sağlık Aktivasyon Sistemi (KUSAS) İşlemleri
Söz konusu eylem planı çerçevesinde belirlenen beş ilde yapılan incelemelerde;
– Muhtelif dosyalarda yurt dışına giden öğrencilerin öğrenim belgelerinin, personelce bu belgelerin tanındığı gerekçesi ile Türkçe tercümesinin istenilmediği,
– Sözleşme kapsamında olmayan 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin (g) bendine tabi sigortalıların bakmakla yükümlü aile bireylerine yurt dışındaki öğrenimleri nedeniyle sağlık yardımı belgesi düzenlendiği,
– Erasmus haricinde öğrenim amaçlı yurt dışına giden öğrencilerin öğrenim görülen okulun denklik belgesinin YÖK’ten temin edilerek dosyalara eklenmediği,
– Kişiler adına düzenlenen belgelerin ülkeler bazında klasörler halinde muhafaza edilse bile şahıs bazında dosya açılmadığı,
– Daimi ikametler için düzenlenen sağlık yardım belgelerinde oturma müsaadesi ya da ikamet belgesi temin edilmeden belge düzenlendiği
tespit edilmiştir.
Buna göre, KUSAS işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda açıklanmıştır:
1- Sağlık yardım formüleri talebinde bulunan kişilerce Kuruma doğrudan verilen “Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanmış Ülkelerde Sağlık Yardımları Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi”nin eksiksiz doldurulup doldurulmadığı kontrol edilecek, söz konusu belgede tespit edilecek eksikler talep sahibine tamamlattırıldıktan sonra formüler düzenlenecektir.
2- Kurum sigortalılarının bakmakla yükümlü aile bireyleri, gelir/aylık sahipleri ve bunların bakmakla yükümlü aile bireylerine Almanya hariç sözleşmeli ülkelerde daimi ikamet etmeleri nedeniyle ilgili sağlık yardım formüleri düzenlenebilmesi için ilgililerden;
– Sözleşmeli ülkede daimi ikamet ettiklerine dair ikamet belgesi ve/veya oturum izin belgesini ibraz etmesi,
-Yurt dışındaki adresini MERNİS’e işletmeleri gerektiğinden Kimlik Paylaşım Sisteminden (KPS) adresin yurt dışına taşınıp taşımadığının tespiti,
– Türkiye’den gelir/aylık alan kişilere formüler düzenlenebilmesi için ödenmekte olan gelir/aylığın sözleşmeli ülkeye transfer edilmiş olması şartı arandığından, bu kişilerin gelir/aylığını sözleşmeli ülkeye transfer edip etmediklerinin MOSİP üzerinden kontrolü
gerekmektedir.
Yapılacak kontroller sonucunda istenilen bilgi ve belgelerin tamam olduğunun tespiti durumunda talep edilen formüler düzenlenecektir.
Bu ülkelerde daimi ikamet edecek gelir/aylık sahibinin bakmakla yükümlü aile bireylerine sağlık yardım formüleri düzenlenirken gelir/aylık sahibinin aylık transferinin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin kontrolü yapılmayacaktır.
3- Almanya’da daimi ikamet eden kişilere sağlık yardımı formüleri düzenlenebilmesi için 24/12/2018 tarihli E.17585756 sayılı Genel Yazıda belirtildiği şekilde kesintisiz 183 gün Almanya’da bulunup bulunmadığının tespiti Emniyet Genel Müdürlüğü Yurda Giriş Çıkış Programından ya da kişilerin ibraz edeceği yurda giriş çıkış tarihlerini gösterir pasaportlardan veya emniyet müdürlüklerinden alınacak belgeye göre yapılacak, 183 gün kesintisiz ikametin gerçekleştiğinin tespiti durumunda 184 üncü günden başlamak üzere ilgili sağlık yardım formüleri düzenlenecektir.
