Transfer Fiyatlandırılması Örtülü Kazanç
Deniz ÇEVİK
Gelir Uzman Yardımcısı
[email protected]
Engin YAVUZ
Gelir Uzmanı
[email protected]
GİRİŞ
Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesine göre, kurumların, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunmaları durumunda, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılmaktadır. Mal veya hizmet alım ya da satımı; alım, satım, imalat ve inşaat, kiralama ve kiraya verme, ödünç para alınması ve verilmesi işlemleri ile ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren diğer işlemleri ifade etmektedir.
Öte yandan Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13/9 maddesindeki; “Bakanlar Kurulu (Güncel Haliyle Cumhurbaşkanı); 13. maddenin ikinci fıkrada yer alan oranları, gerçek kişiler, kurumlar, doğrudan veya dolaylı ortaklar itibarıyla ya da ortaklık payının edinim şekline göre topluca veya ayrı ayrı %1’e kadar indirmeye, %25’e kadar çıkarmaya, oran şartını kaldırmaya; beşinci fıkrada yer alan süreyi beş yıla kadar artırmaya, belgelendirme yükümlülükleri ve bu yükümlülükler kapsamına, uluslararası anlaşmalar doğrultusunda, yurt dışında yer alan ilişkili kişilerin faaliyetlerine ilişkin bilgilerin dâhil edilmesi zorunluluğu getirmeye; bu bilgilerin uluslararası anlaşmalar çerçevesinde diğer ülkelerle karşılıklı olarak paylaşılmasına ilişkin usullerle transfer fiyatlandırması ile ilgili diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.” hükmü ile transfer fiyatlandırması adı altında düzenlenen örtülü kazanç dağıtımı ile ilgili uygulanacak usulleri belirleme yetkisi Bakanlar Kurulu’na (Güncel Haliyle Cumhurbaşkanı) bırakılmıştır. Bakanlar Kurulu ilk olarak 2007/12888 Sayılı Kararında bu belirlemeleri yapmıştır. Söz konusu Kararnamenin 18. maddesinde, “Transfer fiyatlandırmasında belgelendirmenin amacı, transfer fiyatlandırmasına ilişkin sürecin anlaşılması ve hesaplamaların ayrıntılarının gösterilmesidir. Bu nedenle mükellefler tarafından, emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda işlem yapıldığını gösteren bilgi ve belgelerin hazırlanması ya da temin edilmesi, ayrıca belgelendirmeye ilişkin bu bilgi ve belgelerin istenmesi durumunda İdare’ye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmek üzere hazır tutulması zorunludur.” şeklinde ifade edilerek mükelleflere anılan Kararnamenin 19. maddesi ile “Transfer Fiyatlandırması Raporu” hazırlatma yükümlülüğü getirilmiştir.
Daha sonrasında Bakanlar Kurulu tarafından 2008/13490 Sayılı Karar ile 2007/12888 Sayılı Kararda değişiklik yapılmıştır. Son alarak 25/02/2020 tarih ve 31050 sayılı resmi gazete ilen bugün yürürlüğe giren 2020/2151 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla önemli değişikliklere gidilmiştir. İlgili çalışmamızda ilgili düzenlemeler somut hale getirilip değerlendirmelere yer verilecektir.
2020/2151 SAYILI CUMHURBAŞKANI KARARIYLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
PEŞİN FİYATLANDIRMA ANLAŞMALARINDA SÜRE NE OLDU?
2007/12888 Sayılı Kararın 3/e maddesinde peşin fiyatlandırma anlaşması tanımlanmış ve ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemler, mükellefin talebi üzerine Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile anlaşılarak belirlenebilecek olup, bu anlaşma peşin fiyatlandırma anlaşması olarak adlandırılmıştır. Peşin fiyatlandırma anlaşması, ilişkili kişilerle yapılan işlemlere ilişkin transfer fiyatlandırmasının tespit edilmesinde belli bir süre için uygulanacak yöntemin mükellef ile İdare tarafından anlaşılarak belirlenmesini ifade etmektedir. Bu şekilde mükellef ile İdare arasında belirlenen yöntem, üç yılı aşmamak üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar dahilinde kesinlik taşımaktadır. Cumhurbaşkanı kararı ile üç yıl olan süre beş yıl olarak belirlenmiştir. Anlaşmanın yenilenmesi talebi ile ilgili olarak mükellefin İdareye başvuru süresinin ise mevcut anlaşmanın bitiminden 6 ay öncesine kadar yapılabilmesi sağlanmıştır
TRANSFER FİYATLANDIRILMASININ BELGELENDİRİLMESİNDE NELER DEĞİŞTİ?
