AR-GE Yazılımları Kurumlar Vergisi
Mustafa DORUK
S.M. Mali Müşavir
[email protected]
Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri teknoloji geliştirme bölgelerindeki kazançlarından dolayı Kurumlar Vergisi kazanç istisnasından tam ve dar mükellef ayrımı yapılmaksızın tüm mükellefler faydalanır.
12.03.2011 tarih ve 27872 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6170 sayılı Kanunla değiştirilen 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun 3 üncü maddesinin (c) bendinde, “Araştırma ve Geliştirme (AR-GE): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dahil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları,”
Aynı maddenin (l) bendinde, “Yazılım: Bir bilgisayar, iletişim cihazı veya bilgi teknolojilerine dayalı bir diğer cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod listesini, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren belgelerin, belli bir sistematik içinde, tasarlama, geliştirme şeklindeki ürün ve hizmetlerin tümü ile bu ürün ya da mal ve hizmetlerin lisanslama, kiralama ve tüm hakları ile devretme gibi teslim şekillerinin tümünü,”
ifade edeceği hükümleri yer almıştır. (Özelge 1)
Buradan görüleceği üzere Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde elde edilen kazançların istisnadan faydalanabilmesi için;
– Münhasıran (sadece) bu bölgede faaliyetlerinden elde ettikleri kazanç olması,
– İstisnanın 31.12.2023 tarihine kadar devam etmesi,
– Ar-Ge, yazılım ve tasarım faaliyetlerinden elde ettiği kazanç olması gerekmektedir.
Ar-Ge: Kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dahil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır.
Yazılım: Bir bilgisayar, iletişim cihazı veya bilgi teknolojilerine dayalı bir diğer cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod listesini, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren belgelerin, belli bir sistematik içinde, tasarlama, geliştirme şeklindeki ürün ve hizmetlerin tümü ile bu ürün ya da mal ve hizmetlerin lisanslama, kiralama ve tüm hakları ile devretme gibi teslim şekillerinin tümünü,
Tasarım Faaliyeti: Sanayi alanında ve Bakanlar Kurulunun uygun göreceği diğer alanlarda katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümü olarak tanımlanmıştır.
İstisnadan yararlanmak isteyen bir şirket faaliyet konusunu yukarıda yer alan tanımlar çerçevesinde belirleyecektir.
19 Ekim 2017 Tarih ve 30215 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 2017/10821 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun Geçici 2’nci maddesine ilişkin önemli düzenlemeler yapılmıştır. İstisna uygulamasına yönelik “belgelendirme ve hesaplama” yönünden yeni şartlar getirilmiştir. Bu bölümde anlatılan şartların ve kapsamın değişmeden devam edeceği fakat 30/08/2018 tarihli 54 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1 nci maddesi 2 nci bendinde değişiklik yapılarak kısıtlamaya gidilmiş; patente eşdeğer belgeler arasında sayılan tasarım tescil belgesi, Ar-Ge faaliyetleri neticesinde alınması kaydı ile patente eşdeğer belgeler ön koşul sayılarak tasarım projelerinde istisnanın kapsamı daraltılmıştır.
Teknoparklardaki kurumlar vergisi istisnasından yararlanmak için öncelikle aşağıdaki 3 şartın yerine getirilmesi gerekir. (Özelge 2)
– Bu Kanunda tanımlanan teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterilmesi,
– Kazancın münhasıran bu bölgedeki yazılım, tasarım ve Ar-Ge’ye dayalı üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançlardan olması,
– Bölge içi ve dışı faaliyetlerden elde edilen kazanç ayrımının yapılması gerekmektedir.
a) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen teknokentlerde faaliyet gösterilmesi
İstisnadan yararlanmak için, Teknopark Kanunu çerçevesinde kurulmuş teknoparklarda faaliyette bulunması gerekir. Teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunmayan firmaların kazançları için istisnadan yararlanılamaz.
Örneğin:
Yılmaz Anonim Şirketi, (Y) Üniversitesi teknoloji geliştirme bölgesi inşaat aşamasında olduğundan, söz koşunu inşaat tamamlanana kadar AR-Ge çalışmalarını şirket merkezinden yürütmüş ve şirket merkezinde yaptığı AR-GE faaliyetlerinden 75.000 TL kazanç elde etmiştir.
Bu durumda şirketin teknoloji geliştirme bölgesi dışında yaptığı yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edeceği kazancın kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmamaktadır. (Özelge 3)
Örneğin;
Hacettepe Teknokentte faaliyette bulunan Karan Limited Şirketi, okullara yönelik bir yazılım programı geliştirmiş ve satışını yapmıştır. Bu programa yönelik olarak periyodik zamanlarda bölgede çalışan personel aracılığı ile teknik destek hizmetleri verilmekte ve bu hizmetleri karşılığında “teknik destek hizmet bedeli” ve “program güncelleme bedeli” adı altında fatura düzenlenmektedir.
İstisna sadece bölgede gerçekleştirilen yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançlara yönelik olup uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden elde edilen kazançlarda bu kapsama girmektedir. Bölge dışında gerçekleştirilen faaliyetlerden elde edilen kazançların ise Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilse bile istisnaya konu edilmesi mümkün bulunmamaktadır. (Özelge 4)
b) Kazancın sadece teknokentlerdeki Ar-Ge yazılım ve tasarıma dayalı üretim faaliyetlerinden elde edilen gelirlerden olması
İstisna kapsamına sadece Ar-Ge ,yazılım ve tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar girmektedir. Teknokent yönetmeliklerinde ayrıntılı olarak Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerine giren işler yer almamıştır. Hangi işletmelerinden bölgede faaliyet göstereceğini Proje Değerlendirme Komisyonu karar vermektedir komisyon: en az 2 öğretim ve üyesi ve 1 sektör uzmanından oluşmaktadır.
