Hava ve Yer Operasyonları Ölçü Birimleri SHY-ÖLÇÜ
27 Kasım 2019 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 30961
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türk Hava Sahasında ulusal ve uluslararası hava ve yer operasyonları gerçekleştiren tüm işletmeler tarafından kullanılan ölçü birimlerinin usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; havayolu işletmelerini, uçuş mürettebatını, hava trafik hizmet birimlerini, arama ve kurtarma birimlerini, havaalanı işletmelerini, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcılarını, meteoroloji hizmet sağlayıcılarını, meteoroloji otoritesini, uluslararası hava seyrüseferinin yürütülmesi veya geliştirilmesi ile ilgili olan kurum, kuruluş ve tüzel kişileri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa dayanılarak ve 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanun ile kabul edilen Şikago Konvansiyonu Ek-5’e uyumlu olarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve Kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Amper (A): Amper, eğer ihmal edilebilir dairesel kesitin iki düz paralel iletken halinde sonsuza kadar tutulursa, vakumla 1 metre aralıkla yerleştirilen iletkenler arasında, her metre için 2 × 10-7 newton’a eşit bir kuvvet üreten elektrik akımı sabitini,
b) Bekerel (Bq): Saniyede bir adet parçalanma gösteren radyoaktif madde miktarını,
c) BIMP: Uluslararası Ölçü ve Ağırlık Bürosunu,
ç) Coulomb (C): 1 saniyede 1 amper akım ile taşınan elektriğin miktarını,
d) Deniz mili (NM): 1852 metreye eşit olan uzunluğu,
e) Farad (F): 1 coulomb’e eşit bir elektrik miktarı ile şarj edildiğinde, 1 voltluk bir fark görülen plakalar arasındaki bir kapasitörün kapasitesini,
f) Feet (ft): Tam olarak 0,3048 metreye eşit olan uzunluğu,
g) Gray (Gy): Işınlanan maddenin bir kilogramına bir jul enerji veren radyasyon miktarını,
ğ) Henry (H): Devredeki elektrik akımı saniyede 1 amper oranında eşit olarak değiştiğinde 1 volt’luk bir elektromotor kuvveti üretilen kapalı bir devrenin indüktansı,
h) Hertz (Hz): Saniyede bir titreşim yapan devirli bir olayın frekansına eşit frekans birimini,
ı) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını,
i) Jul (J): Bir cisim üzerine uygulanan bir newtonluk kuvvetin uygulama noktasını, kendi doğrultusunda bir metre değiştiren iş birimini,
j) Kandela (cd): Metrekarede 101325 Newton basınç altında platinin donma sıcaklığında siyah cismin 1/600000 metrekaresinin yüzeyine dik olan ışık yoğunluğunu,
k) Kelvin (K): Suyun 3 faz noktasının termodinamik sıcaklığının 1/273.16 fraksiyonu olan bir termodinamik sıcaklık birimini,
l) Kilogram (kg): Uluslararası prototip kilogramın kütlesine eşit olan kütle birimini,
m) Kişi performansı: Havacılık operasyonlarının emniyeti ve verimliliği üzerinde etkisi olan insan kapasitesini ve sınırlamaları,
n) Knot (kt): Saatte 1 deniz miline eşit hızı,
o) Litre (L): Sıvıların ve gazların 1 kübik desimetreye eşit olan hacim birimini,
ö) Lümen (lm): 1 kandela yeğinliğindeki ışık kaynağının, birim yay açıda, saniyede yaydığı ışık niceliğini,
p) Lüks (lx): 1 metrekare yüzeye bir lümenlik ışık akısı düşmekle sağlanan aydınlanma birimini,
r) Metre (m): Saniyenin 1/299 792 458’inde ışığın boşlukta kat ettiği mesafeyi,
s) Mol (mol): Karbon-12’nin 0,012 kg.’ında bulunan atom sayısı kadar molekül içeren madde miktarını,
ş) Newton (N): Kütlesi 1 kg olan cisme saniye karede 1 m lik bir ivme veren güç birimini,
t) Ohm: Bir iletkenin iki ucu arasında değişmeyen 1 voltluk potansiyel farkı uygulanarak iletkende 1 amperlik akım oluştuğunda, iletkenin iki ucu arasındaki direnci,
u) Paskal (Pa): 1 metrekarede 1 Newtonluk kuvvetin yaptığı basıncı,
