Geri Kazanım Katılım Payı KDV
Semra ERSOY
Yeminli Mali Müşavir
ersoysemra@yahoo.com
Bilindiği üzere 10.12.2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7153 Sayılı Kanunla, Çevre Kanunu’na eklenen Ek Madde 11 ile Kanuna ekli 1 Sayılı Listede yer alan ürünlerden plastik poşetler üzerinden Geri Kazanım Katılım Payı (Bundan sonra kısa adı GEKAP olarak anılacaktır.) uygulamasına 04.Nisan.2019 tarihli “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği 1” ile başlanmış olup, 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe giren Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik ile listedeki diğer ürünler (Lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrikli ve elektronik eşya ile içecek ambalajı dâhil tüm ambalajlar) de bu kapsamda uygulamaya alınmıştır.
Buna göre 25/1/2020 tarihli ve 31019 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2063 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ilan edilen birim (Kg, adet) başına uygulanacak geri kazanım katılım payı tutarları üzerinden hesaplanacak paylar, Çevre Kanunu Ek-1 Sayılı Listede yer alan ürünlerin piyasaya arzını gerçekleştiren/ithalatçılar tarafından; kurumlar vergisi mükellefi ise aylık, diğer mükellefiyet türlerinde veya mükellefiyet kaydı olmaması halinde 3 aylık periyodlarda beyan edilerek ödenecektir.
Çevre Kanunu Ek-1 Sayılı Listedeki -plastik poşet dışında kalan- ürünlerin piyasaya arzı ile doğan GEKAP ödemelerini ilk satıcıları ya da ithalatçıları tarafından alıcıya yansıtmalarına yasal olarak ya da teknik olarak bir engel bulunmamaktadır. Bunun yanında söz konusu ürünlerin satış faturalarında GEKAP tutarlarının gösterilmesi zorunluluğu da şimdilik mevcut düzenlemelerde açık olarak belirtilmiş değil. Ancak ürün bazında farklı uygulamalar söz konusu olabilmekte örneğin Ek 1 Sayılı Listede yer alan lastik teslimlerinde özel düzenleme nedeni ile ithalatçı/piyasaya ilk sürenler tarafından katkı payı faturada gösterilmek zorunda. Yine plastik poşet uygulamasında ilgili Genel Tebliğ’de tüm vergiler dahil ifadesi kullanılarak bir taban tutar belirlenmiş ve her faturada satış adet ve tutarın açık olarak yazılacağı bildirilmiştir.
Bu sayılan sebeplerle GEKAP kapsamında katkı payı hesaplamak ve beyan etmek zorunda olan işletmelerin, bu maliyetleri alıcılara yansıtma esnasında uygulayabilecekleri 3 seçenekleri bulunmakta;
- GEKAP tutarını satış faturalarında satış fiyatı içerisine dahil edilmesi
- Satış faturalarında mal bedelinden ayrı olarak GEKAP tutarının ayrıca gösterilmesi
- Sadece GEKAP tutarına ilişkin yansıtma faturası düzenlenmesi
Her bir seçeneğin KDV karşısındaki durumu ayrı başlıklar halinde değerlendirilmiştir.
1-GEKAP Tutarının Satış Faturalarında Satış Fiyatı İçerisine Dahil Edilmesi
GEKAP tutarının satış faturalarında satış fiyatı içerisine dahil edilmesi halinde toplam bedel üzerinden KDV hesaplanması zorunludur. Çünkü 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 20.maddesine göre teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olarak tanımlanmıştır. Aynı maddenin 2.fıkrasında; “Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.” denilmektedir. Buna göre fatura toplam bedelinin KDV matrahını oluşturduğu açıktır.
GEKAP yapısı itibari ile alıcıya yansıtılması mümkün bir ödeme ise de asıl yüklenicisinin kim olacağına ticari anlaşma karar verecektir.
2-Satış Faturalarında GEKAP Tutarının Ayrıca Gösterilmesi
Satıcının faturada mal bedelinden ayrı olarak GEKAP tutarını göstermesi halinde bu tutar üzerinden KDV hesaplaması halinde yersiz ve fazladan tahsil edilen KDV konusunu (3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu madde 8.) gündeme getirebileceği gibi hesaplamaması halinde fatura bedeli ile KDV matrah uyuşmazlığı yaratacaktır. Bunun yanında Maliye Bakanlığının 01.03.2001 Tarih B.07.0.GEL.0.52/5220-9/12448 sayılı özelgesinde; belediyelere ödenen atık su ile ilgili çevre temizlik vergisinin KDV matrahına dahil edilmemesi yönünde görüş bildirmiştir. Geri kazanım katılım payının vergi dairelerine beyanname ile beyan edilip ödenmesi sebebi ile genel bütçeli kamu kuruluşunun gelir kaydı niteliğini oluşturmakta ise de özü itibari ile söz konusu özelgede bahsi geçen çevre temizlik vergisi benzeri olduğunu dolayısıyla katkı payı üzerinden KDV hesaplanmasının yersiz olacağını söylemek mümkün.
Bunun yanında Kanunun “Matraha Dahil Olan Unsurlar” başlıklı 24.maddesine göre;
“a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,
b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,
c) Vade farkı, fiyat farkı, (7161 sayılı kanunun 18 nci maddesiyle değişen ibare; Yürürlük: 18.01.2019) kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.” KDV matrahına dahil edilmektedir.
Maddenin “b” bendinde yer alan “…vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar” ifadesi lafzen açık olmakla birlikte uygulamada idare tarafından özelge yolu ile teminat mektubu masraf yansıtma, ipotek harcı masraf yansıtması yada sigorta prim yansıtması vb. konularda özelge yolu ile mal veya hizmet teslimi olmaması sebebi ile KDV matrahına dahil edilmemesi yönünde görüşler verilmektedir.
3-GEKAP Tutarına İlişkin Yansıtma Faturası Düzenlenmesi
Yapılan mal teslimi faturasından ayrı olarak sadece GEKAP tutarının olduğu hali ile yansıtılması, masraf yansıtma olarak değerlendirilebilir ve herhangi bir mal teslimi ve hizmet ifası olmaması sebebiyle KDV hesaplanmaması sonucunu doğurabilir.
Sonuç olarak; GEKAP tutarlarının faturalarda gösterilmesi ve üzerinden KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı konusunun idare tarafından yapılacak düzenlemeler ile ilgililerine duyurulmasında fayda bulunmaktadır. İlgili işletmeler tarafından görüş istenmesi ise diğer bir alternatifi oluşturacaktır.
KAYNAKLAR:
— 05.02.2020 Tarih 31030 sayılı R.G. Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliğ (Sıra No: 2)
— 31.12.2019 Tarih 30995 sayılı R.G.Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik
— 04.04.2019 Tarih 30735 sayılı R.G. Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliğ (Sıra No 1 )
— Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 10.12.2018 tarih 30621 sayılı R.G.
— Maliye Bakanlığı 01.03.2001 Tarih B.07.0.GEL.0.52/5220-9/12448 sayılı özelge