5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortalısının Almanya’da daimi ikamet eden bakmakla yükümlü aile bireylerine A/T 9 formüleri düzenlenirken, bu kişilerin Almanya’dan sağlık yardım hakkı olmadığına dair hastalık kasalarından temin edecekleri resmi yazı veya T/A 5 formüleri ibraz etmeleri istenecektir. Söz konusu T/A 5 formüleri gelir/aylık sahiplerinin aile bireylerinden istenmeyecektir.
4- Daimi ikamet formülerinin sözleşmeli ülke sigorta kurumları/hastalık kasalarınca sözleşmelerin uygulanmasına ilişkin idari anlaşmalarda belirtilen formüler ile talep edilmesi halinde ilgili kişinin ikamet belgesi ve/veya oturum izin belgesinin bulunup bulunmadığı ve bu bölümün 2 nci maddesinde belirtilen aylık transferinin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği kontrol edilecek, aranan şartların gerçekleşmiş olduğunun tespiti halinde talep edilen formüler düzenlenecektir. Ancak, Almanya hastalık kasalarınca formüler taleplerinde, ilgililerin Almanya’dan sağlık yardım hakkı olmadığına dair hastalık kasalarından temin edecekleri resmi yazı veya T/A 5 formüleri ibraz etmeleri istenilmeden, bu bölümün 3 üncü maddesinde belirtilen daimi ikamet şartını yerine getirmiş iseler formüler düzenlenecektir. Düzenlenen formüler talep eden sigorta kurumu/hastalık kasasına gönderilecektir.
5- Sigortalının bakmakla yükümlü aile bireyleri ile aylık/gelir sahibi ve bunların bakmakla yükümlü aile bireyleri öğrenim amaçlı olarak sağlık uygulaması bulunan sözleşmeli ülkeye gittiklerinde bunlar adına sağlık yardım belgesinin düzenlenebilmesi için;
a) Lise eğitimi için gidecek olanlardan, eğitim görülen okulun Türkiye’de lise seviyesinde olduğunu gösteren Millî Eğitim Bakanlığı veya Ülkemizin dış temsilciliklerinden alınacak belge,
b) Ön lisans, lisans veya yüksek lisans eğitimi için gidecek olanlardan;
– Yurt dışında üniversiteden kabul edildiğine dair belge,
– Öğrenim görülen üniversite/fakültenin ön lisans, lisans veya yüksek lisans seviyesinde olduğunu gösteren YÖK veya Ülkemizin dış temsilciliklerinden alınacak belge,
– Türkçe tercümesi ile birlikte okulun sömestr tarihlerini gösterir belge,
c) Erasmus kapsamında gidecek olanlardan;
-Türkiye’de okuduğu üniversiteden Erasmus kapsamında gittiğine dair yazı,
-Türkçe tercümesi ile birlikte okulun sömestr tarihlerini gösterir belge
istenecektir. Söz konusu belgeleri eksiksiz ibraz edenlere ilgili sağlık yardım hakkı formüleri düzenlenecektir.
6- Sağlık uygulaması bulunan sözleşmeli ülkelere geçici veya sürekli görevle gönderilecek kişilerin sağlık yardım hakkı SPAS’tan kontrol edilecek, sağlık yardım hakkının mevcut olması halinde (EK-3B) numaralı tablolarda belirtildiği şekilde formüler düzenlenecektir. 30 günden az prim ödeme gün sayısı bulunması nedeniyle SPAS’ta sağlık yardım hakkı açık olmayan kişilere belge düzenlenmeyecektir. Bu kişilerin 30 gün prim ödeme şartını talep tarihinden sonra yerine getirmeleri halinde sigortalı veya işverenin talebi üzerine SPAS’ta sağlık yardımının açıldığı gün itibariyle belge düzenlenecektir.
Ayrıca, geçici veya sürekli görev süresinin uzaması nedeniyle sağlık yardım hakkı formüleri talep edilmesi halinde yeni düzenlenecek formüler, uzayan görev süresinin başlangıç tarihi itibariyle düzenlenecektir.