İLGİLİ KARARLARIN DEĞİŞMEDEN ÖNCEKİ HALİ
Transfer fiyatlandırmasının her aşamasında emsallere uygunluk ilkesinin dikkate alındığını göstermek amacıyla mükellef tarafından tutulan kayıtlar ve sağlanan bilgiler belgelendirme kavramını ifade etmektedir. 2007/12888 sayılı Kararın 18. maddesinde; “Belgelendirmede amaç, transfer fiyatlandırmasına ilişkin sürecin anlaşılması ve hesaplamaların ayrıntılarının gösterilmesidir. Bu nedenle mükellefler tarafından, emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda işlem yapıldığını gösteren bilgi ve belgelerin hazırlanması ya da temin edilmesi, ayrıca belgelendirmeye ilişkin bu bilgi ve belgelerin istenmesi durumunda İdare’ye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmek üzere hazır tutulması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.
Yine kararın 19. maddesine göre; “Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na kayıtlı mükelleflerin ilişkili kişilerle yaptığı yurt içi ve yurt dışı işlemleri ile diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptığı yurt dışı işlemlere ilişkin olarak aşağıda yer alan bilgi ve belgeleri içeren “Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu”nu kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresine kadar hazırlamaları ve bu süre sona erdikten sonra istenmesi durumunda İdare’ye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz etmeleri zorunludur.” ibaresi yer almaktadır. Karar hükümlerinden anlaşılacağı üzere ilgili mükellefler transfer fiyatlandırmasının belgelendirmek için “Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu”nu hazırlamaları gerekmektedir.
2007/12888 ve 2008/13490 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile yapılan düzenlemelere göre aşağıda sayılan;
- Büyük Mükellefler Vergi Dairesine kayıtlı mükellefler hem yurt içi hem yurt dışı ilişkili işlemleri ve 2008 yılından itibaren serbest bölgelerdeki şube ve ilişkili kişiler ve yurt dışı şubelerle olan işlemleri için,
- Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumlar vergisi mükellefleri 2008 yılından başlayarak ve devam eden yıllar içinde sadece yurt içi ilişkili işlemleri için,
- Diğer tüm kurumlar vergisi mükellefleri ise yurt dışı ilişkili işlemleri için ve 2008 yılından itibaren serbest bölgelerdeki şube ve ilişkili kişiler ve yurt dışı şubelerle olan ilişkili işlemleri için rapor hazırlamak durumundaki iken yeni yapılan düzenleme ile bu çerçeve genişletilmiş ve yeni rapor çeşitleri eklenmiştir.
YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE BELGELENDİRME
2020/2151 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararın 6. maddesinde yapılan düzenleme ile 2007/12888 Sayılı Kararın 19. maddesinde değişikliğe gidilmiş olup transfer fiyatlandırılmasında belgelendirme amacıyla hazırlanması gereken rapor sayısı üçe çıkarılmıştır. Madde hükmüne göre mükellefler belgelendirme için,
- Genel Rapor
- Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu
- Ülke Bazlı Rapor
olmak üzere sınıflandırmaya gidilmiştir.
1. GENEL RAPOR
Genel rapor, çok uluslu işletmeler[1] grubuna bağlı ve bir önceki hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançodaki aktif büyüklüğü ve gelir tablosundaki net satışlar tutarının her ikisi de 500 milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından hazırlanır. Söz konusu raporun ilgili hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonuna kadar hazırlanması ve bu süre sona erdikten sonra, istenmesi durumunda, İdareye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmesi zorunludur. İlk genel rapor, 2019 hesap dönemi için hazırlanır. Özel hesap dönemine tabi olanlar ilk genel raporu, 1 Ocak 2019’dan sonra başlayan hesap dönemi için hazırlar.
