518 No.lu VUK Genel Tebliği Mücbir Sebep
Cemil YUMUŞ
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
cemil.yumus@ym.com.tr
Yazar Hakkında
I.GİRİŞ
Koronavirüs, hiçbir sınır tanımadan, ülke ve sosyal sınıf ayırımı gözetmeden insanlık için acımasız küresel bir salgın tehdidine dönüşmüş bulunmaktadır. Alınan sıkı önlemlere karşın ülkemizde de yayılan Covid 19 virüs salgını nedeniyle endişeli devam etmek ile birlikte, tedbirlerin önemi ortaya çıkmıştır. Aldığımız tedbirler ile bu salgının üstesinden geleceğimizden eminim.
27.03.2020 tarihinde interaktif vergi dairesinde mücbir sebep kapsamındaki mükellefler için bir sorgulama ekranı aktif olarak kullanılmaya başlamıştır. Mükellefler mücbir sebep sorgusu butonunu kullanarak erteleme kapsamında olup olmadıklarını öğrenebilirler.
Mücbir sebep halini vergisel ödevlerin ertelenmesi olarak anlayabiliriz.
01.04.2020 ila 30.06.2020 (bu tarihler dahil ) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükellefler;
– Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan tüm mükellefler.
Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibariyle; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayi, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayi için parça aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefeler.
Ana faaliyet alanı itibariyle İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler.
Yukarıda belirtilen mükellefler kendiler için belirlenen mücbir sebep süresi boyunca muhtasar beyanname ve tüm katma değer vergisi beyanname verme süreleri 27.07.2020 tarihine uzatılmıştır.
22.03.2020 ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (Bu tarihler dahil) arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükellefler;
– İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler uyarınca 65 yaş üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler,
– İçişleri Bakanlığınca alına tedbirler uyarınca 65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren meslek mensupları (SMMM ve YMM’ler) ile beyanname ve bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilen mükellefler.
Bu mükellefler içinse 22 Mart tarihinden itibaren verilmesi gereken tüm KDV beyannameleri, muhtasar (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dahil), damga, ÖTV vs. tüm beyannamelerin verilmesi sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15 inci günün sonuna kadar uzatılmıştır.
II.KDV TEVKİFATI KAPSAMINA ALINMIŞ OLAN MÜKELLEFLER
Bilindiği gibi Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin I / C-2.1.3.1 bölümünde belirtilen aşağıdaki mükellefler Tebliğinin (I/C-2.1.3.2) ve (I/C-2.1.3.3) bölümleri kapsamındaki işlemlerde, işlem bedeli üzerinden belirlenen oranlarda KDV tevkifatı yapmak zorundadırlar.
a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir)
b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın):
– 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,
– Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
– Döner sermayeli kuruluşlar,
– Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
– Kanunla kurulan ve tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
– Bankalar,
– Büyükşehir belediyelerinin su ve kanalizasyon idareleri,
– Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),
– Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
– Türkiye Varlık Fonu ile fonlara devredilen kuruluşlar,
– Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
– Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
– Payları Borsa İstanbul (BİST) A.Ş. nde işlem gören şirketler,
– Kalkınma ve yatırım ajansları.
Yukarıda sayılanlardan hangilerinin hangi mal ve hizmet alımlarında hangi oranda tevkifat yapmak zorunda oldukları da yine Tebliğin ilgili bölümlerinde yazılıdır. Tevkifat uygulaması oturmuş ve bilinen bir uygulama olduğundan burada yazılan bilgiler yeterlidir.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.1 bölümünde, Vergi Usul Kanununa göre mücbir sebebin başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar geçen sürede, mücbir sebepten yararlanan mükelleflerin vergi ödevlerinin ertelendiği, bu kapsamda beyanname verme yükümlülükleri ileri tarihe ertelenen mükelleflerin, mücbir sebep halinde bulunduğu süre içerisinde kısmi tevkifat kapsamındaki alımlarında tevkifat kapsamındaki alımlarında tevkifat uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Mücbir sebep halinin geçerli olduğu süre boyunca yaptıkları kısmi tevkifat kapsamındaki alımlarında KDV tevkifatı yapmayacaklardır.
Yani 01.04.2020 ile 30.06.2020 arası dönem için mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen birinci grup mükellefler, yapacakları kısmi tevkifat kapsamındaki alımlar nedeniyle bu tarih aralığında kesilmesi gerek faturalardan, 22.03.2020 ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih ( bu tarihler dahil) arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen ikinci grup mükellefler ise kısmi tevkifat kapsamındaki alımlar nedeniyle bu tarihler arasında kesilmesi gerek faturalardan KDV tevkifatı yapmayacaklardır. Tebliğ düzenlenmesi tevkifat yapılmayacağını öngördüğünden, yapılan tevkifatlar vergi hatası kapsamında değerlendirilebilir. Bu sebeple KDV tarhiyat riskini azaltmak amacıyla da olsa tevkifat yapılmaması gerekir.
Diğer yandan tevkifat kapsamına giren mal ve hizmet alımları genellikle sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge riskini barındıran alımlar olduğundan, tevkifat uygulanmayacak süre boyunca yapılacak alımlarda, alımların ve ödemelerin tevsiki konusunda daha hassas ve dikkatli olunmalıdır. Kısacası tüm ödemelerin banka kanalı ile yapılarak fatura ödeme şeklinde ve mümkünse her fatura ayrı bir banka ödemesi ile yapılacak ödeme dekontunda fatura tarih ve numarası belirtilmesi en çok tercih edilen şeklidir bu hali ile yapılacak bir ödeme belgesi tevsik edici belge hükmünü fazlasıyla taşıyacaktır.
Yukarıda bahsedilen bu durum, Tam KDV tevkifatı yapma zorunda olan mükellefler için geçerli değildir. Yani mücbir sebep süresi içinde de olsa tam tevkifat kapsamında yapılan alımlardan tevkifat yapılacak.
Bilindiği tam tevkifat kapsamındaki işlemler aşağıdaki gibidir;
- İkametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlardan (yurtdışından) yapılan KDV’ye tabi olan hizmet alımları,
- Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına girenlerden alınan mal ve hizmetler
- Kiralama işlemleri
- Reklam verme işlemleri
Bir örnek vererek pekiştirmek gerekirse;
Personel taşımacılığı faaliyetinde bulunan vergi mükellefi, bu faaliyetini iki farklı vergi mükellefine karşı her ayın sonunda faturalandırdığını düşünürsek Nisan 2020 ayı için 518 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mücbir sebep kapsamına alınan mükellefe düzenleyeceği faturada hesaplayacağı KDV’yi hizmet bedeli ile birlikte tahsil edecektir. Herhangi bir KDV tevkifatı uygulaması yapmayacaktır.
518 no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mücbir sebep kapsamına alınmayan mükellef için yapmış olduğu hizmetler ile ilgili olarak ise, “117 seri no’lu KDV genel tebliği (3.2.11) bölümünde belirlenmiş alıcıların personel, öğrenci, müşteri vb. belirli bir güzergah dahilinde taşınması amacıyla ihdas ettikleri servis hizmetlerine ilişkin olarak yaptıkları taşımacılık hizmeti alımlarında 5/10 oranın KDV tevkifatı uygulanacağı ifade edilmiştir.” Tebliğine göre işlem yapılarak kısmi tevkifat uygulanmaya devam edecektir..
Kaynak:
– 518 nolu VUK Tebliği, 1 nolu KDV uygulama tebliği,
– 117 sıra nolu KDV tebliği