7- 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler adına formüler düzenlenebilmesi için, talep tarihinden önceki ay dahil olmak üzere prim ve prime ilişkin her türlü borcun ödenmiş olması gerekmektedir. 4/1-(b) güvence programında sigortalı bilgiler ekranından yapılacak sorgulama sonucunda borcun olmadığının tespiti halinde talep edilen formüler düzenlenecek, borcun olduğunun tespiti durumunda ise formüler düzenlenmeyecektir. Ancak, borcu tespit edilen sigortalının, borcunu ödemesi ve borcun ödendiğinin Kurum kayıtlarından tespit edilmesi halinde ilgili sağlık yardım formüleri düzenlenecektir.
Bu kapsamdaki sigortalıların sözleşmeli ülkelerde;
– Geçici görevli olarak bulunmaları nedeniyle sağlık yardım formüleri talep etmeleri durumunda kendileri için her defasında en fazla ikişer aylık,
-Turistik amaçlı olarak bulunmaları nedeniyle sağlık yardım formüleri talep etmeleri durumunda kendilerine ve/veya bakmakla yükümlü aile bireylerine her defasında en fazla ikişer aylık
formüler düzenlenecektir.
Aylık/gelir sahipleri ve bunların bakmakla yükümlü aile bireylerine sözleşmeli ülkelerde turistik amaçlı olarak bulunmaları nedeniyle sağlık yardım formülleri talep etmeleri durumunda Almanya hariç diğer ülkeler için en fazla üçer aylık, Almanya için ise en fazla 183 gün (6 ay) için ilgili formüler düzenlenecektir.
8- 13/7/2018 tarihinde yayımlanan E.7895136 sayılı Genel Yazının 3 üncü maddesinde, “aktif sigortalılar için sağlık yardım hakkı belgesinin, sigortalının priminin ödendiği sosyal güvenlik il müdürlüğü (SGİM)/sosyal güvenlik merkezince (SGM) düzenleneceği, ancak sigortalının ikamet yeri ile primlerinin ödendiği ilin farklı olması halinde söz konusu belgenin primlerin ödendiği ünite ile irtibata geçilerek ikamet edilen ildeki birimlerce de düzenleneceği” belirtilmiştir. Sigortalının bakmakla yükümlü aile bireyinin ikamet yeri ile sigortalının primlerinin ödendiği ilin farklı olması halinde de aynı şekilde işlem yapılacaktır.
9- Tedavilerine devam edilmek üzere sözleşmeli ülkelere gidecekler için ilgili formüler, (A/T 12, TR/A 3-A v.b) Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (EHGM) Yurtdışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığından alınacak talimata istinaden düzenlenecektir. Talimat olmadan söz konusu formüler kesinlikle düzenlenmeyecektir.
10- 5510 sayılı Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamındaki aylık/gelir sahiplerinin ve bunların bakmakla yükümlü aile bireylerinin Hollanda ve Fransa’ya turistik amaçlı gitmeleri nedeniyle sağlık yardımı formülleri talep etmeleri durumunda, bu kapsamdaki kişilerin turistik amaçlı seyahatlerinde sağlık yardımlarının karşılanması söz konusu sözleşme hükümlerine göre mümkün olmadığından, ilgililer adına formüler düzenlenmeyecektir. Ancak bu kişilerin daimi ikamet etmeleri nedeniyle formüler talebinde bulunmaları halinde ilgili formüler bu bölümün 2 ve 4 üncü maddelerinde yapılan açıklamalar esas alınarak düzenlenecektir.
11- Almanya harici sözleşmeli ülkelerin hesaplaşma işlemleri bu ülkelerin Kurum Sigortalıları Sağlık Sistemine (KUSAS) entegrasyonu tamamlanıncaya kadar EHGM tarafından yapılmaya devam edileceğinden, söz konusu ülkelerde bulunanlar ve ikamet edenler için düzenlenen sağlık yardım formüllerinin bir nüshasının EHGM’ye gönderilmesine devam edilecektir.
