Mücbir Sebep Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonları
Deniz ÇEVİK
Gelir Uzman Yardımcısı
denzcvk@gmail.com
Yazar Hakkında
Giriş
17 Mart 2020 tarihinde Alomaliye’deki yazımda Korana Virüsün salgının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamında mücbir sebep hali olarak sayılması gerektiğini belirtmiştim. Hazine ve Maliye Bakanlığı 213 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin verdiği yetkiye istinaden 24/03/2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 518 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile korona virüs salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen ve Tebliğle belirlenen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkında açıklamalar yapılmıştır.
Tebliğ kapsamında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükellefler Tebliğin 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında sayılmış ayrıca tebliğ ile mücbir sebep kapsamına alınmayan mükellefler ile ilgili olarak, mücbir sebep kararının yayımı tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacağı belirtilmiştir. Hali hazırda mükelleflerin İnteraktif Vergi Dairesinden yaptıkları sorgularda fiili iştigal konularının mücbir sebep kapsamında olmasına rağmen vergi dairesi sisteminde uygun olamayan bir NACE kodunda olduklarından mücbir sebep kapsamında olmadıklarını görmektedirler.
Gelir İdaresi Başkanlığı yaşanan bu gelişmeye istinaden yayınlamış olduğu 03/04/2020 tarih ve 2020/03 sayılı Uygulama İç Genelgesi ile mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespit edilmesine yönelik başvuruların şekli, komisyonların kurulması ve çalışma usul ve esasları ile Tebliğin uygulamasına ilişkin diğer usul ve esasları belirlemiştir.
518 Sıra Nolu Tebliğe Göre Mücbir Sebep Kapsamında Olan Faaliyetler
213 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden;
a) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerin,
b) Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin,
c) Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin,
1/4/2020 ila 30/6/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmesi uygun bulunmuştur.
Ana faaliyet Kodlarına Göre Mücbir Sebep Kapsamında Olma Durumu
Tebliğe göre ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde bu Tebliğin yayımı tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacaktır. Fakat mükellefin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu itibarıyla birinci fıkradaki sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanı dikkate alınacaktır.
Tebliğinde yer alan bu düzenleme ile mükelleflerin fiili ana faaliyet kodlarının belirlenmesi ve mücbir sebep halinden faydalanma yolu açmış bulunmaktadır.
03/04/2020 tarih ve 2020/03 sayılı Uygulama İç Genelgesi İle Getirilen Düzenlemeler
İç genelge ile fiili ana faaliyet kodlarının ve mücbir hal kapsamında yer alma durumunun tespitinin yapılması için vergi dairesi başkanlıklarında “Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu” kurulacağını belirtmiştir.
Ana Faaliyet Değişikliği Başvurma Şekli
Mükellefler fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanını ispat etmek amacıyla tüm belgelerin ekinde yer aldığı “Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu” (Rapor) eklenmek suretiyle İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden başvuru yapacaklardır. Mükelleflerin ana faaliyet kodu olarak değiştirilmesini istediği faaliyet kodundan elde ettiği brüt hasılatın, diğer faaliyet kodlarından elde ettiği brüt hasılattan fazla olması şarttır.
Brüt hasılatın tespitinde 2019 hesap dönemi veya 2019 IV. geçici vergi dönemi, özel hesap dönemine tabi mükelleflerde 2019 yılında sonuçlanan özel hesap dönemi, bir yıldan kısa süredir faaliyette bulunulması durumunda faaliyette bulunulan dönem sonuçları dikkate alınacaktır.
Mükellefler tarafından sunulacak Raporda hasılat tespitine yönelik olarak;
- Mükellefin son dört geçici vergi dönemine ilişkin verdiği beyannameleri ekinde yer alan ve en yüksek hasılatı elde ettiğini bildirdiği meslek kodlarına ilişkin bilgiler,
- Ayrıntılı gelir tablosu bilgileri,
- Form Ba-Bs bildirimlerine ilişkin değerlendirmeler
ile benzeri bilgi, belge, veri ve değerlendirmelere yer verilerek mükellefin gerçekte kayıtlı olması gereken ana faaliyet kodu ortaya konulması ve ana faaliyet kodu değişikliği işleminin gerçekleştirilmesi yönünde talepte bulunulması gerekmektedir.