Genel rapor; çok uluslu işletmeler grubunun organizasyon yapısı, işletme faaliyetlerinin tanımı, sahip olunan gayrimaddi haklar, grup içi finansal işlemler ile finansal ve vergisel durumunu içerecek şekilde beş ana kategoriden oluşur. Genel rapora ilişkin detaylar İdare tarafından belirlenir.
2. YILLIK TRANSFER FİYATLANDIRMASI RAPORU
Kimler Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu Hazırlamak Zorunda?
Mükellefler aşağıda belirtilen işlemlere yönelik olarak yıllık transfer fiyatlandırması raporu hazırlar:
a) Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığına kayıtlı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı yurt içi ve yurt dışı işlemler,
b) Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı yurt dışı işlemler,
c) Serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptığı yurt içi işlemler,
ç) Tüm kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt dışı şubeleri ve serbest bölgelerde bulunan ilişkili kişilerle yaptığı işlemler.
Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu Ne Zamana Kadar Hazırlanmalı, İbrazı Zorunlu mu?
Yıllık transfer fiyatlandırması raporunun, kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresine kadar hazırlanması ve bu süre sona erdikten sonra, istenmesi durumunda, İdareye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmesi zorunludur.
Kimler Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu Hazırlamak Zorunda Değildir?
Mükelleflerin aşağıda sayılan işlemler için yıllık transfer fiyatlandırması raporu hazırlama zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak mükelleflerin bu işlemlere ilişkin, söz konusu raporda yer alması gereken bilgi ve belgeleri, istenmesi durumunda, İdareye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz etmeleri zorunludur.
a) Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığına kayıtlı mükellefler ile serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükellefleri dışındaki, diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi işlemler,
b) Gelir vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi ve yurt dışı işlemler.
Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporunun Kapsamı ve İçeriğinde Neler Yer Almalı?
Yıllık transfer fiyatlandırması raporunda yer alması gereken bilgi ve belgeler aşağıdaki şekildedir:
a) Mükellefin faaliyetlerinin tanımı, organizasyon yapısı (merkez, şube) ve ortakları, sermaye yapısı, içinde bulunduğu sektör, ekonomik ve hukuki geçmişi hakkında özet bilgiler, ilişkili kişilerin tanımı (vergi kimlik numaraları, adresleri, telefon numaraları vb.) ve bu kişiler arasındaki mülkiyet ilişkilerine ilişkin bilgiler,
b) Gerçekleştirilen işlevleri, üstlenilen riskleri ve kullanılan varlıkları içeren tüm bilgiler,
c) İşlem konusu yıla ilişkin ürün fiyat listelerine ilişkin genel bilgi (Ayrıntılı bilgi ve belgelerin yıllık transfer fiyatlandırması raporuna eklenmesi gerekli olmayıp istenmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.),
ç) İşlem konusu yıla ilişkin üretim maliyetlerine ilişkin genel bilgi (Ayrıntılı bilgi ve belgelerin yıllık transfer fiyatlandırması raporuna eklenmesi gerekli olmayıp istenmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.),
d) İşlem konusu yıl içinde ilişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan işlem kategorisi ile bu işlemlerin ülke bazında tutarı,
e) İşlem konusu yıl içinde ilişkili kişilerle yapılan tüm sözleşme örnekleri,
f) İlişkili kişilere ait özet mali tablolar,
g) İlişkili kişiler arasındaki işlemlere uygulanan şirket içi/grubun fiyatlandırma politikası,
ğ) İlişkili kişiler tarafından farklı muhasebe standartları ve yöntemleri kullanılıyor ise bunlara ilişkin bilgi,
h) Gayrimaddi varlıkların mülkiyetine ve alman veya ödenen gayrimaddi hak bedellerine ilişkin bilgi,
ı) Kullanılan transfer fiyatlandırması yönteminin seçilme nedeni ve uygulanmasına ilişkin bilgi ve belgeler (iç ve/veya dış emsaller, karşılaştırılabilirlik analizi),
i) Emsallere uygun fiyat ya da kâr marjının saptanmasında kullanılan hesaplamalar ve yapılan varsayımlara ilişkin ayrıntılı bilgiler,
j) Belli bir emsal fiyat aralığı tespit edilmişse, bu aralığın tespitinde kullanılan yöntem,
k) Emsal fiyatın tespit edilmesi için gerekli diğer belgeler,
l) Emsal fiyatın tespit edilmesi için çok yıllı analizin yapılmış olması durumunda, bunun sebeplerine ilişkin bilgi,
m) Mevcut tek taraflı, iki veya çok taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmalarının birer örneği,
n) Transfer fiyatlandırması yönteminin uygulanmasında kullanılan finansal bilgiler.