Örneğin;
Göller bölgesi teknokentte oyun yazılımı alanında faaliyet gösteren Çankaya Anonim Şirketi oyun yazılımı faaliyetinden kazanç elde etmektedir.
Çankaya Anonim Şirketinin geliştirdiği oyun yazılımlarının yurt içi ve yurt dışındaki kullanıcılar tarafından … ve benzeri yurt dışı firmalar aracılığıyla indirilerek kullanılması karşılığında elde edilen kazançlarınızın (oyun esnasında yayınlanan reklamlar dolayısıyla elde edilen hasılattan pay almak suretiyle elde edilenler dahil) 31.12.2023 tarihine kadar kurumlar vergisinden istisna kapsamında değerlendirilecektir. (Özelge 5)
Not: Oyun yazılım satışları, 2019 yılından sonra KDV den istisna edilecek; 2019 kadar yapılan oyun yazılım satışları ise KDV den istisnası kapsamı dışında tutulacaktır.
Örneğin;
Arı Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyet gösteren şirketin, yine bölgede faaliyet gösteren başka bir şirkete vermiş olduğu danışmanlık hizmetinden elde ettiği kazançlar kurumlar vergisi istisnası kapsamında değerlendirilmeyecektir. (Özelge 6)
Not: Teknokentte verilen her türlü eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin de istisnadan yararlanması mümkün değildir. Bu tür hizmetleri veren firmaların teknokentlerde bulunması durumu değiştirmeyecektir.
Örneğin;
Göller Bölgesi Teknoparkta yazılım faaliyetinde bulunan Gül Yazılım Limited Şirketi aynı teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet gösteren Y Limited Şirketi tarafından geliştirilen bir yazılım programını satış almış, bu yazılımı bir alt modül olarak entegre edip ek yazılımlar yaparak yazılım bütünlüğü içerisinde kullanılabilir hale getirmiştir. Bu işlem de Gül Yaz.Llt.Şti. mevcut bir arşivleme yazılımını, kendi uygulaması ile web servisleri ve AP’leri kullanarak entegre etmek suretiyle belediyelerin kullanımı için özelleştirmiş ve bu çerçevede yapılan faaliyetler dolayısıyla kazanç elde etmiştir.
Buradan çıkan sonuca göre şirketinizin aynı teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet gösteren bir firma tarafından geliştirilen bir yazılım programını satın alarak, belediyelerin kullanımı için özelleştirme amacıyla yapmış olduğu faaliyetler, yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, yazılım ve AR-GE faaliyetleri kapsamında olması halinde, bu yazılımın satışından elde edilen kazançların kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkündür. (Özelge 7)
Yukarıdaki örneklerle birlikte Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yapılması koşuluyla;
– Kişisel dozimetre hizmeti vermek amacıyla teknoloji geliştirme bölgesinde 4691 sayılı kanun kapsamında yürütülen faaliyetler istisna kapsamındadır,
– Kanser teşhisi ve tedavisinde kullanılan radyoizotopların üretiminden ve satışından doğan kazanç istisna kapsamındadır,
– Teknoparktaki bir firma tarafından ithal edilen bir yazılım satışı ve kiralanması dolayısıyla elde edilen kazanç istisna kapsamında değildir,
– İnternet alan adlarının alımı ve satımı faaliyeti istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir,
c) Bölge içi ve bölge dışı faaliyetlerden elde edilen kazanç ayrımının yapılması
İstisna kazancın ve bu bağlamda kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, Teknopark kanunu uygulaması kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi, istisna kapsamında olan faaliyetlere ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarının işletmenin diğer faaliyetleri ile ilişkilendirilmemesi ve muhasebe kayıtlarının da bu ayrımı sağlayacak şekilde izlenmesi gerekir.
Bu ayrım yapılırken, teknokentlerde faaliyet gösteren firmaların muhasebelerinin ayrı ayrı tutulması ve yıl sonunda muhasebe hesaplarının konsolide edilmesi şeklinde bir yol izlenebilir. Bunun dışında alt hesaplar açılarak da takip edilebilir.
Ayrıca, tüm yapılan projeler alt hesaplar şeklinde ayrı ayrı takip edilmeli ve maliyetler bu çerçevede belirlenmelidir. Aksi takdirde projelerin maliyetlendirilmesi yapılamayacak ve ayrıştırılması güçleşecektir.
Muhasebe kayıtlarının nasıl tutulması gerektiğinin referansı, TMS 38, 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Gelir İdaresi Başkanlığı özelgeleridir.
Kaynaklar
— Özelge 1: Ankara VDB ‘nin 17/04/2014 tarih ve 84974990-130[Geçici 20-2012-03]-381 sayılı özelgesi
— Özelge 2: Gaziantep VDB’nin 17.07.2019 tarih ve 16700543-125[17-515-211]-E.50642 sayılı özelgesi
— Özelge 3: Samsun VDB’nin 04/12/2012 tarih ve 13649056-2011-KVK-ÖZE-04-328 sayılı özelgesi,
— Özelge 4: Bursa VDB’nin 15.10.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.16.16.01-KV-10-23-58 sayılı özelgesi,
— Özelge 5: Ankara VDB’nin 25.01.2019 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.01-130[KDV2/H/GEÇ20/2016/06]-35748 sayılı özelgesi,
— Özelge 6: İzmir VDB’nin 19.02.2016 tarih ve 21152195-130-104 sayılı özelgesi,
— Özelge 7: Ankara VDB’nin 28.08.2013 tarih ve 84974990-130[2011-1-Geç.20-5]-934 sayılı özelgesi,
— 11/09/2017 tarihli ve 2017/10821 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki
— 30/08/2018 tarihli 54 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