12– Kurum mevzuatına göre sağlık yardımlarına müstahak olan sigortalı ya da aile bireylerinin turistik amaçla Almanya, Avusturya, Belçika, Hollanda, Çekya, Karadağ ve Sırbistan’da bulundukları sırada görmüş oldukları ve kendilerince karşılanan sağlık yardımlarına ilişkin masrafların iadesi yönünde Kuruma talepte bulunmaları halinde, söz konusu masraf tutarları tedavi görülen ülkelerin yetkili kurumunca belirlenecek ücretler üzerinden ilgililere ödenecektir.
İlgililere ödeme yapılıp yapılmayacağının belirlenebilmesi için;
– Sözleşmeli ülkede sağlık yardımı alındığı sürelerde Kurumdan sağlık yardım hakkı olup olmadığının SPAS üzerinden kontrol edilmesi,
– Sağlık yardım hakkının olduğunun tespit edilmesi durumunda görülen tedavinin SUT hükümlerine göre acil hal kapsamında olup olmadığının ilgili SGİM/SGM tarafından bağlı olduğu sağlık sosyal güvenlik merkezine tespit ettirilmesi,
– Acil hal kapsamında sağlık yardımı yapıldığının tespit edilmesi durumunda ilgili formülerle tedavi görülen ülke sigorta kurumundan tedavi karşılığı ödenecek tutarın sorulması
gerekmektedir.
Sağlık yardımına ilişkin raporlar ve masraf faturaları da eklenecek ilgili formüler 3 nüsha olarak düzenlenip onaylandıktan sonra iki nüshası sözleşmeli ülkede tedavi olunan bölgedeki sigorta kurumu/hastalık kasasına, bunun tespit edilememesi halinde ise sözleşmeli ülkenin irtibat kurumuna gönderilecektir.
Ödenecek meblağın ilgili ülke kurumunca bildirilmesine müteakip söz konusu meblağ Genel Sağlık Sigortası Uygulamaları Yönetmeliğinin 30 uncu maddesi hükümleri doğrultusunda, ödemenin yapılacağı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru esas alınarak Türk Lirası üzerinden ilgililere ödenecektir.
Görülen tedavinin SUT hükümlerine göre acil hal kapsamında olmadığının tespiti durumunda masraf iadesi talepleri reddedilerek bu durum ilgililere yazı ile bildirilecektir.
B- Yurt Dışı Provizyon Aktivasyon Sağlık Sistemi (YUPASS) İşlemleri
Sağlık uygulaması bulunan sözleşmeli ülke sigortalıları ve/veya aylık sahipleri ile bunların bakmakla yükümlü aile bireyleri ile ilgili olarak tespit edilen tereddütlü hususlarla ilgili iş ve işlemler aşağıda belirtildiği şekilde gerçekleştirilecektir.
1- Sözleşmeli ülke adına sağlık yardım hakkına sahip kişiler için YUPASS’a aynı anda hem turistik amaçlı bulunmalara ait formüler (T/A 11 ve A/TR 3 vb.) hem de tedavi amaçlı gönderilmeye ait formüler (T/A 12 ve A/TR 3-A vb.) kayıt edilebilmektedir. Bu durumda öncelikli olarak tedavi amaçlı formülerden sağlık yardımı alınabilmesini teminen YUPASS “Diğer İşlemler” menüsü altında bulunan “YUPASS Bilgileri Gönder” ekranından YUPASS numarası ile mutlaka YUPASS güncellemesi yapılarak tedavi amaçlı sağlık yardımı formüleri üzerinden sağlık yardımı alınması sağlanacaktır.