Görüldüğü üzere yıllık transfer fiyatlandırması raporu genel haliyle korunmakla beraber yapılan yeni düzenlemeye göre Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığına kayıtlı mükellefleri ile diğer kurumlar vergisi mükellefleri ilişkili kişilere yaptıkları işlemler için açık biçimde “Hesap Dönemi” eklenerek raporun kapsamı netleştirilmiştir. Ayrıca tüm kurumlar vergisi mükelleflerinin sadece serbest bölgelerde bulunan ilişkili kişilerle yaptıkları işlemler değil yurt dışı şubeleri ile yaptıkları işlemlerde yıllık transfer fiyatlandırması raporu kapsamına eklenmiştir.
3. ÜLKE BAZLI RAPOR
Ülke Bazlı Raporu Kim Hazırlar?
Raporlanan hesap döneminden bir önceki hesap döneminin konsolide finansal tablolarına göre toplam konsolide grup[2] geliri, 750 milyon Avro ve üzerinde olan çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de mukim nihai ana işletmesi[3], raporlanan hesap döneminden sonraki on ikinci ayın sonuna kadar ülke bazlı raporu hazırlar ve elektronik ortamda İdareye sunar.
Ülke Bazlı Raporunun Kapsamı ve İçeriğinde Neler Yer Almalı?
Ülke bazlı rapor aşağıdaki bilgileri içerir:
a) Çok uluslu işletmeler grubunun faaliyet gösterdiği her bir ülke ile ilgili gelir, vergi öncesi kâr/zarar, ödenen gelir/kurumlar vergisi, tahakkuk eden gelir/kurumlar vergisi, sermaye, geçmiş yıl kârları, çalışan sayısı ile nakit ve nakit benzeri dışında maddi varlıklar,
b) Çok uluslu işletmeler grubunun, ülke bazında, ilgili ülkede mukim her bir işletmesinin adı/unvanı, işletmenin kurulduğu ülke vergisel açıdan mukim olduğu ülkeden farklı ise bu ülkenin adı ve her bir işletmenin ana faaliyetleri.
Ülke Bazlı Rapor İstisnai Durumlarda Ne Zamana Kadar Hazırlanmalı?
Nihai ana işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluğun bulunmaması veya İdare ile nihai ana işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşmanın[4] olması, ancak ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşımına ilişkin yürürlükte olan bir yetkili makam anlaşmasının[5] bulunmaması veya bilgi paylaşımında sistemik bir hata[6] olması durumunda ve sekizinci fıkrada belirtilen haddin aşılması halinde, çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de mukim işletmesi (Türkiye’de birden fazla işletmesi bulunması durumunda diğerleri adına biri) tarafından, raporlanan hesap döneminden sonraki on ikinci ayın sonuna kadar, “ülke bazlı rapor” İdareye elektronik ortamda sunulur.
Raporlayan işletmenin vekil işletme[7] olması ve vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluğun bulunmaması veya İdare ile vekil işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşmanın olması, ancak ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşımına ilişkin yürürlükte olan bir yetkili makam anlaşmasının bulunmaması veya bilgi paylaşımında sistemik bir hata olması durumunda ve sekizinci fıkrada belirtilen haddin aşılması halinde, çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de mukim işletmesi (Türkiye’de birden fazla işletmesi bulunması durumunda diğerleri adına biri) tarafından raporlanan hesap döneminden sonraki on ikinci ayın sonuna kadar, “ülke bazlı rapor” İdareye elektronik ortamda sunulur.