ü) Radyan (rad): Bir çemberde, uzunluğu yarıçapa eşit olan bir yayın belirlediği merkezi açı veya bu açının ölçüsünü,
v) Saniye (s): Sezyum 133 atomunun temel hâlinin çok ince yarılmış iki enerji düzeyindeki geçişe karşılık gelen ışıma periyodunun 9 192 631 770 katına eşit olan süreyi,
y) Santigrat derece (°C): Celsius sıcaklığı değerlerinin belirlenmesinde kullanılmak üzere olan birim Kelvin’in özel adını,
z) Santigrat sıcaklık (t°C): To=273.15 kelvin olduğu iki termodinamik sıcaklık olan T ve To’nun farkını (t°C = T-To),
aa) SI: Uluslarası birim sistemini,
bb) Siemens (S): 1 voltluk bir elektrik potansiyel farkı ile 1 amperlik akımın üretildiği bir iletkenin elektriksel iletkenliğini,
cc) Sievert (Sv): Kilogram başına 1 jul olan radyasyon doz birimini,
çç) Steradyan (sr): Bir kürenin merkezini tepe olarak alan ve küre yüzeyi üzerinde, kenarı bu kürenin yarıçapına eşit bir kare kadar alan ayıran, uzay açıya eşit, uzay açı birimini,
dd) Tesla (T): Metrekare başına 1 weberlik manyetik akı tarafından verilen manyetik akı yoğunluğunu,
ee) Ton (t): 1000 kilograma eşit olan kütleyi,
ff) Volt (V): Uçları arasında bir Wattlık güç oluşurken bir amperlik elektrik akımı taşıyan bir iletkenin iki ucu arasındaki potansiyel farkı ve elektromotor kuvveti birimini,
gg) Watt (W): Saniyede 1 jul oranında enerji üreten gücü,
ğğ) Weber (Wb): Devre içinde bir tur dönüşte 1 saniye içinde eşit bir hızda sıfıra giderken 1 voltluk bir elektromotor kuvveti üreten manyetik akıyı,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte belirtilmeyen tanımlar için, 2920 sayılı Kanun, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve ülkemizin üyesi bulunduğu uluslararası sivil havacılık kuruluşları tarafından yayımlanan dokümanlarda belirtilen tanımlar geçerlidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar ve Ölçü Birimlerinin Standart Uygulaması
Uygulanabilirlik
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelikte bulunan standartlar ve önerilen uygulamalar, uluslararası sivil havacılık sahasında hava ve yer hizmetleri operasyonlarındaki tüm faaliyetlerde uygulanır.
SI birimleri
MADDE 6 – (1) BIPM tarafından gerçekleştirilen 11 inci Ağırlık ve Ölçü Genel Konferansında geliştirilen ve sürdürülen Uluslararası Birim Sistemi, bu Yönetmeliğin 8 ve 9 uncu maddelerinde yer alan hükümlere de tabi olmak kaydıyla, uluslararası sivil havacılık ve yer operasyonlarının tüm faaliyetleri için standart ölçüm birim sistemi olarak kullanılır.
Ön ekler
MADDE 7 – (1) Ek-1’de listelenen örnek ve semboller, SI birimlerinin ondalık katlarının ve alt katlarının adlarını ve simgelerini oluşturmak için kullanılır.
SI olmayan birimler
MADDE 8 – (1) Ek-2’de listelenen SI olmayan birimler, SI birimlerinin yerine veya ek olarak birincil ölçüm birimleri olarak, ancak Ek-4’te belirtildiği şekilde kullanılır.
SI olmayan alternatif birimlerin SI ile geçici kullanımı
MADDE 9 – (1) Ek-3’te listelenen SI olmayan birimler, alternatif ölçüm birimi olarak sadece Ek-4’te belirtilen birimler için geçici olarak kullanılır.
Belirli birimlerin uygulanması
MADDE 10 – (1) Uluslararası sivil havacılık ve yer hizmetleri operasyonlarında kullanılan belirli miktarlardaki ölçüm birimlerinin uygulanması Ek-4’e uygun olur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Teknik düzenlemeler
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelikte yer almayan ve istisnai özellik arz eden teknik konular ile bu Yönetmelikte belirtilen konulara ilişkin uygulama detayları, ICAO tarafından bu konulara ilişkin olarak yapılan uygulamalara uyumlu olarak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanacak talimatlar ile düzenlenir.
Yürürlük
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.