2- YUPASS’ta kayıtlı Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa ve Hollanda adına daimi ikamet formüleri ile sağlık yardımlarından faydalanan kişilerin, ikametlerini bir başka ile taşımaları durumunda YUPASS’taki sağlık yardım hakları sonlandırılmayacak ve bu ülkelerden de sağlık yardımları sonlandırma formüleri istenilmeyecektir. Yeni ikamet edilen ildeki hak sahibi kişilerin sağlık yardımlarına ilişkin tüm talepleri, sağlık yardım hakkı formülerini YUPASS’a kayıt eden SGİM/SGM ile irtibata geçilerek yeni ikamet edilen ildeki birimce sonuçlandırılacaktır.
3- Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri gereğince sağlık yardımlarına müstahak olanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerden Ülkemizde ikamet edenlerden sağlık yardım masrafları götürü usulde gerçekleştirilenlerin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin (aile bireyi) belirlenmesinde bazı sözleşmelerde Kurum mevzuatı esas alınmaktadır. Bakmakla yükümlü aile bireylerinin hangi ülke mevzuatına göre belirlendiği (EK-4) numaralı tabloda belirtilmiştir.
Sözleşmeli ülkeler adına sağlık yardımı alacaklardan Kurum mevzuatına göre bakmakla yükümlü olacakların belirlenmesinde 7/9/2017 tarihli ve 2017/26 sayılı Genelge hükümleri esas alınacaktır.
4- Ülkemizde daimi ikamet eden YUPASS’ta kayıtlı sözleşmeli ülke sigortalılarının bakmakla yükümlü aile bireyleri ile gelir/aylık sahipleri ve bunların bakmakla yükümlü aile bireyleri için sözleşmeli ülke sigorta kurumları/hastalık kasalarınca sağlık yardım hakkı sonlandırma formülerinin (T/A 9/1, 21/1 veya TUR/N 108 vb.) Kuruma intikalinde ivedilikle ilgili kişilerin sağlık yardım hakları YUPASS Kullanma Kılavuzunda belirtildiği şekilde sonlandırılacaktır. YUPASS dışındaki ülkelerden sonlandırma formüleri intikal ettiğinde ise “Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Sağlık Yardım Belgesi” ile sağlık yardımlarından faydalanan kişiler ile derhal iletişime geçilerek söz konusu belgenin iptali sağlanacaktır. İptal işlemi gerçekleştirildikten sonra sağlık yardımı sonlandırma formülerinin ilgili bölümü doldurulup onaylandıktan sonra bir nüshası sözleşmeli ülkelere iade edilecektir.
5- Sosyal güvenlik sözleşmelerinde öngörülen sağlık yardım hakkı formüleri olmadan veya Kuruma ibraz edilmeden Ülkemizde kendi imkanları ile tedavi olarak sözleşmeli ülke sigorta Kurumlarına müracaat ederek masraf iadesi talebinde bulunan kişiler için ilgili ülke kurumlarınca tedavi olunan ildeki SGİM/SGM’lere gönderilen masraf iade bildirim formüleri (T/A 26, A/TR 9, BE/TR 126, N/TUR 126, CZ/TR 126, MNE/TR 126 ve SRB/TR 126 ) ile eki faturalar ve/veya belgeler, talebi alan ünite tarafından bağlı bulunulan sağlık sosyal güvenlik merkezine gönderilecektir. Söz konusu masraf iade bildirim formüleri sözleşmeli ülkelerin sigorta kurumları/hastalık kasalarınca formüler ekindeki masraf faturası bedellerinin ilgililere iadesine karar verilmiş olarak gönderildiğinden, sağlık sosyal güvenlik merkezlerince görülen tedavinin acil olup olmadığı araştırılmadan ve tedavinin anlaşmalı sağlık hizmeti sunucusu tarafından sağlanıp sağlanmadığının kontrolü yapılmadan belgelerde kayıtlı sağlık yardımlarının Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) belirtilen fiyat karşılıkları ilgili üniteye bildirilecektir. Bildirilen tutarlar ilgili yurt dışı işlemleri servisince Kuruma gönderilen masraf iade bildirim formülerinin ilgili alanına yazılacak ve imzalanıp onaylandıktan sonra ilgili ülke sigorta kurumuna/hastalık kasasına iade edilecektir.