İlk ülke bazlı rapor, 2019 hesap dönemi için, 31 Aralık 2020 tarihine kadar İdareye sunulur. Özel hesap dönemine tabi olan Türkiye’de mukim nihai ana işletme ilk ülke bazlı raporu, 1 Ocak 2019’dan sonra başlayan hesap dönemi için hazırlar ve ilgili özel hesap döneminin bitimini takip eden on ikinci ayın sonuna kadar elektronik ortamda İdareye sunar.
Kapsama giren çok uluslu işletmeler grubu üyeleri; nihai ana işletme veya vekil işletme olup olmadıklarını ve grup adına hangi işletmenin raporlama yapacağı ile hesap dönemi hakkındaki bilgileri, ilk ülke bazlı rapor ile ilgili olarak, bu Kararın yayımını takip eden altıncı ayın sonuna kadar İdareye bildirir. Takip eden yıllara ilişkin söz konusu bilgiler de her yılın Haziran ayı sonuna kadar İdareye sunulur.
Ülke Bazlı Raporda Diğer Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Konsolide finansal tabloların Avro dışında bir para biriminde düzenlenmesi halinde, sekizinci fıkrada belirtilen haddin hesaplanmasında, raporlanan hesap döneminden bir önceki hesap dönemi için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kurlarının ortalaması dikkate alınır.
Ülke bazlı rapor bilgileri, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar çerçevesinde karşılıklı olarak diğer ülke vergi idareleri ile paylaşılabilir. Söz konusu anlaşmalara taraf olan ülkelerin listesi, İdare tarafından ilan edilir.
İdare, gerekli gördüğü takdirde mükelleften düzenli olarak veya münferiden, genel rapor, yıllık transfer fiyatlandırması raporu ve ülke bazlı raporun dışında, ilave bilgi ve belge talebinde bulunabilir. İlgili bilgi ve belgelerin yabancı dilde yazılmış olmaları halinde, bunların Türkçe çevirilerinin de ibraz edilmesi zorunludur.
İdare, sekizinci fıkrada yer alan haddi, konuya ilişkin uluslararası uygulamaları ve döviz kuru hareketlerini dikkate alarak hesap dönemleri itibarıyla revize etmeye, bu maddede yer alan süreleri altı aya kadar uzatmaya, nihai ana işletmesi Türkiye’de mukim olmayan çok uluslu işletme grupları için dokuzuncu ve onuncu fıkralarda yer alan raporlama yükümlülüklerini ertelemeye ve onbirinci fıkrada yer alan ilk raporlamaya ilişkin dönemi 2020 hesap dönemi ve 1 Ocak 2020’den sonra başlayan özel hesap dönemi olarak belirlemeye yetkilidir.
TRANSFER FİYATLANDIRILMASININ BELGELENDİRİLMESİNDE CEZA İNDİRİMİ MÜESSESİ
2020/2151 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla getirilen 19/A maddesi ile ilk kez düzenlenen “Belgelendirme ve ceza indirimi” başlığı ile belgelendirme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi durumunda uygulanacak cezalar belirlenmiş olup hüküm şu şekildedir;
“(1) Transfer fiyatlandırmasına ilişkin belgelendirme yükümlülüklerinin tam ve zamanında yerine getirilmiş olması kaydıyla, örtülü olarak dağıtılan kazanç nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş veya eksik tahakkuk ettirilmiş vergiler için vergi ziyaı cezası %50 indirimli olarak uygulanır.
(2) Transfer fiyatlandırmasına ilişkin belgelendirme yükümlülüğü ve bu yükümlülüğün tam ve zamanında yerine getirilmesinden kastedilen; Kanunun verdiği yetkiye istinaden çıkarılan ikincil mevzuatta yer alan belgelendirme yükümlülüklerinin tam, zamanında ve söz konusu mevzuatta belirlenen usule uygun olarak yerine getirilmesidir. Belgelendirmeye ilişkin esası etkilemeyen hata ve eksiklikler ceza indirimi uygulamasına engel teşkil etmez. Belgelendirme yükümlülüklerinin tam ve zamanında yerine getirilmediğinin İdare veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından tespit edilmesi durumunda, mükellefler ceza indiriminden yararlanamaz.