Örnek: Mükellef X A.Ş. öteden beri faaliyetine devam eden bir şirkettir. Mükellef, vergi dairesi kayıtlarına göre 3 ayrı faaliyet kodunda faaliyette bulunmakta olup kodlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ana faaliyet kodu- 812101- Binaların genel temizliği (daire, apartman, büro, fabrika, kurum, mağaza vb. her türlü binanın genel temizliği dâhil; pencere, baca, sanayi makinesi vb. uzmanlaşmış temizlik faaliyetleri hariç).
2. Faaliyet Kodu- 812903- Park ve caddelerin süpürülerek yıkanması, temizlenmesi faaliyetleri.
3. Faaliyet Kodu- 412002- İkamet amaçlı binaların inşaatı (müstakil konutlar, birden çok ailenin oturduğu binalar, gökdelenler vb.nin inşaatı) (ahşap binaların inşaatı hariç)
Mükellef, ana faaliyet kodu itibarıyla 518 no.lu Tebliğe göre mücbir sebep kapsamında bulunmamaktadır. Bununla birlikte mükellef ana faaliyet alanının ikamet amaçlı binaların inşaatı olduğunu ve ana faaliyet kodunun mücbir sebep kapsamında bulunan “412002” kodu olması gerektiğini iddia etmektedir. Sunulan Raporun tetkikinden mükellefin 2019 hesap döneminde elde ettiği hasılatın faaliyet kodları itibarıyla aşağıdaki gibi olduğu anlaşılmıştır.
|
2019 hesap dönemi hasılatı (TL) |
Hasılatın yüzdesi |
|
|---|---|---|
| 812101 No.lu Kod Hasılatı |
1.150.000 |
36,60% |
| 812903 No.lu Kod Hasılatı |
600.000 |
19% |
| 412002 No.lu Kod Hasılatı |
1.400.000 |
44,40% |
| Hasılat Toplamı |
3.150.000 |
100% |
Mükellefin 2019 hesap döneminde “412002” kodundan elde ettiği hasılatın tüm kodlardan elde ettiği hasılata oranının %44,4 olduğu ve bu oranın oransal olarak en yüksek hasılatın elde edildiği kod olduğu dikkate alındığında, mükellefin ana faaliyet kodunun “412002” olarak değiştirilmesi ve mücbir sebep kapsamına alınması gerekmektedir. Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu kendisine intikal ettirilen Rapor ve ekinde yer alan bilgi, bulgu veya verilerden hareketle mükellefin fiilen iştigal ettiği ana faaliyet alanına ve dolayısıyla olması gereken ana faaliyet koduna ilişkin çalışmalarını başvurudan itibaren 15 gün içerisinde sonuçlandıracaktır.
Sonuç
Korona virüs salgınından dolayı mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkında 518 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde hangi beyan ve vergiler ile hangi mükelleflerin bu kapsamda değerlendirileceği açıklanmıştır. Tebliğde bahsi geçen ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde bu Tebliğin yayımı tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacağı belirtilmiştir. Tebliğin yayın tarihi itibariyle pek çok mükellef vergi dairesinde kayıtlı ana faaliyetleri nedeniyle mücbir sebep kapsamında olmadığından vergi dairelerine başvurmaktadır. Tebliğde belirtildiği üzere mükellefler ana faaliyet kodu itibarıyla mücbir sebep kapsamındaki sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi durumunda mücbir sebep kapsamında değerlendirileceklerdir. Mükellefler fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanını ispat etmek amacıyla tüm belgelerin ekinde yer aldığı “Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu” (Rapor) eklenmek suretiyle İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden başvuru yapacaklardır başvuru sonrası Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılan değerlendirme olumlu onaylanması halinde ana faaliyet kodunun değiştirilmesi ve mükellefin mücbir sebep kapsamına alınması ile ilgili işlemlerin sonuçlandırılması amacıyla mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine yazılı olarak bilgi verilecektir.
İlgili çalışmamızda ilgili tebliğ ve iç genelge kapsamında mükellefler izleneceği yolun somutlaştırılarak kamuoyu bilgisine sunulması amaçlanmıştır.
Kaynakça
- 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
- 518 Sıra Sayılı Vergi Usul Genel Tebliği
- 2020/3 Seri Nolu Uygulama İç Genelgesi