C- Diğer İşlemler
KUSAS ve YUPASS’ta gerçekleştirilen diğer iş ve işlemler aşağıdaki açıklamalar doğrultusunda yürütülecektir.
1- Kişiler adına düzenlenen sağlık yardım formüleri;
– YUPASS ve KUSAS’ta işlem gören ülkeler için bu programların tescil aşamasında ürettiği sicil/dosya numarasıyla,
– YUPASS dışındaki ülkeler için sigortalılar adına üretilecek manuel numara ile,
– KUSAS dışındaki ülkeler için T.C. Kimlik numarası, sigorta veya tahsis numarasıyla ülke bazında dosya açılarak klase edilecektir.
2- Türkiye’de daimi ikamet etmekte olan ve sağlık uygulamalarını kapsayan sözleşmeli ülkeden kendi çalışmalarından dolayı gelir/aylık alırken Kurumumuzdan da dul/yetim aylığı alan kişiler sağlık yardımlarından sözleşmeli ülke adına yararlanacaklardır. Ancak her iki ülkeden de hak sahibi olarak aylık alınması durumunda sağlık yardımları Kurumumuzca karşılanacaktır.
3- 16/8/2012 tarihli ve 14672495 sayılı “İkametleri yurtdışı olanlar ile yurtdışından sağlık yardımı alanlar” konulu Toplu Talimatta yurt dışında ikamet eden veya yabancı ülkeden sağlık yardımlarından yararlanma hakkı olan kişilerin genel sağlık sigortası kapsamına dahil edilmeyeceği, bu kapsamda olan kişilerin 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesi kapsamında genel sağlık sigortası tescillerinin yapılmasının veya genel sağlık sigortasının bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık yardımlarından faydalanmalarının engellenmesi amacıyla “Kapsam Dışı Sigortalı İşlemleri Yurt Dışı Uygulaması” programının işletime açıldığı belirtilmiş ve bu amaçla SGİM/SGM’lerce yapılması gereken hususlar talimatlandırılmıştır.
Buna göre;
– Sağlık uygulamalarını kapsayan sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanan ülkelerde ikamet eden ya da bu ülkelerden sağlık yardım hakkını elde etmiş kişiler yurt dışı işlemleri servislerince,
– Sağlık uygulaması olmayan sözleşmeli ülkeler ile sözleşmesiz ülkelerde ikamet eden ya da bu ülkelerden sağlık yardım hakkını elde etmiş kişiler ise GSS servisi veya sağlık aktivasyon servislerince
“Kapsam Dışı Sigortalı İşlemleri Yurt Dışı Uygulaması” programına kayıt edilerek, genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü aile bireyi olmaları önlenecektir.
4- Gerek sosyal güvenlik sözleşmelerine gerekse borçlanılan yurt dışı sürelerine istinaden Kurumca gelir/aylık bağlananların haksız yere sağlık yardımlarından yararlanmalarını engellemek amacıyla SPAS’a kapalı kayıt atılmakta ve ilgililerin müracaatları sonrasında sağlık yardımları, 27/3/2012 tarihli ve 5937370 sayılı ve 24/12/2018 tarihli E.17585756 sayılı genel yazılar esas alınarak 7/9/2017 tarihli ve 2017/26 sayılı Genelgenin 6.1.1. maddesinde açıklanan birimler tarafından açılmakta idi. Sosyal güvenlik sözleşmelerine veya borçlanılan yurt dışı sürelerine istinaden gelir/aylık bağlananların SPAS’a aylık bağlanması aşamasında kayıt düşülebilmesini teminen Emektar 4A ilk ve ikinci karar ekranlarında düzenleme yapılmıştır.