(3) Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde yazılı fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi hali, indirimli ceza uygulaması kapsamı dışındadır.”
SONUÇ
Kurumlar Vergisi Kanunun 13. Maddesinde düzenlenen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı vergi sistemimizde yer alan bir ‘Vergi Güvenlik Müessesi’ olup vergilendirme açısından oldukça önemlidir. Verginin zamanında ve eksiksiz olarak tarh ve tahakkuk edilmesi açısından mükelleflerin ortakları ve ilişki kişiler ile yaptığı emsallere uygunluk ilkesine uygun olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunulması gerekmektedir. 2007/12888 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla transfer fiyatlandırmasında mükelleflere emsallere uygunluk ilkesi kapsamında bazı teknik yöntemler kullanarak ilişkili kişilerle mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan gerçek kişi ve kurumların gelirlerinin tam ve doğru olarak beyan edilmesini sağlamak ve transfer fiyatlandırması yoluyla vergi matrahının aşındırılmasına engel olmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 1 Sıra Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde düzenlemeler bulunmakla birlikte. 25/02/2020 tarihinde yayınlanan 2020/2151 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2007/12888 Sayılı Kararda önemli değişikliğe gidilmiştir. Yapılan düzenleme ile getirilen en önemli sonuç, transfer fiyatlandırılmasının belgelendirilmesinde ‘Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporuna’ ilaveten ‘Genel Rapor ve Ülke Bazlı Raporların’ düzenleme zorunluluklarının getirilmesi bulunmaktadır. İlgili düzenleme kısa süre önce yürürlüğe girmekle birlikte vergi idaresinin konu hakkında düzenleme yapacağı aşikârdır. İlgili çalışmamızda düzenlemenin eski ve yeni hali kıyaslanarak somutlaştırma yapılıp kamuoyu bilgisine sunulması amaçlanmıştır.
KAYNAKÇA
- 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
- 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
- 2007/12888 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
- 2008/13490 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
- 2020/2151 Cumhurbaşkanı Kararı
- 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
DİP NOTLAR
[1] Çok uluslu işletmeler grubu: Farklı ülkelerde mukim olan iki veya daha fazla işletmenin dahil olduğu grubu veya bir işletmenin başka bir ülkede işyeri veya daimi temsilcisi aracılığıyla faaliyette bulunmasından dolayı vergiye tabi olması nedeniyle oluşan grubu ifade eder.
[2] Grup: Ortaklık ya da kontrol ilişkisi aracılığıyla bağlı olan ve yürürlükteki muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da gruptaki herhangi bir işletmenin hisseleri borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan işletmelerin tümünü ifade eder.
[3] Nihai ana işletme: Çok uluslu işletmeler grubunun, işletmenin mukim olduğu ülkede uygulanan muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da hisseleri, mukim olduğu ülkede borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan hakim işletmesini ifade eder.
[4] Uluslararası anlaşma: 30/10/2017 tarihli ve 2017/10969 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan ve ülkeler arasında vergi konularında bilgi değişimi için yasal yetki sağlayan “Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi”ni, iki veya çok taraflı vergi anlaşmalarını ya da vergi konularında bilgi değişimi anlaşmalarını ifade eder.
[5] Yetkili makam anlaşması: Uluslararası bir anlaşmaya taraf olan ülkelerin yetkili makamları arasında olan ve taraf ülkeler arasında ülke bazlı raporun değişimini sağlayan anlaşmayı ifade eder.
[6] Sistemik hata: Ülke bazlı raporun değişimine ilişkin anlaşmaya taraf olan diğer ülke idaresinin ülke bazlı raporun otomatik değişimini askıya almasını ya da kendi ülke vergi idaresine sunulan bir ülke bazlı rapora otomatik olarak İdareye sunmamasını ifade eder.
[7] Vekil işletme: Çok uluslu işletmeler grubu tarafından nihai ana işletmeye yegâne vekil olarak tayin edilmiş ve ülke bazlı raporu çok uluslu işletmeler grubu adına sunacak olan işletmeyi ifade eder.
