Tarımsal Destekleme ve Teşvikten Gelir Vergisi Tevkifatı
İsmet Ömer GÜNEŞ
Avukat
ismetomergunes@gmail.com
Üretimin desteklenmesi, üretimde sürekliliğin sağlanması ve sektörün düzenlenmesi amacıyla bazı sektörlere ayni veya maddi destek yapıldığını sıklıkla görmekteyiz. Genellikle üretimin desteklenmesini ve teşvikleri çiftçiler için duymaktaysak da anılan desteklerden teknoloji üretimi yapanlar, sanayiciler, AR-GE birimi olan işletmeler ve daha çok sayıda meslek grubu faydalanmaktadır.
Çiftçilerin hem daha kalabalık bir meslek grubu olması hem de destekleme olmazsa sektörün çok ciddi ekonomik sıkıntı yaşama ihtimali, çiftçilere yapılan destekler için hazineden ayrılan payın daha büyük olmasına hem de yapılan desteklerin çeşitliliğinin artmasına sebep olmuştur. Çiftçilere yapılan desteklemeler çiftçilerin ürün satışı üzerinden alınan bir yüzde ile ödenen yani hasılata dayalı maddi destek olabileceği (1. tür destekleme) gibi ürettiği ürünün satışından elde ettiği hasılatla ve meblağıyla oranlanmaksızın yapılan desteklemeler (2. tür destekleme) de olabilmektedir.
Bahsettiğimiz ikinci tür yardım doğrudan nakdi yardım olabileceği gibi yağlı tohum desteği, mazot desteği, gübre desteği gibi ayni yardım da olabilmektedir. Uygulamada bahsettiğimiz bu iki farklı destekleme yöntemi gelir vergisi açısından da farklılık göstermektedir.
Çiftçilerin hasılat üzerinden alacakları desteklemeler de gelir vergisine tabi tutulacak ve G.V.K. m. 94 gereğince tevkifata tabi tutulacaktır. Zira G.V.K. m. 53’te “Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, bu Kanunun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir.” şeklindeki düzenlemeye göre çiftçilerin hasılat üzerinden veya hasılata oranla aldıkları desteklemeler gelir vergisine tabi olacaktır.
G.V.K. m. 94’te de 11. bendinde; çiftçilerden satın alınan zirai mahsüller ve hizmetler için yapılan ödemelerden;
a) Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsülleri için,
b) Diğer zirai mahsuller için,
c) Ziraai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetler için,
d) Çiftçilere yapılan doğrudan gelir destekli ve alternatif ürün ödemeleri için %25 oranında vergi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Bahsedilen bu hasılata dayalı destekleme türü gelir vergisine tabi olacaktır. Ancak hasılata, elde edilen gelire oranla yapılmayan mazot desteği, gübre desteği , tohum desteği gibi desteklemeler gelir vergisine tabi olmayacaktır. Bunun sebebi bu tür ayni desteklemelerin ya da nakdi desteklerin G.V.K. m. 94/11’de aranan “çifçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için” yapılan ödeme olmamasından kaynaklanmaktadır. Bahsettiğimiz desteklemeler çiftçilerden satın alınan mahsul ve hizmetlerden dolayı kendilerine yapılan desteklemeler değil hasılata dayalı olmaksızın yapılan desteklemelerdir.
Hasılata dayalı olmaksızın yapılan gübre, mazot, tohum gibi desteklemelerden yapılan tevkifatlar vergi hatası kapsamında değerlendirilmekte ve son beş yıl içerisinde yapılan vergi kesintilerinin iadesi de hukuken mümkündür.
.