Buna göre, Emektar 4A ilk veya ikinci karar ekranlarında aylık bağlama aşamasında aylığı bağlayan kullanıcı öncelikle aylık bağlamaya esas hizmetlerin geçtiği ülkenin, sağlık uygulamaları olan sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanan ülke olup olmadığının kontrolünü yapacaktır. Bu ülkelerden olmadığının tespit edilmesi durumunda, ilgilinin MERNIS kayıtlarında ikamet adresinin Türkiye olması halinde ilgili ekranlardaki “SPAS açılsın mı?” butonundan, “Evet” seçilerek sağlık yardımlarından yararlanması sağlanacaktır. İlgilinin MERNIS kayıtlarındaki adresinin yurt dışı olduğunun tespiti halinde ise aynı butondan bu defa “Hayır” seçilerek sağlık yardımı alması engellenecektir.
Aylık bağlamaya esas ülkenin sağlık uygulaması olan sözleşmeli ülke olduğunun tespit edilmesi durumunda ise “SPAS açılsın mı?” butonundan “Hayır” seçilerek ilgililerin sağlık yardımı alması engellenecektir.
Bu şekilde sağlık yardımı kapalı olarak SPAS’a kayıt atılanların, Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında GSS tescili yapılmasının önlenmesi için “Kapsam Dışı Sigortalı İşlemleri Yurt Dışı Uygulaması” programına gerekli girişler; aylık bağlamaya esas ülkenin, Ülkemizin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamadığı veya sağlık uygulamaları olmayan sözleşmeli ülke olması durumunda GSS veya sağlık aktivasyon servislerince, sağlık uygulaması olan sözleşmeli ülke olması halinde ise yurt dışı işlemleri servisince yapılacaktır.
SPAS’ta sağlık yardımları kapalı olarak gelen kişilerin müracaat ederek sağlık aktivasyonlarının açılmasını talep etmeleri halinde, 27/3/2012 tarihli ve 5937370 sayılı, 24/12/2018 tarihli ve E.17585756 sayılı genel yazılar esas alınarak, aylık bağlamaya esas ülkenin, Ülkemizin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamadığı veya sağlık uygulamaları olmayan sözleşmeli ülke olması durumunda doğrudan, sağlık uygulaması olan sözleşmeli ülke olması halinde ise yurt dışı işlemleri servislerince verilecek onaya istinaden, GSS veya sağlık aktivasyon servislerince öncelikle bu kişilerin “Kapsam Dışı Sigortalı İşlemleri Yurt Dışı Uygulaması” programından çıkarılmasından sonra GSS, sağlık aktivasyon veya yurt dışı işlemleri servislerince talep sahibine doldurtularak onaylanan “Yurtdışı Birimlerince Bağlanan Aylık Sahiplerinin Sağlık Aktivasyon Talep Formu”na istinaden SPAS programı üzerinden sağlık aktivasyonların açılmasına yönelik işlemler gerçekleştirilecektir.
Ancak söz konusu işlemlerin SPAS programı üzerinden gerçekleştirilemediği durumlarda ise GSS, sağlık aktivasyon veya yurt dışı işlemleri servislerince talep sahibine doldurtularak onaylanan aktivasyon işlemleri EMEKTAR 4A programı içerisinde yer alan SPAS menüsünden gerçekleştirilecektir.
5- 7/9/2017 tarihli ve 2017/26 sayılı Genelgenin “3.1.3. Öğrenci Belgesi” başlıklı bölümünde yurt dışında öğrenim gören öğrencilerin öğrenci belgelerinin yeminli tercüme bürolarınca yapılmış tercümelerinin de Kuruma verilmesi talimatlandırıldığı halde SGİM/SGM’lerce öğrencilerin ibraz ettiği öğrenci belgelerinin, tercümeleri ilgililerden istenmeden, tercüme için EHGM’ye gönderildiği tespit edilmiştir.
Söz konusu Genelge hükmüne göre öğrenci belgelerinin tercümelerinin de ilgililerce Kuruma ibraz edilmesi gerektiğinden bundan sonra öğrenci belgeleri tercüme için EHGM’ye gönderilmeyecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
İsmail ERTÜZÜN
Genel Müdür V.